Πιερρακάκης: Οι διατάξεις για Μάνδρα και Μάτι απόδειξη ότι το Κράτος μαθαίνει από τα λάθη του

Ο κ. Πιερρακάκης υπογράμμισε ότι «όταν μιλάμε για Κοινωφελή Ιδρύματα και το Ζάππειο δεν μιλάμε απλά για ακίνητα ή ισολογισμούς και νομικά σχήματα, αλλά για κάτι βαθύτερο, για τον τρόπο που μια κοινωνία συνομιλεί με το παρελθόν της και ταυτόχρονα αποφασίζει για το θα επενδύσει για το μέλλον της . Γιατί το παρελθόν με το μέλλον αλληλοεπιδρούν». Τα κοινωφελή ιδρύματα, σημείωσε ο υπουργός, «γεννήθηκαν από μια γενιά ανθρώπων που πίστευαν ότι ο πλούτος πέρα από προσωπικό δικαίωμα συνιστά και κοινωνική ευθύνη. ‘Αφησαν περιουσίες για να μπορούν να λειτουργούν ενεργά, για να αποδίδουν, να επιστρέφουν αξία στην κοινωνία και αυτή ήταν η βούλησή τους, όχι η ακινησία, αλλά η διαρκής προσφορά». Μια βούληση που, όπως παρατήρησε ο κ. Πιερρακάκης, «για πολλά χρόνια παγιδεύτηκε. Στο όνομα της προστασίας συγκροτήθηκε ένα σύστημα που τελικά προστάτευε κυρίως την αδράνεια. Στο όνομα του ελέγχου, αποδεχθήκαμε τη στασιμότητα. Έτσι, σημαντικές κοινωφελείς περιουσίες έμειναν αδρανείς λόγω απουσίας εργαλείων που να επιτρέπουν τη δράση. Αυτό δεν ήταν απλώς διοικητική δυσλειτουργία. Ήταν πρόβλημα νοοτροπίας. Η αδράνεια θεωρήθηκε ασφαλής επιλογή. Όμως η αδράνεια δεν είναι ουδέτερη» προσθέτοντας πως « κάθε χρόνος χωρίς δράση σημαίνει χαμένη κοινωνική αξία, ακύρωση της πρόθεσης των διαθετών, αποσύνδεση των ιδρυμάτων από τη ζωή των ανθρώπων που προορίζονταν να ωφεληθούν».

