LONGFORM: Το κονσέρτο για πιάνο του Τσαϊκόφσκι έγινε... ύμνος

Ο Γεβγκένι Κίσιν είναι ένα χάζι: Η αφάνα του πετάγεται από εδώ και από εκεί και τον κάνει να μοιάζει με παρανοϊκό επιστήμονα. Παίρνει ανάσες από το στόμα, φαρδιές και μεγάλες, που τον κάνουν να μοιάζει με τον Άνγκους Γιανγκ των ACDC.

Ο εμβληματικός πιανίστας παίζει καταπληκτικά το πρώτο κονσέρτο για πιάνο του Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι. Το ίδιο κάνει και η εκπάγλου Κάτια Μπουνιατισβίλι. Όμως είναι ο πλέον 46χρονος Ντένις Ματσούεφ, σύζυγος της πρίμα μπαλαρίνα των Μπαλσόι, Γεκατερίνα Σιπούλινα, που δίνει τα ρέστα του στην εισαγωγή, όταν το πιάνο οφείλει να τραντάξει το χολ.

Ο αναγνώστης δεν μπορεί να κάνει την αναγωγή σε αθλητικό κείμενο. Ενδεχομένως, όμως, έχει καταλάβει περί τίνος πρόκειται. Αυτή η συγκεκριμένη μελωδία είναι που ακούγεται όταν οι Ρώσοι αθλητές ανεβαίνουν στο ψηλότερο σκαλί του βάθρου στους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Αν ο Τσαϊκόφσκι δεν είναι πειστικός λόγος για να γίνεται αυτό, από τη στιγμή, ειδικά, που, λόγω της φαινομενικά ατέρμονης τιμωρίας της Ρωσίας για χρήση απαγορευμένων ουσιών και αποφυγή ελέγχων ντόπινγκ, έχει απαγορευθεί η παρουσία των αθλητών της από το 2018 έως και αυτήν τη διοργάνωση, εξαιρουμένων περιπτώσεων όπως το Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου, υπό το εθνόσημό της, οπότε ο εθνικός ύμνος δεν επιτρέπεται να ακούγεται, υπάρχουν αρκετοί λόγοι που συνηγόρησαν στην απόφαση της ΔΟΕ για το κονσέρτο.

 

Ο Ρίλοφ υποκλίθηκε στον Σαλνίκοφ

Ένα ρωσικό «ντύσιμο»

Οι Ρώσοι δεν είναι τόσο περίεργοι όσο δείχνει η συμπεριφορά τους, τουλάχιστον στο αθλητικό διεθνές στερέωμα. Μετά το χάλκινό του στα 200μ. ύπτιο στο Ρίο, ο Γεβγκένι Ρίλοφ πήρε… μονοπώλιο τις πρωτιές στο αγώνισμα. Αυτό το μετάλλιο, τα ξημερώματα της Παρασκευής, 30 Ιουλίου, ήταν … γλυκό, αφού βύθισε στην απελπισία τον Αμερικανό Ράιαν Μέρφι και τις ελπίδες του να φύγει με ένα χρυσό σε ατομικό αγώνισμα στο Τόκιο.

Ο Ρίλοφ υποδέχθηκε τη νίκη του περίπου όπως ο Ούγγρος Κριστόφ Μίλακ στα 100μ. πεταλούδα: Αγέλαστος και ατάραχος. Καμία σχέση με το συναισθηματικό τυφώνα στον οποίο στροβιλίστηκε η Τάνια Σόνμεϊκερ στα 200μ. πρόσθιο. Ελάχιστη σχέση με το κράμα οργής και ανακούφισης που υποδέχθηκε ο ίδιος το χρυσό του στο κατοστάρι, το οποίο δεν είναι, κιόλας, το αγώνισμά του.

Αυτό οδήγησε τον υπογράφοντα να δει την απονομή. Τον πιανίστα ούτως ή άλλως δεν πρέπει να τον πυροβολείτε, καθώς δεν θα παίξει το… κονσέρτο, πάντως οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι η διοργάνωση που βλέπεις ό,τι… προλαβαίνεις: μπορείς να παρακολουθήσεις την ήττα των ΗΠΑ από τη Γαλλία στο μπάσκετ Ανδρών και να χάσεις την ήττα του Τέντι Ρινέρ στο τζούντο. Να στρέψεις το βλέμμα σου στην Άννα Κορακάκη και να μη δεις την Ουγγαρία να νικά τις ΗΠΑ στο πόλο Γυναικών. Να παρακολουθήσεις τη Σουνίσα Λι να κατακτά το χρυσό μετάλλιο στο σύνθετο ατομικό στην ενόργανη και να χάσεις την ήττα των ΗΠΑ στο σόφτμπολ από την Ιαπωνία.

