Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ: Το χρονικό της τραγωδίας του Μονάχου

Η ποδοσφαιρική ανάσα του Μάντσεστερ , της Αγγλίας και της Ευρώπης σταμάτησε στις 15.04 τοπική ώρα στη μεγαλούπολη του Βορειανατολικού τμήματος του μεγάλου νησιού της «Γηραιάς Ηπείρου» στις 6 Φεβρουαρίου 1958.

Χιλιάδες μίλια μακριά ο χρόνος μιας σπουδαίας ομάδας που είχε κατακτήσει τα κορυφαία τρόπαια επί πατρίου εδάφους τα προηγούμενα χρόνια κι ετοιμαζόταν να αμφισβητήσει τα σκήπτρα της Ρεάλ Μαδρίτης στην Ευρώπη σταμάτησε βίαια λίγα μέτρα έξω από τον παγωμένο αεροδιάδρομο του αεροδρομίου του Μονάχου. Τόπος του κόπηκε το νήμα της ζωής για οκτώ ποδοσφαιριστές, τρία άλλα μέλη της ομάδας των «κόκκινων διαβόλων» καθώς και συνολικά 12 ακόμα επιβαίνοντες (ανάμεσα τους και εννιά δημοσιογράφοι) της μοιραίας πτήσης 609 των Βρετανικών Ευρωπαϊκών Αερογραμμών (BEA) στην επιστροφή της αποστολής της πρωταθλήτριας Αγγλίας από το Βελιγράδι όπου την προηγούμενη ημέρα είχε με την ισοπαλία 3-3 εξασφαλίσει την πρόκριση στα ημιτελικά του Κυπέλλου Πρωταθλητριών.

Το sportday.gr γυρίζει τον χρόνο πίσω για την περιγραφική αναπαράσταση του τι συνέβη τη μοιραία ημέρα της 6^ης Φεβρουαρίου 1958.

Οι κακοί οιωνοί ξεκίνησαν από το Βελιγράδι

Η αποστολή της τότε πρωταθλήτριας (και μάλιστα επί δύο διαδοχικά χρόνια) Αγγλίας που το προηγούμενο βράδυ γιόρτασε την πρόκριση της στα ημιτελικά της κορυφαίας Ευρωπαϊκής διοργάνωσης στη βρετανική πρεσβεία του Βελιγραδίου αναχώρησε το πρωί, για το Μάντσεστερ μέσω Μονάχου. Καθώς δύο ημέρες μετά επρόκειτο να αναμετρηθεί όντας 4^η στη βαθμολογία του πρωταθλήματος με την πρωτοπόρο και αντίπαλο δέος για την κατάκτηση του τίτλου Γουλβς του θρυλικού Μπίλι Ράιτ. Αυτός ήταν άλλωστε και ο λόγος που η διοίκηση της ομάδας της μεγαλούπολης της Βορειοδυτικής Αγγλίας μίσθωσε ένα από τα ασφαλέστερα αεροσκάφη της εποχής. Το πρωΐ εκείνης της ημέρας η αποστολή της ομάδας καθυστέρησε στο αεροδρόμιο αρκετή ώρα, αφού ο Τζον Μπέρι είχε χάσει το διαβατήριό του. Και χωρίς διαβατήριο δεν μπορούσες να ταξιδέψεις. Οι άνθρωποι της αγγλικής ομάδας πανικοβλήθηκαν, ειδοποίησαν την πρεσβεία για το πρόβλημα και γύρισαν στο ξενοδοχείο. Το δωμάτιο στο οποίο κοιμήθηκε ο Μπέρι έγινε άνω κάτω. Έψαξαν μέχρι και στα σκουπίδια του ξενοδοχείου, αλλά τελικά το διαβατήριο του Μπέρι βρέθηκε μέσα στη… βαλίτσα του.

Φεύγοντας από τον γιουγκοσλαβικό εναέριο χώρο, οι συνθήκες του ταξιδιού ήταν ιδανικές και ο καιρός ουδεμία ενέπνεε ανησυχία. Η προγραμματισμένη στάση στο Μόναχο θα γινόταν για λόγους ανεφοδιασμού του αεροσκάφους.

