Λι Ρουζ: Ο τερματοφύλακας-celebrity που σκοτώθηκε στο πεδίο της μάχης

«Φανταστείτε έναν Πολ Γκασκόιν με μυαλό και προσθέστε μια γερή δόση από τις αρετές ενός πλεϊμπόι όπως ο Τζορτζ Μπεστ. Αυτός ήταν ο Λι. Μα τον Θεό, όμως, ήταν συνάμα τόσο γενναίος».

Με αυτά τα λόγια περιγράφει τον Λι Ρουζ, τον πρώτο τερματοφύλακα-celebrity του βρετανικού ποδοσφαίρου, ο βιογράφος του, Σπένσερ Βίνιες, ο οποίος έναν αιώνα αργότερα συνέθεσε το παζλ της πολυτάραχης ζωής του στο βιβλίο «Lost In France» (2016, Pitch Publishing Ltd).

Ήταν 7 Οκτωβρίου 1916 όταν ο Ρουζ σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια της Μάχης του Σομ, μίας από τις φονικότερες του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Εκείνη τη μέρα, μαζί με άλλους διακόσιους τυφεκιοφόρους των συμμαχικών δυνάμεων, ο 38χρονος παλαίμαχος τερματοφύλακας πρωτοστάτησε στην ηρωική έφοδο εναντίον οπλισμένων Γερμανών στρατιωτών, που ήταν παραταγμένοι έξω από το γαλλικό χωριό Γκεντουκούρ.

Κανείς δεν τον ξαναείδε ζωντανό, αλλά ούτε και νεκρό. Παρά τις επίμονες προσπάθειες των συγγενών του, τα λείψανά του δεν βρέθηκαν ποτέ.

Με τα χρόνια ξεχάστηκαν κι όσα είχε πετύχει στο ποδόσφαιρο και τον είχαν μετατρέψει σε είδωλο στη συνείδηση των Βρετανών φιλάθλων στις αρχές του 20ού αιώνα. Δεν ήταν απλώς ένας ικανότατος τερματοφύλακας, αλλά ένας αληθινός σούπερ σταρ, ο οποίος σίγουρα θα απασχολούσε καθημερινά τα ΜΜΕ με τα καμώματά του αν είχε γεννηθεί εκατό χρόνια αργότερα.

Ο φοιτητής ιατρικής που έγινε ποδοσφαιριστής

Ο Λι Ρίτσμοντ Ρουζ γεννήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 1877 στο χωριό Χολτ της Ουαλίας. Ο πατέρας του ήταν Πρεσβύτερος της προτεσταντικής εκκλησίας της περιοχής και η μητέρα του πέθανε από καρκίνο όταν εκείνος ήταν μόλις δύο ετών.

Το γεγονός ότι ασχολήθηκε με το ποδόσφαιρο προκάλεσε εντύπωση εκείνη την εποχή, μια και προερχόταν από μεσοαστική οικογένεια και είχε λάβει μόρφωση. Αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο του Αμπεριστγουίθ και αργότερα φοίτησε και στην ιατρική σχολή του Βασιλικού Κολλεγίου του Λονδίνου. Δεν πήρε, ωστόσο, ποτέ το πτυχίο του.

Από το 1895 αγωνιζόταν ως τερματοφύλακας στην ομάδα του Αμπεριστγουίθ με εξαιρετικές επιδόσεις. Η σωματοδομή του (ύψος 1,85 μ. και βάρος 83 κιλά) θεωρούταν ιδανική για τη θέση, αν και εκείνη την εποχή στη Βρετανία διέπρεπαν ακόμα πιο σωματώδεις τερματοφύλακες, όπως ο Γουίλιαμ Φουλκ, ο οποίος ήταν πραγματικά χοντρός (ύψος 1,93 μ. και βάρος 155 κιλά)!

Σύμφωνα με τους μελετητές του ποδοσφαίρου ο Ρουζ ήταν ο πιο έξυπνος τερματοφύλακας της εποχής του. Έβαζε το μυαλό του να δουλέψει για να καλύψει άλλες αδυναμίες, ενώ έπαιρνε σωστές τοποθετήσεις γύρω απ’ τα γκολπόστ του για να εξουδετερώνει δύσκολες καταστάσεις. Φυσικά αξιοποιούσε και τη σωματική του δύναμη, ιδίως στα «μελέ» μες στην περιοχή που ήταν πολύ συχνά στο άναρχο ποδόσφαιρο που παιζόταν στο μεταίχμιο μεταξύ του 19ου και του 20ού αιώνα.

