Ναφταλί Τέμου: Ο πρώτος χρυσός ολυμπιονίκης της Κένυας

Από τη δεκαετία του 1980, η Κένυα έχει καθιερωθεί ως μία από τις μεγάλες δυνάμεις των μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων στον στίβο. Η παράδοση, όμως, είχε αρχίσει αρκετά χρόνια νωρίτερα.

Στις 13 Οκτωβρίου 1968, πρώτη αγωνιστική ημέρα των Ολυμπιακών Αγώνων που φιλοξενήθηκαν στην Πόλη του Μεξικού, ο Ναφταλί Τέμου έκανε την έκπληξη στον τελικό των 10.000 μ. νικώντας το μεγάλο φαβορί, τον Αιθίοπα Μάμο Γουόλντε. Χάρισε, έτσι, στην Κένυα το πρώτο χρυσό της μετάλλιο στη διοργάνωση και το δεύτερο συνολικά, ύστερα από το χάλκινο που είχε κερδίσει το 1964 στο Τόκιο ο Γουίλσον Κιπρούγκουτ στα 800 μ.

Η επέτειος είναι ιστορική και συνάμα γλυκόπικρη για τη μεγάλη σχολή δρομέων της Ανατολικής Αφρικής. Διότι το χρυσό του Τέμου παραμένει έως και σήμερα το μοναδικό που έχει κερδίσει η Κένυα στα 10.000 μέτρα σε Ολυμπιακούς Αγώνες!

Σαν να ήθελαν να πάρουν το αίμα τους πίσω για εκείνη την ήττα του Γουόλντε στο Μεξικό, οι Αιθίοπες έχουν κυριαρχήσει έκτοτε στην απόσταση. Αν εξαιρέσουμε φυσικά τις φορές που το αγώνισμα κέρδισαν μεγάλοι Ευρωπαίοι δρομείς, όπως ο Φινλανδός Λάσε Βίρεν (1972, 1976), ο Ιταλός Αλμπέρτο Κόβα (1984) και ο σομαλικής καταγωγής Βρετανός, Μο Φάρα (2012, 2016).

Ο Μίρουτς Γίφτερ (1980), ο Χαϊλέ Γκεμπρσελασιέ (1996, 2000), ο Κενενίσα Μπεκέλε (2004, 2008) και ο Σέλεμον Μπαρέγκα (2016) άφησαν τους επιγόνους του Τέμου να βλέπουν την πλάτη τους.  Κι όσες φορές δεν υπήρξε κάποιος τόσο δυνατός Αιθίοπας για να νικήσει, βρέθηκε κάποιος άλλος Αφρικανός που έκανε τη ζημιά στους Κενυάτες: οι Μαροκινοί Μπραχίμ Μπουταγέμπ (1988) και Χαλίντ Σκα (1992) και ο Τζόσουα Τσεπτεγκέι απ’ την Ουγκάντα, πριν λίγες εβδομάδες στο Παρίσι.

Η πιο πικρή ήττα των Κενυατών (που δεν είχαν καν αθλητή στο βάθρο στους Ολυμπιακούς του 2020 και το 2024) ήταν μάλλον εκείνη του Πολ Τέργκατ από τον Γκρεμπρσελασιέ, το 2000 στο Σίδνεϊ. Ο θρυλικός Αιθίοπας δρομέας έκανε ένα ασύλληπτο σπριντ στα τελευταία μέτρα και νίκησε με διαφορά μόλις εννέα εκατοστών του δευτερολέπτου τον Τέργκατ, ο οποίος με τη σειρά του είχε κάνει υπερπροσπάθεια.

Με παρόμοιο τρόπο, όμως, είχε κερδίσει και ο Τέμου το ιστορικό πρώτο χρυσό μετάλλιο της Κένυας στις 13 Οκτωβρίου 1968. Επέλεξε από την αρχή να δώσει γρήγορο ρυθμό στην κούρσα, κάτι που εξάντλησε πολλούς συμμετέχοντες που δεν ήταν συνηθισμένοι να τρέχουν σε στάδια χτισμένα σε μεγάλο υψόμετρο (2.240 μ.), όπου το οξυγόνο έχει μικρότερη πυκνότητα.

Μόνο ο Γουόλντε ακολούθησε τον ρυθμό του Κενυάτη δρομέα και επέλεξε να κάνει την επίθεσή του όταν ήχησε το καμπανάκι για την τελευταία στροφή. Ωστόσο, ο Αιθίοπας δεν κατάφερε να αποκτήσει μεγάλη διαφορά κι όταν δέχθηκε την επίθεση του αντιπάλου του στην τελική ευθεία, δεν είχε πια δυνάμεις για να αντιδράσει.

Ο Τέμου τερμάτισε πρώτος με διαφορά μικρότερη του ενός δευτερόλεπτου (29:27.4 έναντι 29:28.0) και έπεσε στην αγκαλιά του συμπατριώτη του, Κιπ Κέινο, ο οποίος είχε εγκαταλείψει νωρίτερα την κούρσα θέλοντας προφανώς να κρατήσει δυνάμεις για τα καλά του αγωνίσματα.

