Βαβά: Ο σέντερ φορ με το «ατσάλινο στήθος» που σκόραρε σε δύο σερί τελικούς Μουντιάλ

Στις αναφορές στην Εθνική Βραζιλίας που σάρωσε στα Παγκόσμια Κύπελλα του 1958 και του 1962, ο Βαβά, ο οποίος έφυγε απ’ τη ζωή στις 19 Ιανουαρίου 2022 σε ηλικία 67 ετών, μνημονεύεται απ’ τους τελευταίους.

Τον επισκιάζουν το θαύμα της φύσης, ο μεγάλος Πελέ, ο δαιμόνιος ντριμπλέρ Γκαρίντσα, ο μαέστρος Ντιντί. Ακόμα κι ο «εγκεφαλικός» αριστερός μπακ, Νίλτον Σάντος, οι αρχηγοί Μπελίνι και Μάουρο ή ο Μάριο Ζαγκάλο, ο οποίος απέκτησε θρυλικό στάτους κυρίως λόγω της κατοπινής επιτυχίας του ως προπονητής.

Τίποτα, όμως, δεν θα ήταν ίδιο για εκείνη τη μεγάλη Βραζιλία χωρίς τον Βαβά. Τον δυναμικό σέντερ φορ που κατάφερνε να βρίσκεται στην κατάλληλη θέση την κατάλληλη στιγμή και να σκοράρει με ένα απλό άγγιγμα της μπάλας.

Επιθετικός με εντυπωσιακή σωματική δύναμη (εξ ου και το προσωνύμιο «Ατσάλινο Στήθος»), αλλά και καλή τεχνική κατάρτιση, ο Εντβάλντο Ιζίντιο Νέτο (όπως ήταν το επίσημο όνομά του) άφησε έντονο το αποτύπωμα του στου διαδοχικούς θριάμβους της Σελεσάο στα γήπεδα της Σουηδίας και της Χιλής.

Όσα χρόνια κι αν περάσουν, άλλωστε, ο Βαβά θα μνημονεύεται ως ο πρώτος ποδοσφαιριστής που κατάφερε να βρει δίχτυα σε δύο διαδοχικούς τελικούς Παγκοσμίου Κυπέλλου. Ο Κιλιάν Εμπαπέ ισοφάρισε την επίδοσή του σκοράροντας στους τελικούς του 2018 και του 2022, όμως ο αξέχαστος Βραζιλιάνος άσος παραμένει ο μοναδικός που είδε τα γκολ του να χαρίζουν στην ομάδα του δύο τρόπαια.

Άλλαξε τον ρου της Ιστορίας

Ακόμα, όμως, κι αν δεν είχε σκοράρει στους τελικούς, ο Βαβά θα είχε κερδίσει την αθανασία χάρη στην καθοριστική συμβολή στο παιχνίδι που άλλαξε τον ρου της Ιστορίας για τη Βραζιλία, αλλά και για το διεθνές ποδόσφαιρο.

Πρόκειται για τον τελευταίο αγώνα του ομίλου του Μουντιάλ του 1958 με αντίπαλο τη Σοβιετική Ένωση. Τότε που ο προπονητής, Βισέντε Φεόλα, προβληματισμένος από την απόδοση στο 0-0 με την Αγγλία, που καθιστούσε αμφίβολη την πρόκριση της Σελεσάοστους «8», προχώρησε σε δύο σημαντικές αλλαγές.

Αρχικά έβγαλε από την εντεκάδα το μεγάλο αστέρι της ομάδας, τον 19χρονο Ζοζέ Αλταφίνι, θεωρώντας ότι λόγω της επικείμενης μετακίνησής του στη Μίλαν δεν έβαζε τα πόδια του στη φωτιά. Και στη θέση του χρησιμοποίησε τον 17χρονο Πελέ, ο οποίος ήταν άπειρος, αλλά προερχόταν από ένα εντυπωσιακό πρωτάθλημα με τη Σάντος.

Αντικατέστησε επίσης τον εξτρέμ Ζοέλ, ο οποίος επίσης θα συνέχιζε την καριέρα του στην Ευρώπη (Βαλένθια), με τον βιρτουόζο Μανέ Γκαρίντσα της Μποταφόγκο. Ο Βαβά είχε αγωνιστεί και στο παιχνίδι με την Αγγλία, μια και είχε προτιμηθεί στην επίθεση έναντι του Ντίντα, που είχε ξεκινήσει στην πρεμιέρα με την Αυστρία (3-0). Όμως, η παρουσία των Πελέ και Γκαρίντσα δίπλα του, απογείωσε και τον ίδιο.

