Μοχάμεντ Αλί: Επέστρεψε στον θρόνο της πυγμαχίας με «Βροντή στη Ζούγκλα»

Μπορεί να μη θεωρείται ο σημαντικότερος πυγμαχικός αγώνας όλων των εποχών, η μάχη του Μοχάμεντ Αλί με τον Τζορτζ Φόρμαν στην Κινσάσα, στις 30 Οκτωβρίου 1974, είναι αυτή που μνημονεύεται περισσότερο από κάθε άλλη.

Πολλά έχουν συντελέσει στον μύθο της. Η επιστροφή του Αλί στον θρόνο των βαρέων βαρών, τρία και πλέον χρόνια αφότου του αφαιρέθηκε ο τίτλος λόγω της άρνησής του να πολεμήσει στο Βιετνάμ. Η διεξαγωγή της στην πρωτεύουσα του (τότε) Ζαΐρ και η ασυνήθιστη ώρα έναρξης (3 τα ξημερώματα τοπική), ώστε να συμπίπτει με την prime time της αμερικάνικης τηλεόρασης.

Ακόμα και η ονομασία «Βροντή στη Ζούγκλα» (Rumble in the Jungle) είναι ικανή να… ψαρώσει τον ανυποψίαστο νεαρό αναγνώστη, ο οποίος αρχίζει τώρα να «σκαλίζει» την ιστορία του ξεχωριστού αυτού αθλήματος.

Γνωρίζετε, επίσης, πολλά αθλητικά γεγονότα τα οποία έχουν αναλυθεί διεξοδικά σε βιβλίο από καταξιωμένο συγγραφέα; Το έκανε ο Νόρμαν Μέιλερ, ο οποίος έχει καταγράψει βήμα προς βήμα την προετοιμασία του Αλί και του Φόρμαν, καθώς και τον ίδιο τον αγώνα και τα παρεπόμενά του, στο μνημειώδες έργο του «The Fight» (κυκλοφόρησε στα ελληνικά με τίτλο «Ο Αγώνας», το 2006 από τις εκδ. Καστανιώτη, σε μετάφραση της Ιλάειρας Διονυσοπούλου).

Ουκ ολίγα είναι και τα ντοκιμαντέρ που έχουν γυριστεί εδώ και μισό αιώνα και παρουσιάζουν λεπτομέρειες της ιστορικής αναμέτρησης, με κορυφαίο το βραβευμένο με Όσκαρ «When We Were Kings» (Όταν Ήμασταν Βασιλιάδες») του 1996. Ο αγώνας απασχολεί μεγάλο κομμάτι και των βιογραφικών ταινιών που έχουν γυριστεί για τους δύο κορυφαίους πυγμάχους, με πιο πρόσφατη αυτήν του 2023 για τον Φόρμαν, με τίτλο «Big George Foreman».

Το παρασκήνιο και ο Μομπούτου

Ο αγώνας αποτέλεσε έμπνευση του γνωστού promoter της εποχής, Ντον Κινγκ, ο οποίος είχε προσφέρει χωριστά συμβόλαια στους δύο πυγμάχους, τάζοντας στον καθένα το υπέρογκο χρηματικό έπαθλο των 5 εκατομμυρίων δολαρίων.

Ο ίδιος, φυσικά, δεν διέθετε αυτό το ποσό. Αφού απέσπασε τις υπογραφές του Φόρμαν και του Αλί, βγήκε προς άγραν χορηγού. Γνωρίζοντας ότι αυτός δεν θα ήταν εύκολο να βρεθεί στις ΗΠΑ, απευθύνθηκε σε άλλες χώρες με την ελπίδα να βρει χρηματοδότη και τόπο διεξαγωγής της αναμέτρησης.

Ο Κινγκ πόνταρε στο γεγονός ότι οι ηγέτες των αυταρχικών καθεστώτων ήταν ανέκαθεν πρόθυμοι να κάνουν αλόγιστες δαπάνες για να προσφέρουν «άρτο και θεάματα» στους πολίτες τους. Έπεισε, λοιπόν, τον δικτάτορα του Ζαΐρ (νυν Δημοκρατία του Κονγκό), Μομπούτου Σέσε Σέκο, να διαθέσει τα χρήματα, με το επιχείρημα ότι ένας αγώνας τέτοιου βεληνεκούς, θα αποτελούσε την καλύτερη διαφήμιση για τη χώρα του και το καθεστώς του.

