Ντέιβιντ Ρίβερς-Τάιους Έντνι: Οι διάβολοι που έγραψαν Ιστορία στο ευρωπαϊκό μπάσκετ

Η σύγκριση του αυτοκράτορα της Ρώμης, Ντέιβιντ Ρίβερς, με τον λεηλάτη του Μονάχου, Τάιους Έντνι, δεν είναι ακριβώς άτοπη. Ολυμπιακός και Ζάλγκιρις Κάουνας βασίστηκαν στους δύο Αμερικανούς πλέι μέικερ τους για να τους οδηγήσουν στη Γη της Επαγγελίας, ήτοι την κατάκτηση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, σημερινής Euroleague, στο μπάσκετ, το 1997 και το 1999 αντιστοίχως.

Ανήμερα της ψυχρολουσίας στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας με τη Μονακό, ο Ολυμπιακός γιόρταζε 25 χρόνια από την πρόκρισή του στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών ομάδων Ευρώπης, με το 74-65 επί της Ολίμπια Λιουμπλιάνας. Ακριβώς δύο χρόνια μετά, στις 22 Απριλίου 1999, η Ζάλγκιρις Κάουνας κατέκτησε το τρόπαιο νικώντας την Κίντερ Μπολόνια 82-74 μέσα στο Μόναχο. Για την εποχή, εκείνη η νίκη ήταν ιδιαιτέρως σημαντική. Ο Γιόνας Καζλάουσκας δημιούργησε ένα… έπος, παίζοντας εντυπωσιακό μπάσκετ, γρήγορο, αλλά και… δαγκώνοντας όπως η Λιμόζ στην άμυνα. Η Ζάλγκιρις κατέκτησε την κορυφή της Ευρώπης ένα χρόνο αφού… ασέλγηση στο κορμί της Ολίμπια Μιλάνο, στον τελικό του Κυπέλλου Κυπελλούχων, κάνοντας το back2back σε κατακτήσεις και αφήνοντας για πάντα πίσω της τους δύο χαμένους τελικούς στα μέσα της δεκαετίας του ’80: εκείνον του Κυπέλλου Κόρατς από την Μπαρτσελόνα το 1985 και αυτόν του Κυπέλλου Πρωταθλητριών από την Τσιμπόνα στη Βουδαπέστη, το 1986, στο περίφημο παιχνίδι που ο Αρβίντας Σαμπόνις γρονθοκόπησε τον Ίβο Νάκιτς. Για το θαύμα της φύσης, με τους άφθονους διεθνείς τίτλους με τη Σοβιετική Ένωση και τη Ρεάλ Μαδρίτης, η «κατάρα» ίσχυσε σε ό,τι αγαπούσε πιότερο: Ούτε με τη Ζάλγκιρις ούτε με την εθνική Λιθουανίας έφτασε σε κάποια κορυφή.

Η ραψωδία του Ντέιβιντ Ρίβερς στη Ρώμη

Αυτά τα δύο Final 4, στη Ρώμη και το Μόναχο, ήταν μια ραψωδία για τον Αμερικανό γκαρντ. Ο Ντέιβιντ Ρίβερς έβαλε συνολικά 52 πόντους, 28 με την Ολίμπια και 26 στο 73-58 επί της Μπαρτσελόνα, στις 24 Απριλίου 1997. Είχε φτάσει η ώρα του θερισμού για τον τότε 32χρονο Αμερικανό. Ο Έντνι, από την άλλη, είχε 27 πόντους, 12 ασίστ, 6 ριμπάουντ, 2 κλεψίματα και 6 λάθη σε δύο παιχνίδια. Προφανής λόγος για σύγκριση, λοιπόν, δεν επίκειται, καθώς μοιάζει να σχετίζεται ο Φάντης με το ρετσινόλαδο. Παρ’ όλα αυτά, σε ό,τι αφορά την αύρα της εποχής και την επίδραση, ο τότε 26χρονος Αμερικανός πόιντ γκαρντ, ένα… παιδί της αγάπης, γεννημένο στις 14 Φεβρουαρίου 1973, μπορεί να αξιώνει το δικαίωμα να συγκρίνεται με οποιονδήποτε. Προς χάριν του ημερολογίου, αλλά και της αύρας της νοσταλγίας, θα επιχειρηθεί.

