Ο ΝΤΙΕΓΚΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ: Η... παρανοϊκή εμπειρία του Μαραντόνα στην Τούμπα και η αποθέωση στο Φάληρο

Είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις που σε ένα σύνολο ανθρώπων, όσοι και να είναι, ο Ντιέγκο Μαραντόνα δεν έμοιαζε ο πιο… παρανοϊκός. Η λατρεία των ΠΑΟΚτζήδων για το πρόσωπό του, αναμφισβήτητη καθώς ήταν, έδειχνε μοιραίο ότι θα μετατρεπόταν σε επίθεση εις βάρος του. Επρόκειτο για μία κατάσταση που δεν γινόταν να αποφευχθεί. Ο μεγάλος Ντιεγκίτο, που δεν ήταν απλώς ο ίδιος παθιασμένος μέχρι μυελού οστέων, αλλά γεννούσε πάθη και έριδες καθ’ εκάστην και καθ’ υπερβολήν, τέθηκε απέναντι στους οπαδούς μίας ομάδας που αναμφισβήτητα τον αγαπούσαν σχεδόν παθολογικά. Άλλωστε, για εκείνη η γενιά των νέων στην Ελλάδα, που τώρα διανύει την έκτη δεκαετία της ζωής της, ήταν αδιαπραγμάτευτο ποιος ήταν ο κορυφαίος στον κόσμο, ο καλύτερος όλων των εποχών και ποιος θα έπαιρνε συγχωροχάρτι για ό,τι και να έκανε στο μέλλον.

Δεν τίθεται καν συζήτηση. Αν βάλεις στην εξίσωση το θέμα Μαραντόνα, αν τολμήσεις να εκφράσεις την άποψη ότι κάποιος μεταγενέστερος είναι καλύτερος από αυτόν, κινδυνεύεις με πυρά ομαδόν.

Στην Τούμπα, για πρώτη φορά ενδεχομένως με τόσο πειστικό και εκκωφαντικό τρόπο, παρουσιάστηκε το ψυχολογικό φαινόμενο, η πνευματική συνέπεια της ίδιας της παρουσίας του Ντιέγκο Μαραντόνα στο χώρο. Ήταν 5 Οκτωβρίου του 1988 και οι προετοιμασίες για ένα ντέρμπι ΠΑΟΚ-Άρης στο μπάσκετ έμοιαζαν με έναν τυχαίο εσπερινό, σε σύγκριση με τη νύχτα της Ανάστασης, αν γινόταν να παρομοιαστεί με δύο εκκλησιαστικά δρώμενα. Ο Μαραντόνα είχε ήδη ζήσει πολλά, είχε παίξει στο «Μονουμεντάλ», ως αντίπαλος της Ρίβερ Πλέιτ, την οποία πραγματικά παράτησε λίγο πριν ενσωματωθεί στο έμψυχο δυναμικό της, είχε δυναμιτίσει το Μπιλμπάο, είχε «παγώσει» το Μιλάνο. Αλλά ήταν η πρώτη φορά που καθίστατο τόσο ξεκάθαρη η έχθρα που πήγαζε από την πολλή αγάπη.

 

Το αντικείμενο του πόθου

Η ερωτική επιθυμία στην υπερβολή της

Θα πρέπει να αναλογιστεί κάποιος, παραμονές του πρώτου παιχνιδιού του Κυπέλλου UEFA απέναντι στον ΠΑΟΚ στο «Σαν Πάολο», ότι ο «Πελούσα» πρέπει να μην αναγνώριζε καν το «δικέφαλο του Βορρά» ως ύπαρξη. Ακόμα και παρά το γεγονός ότι στις 7 Σεπτεμβρίου εκείνου του έτους η Νάπολι πήρε μια δύσκολη νίκη, 1-0, με το δικό του πέναλτι στο 59’, θα πρέπει να θεωρούμε δεδομένο ότι δεν τον απασχολούσε ιδιαιτέρως η ατμόσφαιρα στην Τούμπα, ακόμα κι αν πιθανώς τον είχαν ενημερώσει γι’ αυτό. Ο Μαραντόνα είχε ζήσει τη «χιονοστιβάδα» του «Μπομπονέρα» το 1981, όταν το γκολ του Ούγκο Περότι με τη Φέρο, από δική του πάσα, έστειλε τους οπαδούς των «χενέισες» μια ανάσα από τον αγωνιστικό χώρο, σε μέρη που δεν φαινόταν καν ότι υπήρχαν. Δεν θα μπορούσε να ανησυχεί για την ατμόσφαιρα στο γήπεδο μίας σχετικά άγνωστης ομάδας: κάτι θα είχε ακούσει για τους φανατικούς οπαδούς της.

