Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ: Ου λα, Ερίκ Καντονά, με σηκωμένο το γιακά

Το «ου λα», με το οποίο στο «Ολντ Τράφορντ» προϋπαντούσαν τον φύσει και θέσει αρχηγό της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Ερίκ Καντονά, συμβόλιζε μόνο μία από τις ποικίλες διαστάσεις της προσωπικότητάς του. Στα 56 του πια, ο υπέροχος Γάλλος, γεννημένος στις 24 Μαΐου του 1966 στη Μασσαλία, μπορεί να απολαμβάνει ότι οι οπαδοί των «διαβόλων» δεν μπορούν να τον ξεχάσουν.

Τι στιγμή για το ποδόσφαιρο ήταν εκείνη. Όταν έσκαψε την μπάλα πάνω από τον τερματοφύλακα της Σάντερλαντ, τον Δεκέμβριο του 1996, και έπειτα, με τα χέρια κάτω και στο ύψος της πλάτης, έκανε μια περιστροφή, γύρω από τον εαυτό του, για να κοιτάξει με αρχοντικό ύφος τον κόσμο στις κερκίδες, πριν τα σηκώσει σαν αυτοκράτορας τη στιγμή που ο Μπράιαν ΜακΚλέρ έτρεξε κοντά του για να τον αγκαλιάσει. Ο Ερίκ Καντονά υπήρξε πραγματικά ανεπανάληπτος και εντελώς πρωτότυπος. Σε έναν κόσμο που η ποίηση επιδιώκεται εξίσου της ταχύτητας και της δύναμης και που η διαδοχική είναι μείζων, ο Γάλλος έμεινε μόνος του, σαν κάποιος που ήρθε, είδε και απήλθε, αλλά, κιόλας, όπως ένα κενό που δεν καλύφθηκε. Ουδείς ποτέ του έμοιασε και τα μελλούμενα, δηλαδή μετά το καλοκαίρι του 1997, όταν και αποφάσισε να σταματήσει το ποδόσφαιρο, υπήρξαν η απόλυτη απόδειξη ότι ουδείς γινόταν να στεφθεί διάδοχός του, αν και αρκετοί θα το ήθελαν.

Το σπουδαίο Γάλλο θα σου έδειχνε ένας άνθρωπος που δεν θα είχε ιδέα από το ποδόσφαιρο, αν τον πήγαινες σε ένα παιχνίδι του και τον ρωτούσες, πριν την έναρξή του, «ποιος νομίζεις ότι είναι ο κορυφαίος ποδοσφαιριστής από εκείνους που βρίσκονται στο γήπεδο;» Ο Καντονά, ένας από τους δύο Ευρωπαίους που δεν έμοιαζε με βεβήλωση το σήκωμα του γιακά της φανέλας (ναι, Ντέμη Νικολαΐδη, εσύ είσαι ο άλλος) υπήρξε μια εμβληματική φυσιογνωμία συνολικά, ενώ το διαμέτρημά του και μέσα στις τέσσερις γραμμές του γηπέδου υπήρξε τόσο ευρύ, που αναρωτιόσουν πώς ήταν δυνατόν να χωρούν κι άλλοι ποδοσφαιριστές στον ίδιο χώρο. Ήταν συγκρουσιακός και επιθετικός, αλλά το κύριο στοιχείο του ήταν ότι απέπνεε φόβο στον αντίπαλο. Στην Αγγλία των μέσων-σκεπάρνια και των αμυντικών του κλασικού αστείου με τον παίκτη ή την μπάλα, ο Καντονά ήταν άθικτος. Ελάχιστες φορές τον πλησίασαν οι αντίπαλοι με σκοπό να τον τραυματίσουν, ακόμα λιγότερες προσπάθησαν να ρίξουν το ηθικό του.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Λίβερπουλ: Το πρώτο «σήμα» για την 30ετή λειψυδρία ήρθε από τον Ερίκ Καντονά