Λίγες ημέρες αργότερα θα ανέβαινε κι εκείνος στο ψηλότερο σκαλί του βάθρου στα 1.500 μ., ενώ θα τερμάτιζε δεύτερος στα 5.000 μ. πίσω από τον νικητή, τον Τυνήσιο Μοχάμεντ Γκαμούντι και μπροστά από τον τρίτο Τέμου, που πρόσθεσε ένα ακόμα μετάλλιο στη συλλογή του.

Ο Τέμου συμμετείχε και στον Μαραθώνιο, όπου όμως δεν κατάφερε να φανεί ανταγωνιστικός και τερμάτισε στην 19η θέση. Χρυσός ολυμπιονίκης αναδείχθηκε ο Γουόλντε, ο οποίος πήρε ρεβάνς για την ήττα του στο «δεκάρι» και συνέχισε την παράδοση που είχε αρχίσει στο απόλυτο αγώνισμα αντοχής ο μεγάλος Αμπέμπε Μπικίλα, νικητής στις διοργανώσεις του 1960 και του 1964.

Τον βοήθησε η στρατιωτική θητεία

Ο Ναφταλί Τέμου γεννήθηκε στις 20 Απριλίου 1945 και άρχισε να ασχολείται συστηματικά με το τρέξιμο σε ηλικία 14 ετών. Όταν κατατάχθηκε στον στρατό, με το που τελείωσε το σχολείο, βρήκε χρόνο για να εξασκήσει το ταλέντο του και να δυναμώσει το μυοσκελετικό του σύστημα.

Το 1964 πήρε μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο αλλά, όντας άγουρος ακόμα στα 19 του, δεν κατάφερε να διακριθεί. Τερμάτισε 49ος στον Μαραθώνιο, ενώ απέτυχε να τερματίσει στον τελικό των 10.000 μ. (δεν είχαν διεξαχθεί προκριματικά). Η πρώτη σημαντική επιτυχία ήρθε στους 1ους Παναφρικανικούς Αγώνες του 1965, όπου κατέκτησε το ασημένιο μετάλλιο στα 5.000 μ., ενώ το 1966 κέρδισε το χρυσό στον αγώνα των 6 μιλίων στους Αγώνες της Βρετανικής Κοινοπολιτείας.

Το 1968 πήγε στο Μεξικό με στόχο να επαναλάβει τον άθλο του Εμίλ Ζάτοπεκ το 1952 στο Ελσίνκι και δεν τα πήγε άσχημα, αν και δεν πέτυχε τον στόχο. Για το χρυσό μετάλλιο στα 10.000 μ. ο πρόεδρος της Κένυας, Γιόμο Κενιάτα, του έκανε δώρο μια φάρμα στο Βόρειο Μουγκιράνγκο, στην οποία αφοσιώθηκε από το 1973, όταν αποφάσισε να τερματίσει την καριέρα του απογοητευμένος από την πτώση των επιδόσεών του, που οφειλόταν σε προβλήματα που αντιμετώπιζε με τα πόδια του.

Δεν κατάφερε να διακριθεί ξανά ούτε σε Αγώνες της Κοινοπολιτείας ούτε σε Παναφρικανικούς και στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1972 στο Μόναχο τερμάτισε 12ος στην προκριματική σειρά των 10.000 μ. και φυσικά αποκλείστηκε από τον τελικό. Ήταν, ίσως, το πρώτο ανησυχητικό σημάδι για τη μετέπειτα αδυναμία των Κενυατών να κερδίσουν χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο στο αγώνισμα.

Ο Τέμου έφυγε απ’ τη ζωή στις 10 Μαρτίου 2003, σε ηλικία 57 ετών, ύστερα από πολυετή μάχη με τον καρκίνο του προστάτη κι αφού αντιμετώπισε προβλήματα και στο συκώτι του. Τους τελευταίους μήνες της ζωής του, ο εθνικός ήρωας της Κένυας δεν μπορούσε ούτε να περπατήσει ούτε να μιλήσει. Πολλοί συμπατριώτες του κατηγόρησαν την κυβέρνηση της χώρας για αμέλεια στην φροντίδα του Τέμου, ο οποίος δεν διέθετε την οικονομική δυνατότητα να καλύψει τα έξοδα της θεραπείας του – κάτι που είχε ως συνέπεια τη ραγδαία επιδείνωση της κατάστασής του.

Η Κένυα τιμά τη μνήμη του μεγάλου αυτού αθλητή με τη διεξαγωγή ενός αγώνα 10 χλμ. επί δημοσίας οδού που φέρει το όνομά του, στις αρχές κάθε έτους.

Άλλα γεγονότα στην Ελλάδα και τον κόσμο στις 13 Οκτωβρίου

2022: Πεθαίνει σε ηλικία 72 ετών, ύστερα από εγκεφαλικό επεισόδιο, ο κορυφαίος σκόρερ του ΠΑΟΚ στην Α’ Εθνική, Σταύρος Σαράφης.