Παρ’ όλα αυτά, ήδη είχε πάρει μια πρέφα για το τι ήταν οι ΠΑΟΚτζήδες, από εκείνους που ταξίδεψαν στο «Σαν Πάολο» για το πρώτο ματς. Οι μόνοι οπαδοί στην ιστορία που πέταξαν μπουκάλια στον Ντιέγκο Μαραντόνα -και μάλιστα μέσα στο γήπεδο που, όχι μόνο ήταν σπίτι του αλλά, θα έπαιρνε το όνομά του σχεδόν ακαριαία μετά το θάνατό του- ήταν γεγονός. Ο Μαραντόνα έζησε αυτήν την αλληγορία στα μέσα του δεύτερου ημιχρόνου, λίγη ώρα μετά το γκολ του. Η αντίδρασή του ήταν να τους ζητήσει να σταματήσουν. Αυτό που δεν μπορούσε να καταλάβει ο Αργεντινός, βεβαίως, ήταν πόσο σημαντική ήταν η δική του παρουσία για τον ελεύθερο χρόνο των Ελλήνων. Υπήρχαν Κυριακές που γινόταν το απόλυτο πρόσωπο του ραδιοφώνου, το ιδανικό αισθησιακό event, στο οποίο ο ποδοσφαιρόφιλος χρησιμοποιούσε όλες τις αισθήσεις του πλην της όρασης, απλώς για να ενημερωθεί για τα παιχνίδια της Νάπολι, ενώ κρατούσε δυνάμεις για τη βραδινή αθλητική εκπομπή και τη θεματολογία του ποδοσφαίρου του εξωτερικού. Μόλις ένα χρόνο και τέσσερις μήνες πριν την αντάμωση με τον ΠΑΟΚ, οι Ναπολιτάνοι είχαν βγει στους δρόμους για να πανηγυρίσουν το πρωτάθλημα και, στην πραγματικότητα, να σφραγίσουν τη στέψη του δικού τους Θεού.

Στη Θεσσαλονίκη δε -και ειδικά στην περίπτωση του ΠΑΟΚ, που η υποστήριξη της ομάδας ακροβατούσε ανάμεσα στη γλαφυρότητα και τον κίνδυνο- υπήρχε επιπρόσθετως λόγος να νιώθουν δικό τους τον Μαραντόνα και ομάδα τους τη Νάπολι: ήταν ο ιταλικός Νότος, παρείσακτος και σε τυχαία γεωγραφική θέση, απέναντι στον εύφορο… δυτικό Βορρά που τους οιστρηλατούσε.

Αλλά στην πραγματικότητα ο Μαραντόνα δεν ήταν δικός τους. Φορούσε το γαλάζιο των «παρτενοπέι» και όταν πήγε στην Τούμπα, ήταν σαν να βλέπει κάποιος τη γυναίκα της ζωής του, ένα αντικείμενο που ήταν μόνο κατά φαντασίαν ερωμένη του- με άλλον.

Ένας διττός έπαινος

Τα επεισόδια και η απορία

Ενώ τα ευρωπαϊκά παιχνίδια είχαν πάντα μια προσμονή παραπάνω, ο πηγεμός του Μαραντόνα στη Θεσσαλονίκη αναγόταν στη μυθολογία. Πιθανότατα προϊόντος εκβιασμού και άλλων έξαλλων καταστάσεων στην προετοιμασία για το παιχνίδι, οι θύρες άνοιξαν για 45.000 κόσμο. Όταν ο Γιάννης Διακογιάννης, που περιέγραφε τη ρεβάνς, ενημερώθηκε για τον αριθμό, αναρωτήθηκε πώς ήταν δυνατόν να χωρούν τόσοι άνθρωποι στο γήπεδο. Στη σούμα, για ένα παιχνίδι που το θαύμα ήταν ότι τελείωσε, 20 οπαδοί της Νάπολι βρέθηκαν στο νοσοκομείο, τραυματίες, με σπασμένα κεφάλια και λοιπούς μώλωπες. Κέρματα και μπουκάλια εκτοξεύονταν κρουνηδόν, ενώ ο Μαραντόνα δούλευε δυσί κυρίοις: ως πυροσβέστης, για να αμβλυνθεί η ατμόσφαιρα, και ως εγκέφαλος της ομάδας του, για να πάρει την πρόκριση.