Κατηγορία «επιρροή στο αποτέλεσμα»

Σε αυτήν την περίπτωση, ο Ρίβερς είναι άπιαστος. Για δύο νύχτες στην Αιώνια Πόλη έφερε πίσω τις σκιές από τον αμέσως προηγούμενο Αμερικανό πλέι μέικερ που καταδυνάστευσε ένα κρίσιμο παιχνίδι για τη διοργάνωση. Συμπτωματικά, εκείνος ήταν… ευεργέτης της Ρώμης, μια και στις 29 Μαρτίου του 1984, στο «Πατινουάρ ντε Βερνέτς» της Γενεύης, ο Λάρι Ράιτ πέτυχε 27 πόντους και έδωσε 4 ασίστ στο τελικό 79-73 της Μπάνκο ντι Ρόμα επί της Μπαρτσελόνα, ένα παιχνίδι που, παρεμπιπτόντως, διαιτήτευσε ο πλέον 78ετής Κώστας Ρήγας. Ο Ρίβερς το έκανε σε ένα μπάσκετ που δεν έπαιρναν οι ίδιοι οι παίκτες την μπάλα για να την φέρουν από έξω μέσα και απέναντι σε άμυνες… μυρισμένες. Την αφέλεια της Ολίμπια, βεβαίως, στα μωρουδιακά βήματα των ανεξάρτητων νέων Σλοβένων στο μπάσκετ, διαδέχθηκε και η τύχη: ο τραυματισμός του Σάσα Τζόρτζεβιτς στο δεξί γόνατο και η ιδέα του Ντούσαν Ίβκοβιτς να του κόψει όλους τους αριστερούς διαδρόμους αποδείχθηκε καταλύτης. Δεν έγινε ένα matchup δύο κορυφαίων γκαρντ όπως θα έπρεπε, ως εκ τούτου ο Ρίβερς… πάρταρε με την καταλανική άμυνα, που δεν είχε τρόπο να σταματήσει τα drive του, αλλά, βέβαια, και το σουτ από μέση απόσταση. Έβαλε τους 52 από τους 147 πόντους του Ολυμπιακού, δηλαδή άνω τους 1/3 με ένα εντυπωσιακό 15 στα 25 εντός πεδιάς. Τα 3 στα 6 τρίποντα αφήνουν ως… υπόλοιπο ένα ακόμα πιο συναρπαστικό 12 στα 19 δίποντα. Έδωσε 7 ασίστ, είχε στον τελικό 3 κλεψίματα και, αν έκανε και 7 λάθη, η πλειονότητά τους ήρθε όταν τα παιχνίδια είχαν κριθεί.

Ο Έντνι ήταν υπεύθυνος για την… ευζωία των επιθέσεων της Ζάλγκιρις και την αλεγρία του παιχνιδιού. Άπαντα των 178 εκατοστών του προϋπαντούσαν την επιθυμία για το εύκολο καλάθι. Βασίστηκε και εκείνος στο σουτ από μέση απόσταση και τα drive, ειδικά παίρνοντας το σκριν ψηλά και δημιουργώντας τις προϋποθέσεις είτε για pick n roll είτε για εκτέλεση. Το παιχνίδι της Ζάλγκιρις απλωνόταν εξαιτίας του: υπό μία έννοια ήταν σαν τον Γιόχαν Κρόιφ, σε ό,τι αφορά το πώς αντιλαμβανόταν το χώρο. Η αρωγή που είχε σε επίπεδο συμπαράστασης στο πρακτικό κομμάτι ήταν μεγαλύτερη, αφού ο Άντονι Μπούι ήταν ο παλαιός NBAer και πρώτος σκόρερ των Λιθουανών και εκείνος παρήγε την πιο σημαντική φάση στο Final 4, το κλέψιμο της μπάλας στον τελικό με την Κίντερ Μπολόνια, παρ’ όλα αυτά δικαίως ο Έντνι πήρε το βραβείο του MVP.

Σημαντικό προβάδισμα: Ντέιβιντ Ρίβερς

Κατηγορία «ρόλος στο μπάσκετ»

Εδώ είναι ο Έντνι που έχει το προβάδισμα. Η νίκη της Ζάλγκιρις, τόσο επί του Ολυμπιακού, 87-71, όσο και επί της Κίντερ, στο Μόναχο χαιρετίστηκε -κατόπιν βεβαίως, διότι οι Λιθουανοί δεν αντιμετώπισαν ακριβώς ισονομία από τους διαιτητές του τελικού- από τη FIBA όσο καμία άλλη στο ευρωπαϊκό μπάσκετ. Για λίγο, τις επόμενες μέρες, ένιωθες ότι επικράτησε το καλό απέναντι στο απόλυτο κακό, κάτι που, βεβαίως, δεν ίσχυε: παρ’ όλα αυτά, η Μπολόνια είχε γίνει το συνώνυμο μιας τοξικής εποχής στο μπάσκετ που η ανεμελιά της Ζάλγκιρις και το στοχευμένο μπάσκετ του Καζλάουσκας άφηνε εντελώς πίσω. Ούτως ή άλλως ήταν κουραστικά σκορ όπως το 58-44, με το οποίο η Βίρτους είχε νικήσει την ΑΕΚ στον τελικό της Βαρκελώνης ένα χρόνο πριν. Τα 24 δευτερόλεπτα δεν θα αργούσαν να εμφανιστούν ως πραγματικότητα, αφού αποδείχθηκε ότι το γρήγορο παιχνίδι μπορούσε να είναι όμορφο και αποδοτικό, κάτι που δεν θα συνέβαινε αν η ομάδα του Έτορε Μεσίνα κατακτούσε το τρόπαιο, τουλάχιστον όχι εκείνη την εποχή.