Ο ιστορικός του Αμπεριστγουίθ, Τζερέντ Τζένκινς, αναφέρει ότι ο Ρουζ διέθετε «οξεία όραση, εντυπωσιακά αντανακλαστικά, ανταγωνιστικό ένστικτο και απερίσκεπτη γενναιότητα». Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά συνέθεταν το αγωνιστικό προφίλ του που τον έκανε ιδιαίτερα δημοφιλή στους Βρετανούς φιλάθλους, ιδίως μετά τη μεταγραφή του στη Στόουκ, το 1901.

Αγωνίστηκε 24 φορές στην Εθνική Ουαλίας, την ίδια περίοδο με τον θρυλικό άσο της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Μπίλι Μέρεντιθ. Έπαιξε για μία σεζόν στην Έβερτον (1904-05) κι όταν έφυγε οριστικά από τη Στόουκ, διακρίθηκε για δύο χρόνια κάτω από τα δοκάρια της Σάντερλαντ (1908-10).

Αργότερα έκανε σύντομα περάσματα από τη Σέλτικ, την Πορτ Βέιλ, τη Χάντερσφιλντ και την Άστον Βίλα, ενώ μία από τις τελευταίες του ομάδες ήταν στο τέλος της σεζόν 1911-12 η Γούλιτς Άρσεναλ, ο πρόδρομος της σημερινής καταξιωμένης Άρσεναλ του Λονδίνου.

Εξαιτίας του άλλαξε ο κανονισμός

Ο Ρουζ φημιζόταν για την ικανότητά του στις αποκρούσεις πέναλτι, μια και είχε το χάρισμα να «διαβάζει» τη σκέψη των αντιπάλων, αλλά και για τις ανορθόδοξες πλην αποτελεσματικές αποκρούσεις του. Έχει καταγραφεί ότι σε έναν αγώνα είχε αποσοβήσει ένα γκολ μπλοκάροντας την μπάλα ανάμεσα στα γόνατά του!

Είναι βέβαιο ότι πολλές από αυτές τις μαρτυρίες για τις θαυματουργές ικανότητες του Ρουζ ανάγονται στη σφαίρα του μύθου. Αυτό που δεν αμφισβητείται είναι ότι αξιοποιούσε στο έπακρο τη δυνατότητα που έδιναν τότε οι κανονισμοί στους τερματοφύλακες να πιάνουν την μπάλα με τα χέρια στο δικό τους μισό του γηπέδου.

Στην πραγματικότητα, λίγοι τολμούσαν να βγουν έξω από την περιοχή τους, φοβούμενοι μήπως χάσουν την μπάλα και προσφέρουν εύκολο γκολ στον αντίπαλο. Ο Ρουζ, όμως, δεν ήταν σαν εκείνους. Έπιανε την μπάλα και έτρεχε προς τη σέντρα όπως ένας παίκτης του ράγκμπι, προτού πασάρει σε συμπαίκτη για να συνεχίσει την επιθετική προσπάθεια της ομάδας του.

Εκτιμάται, μάλιστα, ότι η αλλαγή του κανονισμού το 1912, που περιόρισε τη χρήση των χεριών από τους τερματοφύλακες μόνο ανάμεσα στις γραμμές της μεγάλης περιοχής τους, οφείλεται στον επαναστατικό τρόπο με τον οποίο συνήθιζε να αγωνίζεται ο Ρουζ.

Στο τετράτομο έργο του 1906 «Association Football and the Men Who Made It» («Το ποδόσφαιρο και οι άνθρωποι που το δημιούργησαν»), ο Ρουζ υπογράφει ένα άρθρο στο οποίο πρεσβεύει την αντίληψη ότι οι τερματοφύλακες πρέπει να διαφέρουν από τους υπόλοιπους ποδοσφαιριστές.

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά: «Υπάρχει μια παροιμία που λέει: «Πριν πας στον πόλεμο, κάνε μία προσευχή. Πριν πας στη θάλασσα, κάνε δύο προσευχές. Πριν παντρευτείς, κάνε τρεις προσευχές. Κάποιος θα μπορούσε να προσθέσει ότι προτού αποφασίσεις να γίνεις τερματοφύλακας, κάνε τέσσερις προσευχές».

Ιστορία μου, αμαρτία μου

Αν αναρωτιέστε γιατί ο βιογράφος του Ρουζ τον παρομοιάζει με τον Γκασκόιν, γνωστό για τις ιδιορρυθμίες του εντός και εκτός γηπέδων, θα σας λύσουμε την απορία παραθέτοντας μερικά από τα πιο γνωστά περιστατικά που επιβεβαιώνουν την τρέλα που κουβαλούσε.