Το γκολ της Νάπολι, πάντως, ήρθε νωρίς, στο 17’, με τον Καρέκα, το ένα τρίτο της ομάδας (το άλλο ήταν ο Αλεμάο) που έγραψε τη δική της ιστορία τη δεκαετία του ’80 -και από τότε, όπως συμβαίνει ακόμη με την Αργεντινή- ψάχνει το δικό της Θεό. Η κεφαλιά του Γιώργου Σκαρτάδου στο 64’ ήταν ικανή να… ανάψει τα αίματα, όμως τα 21 κόρνερ που κέρδισε ο ΠΑΟΚ στο παιχνίδι δεν καταστάθηκαν απειλητικά για την ομάδα του Οτάβιο Μπιάνκι, τον οποίο οι παίκτες προσπάθησαν να διώξουν εκείνο το καλοκαίρι, αλλά όλοι ήξεραν ότι ήταν η μαφία του Νότου που δεν άφησε την ομάδα του Μαραντόνα να κατακτήσει εκείνο το πρωτάθλημα το 1988.

Ο Ντιέγκο, μετά την αγκαλιά και την ανταλλαγή φανέλας με τον αρχηγό του ΠΑΟΚ, Κυριάκο Αλεξανδρίδη, μετά την είσοδο του τύπου με το κόκκινο πουλόβερ στο γήπεδο και το «δεν τον πείραξα», φράση με την οποία θα διαμαρτυρόταν στον αστυνομικό για την προσωπική στιγμή με τον Μαραντόνα- θα ομολογούσε σε Ιταλό ρεπόρτερ, ανεπηρεάστο ψυχή τε και εμφανίσει, ότι δεν είχε ξαναζήσει κάτι παρόμοιο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν το διασκέδασε. Στο πρόσωπό του μάλλον σκιαγραφόταν η απορία ενός ανθρώπου, παρά κάτι εκστατικό. Αυτό, βέβαια, δεν εμπόδισε τους καλλιτέχνες να φιλοτεχνήσουν, σε έναν τοίχο στην Τούμπα, το πρόσωπό του με την ατάκα «έχω παίξει πολλά παιχνίδια, αλλά δεν έχω ξαναδεί τέτοιο πράγμα», δύο μέρες μετά το θάνατό του.

Η Νάπολι θα προχωρούσε στην κατάκτηση του Κυπέλλου UEFA, με αντίπαλο τη Στουτγάρδη (2-1, 3-3), αλλά βέβαια θα είχαν προηγηθεί οι δύο ημιτελικοί με την Μπάγερν και ιδιαίτερα το 2-2 στο Μόναχο, η ρεβάνς του 2-0, που θα ήταν απλώς το απότοκο ό,τι λογίζεται ακόμη -σε μεγάλη απόσταση από κάτι άλλο στην κατηγορία του- το κορυφαίο ζέσταμα στην ιστορία.

 

Σκηνές από ταινία προσεχώς

Ο… λαθρεπιβάτης του «Σαν Πάολο»

Ο Μαραντόνα θα προσπαθούσε να δημιουργήσει καταστάσεις Τούμπας σχεδόν 2 χρόνια μετά, όταν θα επισκεπτόταν το «Σαν Πάολο» ως φιλοξενούμενος και πολιορκητικός κριός, στον ημιτελικό του Παγκόσμιου Κυπέλλου απέναντι στην Ιταλία. Θα έβαζε τον αδελφό του να τσακωθεί με δημοσιογράφους, θα υπενθύμιζε στους Ναπολιτάνους ότι για τον ιταλικό Βορρά ήταν απλώς άξεστοι και απολίτιστοι, ένα σπυρί στα οπίσθια της καπιταλιστικής προόδου και θα προσπαθούσε, όχι εις μάτην, να δημιουργήσει ένα θετικό κλίμα για τον ίδιο και την ομάδα του.