Υποδοχή με κακό καιρό στο Μόναχο

Όμως μπαίνοντας τον γερμανικό εναέριο χώρο το υποδέχθηκε αλλαγμένος προς το χειρότερο καιρός. Ο ουρανός σκοτείνιασε, ξεκίνησαν αναταράξεις και μέχρι τη διαδικασία καθόδου ο διάδρομος στο αεροδρόμιο Riem ήταν ήδη καλυμμένος με χιόνι. Ωστόσο αν και την ορατότητα των πιλότων περιόριζε η πυκνή ομίχλη και υπήρξε ανάγκη προσέγγισης επιχειρώντας τη διαδικασία μέσω των οργάνων, δεν υπήρξε ιδιαίτερο πρόβλημα κατά την προσγείωση του δικινητήριου Elizabeth. Ο συγκεκριμένος τύπος αεροπλάνου είχε πολύ καλό ιστορικό ασφάλειας, γεγονός που επιβεβαιωνόταν και από το ότι χρεισημοποιείτο για τις πτήσεις της συνώνυμης… Βασίλισσας της Βρετανίας. Οι επιβάτες αποβιβάστηκαν, καθώς θα χρειαζόταν περίπου 40 λεπτά για τον ανεφοδιασμό .

«Μόλις άνοιξε η πόρτα του αεροπλάνου για να κατέβουμε, μέσα στην καμπίνα όρμησε ένας αέρας, τόσο παγωμένος, λες και προερχόταν από τις στέπες της Σιβηρίας» είπε ένας από τους εν τέλει επιζήσαντες. Ο δημοσιογράφος Φρανκ Τέιλορ, της εφημερίδας του Μάντσεστερ Chronicle. Για να προσθέσει: «Πρώτος κατέβηκε προσεκτικά ο αντίθετα άτυχος Ντάνκαν Εντουαρντς, που σήκωσε το γιακά του για να προστατευτεί από τον παγωμένο αέρα, ενώ φώναξε στους υπόλοιπους να προσέχουν που πατάνε εξαιτίας του πάγου που είχε πιάσει στο έδαφος».

Στις 2:15 το μεσημέρι (τοπική ώρα), οι επιβάτες ειδοποιήθηκαν να επιστρέψουν στο αεροπλάνο καθώς ο ανεφοδιασμός είχε ολοκληρωθεί. Στο δρόμο για την επιβίβαση, ένας από τους ποδοσφαιριστές, ο Ρότζερ Μπερν, παρατήρησε ότι οι τροχοί του αεροπλάνου είχαν ήδη καλυφθεί με χιόνι. Κανείς όμως δεν ανησύχησε. Μάλιστα ο πλάγιος μπακ της ομάδας,Μπιλ Φούλκς, έλεγε με σιγουριά ότι θα προσγειωθούν στο Μάντσεστερ γύρω στις 7 το απόγευμα.

Η πρώτη απόπειρα

Στις 2:19 ο κυβερνήτης Τζέιμς Θέιν και ο συγκυβερνήτης Κεν Ρέιμεντ, πήραν άδεια από τον πύργο ελέγχου για απογείωση. Κατά τη διάρκεια της τροχοδρόμησης ακούστηκε ένας περίεργος θόρυβος σε μία από τις δύο μηχανές, το αεροπλάνο φρέναρε και σταμάτησε στην μέση του αεροδιαδρόμου. Όπως ισχυρίστηκε αργότερα ο πρώτος ο θόρυβος οφειλόταν στην υπερτροφοδοσία με καύσιμα, κάτι που συνέβαινε συχνά σε αεροσκάφη αυτού του τύπου, ιδιαίτερα σε αεροδρόμια που βρίσκονταν σε μεγάλο υψόμετρο, όπως εκείνο του Μονάχου. Τα δικινητήρια «Elizabeth» όμως είχαν τόσο ισχυρές μηχανές, που μπορούσαν να απογειωθούν και με τη μία μόνο. «Θυμάμαι ότι κοιτούσα από το παράθυρο για να δω τη στιγμή που οι τροχοί θα ξεκολλούσαν από το έδαφος και θα απογειωνόμασταν. Μόλις η ισχύς των μηχανών μεγάλωσε και αρχίσαμε να αναπτύσσουμε ταχύτητα, ξαφνικά φρενάραμε και το αεροπλάνο σταμάτησε στη μέση του διαδρόμου, χωρίς κανείς να ξέρει το γιατί» ήταν η ανάμνηση του θρυλικού Μπόμπι Τσάρλτον για εκείνες τις πρώτες στιγμές αγωνίας.