Το 1906 είχε χάσει το τρένο με το οποίο θα ταξίδευε από το Λονδίνο στο Μπέρμιγχαμ, για να συμμετάσχει σε ένα παιχνίδι της Στόουκ κόντρα στην Άστον Βίλα. Για να φτάσει στην ώρα του, λοιπόν, νοίκιασε μία από τις ιδιωτικές αμαξοστοιχίες που διέθεταν τότε οι σιδηροδρομικές εταιρίες για την εξυπηρέτηση των πλούσιων πελατών τους και ζήτησε να σταλεί στον σύλλογό του ο λογαριασμός των 31 λιρών (μια περιουσία για την εποχή, που ο μηνιαίος μισθός ενός ανθρακωρύχου ήταν μόνο μία λίρα).

Τον Μάρτιο του 1909, παραμονές ενός αγώνα της Ουαλίας κόντρα στην Ιρλανδία για το Βρετανικό Πρωτάθλημα, ο Ρουζ εμφανίστηκε στο λιμάνι του Λίβερπουλ με το ένα χέρι του μπανταρισμένο. Δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι αν και είχε σπάσει δύο δάχτυλα, ήθελε πολύ να συμμετάσχει στο παιχνίδι. Όπως αποδείχθηκε, όμως, δεν είχε τραυματιστεί ποτέ και απλώς ήθελε να παραπλανήσει τους αντιπάλους. Πέτυχε τον στόχο του, αφού οι Ιρλανδοί υποτίμησαν την Ουαλία, η οποία νίκησε 3-2 με τον ίδιο να πραγματοποιεί μεγάλη εμφάνιση.

Σε όλη τη διάρκεια της πρώτης δεκαετίας του 1900 ο Ρουζ θεωρούταν ο κορυφαίος τερματοφύλακας στον κόσμο και ήταν εξαιρετικά δημοφιλής – αν και ο εκκεντρικός χαρακτήρας του προκαλούσε πονοκέφαλο στους ιθύνοντες της αγγλικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας. Ίσως έπαιξε ρόλο και το γεγονός ότι παρέμενε ερασιτέχνης, σε μια εποχή η FA έκανε προσπάθειες για να μετατρέψει το άθλημα σε αμιγώς επαγγελματική ενασχόληση.

Τον γνώριζαν ακόμα και άνθρωποι που δεν παρακολουθούσαν ποδόσφαιρο, ενώ μνημειώδεις ήταν και οι επιτυχίες του στο γυναικείο φύλο. Μία από τις πιο διάσημες κατακτήσεις του ήταν η τραγουδίστρια και ηθοποιός, Μαρί Λόιντ, με την οποία είχε συνάψει δεσμό την εποχή που ο ίδιος ήταν ήδη παντρεμένος.

Μετάλλιο λίγο πριν το τραγικό τέλος

Με το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Ρουζ κατατάχθηκε στο Ιατρικό Σώμα του Βασιλικού Στρατού, παρότι δεν είχε καταφέρει να τελειώσει την Ιατρική. Αργότερα μετατάχθηκε στους Τυφεκιοφόρους και τον Σεπτέμβριο του 1916 έλαβε μετάλλιο ανδρείας για την εξουδετέρωση επίθεσης του εχθρού με τη ρίψη πολλών χειροβομβίδων – ικανότητα που είχε αποκτήσει από το ποδόσφαιρο, μια και ως τερματοφύλακας συνήθιζε να πετά μακριά την μπάλα με τα χέρια του.

Δεν ήταν γραφτό, ωστόσο, να ζήσει για πολύ καιρό ακόμα. Επί σχεδόν έναν αιώνα παρέμενε τυπικά αγνοούμενος, μέχρι που ο βιογράφος του, Σπένσερ Βίνιες, εντόπισε κατά τη διάρκεια της έρευνάς του το όνομά του στη λίστα των θυμάτων της Μάχης του Σομ. Ήταν γραμμένο λάθος («Rouse» αντί για το σωστό «Roose») κι αυτό δημιούργησε την παρανόηση.