Ο υπουργός είπε ότι υπάρχει «η ανάγκη αλλαγής παραδείγματος. Τα κοινωφελή ιδρύματα δεν μπορούν να αξιολογούνται μόνο από το αν υπάρχουν τυπικά. Πρέπει να κρίνονται από το αν επιτελούν ουσιαστικά τον σκοπό τους. Αν λειτουργούν, αν παράγουν αποτέλεσμα, αν απαντούν στις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας. Γι’ αυτό το νέο πλαίσιο θέτει στο επίκεντρο τρεις έννοιες: Γνώση, διαφάνεια και δράση. Για πρώτη φορά, μέσω του Ενιαίου Ηλεκτρονικού Μητρώου Κοινωφελών Περιουσιών, το κράτος αποκτά πλήρη, ενιαία και δημόσια εικόνα του συνόλου των ιδρυμάτων, των περιουσιών τους, των διοικήσεών τους και των πράξεών τους. Πρόκειται για έναν μηχανισμό που συνδέει τη διαφάνεια με τη λειτουργική ύπαρξη. Πράξεις που δεν καταγράφονται, δεν παράγουν έννομα αποτελέσματα. Έτσι, η διαφάνεια παύει να είναι διακήρυξη καλών προθέσεων και γίνεται κανόνας της καθημερινότητας. Παράλληλα, η αδράνεια παύει να είναι ασαφής έννοια. Ορίζεται με αντικειμενικά κριτήρια και ενεργοποιεί συγκεκριμένες διαδικασίες. Όταν ένα ίδρυμα για χρόνια δεν δημοσιοποιεί στοιχεία ή όταν δεν κατευθύνει ουσιαστικό μέρος των εσόδων του στον κοινωφελή του σκοπό, η Πολιτεία δεν στρέφει αλλού το βλέμμα. Ενεργοποιείται μια διαδικασία επανεκκίνησης, με σαφές χρονοδιάγραμμα και ευθύνη». Σχετικά με το νέο φορέα διαχείρισης αδρανών περιουσιών και κληρονομιών, ο κ. Πιερρακάκης είπε ότι «αποκτά καθοριστικό ρόλο που δεν δημιουργείται για να υποκαταστήσει μόνιμα τη φυσιολογική λειτουργία των ιδρυμάτων, αλλά για να διασφαλίσει ότι η αδράνεια δεν παγιώνεται. Όταν δεν υπάρχει διοίκηση ή όταν η λειτουργία έχει ουσιαστικά εγκαταλειφθεί, η Πολιτεία παρεμβαίνει προσωρινά, για να προστατεύσει τον κοινωφελή σκοπό και να επαναφέρει τη λειτουργία εκεί όπου αυτή έχει διακοπεί. Την ίδια φιλοσοφία υπηρετούν και οι νέες ηλεκτρονικές πλατφόρμες που εισάγονται. Η ψηφιακή καταγραφή των σχολαζουσών κληρονομιών απλοποιεί και επιταχύνει διαδικασίες που μέχρι σήμερα απαιτούσαν χρόνια. Περιουσίες, που έμεναν «ορφανές» και εγκλωβισμένες σε αδιέξοδα, αποκτούν πλέον σαφή και ταχύτερο διοικητικό δρόμο αξιοποίησης, ώστε να επιστρέφουν στην κοινωνία και στους σκοπούς που τις δικαιολογούν. Αντίστοιχα, η ψηφιακή πλατφόρμα δωρεών προς το Δημόσιο δημιουργεί ένα περιβάλλον απλό, διαφανές και αξιόπιστο για όσους επιθυμούν να προσφέρουν».

Ζάππειο

Αναφορικά με τις ρυθμίσεις ειδικά για το Ζάππειο, ο κ. Πιερρακάκης είπε ότι «αποκτά έναν ιδιαίτερο ρόλο ως σύμβολο αυτής της μετάβασης. Ένας χώρος με τεράστιο ιστορικό και πολιτιστικό βάρος, που για χρόνια λειτουργούσε μέσα σε δομές, οι οποίες δεν του επέτρεπαν να εξελιχθεί με τον ρυθμό που απαιτεί η εποχή. Η επιλογή ενός πιο ευέλικτου σχήματος διοίκησης για το Ζάππειο δεν αλλοιώνει τον δημόσιο χαρακτήρα του. Τον ενισχύει. Επιτρέπει την υλοποίηση αναγκαίων ενεργειακών και τεχνικών παρεμβάσεων, τη βελτίωση της λειτουργικότητας και τον καλύτερο σχεδιασμό του μέλλοντος του. Επιτρέπει, τελικά, στο Ζάππειο να είναι έτοιμο να διαδραματίσει ξανά έναν κεντρικό ρόλο στη δημόσια και ευρωπαϊκή ζωή της χώρας» και επισήμανε ότι «στον πυρήνα όλων αυτών βρίσκεται μία κοινή αρχή: Ο σεβασμός στην προσφορά δεν εκφράζεται με ακινησία, αλλά με συνέχεια. Η μεγαλύτερη τιμή προς τους δωρητές τους είναι η ζωντανή αξιοποίηση του έργου τους» και τα « κοινωφελή ιδρύματα και το Ζάππειο μπορούν να γίνουν παράδειγμα ενός κράτους που μετατρέπει τη μνήμη σε δράση και την κληρονομιά σε αποτέλεσμα. Ενός κράτους που δεν φοβάται να κινηθεί, να αναλάβει ευθύνη και να αποδώσει λογαριασμό για το έργο του. Και αυτή ακριβώς είναι η ουσία της αλλαγής που επιχειρούμε. Να αντικαταστήσουμε τη σιωπή της αδράνειας με τη δυναμική της προσφοράς».