Η δεύτερη που επίσης έμεινε στη μέση

Στις 2:34 οι πιλότοι ετοιμάζονται για τη δεύτερη προσπάθεια. Το αεροπλάνο σταμάτησε και πάλι στη μέση του αεροδιαδρόμου καθώς ο θόρυβος στη μηχανή εξακολουθούσε να ακούγεται έντονα. Στο εσωτερικό του αεροπλάνου, άρχισε να δημιουργείται ανησυχία και ο πανύψηλος πρώην τερματοφύλακας της Μάντσεστερ Σίτι και της εθνικής Αγγλίας, Φρανκ Σουιφτ, που συνόδευε την αποστολή ως δημοσιογράφος της εφημερίδας «News of the World», σηκώθηκε από τη θέση του και φώναξε «τι στο διάβολο συμβαίνει και δεν μπορούμε να σηκωθούμε;» Ένας από τους συνοδούς ενημέρωσε τους επιβάτες ότι υπάρχει ένα μικρό πρόβλημα, που δεν προκαλεί κάποια ανησυχία αλλά θα χρειαστεί κάποια ώρα για την επιδιόρθωσή του. Για το λόγο αυτό θα έπρεπε να αποβιβαστούν και πάλι. Πλέον όμως άπαντες οι επιβάτες της πτήσης είχαν πια για τα καλά ανησυχήσει. Καθώς κατευθυνόταν και πάλι στον τερματικό σταθμό του αεροδρομίου, ο δημοσιογράφος Φρανκ Τέιλορ, που είχε υπηρετήσει στη βρετανική πολεμική αεροπορία, (και αργότερα έγραψε το βιβλίο «The day a Team Died»), είπε στον μετέπειτα θρύλο των «κόκκινων διαβόλων» Μπόμπι Τσάρλτον ότι δεν υπάρχει κίνδυνος αφού ο πιλότος μπορεί ανά πάσα στιγμή να διακόψει τη διαδικασία απογείωσης, πριν το αεροπλάνο αναπτύξει πλήρη ισχύ, χωρίς κίνδυνο για τους επιβάτες.

Η 3^η και καταστροφική

Σε λιγότερο από 10 λεπτά οι επιβάτες ειδοποιήθηκαν να επιστρέψουν εκ νέου στο αεροπλάνο. Σε όλους φάνηκε πολύ σύντομο το χρονικό διάστημα και ήταν εμφανώς ανήσυχοι. Ο Φουλκς θα πει αργότερα στους δημοσιογράφους «..αυτή η ειδοποίηση δεν μου άρεσε…ήρθε πολύ γρήγορα…μέσα σε 10 λεπτά πρόλαβαν να διορθώσουν τη βλάβη…;». Το ίδιο ανήσυχος ήταν και ο Τέιλορ, που γνώριζε πως υπήρχαν κίνδυνοι από τον πάγο που θα μπορούσε να «κάτσει» στα φτερά. Σύμφωνα με μεταγενέστερη μαρτυρία του κυβερνήτη, με τον συγκυβερνήτη δεν βγήκαν καθόλου από το αεροπλάνο, παρατήρησαν ότι η χιονόπτωση είχε αραιώσει κι αφού είδαν ότι τα φτερά ήταν εντάξει, αποφάσισαν να πετάξουν χωρίς να βάλουν να τα καθαρίσουν.

Οι Τσάρλτον και Ντένις Βάιολετ, λόγω της μεγάλης τους ανησυχίας κι επειδή πίστευαν ότι θα είναι πιο ασφαλείς, μετακινήθηκαν από το πίσω μέρος του αεροπλάνου στο μπροστά, αλλάζοντας θέσεις με τους Τόμι Τέιλορ και Ντέιβ Πεγκ που είχαν για τον ίδιο λόγο ανάλογη επιθυμία. Μια κίνηση που αποδείχθηκε σωτήρια για τους δύο πρώτους και ολέθρια για τους συμπαίκτες τους. Η πτήση όμως καθυστερούσε, γιατί ένας από τους επιβάτες δημοσιογράφους, ο Αλφ Κλάρκ της «Manchester Evening Chronicle», τηλεφωνούσε στην εφημερίδα του, για να ενημερώσει για τα προβλήματα που βίωναν άπαντες (επιβάτες και πλήρωμα) στη σύντομα μοιραία πτήση.

Στις 2.56 δόθηκε η άδεια από τον πύργο ελέγχου για απογείωση. Έξι λεπτά αργότερα η ίδια πηγή ενημερώνει τον κυβερνήτη ότι το αεροσκάφος έχει ακόμη άλλα λεπτά για να την πραγματοποιήσει. Το «Lord Burghley» ξεκινά για την τρίτη και …φαρμακερή του απόπειρα απογείωσης. Οκτώ λεπτά μετά είναι ένας γιγάντιος μεταλλικός σωρός. Ένα τεράστιο σιδερένιο φέρετρο για 23 άτομα τα 20 εκ των οποίων άφησαν επί τόπου την τελευταία τους πνοή. «Θα σκοτωθούμε..!» τραύλισε o κάπτεν της Γιουνάιτεντ, Ρότζερ Μπερν. Λίγο πιο πέρα ο πιστός καθολικός Μπίλι Γουίλαν ατρόμητος ενώπιον του μοιραίου φώναξε «..ό,τι και αν γίνει, είμαι έτοιμος». Ο θάνατος όμως είχε ήδη βάλει την αιματοβαμμένη του τρικλοποδιά.