 

Το ανωτέρω βίντεο έχει τον τίτλο «Το πιο απίστευτο τρίλεπτο στην ιστορία του ποδοσφαίρου». Η Σελεσάο ήταν καταιγιστική στο ξεκίνημα του αγώνα, αφού ο Γκαρίντσα (κυρίως) και ο Πελέ έπιασαν απροετοίμαστους τους Σοβιετικούς και είχαν από ένα σουτ στο δοκάρι πριν συμπληρωθεί το πρώτο δίλεπτο!

Ήταν όμως ο Βαβά εκείνος που άνοιξε το σκορ με σουτ στο 3′, ύστερα από εξαιρετική κάθετη πάσα του Ντιντί. Καλό το θέαμα, αλλά ακόμα καλύτερη η ουσία… Το επιβεβαίωσε ο δυναμικός σέντερ φορ όταν έγραψε και το τελικό 2-0 με σουτ στο 77′, έπειτα από διπλή εναλλαγή της μπάλας με τον Πελέ. Ο δρόμος για να βρεθεί η Βραζιλία στον θρόνο του παγκόσμιου ποδοσφαίρου ήταν πλέον ανοιχτός.

Ίσως να μην ήταν τυχαίο ότι το jogo bonito της Σελεσάο σε εκείνες τις back to back κατακτήσεις Μουντιάλ, ολοκληρώθηκε με γκολ του Βαβά. Λίγο πριν τη λήξη του τελικού του 1962 με την Τσεχοσλοβακία, κυνήγησε την μπάλα μετά τη γιόμα του Τζάλμα Σάντος, λες και ήξερε ότι ο αντίπαλος τερματοφύλακας, ο Βίλιαμ Σρόιφ, θα τυφλωνόταν απ’ τις αχτίδες του ήλιου και θα την έχανε μέσα απ’ τα χέρια του.

Σχεδόν ενστικτωδώς, την έσπρωξε στα δίχτυα και διαμόρφωσε το τελικό 3-1, κερδίζοντας κι ο ίδιος μια θέση στο πάνθεον της ιστορίας του Παγκοσμίου Κυπέλλου.

Σε συλλογικό επίπεδο

Γεννημένος στις 12 Νοεμβρίου 1934, ο Βαβά ξεχώρισε από τα πρώτα του βήματα στη Σπορτ Ρεσίφε και το 1951 πήρε μεταγραφή στη Βάσκο ντα Γκάμα. Το επόμενο καλοκαίρι, στα 17 του, πήρε μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ελσίνκι με τη Σελεσάο. Δεν ευτύχησε να ανέβει στο βάθρο, αλλά μεγαλούργησε με τη Βάσκο στη Βραζιλία και από το 1955 ήταν στέλεχος της «μεγάλης» Εθνικής.

Οι καλές του εμφανίσεις στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Σουηδίας του χάρισαν τη μεταγραφή στην Ατλέτικο Μαδρίτης. Τα πήγε καλά στην Ισπανία (κατέκτησε και δυο φορές το Κύπελλο), όμως το συστηματοποιημένο ποδόσφαιρο των Ευρωπαίων δεν τον γέμιζε. Του είχε λείψει το πιο ελεύθερο στιλ των Νοτιοαμερικάνων προπονητών. Το 1961 επέστρεψε στην πατρίδα του για λογαριασμό της Παλμέιρας, ενώ στη συνέχεια αγωνίστηκε στο Μεξικό (Αμέρικα, Τόρος Νέζα) και στις ΗΠΑ (Σαν Ντιέγκο Τόρος).

Κρέμασε τα παπούτσια του το 1969, αφού αγωνίστηκε για ένα χρόνο στην Πορτουγκέζα και ακολούθησε καριέρα προπονητή. To 1982 ήταν συνεργάτης του Τέλε Σαντάνα στη θεαματική πλην αυτοκαταστροφική Σελεσάο, η οποία απέτυχε παταγωδώς στο Μουντιάλ της Ισπανίας. Ένα χρόνο νωρίτερα, ήταν πρώτος προπονητής της Εθνικής Νέων (Κ-19) που συμμετείχε στο Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ.

Από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 δεν είχε ενεργή ενασχόληση με το ποδόσφαιρο, αν και έδινε τακτικά το «παρών» στις εκδηλώσεις των βετεράνων της Βάσκο ντα Γκάμα και της Παλμέιρας. Μία από τις τελευταίες δημόσιες εμφανίσεις του ήταν στην κηδεία του Ντιντί, τον Μάιο του 2001. Η υγεία του είχε επιβαρυνθεί από ένα εγκεφαλικό που είχε υποστεί λίγους μήνες νωρίτερα και η εικόνα του έφερε περισσότερα δάκρυα σε όσους βρίσκονταν εκεί για να αποχαιρετίσουν τον παλιό του συμπαίκτη.