Κι αν ο μύθος, ότι οι μισοί Ναπολιτάνοι υποστήριζαν Αργεντινή, δεν αντιστοιχεί στην πραγματικότητα, ο Μαραντόνα είχε αφ’ εαυτού δημιουργήσει μια ατμόσφαιρα που δεν ήταν εχθρική για την ομάδα του και που η Ιταλία, ως τότε αήττητη και χωρίς παθητικό, δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ως βενζίνη για το όχημά της.

Οι «παγωμένοι» Ιταλοί στην κερκίδα δεν μπόρεσαν να δώσουν στην ομάδα τους το ρυθμό που οι παίκτες φαντάζονταν, παίζοντας σε ένα γήπεδο που ποτέ δεν είχαν χάσει ένα σημαντικό ματς ως τότε, η πώρωση εξαφανίστηκε και η Αργεντινή έγινε η χειρότερη ομάδα στην Ιστορία που έφτασε σε τελικό Παγκόσμιου Κυπέλλου. Κυριολεκτικά η χειρότερη: την τετραετία 1986-90, δηλαδή μετά τον τελικό του Μεξικού με τους Δυτικογερμανούς, οι παίκτες του Μπιλάρδο έδωσαν 31 ματς και νίκησαν στα… έξι!

Η «προδοσία»

Το μέλος και η φιέστα

Όσον αφορά τον ΠΑΟΚ; Οι παρόντες εκείνο το βράδυ στην Τούμπα είδαν, μάλλον με πόνο καρδιάς, τον Μαραντόνα να εμφανίζεται δύο φορές στο Φάληρο ως επίτιμος προσκεκλημένος του Ολυμπιακού. Την Πέμπτη, 13 Ιανουαρίου 2005, η «προδοσία» του ήταν ότι έγινε μέλος του συλλόγου, που αφ’ ης στιγμής έγινε διεθνές καρέ η φωτογραφία ενός Ντιέγκου που μόλις είχε σωθεί από το θάνατο, είχε φτάσει τα 130 κιλά, αλλά πραγματικά ουδείς νοιαζόταν, ανέβηκε απευθείας μια σκάλα.

Ενάμιση χρόνο μετά, πήρε και ο ίδιος την εκδίκησή του. Φιτ και ωραίος, με πούρο στο στόμα, φορώντας τη φανέλα του Ολυμπιακού στο Καραϊσκάκη, 18 χρόνια ύστερα από εκείνο το ματς στην Τούμπα, για τη φιέστα του 34ου πρωταθλήματος του Ολυμπιακού. Φυσικά, κλασικός Ντιέγκο, με έναν κόσμο που τον αποθέωνε και τον ίδιο ανταποδοτικό, λες και με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε να πλησιάσει λίγο την… άμεση δημοκρατία της Κορίνθιας, της βραζιλιάνικης ομάδας που είχε στο ρόστερ της τον ασύγκριτο Σόκρατες.

Εκείνη η ζοφερή νύχτα αγάπης και μίσους στην Τούμπα θάφτηκε για τα καλά στο χρονοντούλαπο, αλλά υπήρξε ανεπανάληπτη και αποδόθηκε διττά: πρώτα αποτυπώνοντας το ποδοσφαιρικό zeitgeist, το πνεύμα της εποχής, για τον τρίτο ποδοσφαιρικό κόσμο, έπειτα υπάρχουσα ως φαντασιωτική κατάσταση, σαν κάτι που έγινε, που επιβεβαιώθηκε, αλλά που από τη χαραμάδα του παραθύρου περνούν ακόμη οι ακτίνες της αμφιβολίας, για το αν αλήθεια συνέβη.

Άλλωστε, δεν θα ήταν η μόνη εμφάνιση του Ντιεγκίτο που θα λογιζόταν ως υλικό για μυθιστόρημα και όχι για ιστορική καταγραφή. Λίγες, για να ειπωθεί μια υποκειμενική αλήθεια, που ενστερνίζεται η πλειονότητα των ποδοσφαιρόφιλων ανά την υφήλιο, δεν καλύπτονται από μυθολογικό πλαίσιο.

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News