Με την υποψία της κτηνώδους φυσικής δύναμης, αλλά και τα γρήγορα βήματα χωρίς πελώριο διασκελισμό, ο Καντονά ήταν σε όλα τα ποδοσφαιρικά συστατικά καλός, χωρίς να είναι σε κάτι, τουλάχιστον στη διάσταση των αριθμών, πραγματικά καρποφόρος: τα 64 γκολ στα 143 παιχνίδια με τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ το φανερώνουν. Βέβαια, σκόραρε μερικά πολύ σημαντικά τέρματα, σε παιχνίδια που οι «διάβολοι» δεν θα έπαιρναν βαθμό ή βαθμούς, ακόμα και τρόπαια, όπως ο τελικός του Κυπέλλου του 1996 με τη Λίβερπουλ. Οι πάσες του ήταν ακριβείς, αν και δεν… έρχονταν κατά… οκάδες οι τελικές. Ο ίδιος δεν είχε ακριβή θέση: κάποια στιγμή θα βρισκόταν μοναχός φορ και άλλη, πίσω από τους δύο επιθετικούς, ακόμα και, πιο σπάνια, στα πλάγια.

Ήταν όμως το πνεύμα του κατακτητή που συνόδευσε τη μόλις τετραετή περιήγησή του στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Δίχως να είναι κακός με την Οσέρ, τη Μαρτίγκ, τη Μαρσέιγ ή την Μπορντό και τη Μονπελιέ, όπου δόθημε δανεικός, χωρίς να υστερεί σε σχέση με τους συμπαίκτες του με την εθνική Γαλλίας και έχοντας ήδη προσυπογράψει μια πρώτης τάξεως έκπληξη, το πρωτάθλημα με τη Λιντς Γιουνάιτεντ, ο Καντονά έφτασε στο Μάντσεστερ το 1992, αφού τον… έδιωξε η Σέφιλντ Γουένσντεϊ.

Η κλοπή από τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ

Από ένα σημείο και ύστερα, στη Γαλλία, η κατάσταση για τον Καντονά είχε γίνει φριχτή. Σε ένα ματς της Νιμ, όπου έπαιζε, απέναντι στη Σεντ Ετιέν, τον Δεκέμβριο του 1991, ο Γάλλος μέσος πέταξε την μπάλα στο διαιτητή της αναμέτρησης. Δεν αποβλήθηκε μόνο, αλλά τιμωρήθηκε με ένα μήνα. Όταν παρουσιάστηκε μπροστά στα μέλη του πειθαρχικού συμβουλίου για να απολογηθεί, τα αποκάλεσε ηλίθια, και μάλιστα το έκανε σε καθένα ξεχωριστά, με χαρακτηριστική άνεση. Μάλλον δεν προσβλήθηκαν αισθητά, αφού η τιμωρία διπλασιάστηκε, πάντως ο προπονητής της εθνικής ομάδας, Μισέλ Πλατινί, με την τελική φάση του Euro στη Σουηδία ενόψει, ανησύχησε ιδιαιτέρως, αφού πόνταρε στον Καντονά όσα και στον Ζαν Πιέρ Παπέν, αλλά και τον Νταβίντ Ζινολά. Ο ομοσπονδιακός τεχνικός πρότεινε στον Γάλλο, ο οποίος στις 16 Δεκεμβρίου ανακοίνωσε την αποχώρησή του, να φύγει, να παίξει στην Αγγλία και να κάνει ένα νέο ξεκίνημα. Ήδη από τον Νοέμβριο ο Γκρέιαμ Σούνες, φοβούμενος την ισορροπία στα αποδυτήρια, είχε αρνηθεί να τον πάρει στη Λίβερπουλ. Τον Ιανουάριο του 1992 βρέθηκε στο Σέφιλντ, όπου έκανε προπονήσεις με τη Γουένσντεϊ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: «Είχα επαφές με τη Ρόμα αλλά επέλεξα τη Μίλαν»