Οι διατάξεις για Μάτι και Μάνδρα

Ο υπουργός αναφερόμενος στις υπόλοιπες διατάξεις του νομοσχεδίου είπε ότι αυτές έχουν «κοινωνικό πρόσημο και ορισμένες εξ αυτών με ιδιαίτερο, βαρύ συμβολισμό όπως αυτές που αφορούν τις δύο τραγωδίες που σημάδεψαν ανεξίτηλα τη συλλογική μας μνήμη: Την πυρκαγιά της 23ης Ιουλίου 2018 στο Μάτι και την πλημμύρα της 15ης Νοεμβρίου 2017 στη Μάνδρα Αττικής».

Ο κ. Πιερρακάκης είπε πως «καμία νομοθετική ρύθμιση, καμία αποζημίωση, καμία σύνταξη δεν μπορεί να επαναφέρει τους ανθρώπους που χάθηκαν. Δεν μπορεί να απαλύνει τον πόνο των συγγενών τους. Δεν μπορεί να διορθώσει όσα έγιναν μέσα σε λίγες ώρες. Υπάρχει, όμως, κάτι που η Πολιτεία μπορεί , και οφείλει να κάνει: Να μην προσθέτει αδικία πάνω στον πόνο. Να μην βαραίνει κι άλλο μια ήδη ασήκωτη απώλεια. Να στέκεται δίπλα στους πολίτες της. Και όχι απέναντί τους. Για οκτώ ολόκληρα χρόνια, οι οικογένειες των θυμάτων και οι ίδιοι οι πληγέντες περίμεναν το κράτος να είναι παρόν. Και αυτή η βασανιστική αναμονή, μετατράπηκε σε ένα δεύτερο τραύμα , θεσμικό, διοικητικό, αλλά πάνω απ’ όλα ανθρώπινο».