* Πηγές: wikipedia, bbc.co.uk, fourfourtwo.com

Άλλα γεγονότα στην Ελλάδα και τον κόσμο στις 7 Οκτωβρίου

2017: Ο 27χρονος Λευτέρης Πετρούνιας κατακτά το χρυσό μετάλλιο στους κρίκους στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του Μόντρεαλ. Συγκέντρωσε 15,433 βαθμούς σε άσκηση με συντελεστή δυσκολίας 6,30 και υπερασπίστηκε τον τίτλο που είχε κατακτήσει το 2015 στη Γλασκώβη, αφήνοντας στην δεύτερη θέση τον Ρώσο Ντενίς Αμπλιάζιν με 15,333 β. και στην τρίτη τον Κινέζο Γιανγκ Λιου με 15,261 β.

2013: Πεθαίνει σε ηλικία 71 ετών ο θρυλικός παλαίμαχος μπασκετμπολίστας, Γιώργος Αμερικάνος. Ο επονομαζόμενος «Παγκόσμιος» ήταν ο ηγέτης της ΑΕΚ που κατέκτησε το Κύπελλο Κυπελλούχων Ευρώπης το 1968, ενώ κατέκτησε μαζί της πέντε πρωταθλήματα Ελλάδας (1963, 1964, 1965, 1966, 1968, 1970). Δύο φορές αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ του ελληνικού πρωταθλήματος (1965, 1968).

2000: Η Γερμανία νικά 1-0 την Αγγλία για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου, στον τελευταίο επίσημο αγώνα που διεξάγεται στο ιστορικό «Γουέμπλεϊ» (το οποίο θα γκρεμιστεί και θα ξαναχτιστεί απ’ την αρχή). Το αποτέλεσμα προκαλεί και την παραίτηση του Κέβιν Κίγκαν από την τεχνική ηγεσία των «Λιονταριών».

1992: Η Ελλάδα νικά 1-0 την Ισλανδία στο Ρέικιαβικ με γκολ του Γιώτη Τσαλουχίδη και ανεβαίνει στην 1η θέση του ομίλου των προκριματικών για το Παγκόσμιο Κύπελλο των ΗΠΑ. Για πρώτη φορά δημιουργούνται ευνοϊκότατες προϋποθέσεις για πρόκριση της Εθνικής μας, αφού έχει μεσολαβήσει ο αποκλεισμός της Γιουγκοσλαβίας από τη FIFA, λόγω του εμφυλίου πολέμου και η εντός έδρας της Ουγγαρίας (που θεωρούταν ο βασικός αντίπαλος για τη 2η θέση, πίσω απ’ τη Ρωσία) από την Ισλανδία με 2-1.

1997: Το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών της ΠΑΕ ΑΕΚ παραδίδονται και τυπικά στην πολυεθνική εταιρεία ENIC έναντι 2.67 δισ. δρχ. Οι συζητήσεις είχαν αρχίσει τον Μάιο του 1995 και κατέληξαν στην υπογραφή των συμβολαίων δυο χρόνια αργότερα, στις 26 Σεπτεμβρίου 1997. Στις 13 Οκτωβρίου θα τοποθετηθεί στη θέση του προέδρου της ΠΑΕ ο γιατρός της ΑΕΚ και επί χρόνια ποδοσφαιριστής της, Λάκης Νικολάου.

1985: Η Λινέτ Γούντογουρντ, αρχηγός της ομάδας μπάσκετ της ΗΠΑ που είχε κερδίσει το χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1984 στο Λος Άντζελες, γίνεται η πρώτη γυναίκα που αγωνίζεται στους Χάρλεμ Γκλομπτρότερς.

1979: Ο Παναθηναϊκός νικά με 1-0 την ΑΕΚ στη Νέα Φιλαδέλφεια χάρη σε γκολ του Χουάν Όρε και δίνει τέλος στο σερί 44 εντός έδρας αγώνων της χωρίς ήττα.

1977: Η διοίκηση της ΑΕΚ λύνει τη συνεργασία με τον Ολλανδοτσέχο προπονητή, Φράντισεκ Φάντρονκ, ο οποίος λίγους μήνες νωρίτερα την είχε οδηγήσει μέχρι τα ημιτελικά του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ.

1969: Πεθαίνει σε ηλικία 81 ετών ο Βέλγος ποδηλάτης Λεόν Σκιέρ. Το 1921 είχε κερδίσει τον Ποδηλατικό Γύρο της Γαλλίας ενώ η πρώτη του επιτυχία είχε έρθει ένα χρόνο νωρίτερα, όταν επικράτησε στον ποδηλατικό γύρο Λιέγη-Μπαστόν-Λιέγη.

1916: Σημειώνεται η πιο ευρεία σε έκταση νίκη στην ιστορία του αμερικάνικου ποδοσφαίρου. Το Τζόρτζια Τεκ συντρίβει το Κάμπερλαντ με 222-0.