Ο Ρίβερς, από την άλλη, έπαιξε το δικό του ρόλο, όχι ακριβώς ως πιονέρος αλλά, ως ένας από τους πρώτους πόιντ γκαρντ που ήταν ηθελημένοι σκόρερ και που θα αναλάμβαναν να οδηγήσουν τις ομάδες τους σε αυτό το κομμάτι σε συνθήκες που λογίζονταν ως κρίσιμες. Είχε την εμπειρία να το κάνει και έβγαινε από μέσα του. Ήταν περίπου ό,τι… οραματιζόταν ο Γιάννης Ιωαννίδης για τον Νίκο Γκάλη, επιπλέον έγινε για πρώτη φορά σε μορφή που να εφάπτεται στους σύγχρονους καιρούς.

Σημαντικό προβάδισμα: Τάιους Έντνι.

Κατηγορία «επίδραση στην ομάδα»

Οι παίκτες της Ζάλγκιρις σκορπίστηκαν μετά το θρίαμβο του Μονάχου. Από τον ίδιο τον Έντνι, που πήγε στην Μπενετόν Τρεβίζο και τον Μπούι, που έπαιξε στην ΑΕΚ και ήταν επίσης καταλύτης για την υπέροχη ομάδα του Ίβκοβιτς που έφτασε στην κατάκτηση του Κυπέλλου Κυπελλούχων το 2000, ως τον Σαούλιους Στόμπεργκας, που αντάμωσε με τον Νίκο Οικονόμου στην Κίντερ Μπολόνια, τον Νταΐνιους Αντομάιτις, που έπαιξε στη Ζουκέτι Μοντεκατίνι, και τον Ντάριους Μασκολιούνας, που αγωνίστηκε με την Πρόκομ Τρεφλ, οι μισοί από τη δεκάδα του Μονάχου ανέκρουσαν πρύμναν. Οι δύο Ζουκάουσκας, Εουρέλιους και Μιντάουγκας, ο Τόμας Ματσιούλις και ο Γίρι Ζίντεκ θα κάθονταν ακόμα μία σεζόν, αλλά η ζημιά είχε ήδη γίνει. Ως εκ τούτου, η επίδραση της απουσίας του Έντνι δεν γίνεται να κριθεί σε ό,τι αφορά τη Ζάλγκιρις, αλλά κυρίως εκείνο το καλοκαίρι, στο Ευρωμπάσκετ της Γαλλίας, όταν η πανίσχυρη Λιθουανία, με την επιστροφή του Αρβίντας Σαμπόνις ύστερα από τρία χρόνια, τον Αρτούρας Καρνισόβας και το νεαρό Σαρούνας Γιασικεβίτσιους στη σύνθεσή της, αποκλείστηκε στον προημιτελικό με την Ισπανία.

Ο Έντνι έπαιξε σε ακόμα δύο Final 4, το 2002 και το 2003 με την Μπένετον Τρεβίζο, από την οποία, όμως, έφυγε με άδεια χέρια. Η Ζάλγκιρις, πάντως, θα… αυτοκτονούσε στο παιχνίδι με τη Μακάμπι για την πρόκριση στο Final 4 του Τελ Αβίβ του 2004, με το περίφημο σουτ του Ντέρικ Σαρπ να επισκιάζει την τελευταία πραγματικά σπουδαία εμφάνιση του Αρβίντας Σαμπόνις, και θα επέστρεφε, αποκλείοντας τον Ολυμπιακό στα προημιτελικά, στο Final 4 του 2018.

Ο Ρίβερς, από την άλλη, έφυγε για τη Φορτιτούντο Μπολόνια το καλοκαίρι του 1997 και η ζημιά για τον Ολυμπιακό ήταν μείζων, όπως, άλλωστε, αποδεικνύεται με την απόσταση των 15 χρόνων που έκανε για να φτάσει στην κατάκτηση ακόμα ενός τροπαίου. Βεβαίως, οι «ερυθρόλευκοι» πήγαν στο Final 4 του 1999, όμως έπειτα έκαναν να βρουν το δρόμο για τελική φάση 10 χρόνια, επιστρέφοντας στο Βερολίνο το 2009 και αφού είχαν βυθιστεί, τα… ρομαντικά χρόνια του Κορυδαλλού, στην απαξία.

Θα πρέπει να δοθεί στον Έντνι το προβάδισμα, αν και ανεπαίσθητο.