Η έντονη αδιαθεσία που αισθάνθηκε ο Βαβά στις 14 Ιανουαρίου 2002, τον οδήγησε στο νοσοκομείο. Πέντε ημέρες αργότερα, η καρδιά που χτυπούσε στο «ατσάλινο στήθος» του, έπαψε να χτυπά…

Απέμειναν οι φωτογραφίες με τον Πελέ και τον Γκαρίντσα, οι ασπρόμαυρες ταινίες των Μουντιάλ, αλλά και τα… σπιρτόκουτα και τα ψεύτικα χαρτονομίσματα των… δέκα χιλιάδων γκολ με τη μορφή του (εκτίθενται στο Μουσείο της FIFA) για να θυμίζουν ότι υπήρξε ένας από τους κορυφαίους επιθετικούς όλων των εποχών.

Vava was first to score in 2 @FIFAWorldCup Finals! He also inspired matchboxes and fake money – shown at #FIFAMuseum pic.twitter.com/O4UjnEygHM

— FIFA Museum (@FIFAMuseum) March 17, 2016

Άλλα γεγονότα στην Ελλάδα και τον κόσμο

2013: Αντιμέτωπος με αγωγές των πρώην χορηγών του που του ζητούν εκατομμύρια δολάρια ως αποζημίωση βρίσκεται ο Αμερικανός ποδηλάτης, Λανς Άρμστρονγκ, ο οποίος εκτίει ποινή αποκλεισμού λόγω ντόπινγκ. Μία ημέρα νωρίτερα, ο Άρμστρονγκ είχε ομολογήσει στην εκπομπή της Όπρα Γουίνφρεϊ ότι είχε κάνει χρήση απαγορευμένων ουσιών και τις επτά φορές που κέρδισε τον Γύρο της Γαλλίας.

2010: Πεθαίνει σε ηλικία 58 ετών ο Χρήστος Χατζησκουλίδης, παλαίμαχος επιθετικός του Αιγάλεω και πρώτος σκόρερ στην ιστορία του σε επίσημους αγώνες.

2003: Ο Παναθηναϊκός κατακτά τον άτυπο τίτλο του πρωταθλητή χειμώνα με την εκτός έδρας νίκη του επί του Ακράτητου στα Άνω Λιόσια με 3-1, αφού ο Ολυμπιακός αναδεικνύεται ισόπαλος 1-1 με την Ξάνθη στη Ριζούπολη. Αν και οι «πράσινοι» είχαν ξεκινήσει με τρεις ήττες στους ισάριθμους πρώτους αγώνες, μεταμορφώθηκαν μετά την αλλαγή προπονητή (Σέρχιο Μαρκαριάν αντί Φερνάντο Σάντος).

1997: Ο Ολυμπιακός νικά με 2-1 στην Καβάλα για την τελευταία αγωνιστική του πρώτου γύρου. Στο 80ό λεπτό, ο διαιτητής Κασναφέρης καταλογίζει άδικα πέναλτι υπέρ των «ερυθρόλευκων», σε πτώση του Αλεξανδρή προ του Μίτεφ και ο Γεωργάτος το αξιοποιεί διαμορφώνοντας το τελικό σκορ.

1963: Ο Ρόι Έμερσον κατακτά το Αυστραλιανό Πρωτάθλημα Τένις για δεύτερη φορά στην καριέρα του, νικώντας στον τελικό τον Κεν Φλέτσερ με 3-0 σετ (6-3, 6-3, 6-1). Πρόκειται για το τουρνουά που εξελίχθηκε στο σημερινό Αυστραλιανό Όπεν, αλλά μέχρι τότε είχε μορφή εθνικού πρωταθλήματος και συμμετείχαν σ’ αυτό μόνο Αυστραλοί παίκτες. Ο Έμερσον θα κατακτήσει το τουρνουά του απλού ανδρών και τις επόμενες τέσσερις χρονιές (1964, 1965, 1966, 1967).

1903: H γαλλική εφημερίδα «L’ Auto» ανακοινώνει τη διεξαγωγή ενός φιλόδοξου ποδηλατικού αγώνα που θα διαρκεί σχεδόν ένα μήνα, με τους συμμετέχοντες να ξεκινούν από το Παρίσι και να επιστρέφουν εκεί, έχοντας διασχίσει όλη την περιφέρεια της χώρας. Ο διευθυντής της εφημερίδας, Ανρί Ντεγκράνζ, έχει αναλάβει να κάνει πράξη την τολμηρή ιδέα του νεαρού συντάκτη του, Ζεό Λεφέβρ και ο «Γύρος της Γαλλίας», το διασημότερο event στον χώρο της ποδηλασίας, έχει μόλις γεννηθεί.

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News