UEFA: Focus στο νέο Financial Fair Play - στόχοι και... κίνδυνοι
Η σύγκριση με το μοντέλο του NBA και ο κίνδυνος χαλαρότητας δεδομένου του εύκολου κέρδους
Η ημερομηνία λήξης του παλιού Financial Fair Play (FFP) είχε περάσει προτού εμφανιστεί η πανδημία του κορωνοϊού. Η αλλαγή ήταν απαραίτητη πριν από χρόνια. Τώρα, γεννιέται ένα νέο ρυθμιστικό πλαίσιο από την UEFA. Αν θα είναι καλύτερο ή χειρότερο θα το δείξει ο χρόνος, αλλά θα είναι είναι διαφορετικό. Κυρίως, γιατί η λογική του προέδρου της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας, Αλεκσάντερ Τσέφεριν, καθώς και οι συμμαχίες είναι αλλιώτικες από εκείνες του Μισέλ Πλατινί και του Τζάνι Ινφαντίνο που εδραίωσαν το προηγούμενο FFP.
Πριν από ένα μήνα έγινε μια καθοριστική συζήτηση στη Νιόν. Αυτές τις μέρες στο περιθώριο της διεξαγωγής του Final 4 του UEFA Nations League υπήρξαν παρασκηνιακές κουβέντες μεταξύ των παραγόντων της UEFA και διάφορων Ομοσπονδιών και καλεσμένων. Στη διάρκεια του Οκτωβρίου αναμένεται να ολοκληρωθεί το μεγαλύτερο μέρος του σχεδίου. Το Financial Fair Play 2 θα έχει ως νέο σλόγκαν: «δώσε όσα επιτρέπεις εσύ στον εαυτό σου» σε αντίθεση με το «δώσε όσα βγάζεις» που ίσχυε μέχρι και πριν από την πανδημία.
Θα είναι ένα μεικτό σύστημα salary cap (θα προβλέπεται «ταβάνι» για μισθούς, προμήθειες σε ατζέντηδες και επενδύσεις σε μεταγραφές) και φόρου πολυτελείας (ουσιαστικά, αυτόματο πρόστιμο σε όποιο κλαμπ ξεπερνάει το salary cap). Μ’ αυτόν τον τρόπο, η UEFA θέλει να επιτρέψει στις ομάδες να γίνουν περισσότερο ανταγωνιστικές, ενώ θα παραμένουν βιώσιμες. Το μοντέλο είναι το NBA. Η μεγάλη αλλαγή είναι πως οι ποινές θα είναι αυτόματες. Κάθε σύλλογος θα ξέρει πόσο θα πληρώνει κάθε φορά που ξεπερνά το salary cap. Όπως και στο NBA θα υπάρχουν διάφορα επίπεδα – εκεί το μάξιμουμ είναι σχεδόν τέσσερα δολάρια ποινής για κάθε δολάριο πάνω από το salary cap, όταν οι ομάδες ξεπερνούν κατά 20 εκατομμύρια δολάρια το όριο.
Ο στόχος που θα συμβεί αυτό είναι διπλός: αφενός η UEFA θ’ αποφύγει την έκθεση σε νομικές μάχες και σκάνδαλα όπως για παράδειγμα όταν δεν έλεγξε την Παρί Σεν Ζερμέν πριν από δύο χρόνια γιατί… ξέχασε ν’ ανοίξει την υπόθεση στη διορία που η ίδια έθεσε στον εαυτό της! Έπειτα, θα γλιτώσει και επώδυνες ήττες όπως αυτή κόντρα στη Μάντσεστερ Σίτι στο CAS. Θα υπάρχουν και αθλητικές ποινές, αλλά αυτές μένει να καθοριστούν αν κι όλα δείχνουν πως θα πρόκειται για αφαίρεση βαθμών κι όχι αποκλεισμό.
Συνολικά, η UEFA θέλει να φιξάρει όλο το πακέτο των νέων κανονισμών μέχρι τον Δεκέμβριο και να τους περάσει μεταξύ του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου ώστε να τεθούν σε εφαρμογή από την 1η Ιουλίου του 2022, την ημέρα της έναρξης του καλοκαιρινού μεταγραφικού «παράθυρου».