Ο τότε προπονητής της ήταν εκείνος ο ποδοσφαιριστής που είχε κάνει την πρώτη μεταγραφή ενός εκατομμυρίου λιρών στο Νησί, δηλαδή ο Τρέβορ Φράνσις. Ακόμα και ύστερα από χρόνια, ο τελευταίος επέμενε ότι για να πάρει τον Καντονά λεφτά δεν υπήρχαν, πάντως ο Γάλλος έμεινε για κάποιες μέρες στο Σέφιλντ. Ο Φράνσις ομολόγησε ότι αυτό που έκανε ήταν χάρη στον Πλατινί και εξεπλάγη όταν ο Καντονά έφτασε με την προοπτική να φορέσει τη φανέλα της Γουένσντεϊ. Ύστερα από ένα τουρνουά, στο οποίο έπαιξε για λογαριασμό της ομάδας που προπονούνταν, ο κόουτς ρωτήθηκε αν επρόκειτο να τον αποκτήσει. «Δεν νομίζω, αλλά θα τον κρατήσουμε μερικές μέρες για να τον δούμε λίγο περισσότερο». Ο Φράνσις ισχυρίστηκε ότι τότε προσβλήθηκε ο ατζέντης του παίκτη και λίγο πριν βγει ο μήνας, ο Καντονά τού είπε ότι τον ήθελε η Λιντς. Ο προπονητής της Γουένσντεϊ του ευχήθηκε καλό κατευόδιο και έτσι ο Γάλλος έφτασε στο «Έλαντ Ρόουντ», που βοήθησε την παρέα του Γκόρντον Στράχαν να κερδίσει το πρωτάθλημα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Λιντς Γιουνάιτεντ: Ο Μαρσέλο Μπιέλσα μόνος πάνω στο σκαμπό

Το φθινόπωρο του, ο πρόεδρος της Λιντς, Νικ Φόδερμπαϊ, κάλεσε στο τηλέφωνο τον ομόλογό του της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Μάρτιν Έντουαρντς, για να τον ρωτήσει αν οι «διάβολοι» παραχωρούσαν τον Ντένις Έργουιν. Μια χρονιά πριν ο Άλεξ Φέργκιουσον, προπονητής των «κόκκινων διαβόλων» είχαν κάνει κίνηση-αλφάδι, αφού έδωσε μόλις 550.000 λίρες στην Μπρόντμπι για να πάρει τον Πέτερ Σμάιχελ. Ενώ ο Μάρτιν απάντησε στον Φόδερμπαϊ ότι ο αριστερός μπακ του δεν παραχωρούνταν, σε μια αποστροφή του λόγου του και σε συνεννόηση με τον Φέργκιουσον τον ρώτησε: «Τι θα έλεγες να μου δώσεις τον Ερίκ Καντονά;» Ο πρόεδρος των πρωταθλητών δεν είπε όχι, αλλά ενημέρωσε τον προπονητή της Λιντς, Χάουαρντ Γουίλκινσον. Ως τις 24 Νοεμβρίου του 1992, που η Λιντς ανακοίνωσε ότι ο Καντονά ήταν προς πώληση, ο Γάλλος είχε υποπέσει σε κάθε λογής πειθαρχικά παραπτώματα και θεωρούνταν ο κύριος υπαίτιος για την κακή πορεία της ομάδας. Δύο μέρες αργότερα η Γιουνάιτεντ το απέκτησε κοψοχρονιά, ένα εκατομμύριο λίρες, από τους βόρειους. Και δεν ξανακοίταξε πίσω.

Η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ έγινε το βασίλειό του

Στο «Ολντ Τράφορντ», ο Καντονά έγινε σχεδόν αμέσως βασιλιάς. Δεν ήταν μόνο μέλος της ομάδας που έκοψε τη λειψυδρία των 26 χρόνων με την κατάκτηση του πρωταθλήματος το 1993, αλλά και ο μέντορας της περίφημης «τάξης του ‘92». Η ευτυχής συγκυρία, μετά και την αποχώρηση του Μπράιαν Ρόμπσον, ήταν ότι ο Καντονά, ένας ποδοσφαιριστής με τερατική αυτοπεποίθηση, δεν είχε αντίπαλο δέος μέσα στην ομάδα. Έφτασε στο «Ολντ Τράφορντ» μέσα από περιπέτειες, αλλά από πολύ νωρίς έγινε ο βασιλιάς του, με αποτέλεσμα στην κόκκινη πλευρά του Μάντσεστερ να αποκαλείται «King Eric». Ο Φέργκιουσον τον περίμενε ακόμα και ύστερα από εκείνη την τρομερή κλωτσιά κουνγκ φου στο «Σέλχαρστ Παρκ», αφού αποβλήθηκε, τον Ιανουάριο του 1995, με «θύμα» ένα φασίστα, τον Μάθιου Σίμονς, οπαδό της Κρίσταλ Πάλας, όταν φέρεται να φώναξε στον Καντονά «γ##$σου γύρνα στη Γαλλία Γάλλε μπάσταρδε», συνεχίζοντας τα δικά του… γαλλικά με ένα «ζώο Γάλλε» και ένα «Γαλλίδα πόρνη». Αυτός ήταν ο κύριος λόγος που η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, η οποία την Κυριακή έκλεισε τη σεζόν στην Premier League, συμπτωματικά αντιμετωπίζοντας την Πάλας, έχασε το πρωτάθλημα του 1995 από την Μπλάκμπερν, αλλά ο Σκωτσέζος δεν πήγαινε… πουθενά χωρίς τον Καντονά. Στο «Ολντ Τράφορντ» έκαναν κάτι πιο σημαντικό από το να τον αγαπάνε: τον καταλάβαιναν.