Μιλώντας σε προσωπικό τόνο, ο κ. Πιερρακάκης είπε ότι «όταν γνωρίζεις από πρώτο χέρι — και επιτρέψτε μου μια πιο προσωπική αναφορά— πόσο λεπτή ήταν η γραμμή ανάμεσα στη ζωή και στον θάνατο, δεν σου επιτρέπεται η απόσταση από το γεγονός. Σου επιβάλλεται η ευθύνη». Υπενθύμισε ότι «η πρώτη θεσμική πράξη του Κράτους, αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων μου στο Υπουργείο Οικονομικών τον Μάρτιο του 2025, σε απόλυτη συνεννόηση με τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ήταν η παραίτηση του Ελληνικού Δημοσίου από τα ένδικα μέσα στις συγκεκριμένες υποθέσεις. Το Κράτος έπαψε να αντιδικεί με ανθρώπους που είχαν ήδη χάσει τα πάντα. Ήταν μια καθαρή πολιτική επιλογή. Και, πάνω απ’ όλα, μια ηθική στάση. Από εκείνη τη στιγμή ξεκίνησε μια διαφορετική λογική. Μια λογική δικαιοσύνης, ευθύνης και ουσιαστικού σεβασμού προς τον πολίτη. Ήδη το Ελληνικό Δημόσιο έχει παραιτηθεί από 52 υποθέσεις για το Μάτι και 17 για τη Μάνδρα. Συνολικά 69 υποθέσεις μέσα σε διάστημα οκτώ μηνών.Το ύψος των αποζημιώσεων που έχουν καταβληθεί ή πρόκειται να καταβληθούν, με βάση τις παραιτήσεις αυτές, ανέρχεται μέχρι σήμερα σε 15,1 εκατ. ευρώ για το Μάτι και σε σχεδόν 3 εκατ. ευρώ για τη Μάνδρα» Στο πλαίσιο αυτή της λογικής δικαιοσύνης με τις παρούσες διατάξεις του νομοσχεδίου είπε ο υπουργός «Πρώτον, θωρακίζουμε πλήρως τις αποζημιώσεις που επιδικάστηκαν με δικαστικές αποφάσεις για το Μάτι και τη Μάνδρα. Τα ποσά αυτά χαρακτηρίζονται ρητά αφορολόγητα, ανεκχώρητα και ακατάσχετα. Δεύτερον, θεσπίζουμε ειδική σύνταξη ίση με το τετραπλάσιο της πλήρους εθνικής σύνταξης, δηλαδή 1.700 ευρώ μηνιαίως. Δικαιούχοι είναι οι συγγενείς όσων έχασαν τη ζωή τους στη Μάνδρα και στο Μάτι. Επιπλέον, δικαιούχοι είναι οι εγκαυματίες της πυρκαγιάς στο Μάτι, εγγεγραμμένοι στο επίσημο Μητρώο Εγκαυματιών, με εγκαύματα δεύτερου ή τρίτου βαθμού και με αναπηρία ποσοστού 50% και άνω. ‘Ανθρωποι που επέζησαν. Αλλά κουβαλούν, κάθε ώρα, τις συνέπειες εκείνης της ημέρας. Το πλαίσιο κατανομής της σύνταξης είναι σαφές και δίκαιο. Προβλέπει τη διάθεσή της μεταξύ συζύγων ή συμβίων, παιδιών, γονέων και, μόνο ελλείψει αυτών, αδελφών, με ειδική μέριμνα για τα ανήλικα παιδιά, τους φοιτητές έως το 24ο έτος και τα άτομα με αναπηρία, τα οποία δικαιούνται τη σύνταξη εφ’ όρου ζωής. Παρέχεται, επίσης, περίοδος χαριστική, ώστε τα παραπάνω ηλικιακά όρια να μην ισχύουν για 10 έτη από την ημερομηνία της πυρκαγιάς ή της πλημμύρας, δηλαδή μέχρι 23 Ιουλίου 2028 και 15 Νοεμβρίου 2027. Η ειδική σύνταξη αυτή θα είναι αφορολόγητη, ακατάσχετη, δεν συμψηφίζεται με οφειλές, δεν στερεί άλλες κοινωνικές παροχές, καταβάλλεται ανεξαρτήτως εργασίας ή άλλης σύνταξης και αυξάνεται αυτόματα με την εθνική σύνταξη. Τρίτον, προχωρούμε σε εκτεταμένη, καθολική και αυτοδίκαιη διαγραφή οφειλών. Διαγράφονται όλες οι υφιστάμενες, κατά την ημερομηνία δημοσίευσης του νομοσχεδίου, βεβαιωμένες και ανεξόφλητες οφειλές προς τη Φορολογική Διοίκηση, τα ασφαλιστικά ταμεία, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τα νομικά τους πρόσωπα, ακόμη και όσες βρίσκονται σε ρύθμιση ή στον εξωδικαστικό μηχανισμό. Επίσης, οι οφειλές που προέκυψαν από συμμετοχή σε διοίκηση ή εταιρική σύνθεση νομικών προσώπων. Αυτό αφορά τόσο τους συγγενείς των νεκρών ( δηλαδή γονείς, συζύγους συμβίους, τέκνα και αδέρφια), αλλά και τους εγκαυματίες , με τις ίδιες προϋποθέσεις που απαιτούνται για τη λήψη της σύνταξης. Ενώ υπάρχει και μια απολύτως κρίσιμη πρόβλεψη: ο ασφαλιστικός χρόνος που αντιστοιχεί στις διαγραφόμενες εισφορές διατηρείται ακέραιος. Το κράτος δεν αφαιρεί δικαιώματα.

Τα κατοχυρώνει. Επίσης και στον τομέα της Υγείας, διασφαλίζεται πλήρης κάλυψη νοσηλείας, θεραπείας και αποκατάστασης των εγκαυματιών — στην Ελλάδα και στο εξωτερικό — καθώς και δωρεάν, εξατομικευμένη ψυχολογική στήριξη για τις οικογένειες των θυμάτων».