Το FFP 1 έφερε τη Super League
Το προηγούμενο Financial Fair Play ουσιαστικά οδήγησε και στη δημιουργία της Super League. Τα νούμερα δείχνουν πως βοήθησε στο να κάνει πιο βιώσιμο το ποδόσφαιρο στις περισσότερες χώρες (όχι και στην Ελλάδα), αλλά διέλυσε την ανταγωνιστικότητά του στο κορυφαίο επίπεδο των ευρωπαϊκών διοργανώσεων. Στην αναφορά της UEFA για το οικονομικό έτος 2018 αποκαλύφθηκε το εξής: το 2011 οι απώλειες των συλλόγων του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου ήταν 1,67 δισεκατομμύρια ευρώ. Έξι χρόνια αργότερα τα κέρδη ήταν 579 εκατομμύρια ευρώ.
Στροφή άνω των δύο δισεκατομμυρίων ευρώ – εντυπωσιακό γιατί μιλάμε για μια εποχή που η Ευρώπη ήταν βυθισμένη στην κρίση. Τα νούμερα παρουσίασαν και κάτι άλλο: το 2018, οι ομάδες των πέντε μεγάλων ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων (Αγγλία, Ισπανία, Ιταλία, Γερμανία, Γαλλία) είχαν στην κατοχή τους το 77% του συνόλου των περιουσιακών στοιχείων του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου!
Οπότε το FFP 2 στόχο έχει να αποτρέψει τέτοια σχέδια, αλλά και να επιτρέψει σ’ άλλους επενδυτές να επιταχύνουν τη διαδικασία δημιουργίας ανταγωνιστικών ομάδων με το αζημίωτο φυσικά. Προκειμένου, δε, να είναι όλοι χαρούμενοι τα πέναλτι που θα πληρώνουν όσοι ξεπερνούν το salary cap θα μοιράζονται στους υπόλοιπους. Ακριβώς όπως γίνεται και στο NBA. Επειδή, δε, έχει αυτόν τον αποτρεπτικό χαρακτήρα αναμένεται να πάρει και το «ok» από την Ε.Ε. αν και ορισμένα σημεία του πηγαίνουν κόντρα στη φιλελεύθερη γραμμή της Κομισιόν, ενώ αναμένεται να ξεπεραστούν και όποια εμπόδια βρεθούν στο δρόμο του λόγω του Brexit. Άλλωστε, όταν έγινε η κίνηση της Super League, οι κυβερνήσεις την καταδίκασαν.
Ποιοι επωφελούνται και ποιοι βγαίνουν χαμένοι
Από το νέο σύστημα και με τα ως τώρα δεδομένο επωφελούνται οι ομάδες με ισχυρούς επενδυτές. «Το νέο πλαίσιο υποστηρίζει τις ομάδες που χρηματοδοτούνται από κράτη», τόνισαν τους προηγούμενους μήνες παράγοντες της Μπαρτσελόνα και της Ρεάλ Μαδρίτης, δείχνοντας προς τη μεριά της Μάντσεστερ Σίτι, της Παρί Σεν Ζερμέν, ενώ πλέον θα πρέπει να βάζουν και τη Νιούκαστλ στην εξίσωση. Έπειτα, εννοούν και τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και φυσικά την Τσέλσι. Αυτές που ανήκουν στα μέλη τους βγαίνουν χαμένες. Το ίδιο, θεωρητικά, ισχύει και για τις γερμανικές και κυρίως την Μπάγερν Μονάχου και τη Ντόρτμουντ, αφού ο κανονισμός 50+1 που ισχύει στη Γερμανία δεν αναμένεται να αλλάξει – τουλάχιστον όχι σύντομα. Οι «γίγαντες» του ισπανικού ποδοσφαίρου πιστεύουν πως πίσω από το νέο FFP βρίσκεται ο πρόεδρος της Παρί Σεν Ζερμέν, Νασέρ Αλ-Κελάιφι, πρόεδρος και του ECA, του Ένωσης Ευρωπαϊκών Συλλόγων.