Το παγερό εκείνο απόγευμα της 6^ης Φεβρουαρίου 1958 μια τρανή ομάδα κόπηκε στα δύο. Όμως την ίδια ώρα οι «κόκκινοι διάβολοι» ζωντανοί, σοβαρά και μη τραυματίες ξεκινούσαν να συνθέτουν έναν αιώνιο ποδοσφαιρικό μύθο. Μέσα από τον ολέθριο παγετό, τη λάσπη και τις φλόγες που κατάπιαν ένα κομμάτι της ιστορίας του δημοφιλέστερου των σπορ αναδύθηκε και η αιωνιότητα της μεγάλης αγγλικής ομάδας. Που με αφορμή εκείνο το δραματικό γεγονός θα μείνει για πάντα ζωντανή και θα βρίσκεται στο προσκήνιο μνήμης και συγκίνησης. Ιδιαίτερα ημέρες σαν και τη σημερινή που ο μύθος αποκτά ξανά τα… φτερά του, μέσα από την αναβίωση της τραγωδίας του Μονάχου.

Τα 23 θύματα

Ποδοσφαιριστές

Ρότζερ Μπερν ( 29 χρόνος)

Τζοφ Μπεντ ( 25 χρόνος)

Έντι Κόλμαν (21χρονος )

Ντάνκαν Έντουαρντς (21χρονος)

Μαρκ Τζόουνς (24χρονος)

Ντέιβιντ Πέγκ (22χρονος)

Τόμι Τέιλορ (26χρονος)

Λάιαμ «Μπίλι» Γουίλαν (22χρονος)

Μέλη της ομάδας

Γουόλτερ Κρίκμερ (γραμματέας της Μάν. Γιουνάιτεντ)

Μπερτ Γουόλι (μέλος του προπονητικού τιμ)

Τομ Κάρι (γυμναστής)

Δημοσιογράφοι

Αλφ Κλαρκ (Manchester Evening Chronicle)

Ντον Ντέιβις (Manchester Guardian)

Τζορτζ Φόλοους (Daily Herald)

Τομ Τζάκσον (Manchester Evening News)

Άρτσι Λέντβρουκ (Daily Mirror)

Χένρι Ρόουζ (Daily Express)

Έρικ Τόμπσον (Daily Mail)

Φρανκ Σουίφτ (News of the World)

Μέλη του πληρώματος

Κένεθ Ρέιμεντ (συγκυβερνήτης)

Τομ Κέιμπλ (αεροσυνοδός)

Επιβάτες

Μπέλα Μίκλος (ταξιδιωτικός πράκτορας)

Γουίλι Σάτινοφ (φίλαθλος)

Οι 21 διασωθέντες

Μέλη της ομάδας

Ματ Μπάσμπι (προπονητής)

Τζόνι Μπέρι (ποδοσφαιριστής)

Τζάκι Μπλαντσφλάουερ ( ποδοσφαιριστής)

Μπόμπι Τσάρλτον ( ποδοσφαιριστής)

Μπιλ Φουλκς ( ποδοσφαιριστής)

Χάρι Γκρεγκ ( ποδοσφαιριστής)

Κεν Μόργκανς ( ποδοσφαιριστής)

Άλμπερτ Σκάνλον ( ποδοσφαιριστής)

Ντένις Βάιολετ ( ποδοσφαιριστής)

Ρέι Γούντ ( ποδοσφαιριστής)

Δημοσιογράφοι

Φράνκ Τέιλορ (δημοσιογράφος )

Πίτερ Χάουαρντ ( φωτογράφος)

Τεντ Έλιαρντ ( φωτογράφος )

Μέλη του πληρώματος

Τζέιμς Θέιν (κυβερνήτης)

Ρόζμαρι Σέβερτον ( αεροσυνοδός)

Μάργκαρετ Μπέλις ( αεροσυνοδός)

Τζορτζ (Μπιλ) Ρότζερς (ασυρματιστής)

Επιβάτες

Βέρα Λούκιτς και η κόρη της ( επιβάτες)

K. Μίκλος (σύζυγος ταξιδιωτικού πράκτορα)

Ν. Τομάσεβιτς (επιβάτης)