Η απονομή ήταν ξεχωριστή για ακόμα ένα λόγο: το… σερβίτσιο με το χρυσό μετάλλιο θα έδινε στον Ρίλοφ ο Βλαντίμιρ Σαλνίκοφ. Ο 24χρονος κολυμβητής από το Νοβοτροΐτσκ χειροκρότησε υπογείως στην παρουσίαση του θρυλικού συμπατριώτη του, μύθου στις μεγάλες αποστάσεις, ιδίως στα 1.500μ., που είχε κατακτήσει το χρυσό με 8 χρόνια απόσταση, πρώτα στη Μόσχα το 1980 και έπειτα στη Σεούλ το 1988, ενώ είχε πάρει και το 440άρι στη ρωσική πρωτεύουσα. Όταν ο Σαλνίκοφ πλησίασε, ο Ρίλοφ έκανε μια βαθιά υπόκλιση. Λίγο αργότερα, ο Τσαϊκόφσκι ακούστηκε από τα μεγάφωνα.

 

Χριστούγεννα στο Τόκιο

Ο πιο… δυτικός Ρώσος στην Ιστορία

Όταν η Βιταλίνα Μπατσάρσκινα ανέβηκε στο βάθρο μετά το χρυσό μετάλλιό της στα 10μ. με αεροβόλο πιστόλι, αγώνισμα στο οποίο η Άννα Κορακάκη έμεινε έκτη, το πρώτο κονσέρτο για πιάνο του Τσαϊκόφσκι ακούστηκε για πρώτη φορά. Η αναγνώριση εξέπληξε τους ρέκτες της κλασικής μουσικής, αλλά με λίγη σκέψη δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κάποιος για ποιο λόγο προτιμήθηκε.

Ο Τσαϊκόφσκι είναι ο πιο… δυτικός Ρώσος στην Ιστορία. Πιθανότατα δεν σκεφτόταν όπως η Μαράια Κάρεϊ όταν έφτιαχνε τη μουσική για τη «Λίμνη των Κύκνων» -με τον Καμίγ Σεν Σανς να προσθέτει το «Θάνατο του Κύκνου» του 1905, 12 χρόνια δηλαδή από το θάνατο του γεννημένου στο Βοτκίνσκ συνθέτη, για χάρη της αρχιέρειας του κλασικού μπαλέτο, Άννα Πάβλοβα- και τον «Καρυοθραύστη», αλλά η αλήθεια είναι ότι αν περάσουν Χριστούγεννα δίχως να ακουστεί κάποιο κομμάτι από την πληθώρα μαγευτικής μελωδίας με την οποία «έντυσε» τις θεατρικές παραστάσεις που είναι, πλέον, αναπόσπαστο κομμάτι της δυτικής κουλτούρας, πιθανότατα ο βιώσας τη εμπειρία απορροφήθηκε από κάποια τρομοκρατική οργάνωση -ή ανήκει πια σε αίρεση που δεν επιτρέπει τη μουσική.

Ωστόσο, στην απόφαση για τη μουσική που θα γινόταν ο ύμνος της ρωσικής ολυμπιακής επιτροπής δεν γινόταν να προτιμήσουν κάποιο κομμάτι από αυτά τα δύο. Θα ήταν πάρα πολύ mainstream.

 

Το κορίτσι του πολέμου, το «Rach 2» και ο Σοστακόβιτς

Η πρόταση που έγινε και η άρνηση

Για τους ρέκτες της κλασικής μουσικής, ο Τσαϊκόφσκι δεν είναι ο κορυφαίος στην ιστορία. Τις μελωδίες του διέπει μια ελευθερία, ένα πιτσικάτο, που τις καθιστά ευανάγνωστες για πολύ περισσότερο κόσμο από ό,τι επιτρέπεται από την ίδια την κλασική παιδεία που λαμβάνει ο μουσικός. Στον Σεργκέι Ραχμάνινοφ και τον Ίγκορ Στραβίνσκι τρέφουν περισσότερο σεβασμό. Αλλά ο Τσαϊκόφσκι έχει παγκόσμια αναγνώριση και η εποχή που έγραψε τις μελωδίες του λογίζεται ως ακίνδυνη για τους τωρινούς καιρούς.

Ουδείς αμφιβάλλει ότι το πρώτο κονσέρτο για πιάνο έχει εκπληκτική εισαγωγή και η είσοδος του πιάνου κλιμακώνει τη μουσική απόλαυση, παρ’ όλα αυτά η μόνη ιστορία που εξάγεται για από αυτό είναι ότι ο Νικολάι Ρούμπινσταϊν, κύριος πιανίστας του Τσαϊκόφσκι, είχε αντίρρηση για την ποιότητά του. Όταν, ωστόσο, μεταπείστηκε, έγινε ο νούμερο ένα θαυμαστής του.

