Δημητρός Δάλλας: Ο οραματιστής του Πανιωνίου και του ελληνικού αθλητισμού

Εισερχόμενος στο στάδιο του Πανιωνίου από την κεντρική είσοδο, ο επισκέπτης θα δει προς τα δεξιά, λίγο πριν φτάσει στα σκαλοπάτια που οδηγούν στην κερκίδα των επισήμων, την προτομή του Δημητρού Δάλλα (έργο του σπουδαίου γλύπτη, Βάσου Καπάνταη).

Δεν είναι πολλοί, ωστόσο, αυτοί που γνωρίζουν έστω και επιγραμματικά το πολυσχιδές έργο αυτού του επιφανούς άνδρα του ελληνικού αθλητισμού, ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις 23 Δεκεμβρίου 1929, σε ηλικία 62 ετών.

Διότι ο Δάλλας δεν ήταν μόνο ο βασικός πυλώνας του Πανιωνίου στα πρώτα σαράντα χρόνια της πορείας του στα αθλητικά δρώμενα της χώρας. Υπήρξε παράλληλα μέγας οραματιστής για το σύνολο του ελληνικού αθλητισμού, με προσφορά που υπερβαίνει τα στενά όρια του συλλόγου που υπηρέτησε με πάθος, μέχρι και τον θάνατό του.

Περισσότερο γνωστός είναι για την αυταπάρνηση που έδειξε ώστε να κρατήσει ζωντανή τη φλόγα του Πανιωνίου μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922. Λίγες μόνο ημέρες μετά την τραγωδία, πρόσφυγας και άστεγος ο ίδιος, απηύθυνε κάλεσμα απ’ το Παναθηναϊκό Στάδιο προς τυχόν επιζώντες αθλητές του συλλόγου.

Στο κάλεσμα ανταποκρίθηκαν ο Δημητρός Καραμπάτης, ο Παναγιώτης Ρετέλας, ο Άγγελος Πάρσαλης, ο Γιώργος Ζαμαρίας και άλλοι Σμυρνιοί πρωταθλητές που είχαν φτάσει ως πρόσφυγες στην Αθήνα. Αλλά και παράγοντες, γυμναστές και προπονητές, όπως ο Αντώνιος Αθηνογένης, ο Γεώργιος Κασσάρ, ο Σοφοκλής Μάγνης, ο ποιητής Στέλιος Σπεράντσας και ο ολυμπιονίκης του βάδην, Γιώργος Σαριδάκης.

Αφού εξασφάλισε ένα καμαράκι στο Παναθηναϊκό Στάδιο, το οποίο χρησίμευσε και ως κατοικία του, ο Δάλλας πέτυχε σε χρόνο-ρεκόρ την ανασύσταση του σμυρναϊκού συλλόγου στην Αθήνα. Στις 20 Νοεμβρίου 1922 συγκροτήθηκε το πρώτο διοικητικό συμβούλιο. Και μόλις ένα χρόνο μετά την Καταστροφή, τον Σεπτέμβριο του 1923, κατάφερε να διοργανώσει στο Καλλιμάρμαρο τους Πανιώνιους Αγώνες, τη μεγάλη αθλητική συνάντηση Ελλήνων (κυρίως) και ξένων αθλητών που διεξαγόταν στη Σμύρνη από το 1896.

Ο Πανιώνιος είχε κρατηθεί ζωντανός.  Κι όπως είχε εξηγήσει ο Δάλλας, με μια φράση που αργότερα καπηλεύτηκαν αρκετοί, «ο Πανιώνιος δεν πέθανε διότι αποτελεί Ιδέα -την αθλητική Ιδέα- κι οι ιδέες είναι αθάνατες».

Οι Βαλκανικοί Αγώνες και ο αθλητισμός γυναικών

Ο Δάλλας γεννήθηκε το 1867 στη Σμύρνη και εργαζόταν ως δημοσιογράφος σε εφημερίδες της πόλης. Το 1895 άρχισε την ενασχόλησή του με τα διοικητικά του Ορφέα (ο πρόγονος του Πανιωνίου). Η πρώτη πρωτοποριακή ιδέα του ήταν οι Σχολικοί Αγώνες, στους οποίους μετείχαν από το 1901 οι μαθητές των ελληνικών εκπαιδευτηρίων της ευρύτερης περιοχής της Σμύρνης. Η αρχαία ρήση «νους υγιής εν σώματι υγιεί» είχε γίνει πράξη.