Με αυτές τις ρυθμίσεις, είπε ο υπουργός «οι πληγέντες στο Μάτι και στη Μάνδρα αντιμετωπίζονται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, όπως τα θύματα της τραγωδίας των Τεμπών. Γιατί, δεν υπάρχουν ανθρώπινες απώλειες διαφορετικής αξίας. Γιατί, υπάρχει μία Πολιτεία και μία αδιαίρετη υποχρέωση: Ιση αναγνώριση, ίση προστασία. Και εδώ χρειάζεται μια καθαρή επισήμανση. Στο Μάτι και στη Μάνδρα, οι άνθρωποι εκείνες τις ώρες έμειναν χωρίς έγκαιρη προειδοποίηση και χωρίς οργανωμένο μηχανισμό. Η πρώτη έμπρακτη απόδειξη ότι το Κράτος μπορεί να μαθαίνει από τα λάθη του και να βελτιώνεται ήταν η δημιουργία και η πλήρης λειτουργία του αριθμού έκτακτης ανάγκης 112», σημειώνοντας πως «έξι μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων της κυβέρνησης το 2019, το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης έθεσε σε εφαρμογή ένα σύγχρονο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης, το οποίο σήμερα σώζει ανθρώπινες ζωές. Δεν μπορεί να αλλάξει το χθες, αλλά μπορεί να προστατεύει το αύριο. Το παράδειγμα αυτό δείχνει ότι το Κράτος μπορεί να αλλάζει τρόπο λειτουργίας. Και ακριβώς αυτή η φιλοσοφία διαπερνά και το παρόν νομοσχέδιο, το οποίο προχωρά σε μια ακόμη ουσιαστική μεταρρύθμιση: Την αλλαγή του τρόπου με τον οποίο το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους ασκεί τον ρόλο του».

Αλλαγή κουλτούρας

Ο κ. Πιερρακάκης έδωσε έμφαση στην αλλαγή κουλτούρας του Δημοσίου και της μηχανικής αντιδικίας που επέλεξε επιλέγοντας τη δικαστική σύγκρουση ακόμη και όταν η έκβαση των υποθέσεων ήταν ήδη προδιαγεγραμμένη. Το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους είπε ότι «παραμένει ο θεσμικός υπερασπιστής του Δημοσίου, αλλά αποκτά ταυτόχρονα έναν πιο ώριμο και υπεύθυνο ρόλο: Να αξιολογεί όχι μόνο αν μια θέση είναι δικονομικά και ουσιαστικά εφικτή, αλλά και αν είναι θεσμικά ορθή, κοινωνικά δίκαιη και νομικά βιώσιμη. Για αυτό , θεσπίζεται για πρώτη φορά μηχανισμός εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών με ουσιαστική συμμετοχή του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους. Έτσι, οι διαφορές μπορούν να επιλύονται χωρίς πολυετείς δίκες , ταλαιπωρία και οικονομική εξόντωση για τους πολίτες. Δημιουργείται Ειδικό Τμήμα Ταχείας Αντίδρασης, που επιτρέπει στο κράτος να απαντά γρήγορα, καθαρά και υπεύθυνα σε κρίσιμες ή επείγουσες υποθέσεις. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους αποκτά τη θεσμική ευθύνη να εισηγείται την παραίτηση του Δημοσίου από άσκοπες ή προδήλως χαμένες δίκες, όταν υπάρχει αμετάκλητη απόφαση ή παγιωμένη νομολογία υπέρ των πολιτών. Όχι από αδυναμία. Αλλά από σεβασμό στη Δικαιοσύνη. Και σεβασμό στον πολίτη. Αυτή η αλλαγή δεν αποδυναμώνει το κράτος. Ενισχύει την αξιοπιστία του, την ωριμότητα του , τη θεσμική του σοβαρότητα και τη σχέση εμπιστοσύνης με την κοινωνία. Γι’ αυτό βρισκόμαστε σήμερα εδώ: Για να πούμε καθαρά ότι η σχέση κράτους και πολίτη μετασχηματίζεται. Ότι η Πολιτεία μπορεί να διορθώνει, να μαθαίνει, να αναγνωρίζει, να αποκαθιστά. Αυτό το νομοσχέδιο είναι ευθύνη και κάνει το ελάχιστο που όφειλε να κάνει η Πολιτεία».

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News