Οι Ρώσοι δεν πήγαν στη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή με αυτήν την πρόταση. Εκείνο που ζήτησαν να παίζει κάθε φορά που κάποιος από τη… χαμένη πατρίδα ανέβαινε στο ψηλότερο σκαλί του βάθρου, ήταν η «Κατιούσα». Μία μελωδία του 1938, που δεν γράφτηκε για τα μελλούμενα, αλλά ταυτίστηκε με αυτά και, κυρίως, τη μάχη του Στάλινγκραντ. Η «Κατιούσα», το κορίτσι του πολέμου που στις όχθες της λίμνης γράφει επιστολές στον αγαπημένο του στρατιώτη που βρίσκεται στα σύνορα, θεωρήθηκε ότι ενδεχομένως να έβγαζε στο φως μια ήδη υφέρπουσα επαναστατική διάθεση, η οποία πάει αυτονόητα με κάθε απαγόρευση. Τόσο οι μελωδίες του Ραχμάνινοφ, το περίφημο «Rach 2» επί παραδείγματι, όσο και τα βαλς του Ντμίτρι Σοστακόβιτς, είτε ως αντιρρησία κομουνιστικής συνείδησης είτε ως κουρασμένου πειθήνιου οργάνου του καθεστώτος, δεν είναι απλώς μέρος του πολιτισμού της Ρωσίας, αλλά της κοινωνικής ιστορίας της.

Μετά βεβαιότητας, ο στόχος της ΔΟΕ ήταν αυτές οι δύο εβδομάδες να περάσουν αναίμακτα. Δεν έχει επιτευχθεί απολύτως.

 

Το hashtag των… Queen στη Μόσχα

Διαμαρτυρία από όλες τις πλευρές

Ενδεχομένως να θυμάται κάποιος ότι η Λίλι Κινγκ, «χρυσή» ολυμπιονίκης στα 100μ. πρόσθιο το 2016, επέκρινε τη συμμετοχή της Γιούλια Εφίμοβα στη διοργάνωση του Ρίο, ειδικά μετά την τιμωρία της για χρήση απαγορευμένων ουσιών. Πριν από λίγες μέρες, ήταν η σειρά της Αμερικανής κωπηλάτη, Μέγκαν Κάλμο, να «μαστιγώσει» στο twitter τις Βασιλίσα Στεπάνοβα και Γελένα Οριαμπίνσκαια, οι οποίες κέρδισαν το ασημένιο μετάλλιο στα ζευγάρια. Η Κάλμο έγραψε ότι «δημιουργεί σύγχυση το να τις βλέπω στο βάθρο», ενώ δεν έπρεπε να είναι καν εδώ.

Πολλοί έχουν διαφορετική γνώμη. Μετά τη λίστα που έδωσαν, λίγες μέρες άμα τη λήξει των Ολυμπιακών του Ρίο, οι χάκερ με τους Αμερικανούς που φέρεται να είχα κάνει απαγορευμένες ουσίες, το κοινό αίσθημα έγειρε προς τους Ρώσους. Μάλιστα, αυτό συνέβη πολύ κοντά με την τιμωρία της Μαρία Σαραπόβα και το ανέκδοτο, που δεν ήταν ανέκδοτο όσον αφορά στον ορισμό της λέξης, βεβαίως, ήταν ότι η Μάσα τιμωρήθηκε την ώρα που η Σερένα Γουίλιαμς συνεχίζει χωρίς πρόβλημα.

Πάντως, στη Ρωσία δεν… μασάνε. Σε ένα από τα υπέροχα κτίρια της Μόσχας υπάρχει μια ζωγραφιά με δύο τζουντόκα, τον Μίσα, το αρκουδάκι των Ολυμπιακών του 1980 και από κάτω το hashtag #wewillrocyou, μια παραλλαγή του τραγουδιού των Queen, «We will rock you», με το roc να συμβολίζει τα αρχικά της ρωσικής ολυμπιακής επιτροπής. Ο πόλεμος μαίνεται, η τιμωρία δεν θα τελείωσει πριν τους χειμερινούς του Πεκίνου, το 2022, και οι Ρώσοι θα μπορούν να κάνουν πολιτικά παιχνίδια με τους αθλητές τους. Οι τελευταίοι, στο όχι και τόσο μακρινό Τόκιο, υπερασπίζονται μια πατρίδα που δεν τους αφήνουν να την επικαλούνται επισήμως, φορώντας τα χρώματα της σημαίας της στις φόρμες τους και χαριεντιζόμενοι, νομίμως και θεμιτά, με τον Τόμας Μπαχ, πρόεδρο της ΔΟΕ.

Δεν πειράζει και τόσο το κονσέρτο του Πιοτρ Ίλιτς τελικά.  

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News