Ο Δάλλας εκλέγεται στη θέση του προέδρου του Πανιωνίου το 1915 και επί των ημερών του ανθεί ο θεσμός των Πανιωνίων Αγώνων, χάρη και στο ιδιόκτητο στάδιο που είχε αποκτήσει ο σύλλογος από το 1912 στην περιοχή της Πούντας. Συνέχισε, όμως, να βλέπει πολλά χρόνια μπροστά και μετά τον ξεριζωμό. Στην Αθήνα πρωτοστάτησε στη διεξαγωγή του πρώτου Πρωταθλήματος Βόλεϊ (1925). Το άθλημα ήταν μέχρι τότε άγνωστο στη μητροπολιτική Ελλάδα, ο Πανιώνιος όμως είχε τμήμα στη Σμύρνη από το 1919.

Το 1924, κατά την παρουσία του στο Παρίσι για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, ο Δάλλας ρίχνει τον σπόρο για τη διεξαγωγή αθλητικής συνάντησης των λαών των Βαλκανίων, σε συνάντηση που έχει με εκπροσώπους των υπολοίπων χωρών της χερσονήσου. Τέσσερα χρόνια αργότερα, στο περιθώριο του Αθλητικού Συνεδρίου στο Άμστερνταμ, οι συνθήκες έχουν πια ωριμάσει. Το 1929 φιλοξενείται στο Παναθηναϊκό Στάδιο μια δοκιμαστική διοργάνωση (Προβαλκανικοί) και το 1930 ο θεσμός των Βαλκανικών Αγώνων αρχίζει τη μακρόχρονη διαδρομή του. Ο Δάλλας, όμως, δεν είναι εκεί για να γευτεί τους καρπούς των κόπων του…

Εξίσου σημαντική ήταν η συμβολή του Δάλλα για τη συστηματική ενασχόληση των Ελληνίδων με τον κλασικό αθλητισμό. Ο Πανιώνιος ήταν ο πρώτος ελληνικός σύλλογος που ίδρυσε τμήμα στίβου γυναικών και τον Δεκέμβριο του 1926 τέλεσε στο Παναθηναϊκό Στάδιο τους πρώτους Γυναικείους Αγώνες, που κατά κάποιον τρόπο αποτέλεσαν προάγγελο του Πανελληνίου Πρωταθλήματος Γυναικών (το οποίο άρχισε το 1931).

Πρωτοπόρος (και) της αθλητικής δημοσιογραφίας

Αγνός εραστής του αθλητισμού, ο Δάλλας βοηθούσε στη διεξαγωγή κάθε λογής αγώνων ως αλυτάρχης, κριτής ή αφέτης! Συνέχισε τη δημοσιογραφική του δραστηριότητα και στην Αθήνα και μάλιστα καθιέρωσε την πρώτη στήλη αθλητικών στην εφημερίδα «Βραδυνή». Το 1928 ήταν ένα από τα ιδρυτικά μέλη της «Ένωσης Αθλητικών Συντακτών» (ο προάγγελος του σημερινού ΠΣΑΤ) της οποίας υπήρξε ο πρώτος πρόεδρος.

Ο θάνατός του άφησε ένα δυσαναπλήρωτο κενό στην αθλητική κοινότητα της χώρας. Όπως έγραψε η εφημερίδα «Ακρόπολις» στις 24 Δεκεμβρίου 1929, «υπήρξεν καθ’ όλην την ζωήν του φανατικός υποστηρικτής κάθε αθλητικής προοδευτικής κινήσεως, φίλαθλος δε ιδεολόγος. Χρόνια ολόκληρα ως πρόεδρος του Πανιωνίου ειργάσθη με ζήλον διά την αθλητικήν διαπαιδαγώγησιν των Ελληνοπαίδων της Σμύρνης».

Για να τιμήσει τη μνήμη του, ο Πανιώνιος θέσπισε το 1937 τους αγώνες στίβου με την επωνυμία «Δάλλεια» . Οι αγώνες συνέχισαν να διεξάγονται έως και το 1962.

Πηγές: «Δημητρός Δάλλας», Π. Λινάρδος, εκδ. Μπαλτά 2018/«Τα 75 χρόνια του Πανιωνίου», Χρ. Σολομωνίδης-Ν. Λωρέντης, ιδιωτική έκδοση 1967/«Πανιώνιος-1890 Μνήμες», Β. Χατζατουριάν, εκδ. Μίλητος 2019.