2021: Η 25χρονη δρομέας, Άγκνες Τιρόπ, βρίσκεται δολοφονημένη στο σπίτι της στην Κένυα. Μόλις ένα μήνα νωρίτερα είχε καταρρίψει το παγκόσμιο ρεκόρ στα 10 χιλιόμετρα επί δημοσίας οδού, ενώ τον Αύγουστο του ίδιου έτους είχε τερματίσει τέταρτη στα 10.000 μ. στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο. Είχε κατακτήσει δύο χάλκινα μετάλλια στο ίδιο αγώνισμα στα Παγκόσμια Πρωταθλήματα του 2017 και του 2019.

1986: Η ΔΟΕ ανακοινώνει ότι θα συμπεριλάβει το μπέιζμπολ στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων της Βαρκελώνης, το 1992.

1982: H ΔΟΕ παραδίδει στα παιδιά του εκλιπόντος Αμερικανού αθλητή, Τζίμ Θορπ, πιστά αντίγραφα των χρυσών μεταλλίων που είχε κατακτήσει στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1912, στο πένταθλο και στο δέκαθλο. Ο Θορπ είχε κατηγορηθεί για επαγγελματισμό, λόγω κάποιων χρημάτων που είχε εισπράξει ως παίκτης του μπέιζμπολ και είχε υποχρεωθεί να επιστρέψει τα μετάλλιά του, τα οποία ωστόσο δεν δέχθηκαν να παραλάβουν οι δεύτεροι νικητές των αγωνισμάτων. Η πλήρης και οριστική αποκατάσταση του Θορπ θα έρθει το 2022.

1976: Ο ΣΕΓΑΣ αναγνωρίζει επίσημα το άθλημα του χάντμπολ.

1972: Συντρίβεται στις Άνδεις αεροπλάνο στο οποίο επιβαίνουν 40 άνθρωποι, οι περισσότεροι απ’ τους οποίους είναι μέλη της ομάδας ράγκμπι Old Christian Club από την Ουρουγουάη. Από το σύνολο των επιβατών, οι 12 σκοτώνονται ενώ οι υπόλοιποι προσπαθούν να διατηρηθούν στη ζωή τρώγοντας ακόμη και τα μέλη των νεκρών συνταξιδιωτών τους. Τα συνεργεία διάσωσης θα εντοπίσουν τους 16 επιζώντες 72 ημέρες αργότερα, ενώ η περιπέτειά τους θα γυριστεί σε ταινία το 1993 με τίτλο «Alive» (ελληνικός τίτλος «Οι Επιζήσαντες»).

1968: Οι διοικήσεις του Ολυμπιακού, της ΑΕΚ και του Παναθηναϊκού ενώνουν τις φωνές τους και καλούν τους φιλάθλους τους να αγοράσουν εισιτήρια για τον φιλικό αγώνα Ολυμπιακός-ΑΕΚ, προς ενίσχυση του ασθενούντος ποδοσφαιριστή των «ερυθρόλευκων», Αριστείδη Παπάζογλου.

1964: Η Αυστραλή κολυμβήτρια, Ντον Φρέιζερ, κερδίζει το τρίτο σερί χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο στα 100 μέτρα ελεύθερο και μάλιστα με ολυμπιακό ρεκόρ (59.5). Η Φρέιζερ είχε πρωτεύσει και ο 1956 στη Μελβούρνη και το 1960 στη Ρώμη και γίνεται η πρώτη κολυμβήτρια που κατακτά τρία διαδοχικά χρυσά στο ίδιο αγώνισμα.

1954: Ο Βρετανός Κρις Τσάταγουεϊ βελτιώνει κατά πέντε δευτερόλεπτα το παγκόσμιο ρεκόρ των 5.000 μέτρων που κατείχε ο Σοβιετικός, Βλαντίμιρ Κουτς (13:51.6 από 13:56.6), σε αγώνα στο Λονδίνο. Ο Κουτς θα απαντήσει δέκα ημέρες αργότερα, όταν θα τρέξει την απόσταση σε 13:51.2 στην Πράγα.

1951: Στον αγώνα του Κολεγιακού Πρωταθλήματος των ΗΠΑ ανάμεσα στο Τζόρτζια Τεκ και τη Λουιζιάνα (25-7) χρησιμοποιείται για πρώτη φορά στην ιστορία του αμερικάνικου ποδοσφαίρου μπάλα με επένδυση από καουτσούκ.

1894: Διεξάγεται το πρώτο ντέρμπι του Μέρσεϊσάιντ. Μπροστά σε 44.000 θεατές που έχουν κατακλύσει τις κερκίδες του «Γκούντισον Παρκ», η Έβερτον νικά τη Λίβερπουλ με 3-0 με τέρματα των Τομ Μακίνες, Άλεξ Λάτα και Τζακ Μπελ. Το πριμ που δίνουν οι διοικούντες της Έβερτον στους ποδοσφαιριστές είναι μεταξένιο ημίψηλο καπέλο.

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News