Ήταν τότε που είπε το εκπληκτικό «όταν οι γλάροι ακολουθούν τις τράτες, είναι επειδή πιστεύουν ότι θα πετάξουν τις σαρδέλες στη θάλασσα». Αν και είναι περίπλοκη η κατανόησή του, πρόκειται για μια ανεξίτηλη ποιητική στιγμή. 

Έτσι, θα μπορούσε κάποιος να πει ότι η μία πρόδηλη παραχώρηση που έκανε ο σερ Άλεξ στην καριέρα του ήταν να αδιαφορήσει για το ηθικό μέρος της υπόθεσης και να περιμένει τον Καντονά να επιστρέψει. Αυτό έδωσε στη Γιουνάιτεντ άλλα δύο πρωταθλήματα και μια πρόκριση στα ημιτελικά του Champions League το 1997 και δύο θαυμάσια παιχνίδια με την Ντόρτμουντ, στο δεύτερο εκ των οποίων, στο περίφημο «Θέατρο των Ονείρων», γράφτηκε και το πρώτο κεφάλαιο από την «Ιστορία ενός in extremis ήρωα», αφιερωμένο στον Λαρς Ρίκεν. Ποιος ξέρει αν εκείνες οι μεγάλες ευκαιρίες στο δεύτερο ημιτελικό έδωσαν στον Καντονά, των συνολικά πέντε πρωταθλημάτων, δύο Κυπέλλων και τεσσάρων Charity Shield το έναυσμα για την αποχώρηση ή αν πήρε το μήνυμα από τον ομοσπονδιακό τεχνικό Εμέ Ζακέ, που, με την ανακάλυψη του Ζινεντίν Ζιντάν, πιθανολογουμένως με ευχαρίστηση αποδέσμευσε την παλιά φρουρά. Βέβαιον είναι ότι ο Καντονά πορεύτηκε με εκείνο το τσιτάτο που αποδίδεται στον Αλέν Ντελόν, «καλύτερα να σε ρωτούν γιατί σταμάτησες, παρά γιατί συνέχισες» και έφυγε στα 31 του, λίγο Λουδοβίκος και λίγο δήμιος της Μαρίας Αντουανέτα, λίγο Ναπολέων Βοναπάρτης και λίγο Γιάννης Αγιάννης, λίγο Ζαν Ζακ Ρουσό και λίγο Μαρκήσιος ντε Σαντ.

Έτσι, άλλωστε, περιφέρθηκε τα επόμενα χρόνια, στον κινηματογράφο και την τηλεόραση, από το «Elizabeth» έως το «Looking for Eric», με αυτόν τον τρόπο προσελήφθη από το Eurosport για να δώσει αυτήν τη γαλλική νότα στα αγγλικά και να αιχμαλωτίσει τους τηλεθεατές με τις ποδοσφαιρικές και όχι μόνο αναλύσεις του, ενώ έτσι μπορεί να λέει αφιλτράριστα τη γνώμη του και να δηλώνει απερίφραστα ότι δεν θα παρακολουθήσει το αιματοβαμμένο Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ.

Ο Ερίκ Καντονά είναι κάθε περίπτωση σε κάθε περίπτωση. Η ιστορία τού πώς πήγε στην Αγγλία και πώς κατέληξε στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ δείχνει απλώς τον τρόπο που μπορεί κάποιος να γίνει σπουδαίος ενώπιον Θεού και ανθρώπου. Αλλά ο Γάλλος, 56άρης πια, θα ήταν σημαντικός ούτως ή άλλως. Απλώς δεν θα τον γνωρίζαμε.

Θ-ε-ο-ς. 

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News