Άλλα γεγονότα στην Ελλάδα και τον κόσμο στις 23 Δεκεμβρίου

2010: Η κοινοπραξία «Bologna 2010» με επικεφαλής τον τραπεζίτη και επιχειρηματία του καφέ Τζοβάνι Κονσόρτε και τον Μάσιμο Τζανέτι, ο οποίος κατέχει διάφορες μάρκες καφέ όπως την Segafredo, αποκτά το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών της Μπολόνια και διορίζει πρόεδρο τον δημοφιλή Ιταλό μουσικό και οπαδό του συλλόγου, Τζάνι Μοράντι.

1997: Ο Φιλ Τζάκσον φτάνει τις 500 νίκες ως προπονητής στο ΝΒΑ, όταν οι Σικάγο Μπουλς νικούν τους Λος Άντζελες Κλίπερς με 94-89. Ο Τζάκσον φτάνει πιο γρήγορα από κάθε άλλον προπονητή σ’ αυτό το ορόσημο, μια και ο προηγούμενος κάτοχος του ρεκόρ, Πατ Ράιλι, είχε πετύχει την 500ή νίκη στον 684ο αγώνα του.

1996: Οι ιδιοκτήτες των αμερικάνικων ομάδων μπέιζμπολ συμφωνούν στη θέσπιση του «σάλαρι καπ» για τις αμοιβές των παικτών.

1996: Ο Γερμανός μέσος Ματίας Ζάμερ κερδίζει τη «Χρυσή Μπάλα», το έπαθλο για τον κορυφαίο ποδοσφαιριστή της χρονιάς στην Ευρώπη. Χάρη στις εξαιρετικές εμφανίσεις του με την Εθνική Γερμανίας στον δρόμο για την κατάκτηση του Euro ’96, ο Ζάμερ επικρατεί στην ψηφοφορία του Βραζιλιάνου Ρονάλντο με έναν πόντο διαφορά (144 έναντι 143).

1987: Πεθαίνει ο Χένρι Κότον, ο τελευταίος Βρετανός γκόλφερ πριν από τον Νικ Φάλντο που κέρδισε το πρωτάθλημα Open τρεις φορές.

1979: Ο Χουάν Ραμόν Ρότσα κάνει ντεμπούτο με τον Παναθηναϊκό στην Α’ Εθνική με το επώνυμο «Μπουμπλής», στον αγώνα με τον Πανιώνιο στη Νέα Σμύρνη. Ο Αργεντινός μέσος δημιουργεί το πρώτο γκολ της ομάδας του (σκόρερ είναι ο Ερμής Κουρόπουλος), όμως η αναμέτρηση θα λήξει ισόπαλη 2-2.

1969: Ο μεσοεπιθετικός της πρωταθλήτριας Ευρώπης Μίλαν, Τζάνι Ριβέρα, κερδίζει τη «Χρυσή Μπάλα», υπερισχύοντας στην ψηφοφορία του συμπατριώτη του άσου της Κάλιαρι, Τζίτζι Ρίβα (83 έναντι 79). Τρίτος αναδεικνύεται ο Δυτικογερμανός, Γκερντ Μίλερ (38).

1946: Η ομάδα μπάσκετ του πανεπιστημίου του Τενεσί αρνείται να αντιμετωπίσει την ομάδα του πανεπιστημίου του Ντούκεϊν, λόγω της παρουσίας στη βασική του πεντάδα ενός μαύρου παίκτη, του Τσακ Κούπερ. Ύστερα από σύσκεψη που διαρκεί δύο ώρες, ο προπονητής του Ντούκεϊν συμφωνεί να μη χρησιμοποιήσει τον Κούπερ, παρά μόνο αν οι ομάδες είναι κοντά στο σκορ και χρειαστεί τη βοήθειά του. Η απάντηση δεν αρέσει στους λευκούς παίκτες του Τενεσί, οι οποίοι αποχωρούν από το γήπεδο! Τέσσερα χρόνια αργότερα κι ενώ οι φυλετικές διακρίσεις στις ΗΠΑ καλά κρατούν, ο Κούπερ θα γίνει ο πρώτος Αφροαμερικανός μπασκετμπολίστας που θα επιλεγεί στο ντραφτ του ΝΒΑ από τους Μπόστον Σέλτικς και θα αγωνιστεί με τα χρώματά τους στο επαγγελματικό πρωτάθλημα μέχρι το 1954.

1934: Η Ελλάδα νικά 2-1 τη Γιουγκοσλαβία στο γήπεδο του Παναθηναϊκού, με σκόρερ τους Γιάννη Βάζο και Λεωνίδα Ανδριανόπουλο. Ο αγώνας διεξάγεται στο πλαίσιο του 4ου Βαλκανικού Κυπέλλου.

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News