Βέβαια, εδώ και δεκαετίες η Μπαρτσελόνα και η Ρεάλ Μαδρίτης έχαιραν ειδικού καθεστώτος φορολογίας στην Ισπανία εξαιτίας του ιδιόμορφου καθεστώτος ιδιοκτησίας τους. Συν το ότι επειδή είναι αυτές που είναι και σημαίνουν αυτά που σημαίνουν, μπορούσαν να κάνουν θολές business με Δήμους και Περιφέρειες ακόμη και με τις κυβερνήσεις της χώρας. Η Ε.Ε., όμως, έβαλε φρένο σ’ όλα αυτά τα… μπόνους – μέχρι και στις «φουσκωμένες» διαφημίσεις τουρισμού της Μαδρίτης και της Καταλονίας ή και στην πώληση των τηλεοπτικών δικαιωμάτων τους και στα τοπικά κρατικά κανάλια (Telemadrid, TV3).
Οι παράμετροι
Πόσα θα μπορούν να δίνουν, όμως, τα κλαμπ. Για μισθούς, προμήθειες και μεταγραφές η UEFA προσανατολίζεται στο 65 με 70% του συνόλου των εσόδων των κλαμπ. Για χρόνια οι μεγάλες ομάδες που διεκδικούν τους τίτλους παλεύουν να ρίξουν το ποσοστό στο 45 με 50%, αλλά δεν τα καταφέρνουν. Ίσως αυτό να συμβεί στο μέλλον, αν φανεί πως λειτουργεί το νέο σύστημα. Γι’ αυτό και μια άλλη παράμετρος θα είναι να… τελειώνουν οι δανεισμοί παικτών από μια ηλικία και μετά. Για παράδειγμα, με το FFP 2, η Ατλέτικο Μαδρίτης δεν θα μπορούσε να πάρει τον Αντουάν Γκριεζμάν από την Μπαρτσελόνα.
Στα… χαρτιά, το FFP 2 θέλει ν’ αποτρέψει τη δημιουργία σούπερ ομάδων χωρίς να το… απαγορεύει. Για να γίνει καλύτερα αντιληπτό: Ένας σύλλογος με 500 εκατομμύρια ευρώ τζίρο, μπορεί να δώσει ως το 70%, δηλαδή 350 εκατομμύρια ευρώ, αλλά τελικά δίνει 400 εκατομμύρια ευρώ. Οπότε το πρόστιμο που θα δώσει αναμένεται να είναι μεταξύ του 50% ή του 100% αυτού του ποσού, δηλαδή είτε 25 εκατομμύρια ευρώ είτε 50 εκατομμύρια ευρώ. Επιδιώκει να υποχρεώνει τους ιδιοκτήτες των κλαμπ να πληρώνουν τεράστια ποσά σε σημείο που να μην μπορούν να είναι βιώσιμα. Στην πράξη, όμως, τί μπορεί να σταματήσει το Qatar Sports Investments, το Adu Dhabi United Group ή τον Ρόμαν Αμπράμοβιτς να δώσουν όσα χρειάζεται για να πετύχουν;
Στο NBA υπάρχει μια αίσθηση ισορροπίας και πως πολλές ομάδες μπορούν να κατακτήσουν το πρωτάθλημα, αλλά το «ταβάνι» είναι ίδιο για όλους και δεν σχετίζεται με τα έσοδα. Επιπλέον, εκεί οι λίγκες είναι κλειστές και δεν υπάρχει άλλη διέξοδος: για να συνεχίσουν να λειτουργούν πρέπει να υπάρχει αλληλεγγύη κι αυτό αρχίζει με τις κορυφαία κλαμπ όπως είναι οι Λος Άντζελες Λέικερς, τα οποία αντιλαμβάνονται πως για να μπορούν να… δοξαστούν χρειάζονται και τους υπόλοιπους και μάλιστα ανταγωνιστικούς. Ωστόσο, είναι πολλές οι ομάδες που με τα χρόνια έχουν βολευτεί να συλλέγουν τις επιταγές από τις ποινές όσων κυνηγούν τους τίτλους.
Οι ειδικοί εκτιμούν πως θα μπορούσε να συμβεί κάτι αντίστοιχο στην Ευρώπη. Για παράδειγμα, μια ομάδα από τη Γαλλία ή την Ισπανία που δεν έχει βλέψεις για τον τίτλο, παίρνει τα χρήματα από τη συμμετοχή της στους ομίλους Champions League και μαζί το μερίδιό της από το luxury tax, ενισχύεται για να κάνει και πάλι το ίδιο, φράζοντας έτσι το δρόμο σε άλλες πιο φιλόδοξες. Πλέον, στο NBA εμφανίζονται σκέψεις για να γίνει σαν το… ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο και να καταργηθεί το salary cap.