Ανεπαίσθητο προβάδισμα: Τάιους Έντνι.

Κατηγορία «παρελθόν»

Από τους δυο τους, μόνο ο Έντνι έχει πάρει τίτλο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μάλιστα, διαδραμάτισε αποφασιστικό ρόλο, αφού στο δεύτερο γύρο της τελικής φάσης για το κολεγιακό πρωτάθλημα του 1995, με τη φανέλα του UCLA, πέτυχε το νικητήριο καλάθι για το 75-74 απέναντι στο Μιζούρι, δίνοντας στον προπονητή του, Τζιμ Χάρικ, την ευκαιρία να κατακτήσει τον ένα και μοναδικό τίτλο της καριέρας του, με το τελικό 89-78 επί του Αρκάνσας, που είχε τη σφραγίδα του χαμένου ταλέντου Εντ Ο’ Μπάνον. Μάλιστα, ο βραχύσωμος πλέι μέικερ έγινε ντραφτ εκείνη τη χρονιά, έχοντας ολοκληρώσει την τετραετία στο θρυλικό κολέγιο της Καλιφόρνια και ως να πιάσει Κάουνας έπαιξε τρία χρόνια στο ΝΒΑ, δηλαδή την πρώτη διετία στους Σακραμέντο Κινγκς και αργότερα στους σε παρακμή Μπόστον Σέλτικς. Μάλιστα, τη σεζόν 2000-01, δηλαδή πριν το Τρεβίζο, ήταν παίκτης των Ιντιάνα Πέισερς.

Ο Ρίβερς, από τη μεριά του, έπεσε κατευθείαν στα βαθιά: το 1988 έγινε ντραφτ από τους Λος Άντζελες Λέικερς στο νούμερο 25 του πρώτου γύρου, έπαιξε 46 παιχνίδια την πρώτη σεζόν του πίσω από τον Μάτζικ Τζόνσον και, με τον τελευταίο να έχει τραυματιστεί στον οπίσθιο μηριαίο στο δεύτερο τελικό με τους Ντιτρόιτ Πίστονς, ο Ρίβερς ανέλαβε πρωταγωνιστικό ρόλο, αφού ο Μάτζικ αποχώρησε πάνω στο πεντάλεπτο στον τρίτο τελικό, για το καλό και το κακό. Πέτυχε 6 πόντους σε 11’ συμμετοχής και τις δύο βολές που έφεραν τους Λέικερς σε απόσταση τριών πόντων απέναντι στην ομάδα του Τσακ Ντέιλι, 113-110. Όταν, δε, ο Αϊζάια Τόμας έκανε λάθος επαναφορά, ο 24χρονος, τότε, πλέι μέικερ είχε την ευκαιρία να φτιάξει τη δική του ιστορία στο Λος Άντζελες, μόνο που η προσπάθεια για τρίποντό του κόπηκε από τον Τζο Ντούμαρς, ο οποίος κράτησε την μπάλα στο παρκέ και έδωσε την ευκαιρία στο Ντιτρόιτ να κάνει το μπρέικ, 114-110, και να «σκουπίσει» στο αμέσως επόμενο παιχνίδι του «Forum» τη σειρά.

Μετακόμισε στους Κλίπερς, που έπαιξε τις σεζόν 1989-90 και 1991-92, και έπαιξε σε ομάδες των ΗΠΑ πριν βρει το δρόμο για την Αντίμπ στα 28 του, το 1993.

Βεβαίως, ο Ρίβερς ένιωθε χαρούμενος που ήταν ζωντανός: το 1986 ήταν στο βαν του Κένι Μπάρλοου, μέλους της ομάδας του ΠΑΟΚ που κατέκτησε το Κύπελλο Κυπελλούχων το 1991 με τη Σαραγόσα, και η προσπάθεια να αποφύγει να χτυπήσει ένα άλλο αυτοκίνητο έριξε το βαν στα προστατευτικά. Ο Ρίβερς βρέθηκε τρυπημένος από ένα μέταλλο σχεδόν 35 εκατοστών, να αιμορραγεί μέχρι θανάτου, με το φίλο του, αν και βαριά τραυματισμένο, να τον ψάχνει. Ο Μπάρλοου τον βρήκε και φώναξε για βοήθεια, η οποία ήρθε ύστερα από 20 λεπτά. Ο Ρίβερς νόμιζε πως βρισκόταν στα τελευταία του, αλλά δεν σώθηκε απλώς: έγινε ο αυτοκράτορας της Ρώμης. Με τη συμμετοχή στους τελικούς του ΝΒΑ και παρά το εντυπωσιακό λέι απ του Έντνι, θα του δοθεί αυτός ο πόντος.

Ανεπαίσθητο προβάδισμα: Ντέιβιντ Ρίβερς.