Καθαρά Δευτέρα 2022: Ο χαρταετός και η λαγάνα από τον Αριστοφάνη έως τον ευλογημένο ένζυμο άρτο

Καθαρά Δευτέρα 2022, με πόλεμο τη γειτονιά μας, αλλά και πάλι –καιρού επιτρέποντως– με χαρταετό και λαγάνα.

Η Καθαρά Δευτέρα είναι κινητή γιορτή, η οποία εξαρτάται από την ημερομηνία του Πάσχα. Συγκεκριμένα πέφτει κάθε χρόνο στο ξεκίνημα της 7ης εβδομάδας, δηλαδή 48 μέρες πριν το Ορθόδοξο Πάσχα και προφανώς πάντοτε ημέρα Δευτέρα.

Την ημέρα αυτή ξεκινάει η Σαρακοστή για την Ορθόδοξη Εκκλησία, ενώ ταυτόχρονα σημαίνει το τέλος των Αποκριών. Η Καθαρά Δευτέρα ονομάστηκε έτσι γιατί οι Χριστιανοί «καθαρίζονται» πνευματικά και σωματικά. Είναι μέρα νηστείας αλλά και μέρα αργίας για τους Χριστιανούς. Η νηστεία διαρκεί 40 μέρες, όσες ήταν και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο.

Ο χαρταετός

Η συνήθεια του πετάγματος χαρταετού προέρχεται πιθανότατα από την Κίνα. Είναι δημοφιλής σήμερα στην Κίνα, στην Ιαπωνία, στην Ινδία, στην Ταϊλάνδη και στο Αφγανιστάν. Στην Ελλάδα το πέταγμα του χαρταετού είναι μέρος των εθίμων της Καθαράς Δευτέρας και συγκεκριμένα του υπαίθριου εορτασμού της – τα λεγόμενα κούλουμα. Ο σκελετός των χαρταετών κατασκευάζεται από καλάμι, ελαφρύ ξύλο ή από πλαστικό, ενώ το μέρος που φέρνει αντίσταση στον αέρα από πλαστικό φύλλο ή χαρτί. Επίσης υπάρχουν και οι υφασμάτινοι χαρταετοί, ειδικοί όταν φυσάει πολύς αέρας.

Ίσως πρόκειται απλά για ένα παιχνίδι της συγκεκριμένης ημέρας ή υποδηλώνει την ανάταση, την κάθαρση της ψυχής στο πλαίσιο του διονυσιακού ξεφαντώματος της Αποκριάς. Οι υποστηρικτές αυτής της άποψης τονίζουν ότι πρόκειται για την πρώτη μέρα της Σαρακοστής.

Η λαγάνα

Η λαγάνα είναι ο άζυμος άρτος (ψωμί), ο οποίος φτιάχνεται με παραδοσιακό τρόπο στην Ελλάδα μόνο μια μέρα του χρόνου, την Καθαρή Δευτέρα. Το όνομά της προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό «λάγανον», μια πλακωτή ζύμη που παρασκευάζεται από αλεύρι και νερό. Σηματοδοτεί την έναρξη της νηστείας της Μεγάλης Σαρακοστής. Η λαγάνα αναφέρεται ως έδεσμα σε πολλά κείμενα της Αρχαιότητας. Ένα από αυτά είναι οι Εκκλησιάζουσες του Αριστοφάνη, όπου αναφέρεται η φράση «λαγάνα πέττετται» δηλαδή «λαγάνες γίνονται».

Μια θεωρία θέλει η λαγάνα να παρομοιάζεται με τον άρτο που κατανάλωσαν οι Ισραηλίτες κατά την έξοδό τους από την Αίγυπτο, από τότε και μέχρι τη στιγμή που ο Χριστός ευλόγησε τον ένζυμο άρτο.

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News