Ο αγώνας προγραμματίστηκε να διεξαχθεί στις 25 Σεπτεμβρίου 1974, στο κέντρο του σταδίου «Τάτα Ραφαέλ», της πρωτεύουσας Κινσάσα. Ο Φόρμαν, ο οποίος παρέμενε αήττητος ως επαγγελματίας και ήταν ο κάτοχος του τίτλου από τον Ιανουάριο του 1973, όταν νίκησε με νοκ άουτ τον Τζο Φρέιζερ, πήγε από το καλοκαίρι για προετοιμασία στο Ζαΐρ, ώστε να εγκλιματιστεί στο τροπικό κλίμα που θα επικρατούσε την ημέρα του αγώνα.

Το ίδιο έκανε και ο Αλί, ο οποίος στα 32 του λογιζόταν ως το απόλυτο αουτσάιντερ. Οι μπουκμέικερς έδιναν απόδοση 2.50 για τη νίκη του, η οποία αργότερα έφτασε και στο 4.00, γεγονός που του έδινε αυξημένο κίνητρο. Στις δηλώσεις του στους εκπροσώπους του Τύπου ύστερα από κάθε προπόνηση, προσπαθούσε με τη γνωστή αμετροέπειά του να αποδομήσει τον μεγάλο αντίπαλό του και να «μπει» στο μυαλό του.

Ο αγώνας, ωστόσο, δεν ήταν τελικά γραφτό να διεξαχθεί την προγραμματισμένη ημερομηνία. Ένα κόψιμο του Φόρμαν στο δεξί φρύδι, απόρροια ενός χτυπήματος που δέχθηκε κατά τη διάρκεια ενός αγώνα «σπάρινγκ» (προπόνησης) γύρω στα μέσα Σεπτεμβρίου, προκάλεσε την αναβολή του για τις 30 Οκτωβρίου 1974.

Η τακτική του Αλί που ξάφνιασε τον Φόρμαν

Οι δύο πυγμάχοι είχαν εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά. Ο Αλί χαρακτηριζόταν για την ευφυΐα του και την ταχύτητα με την οποία χρησιμοποιούσε τα χέρια και τα πόδια του, τόσο για να αποφεύγει επικίνδυνα χτυπήματα όσο και για να πετυχαίνει ο ίδιος γροθιές που έπιαναν τους αντιπάλους του απροετοίμαστους.

Ο Φόρμαν, από την άλλη, ήταν αυτό που λέμε «βουνό». Ακόμα κι ο ίδιος ο Αλί παραδεχόταν ότι δεν διέθετε τόσο δυνατή γροθιά όσο εκείνος. Υστερούσε, όμως, στην τεχνική, του έλειπε η χάρη με την οποία κινούταν μέσα στο ρινγκ ο προσεχής αντίπαλός του στην Κινσάσα. «Εάν στις πιο απειλητικές στιγμές του ο Φόρμαν έμοιαζε και πάλευε σαν λιοντάρι, στις χειρότερες θύμιζε βόδι», γράφει χαρακτηριστικά στο βιβλίο του ο Νόρμαν Μέιλερ.

Ο Αλί είχε πει στον προπονητή του, Άντζελο Νταντί, ότι είχε ένα «μυστικό σχέδιο» για τον αγώνα με τον Φόρμαν. Εξέπληξε, λοιπόν, τους 60.000 θεατές στο στάδιο, αλλά και τα εκατομμύρια που παρακολουθούσαν από τις τηλεοράσεις τους, όταν μπήκε στον αγώνα κι άρχισε να εκδηλώνει επιθέσεις με τη δεξιά γροθιά του. Η συντηρητική τακτική που ακολουθούσε συνήθως στους αγώνες με μεγάλους αντιπάλους, είχε πάει περίπατο.

Ο Φόρμαν αιφνιδιάστηκε και μόνο προς το τέλος του 1ου γύρου πέτυχε ορισμένα χτυπήματα, που έδιναν την αίσθηση ότι ισορροπούσε τον αγώνα. Από τον επόμενο, όμως, ο Αλί διαφοροποίησε την τακτική του. Περίμενε τον αντίπαλό του στα σχοινιά και τον άφηνε να τον χτυπά στα πλευρά και τα χέρια, αποφεύγοντας με γρήγορες κινήσεις τις γροθιές στο κεφάλι. Κάθε τόσο, μάλιστα, πετύχαινε εκείνος χτυπήματα στο κεφάλι του Φόρμαν.

Το σκηνικό συνεχίστηκε μέχρι το τέλος του 4ου γύρου, όταν οι αποτυχημένες απόπειρες επίθεσης άρχισαν να κουράζουν τον κάτοχο του παγκόσμιου τίτλου. Ο Αλί πέρασε στην επίθεση και τα επιτυχημένα κροσέ και ντιρέκτ στο πρόσωπο του Φόρμαν, δεν άφηναν αμφιβολία ότι είχε πάρει το πάνω χέρι στην αναμέτρηση.

«Αυτό ήταν όλο, Τζορτζ;»

Και στον 6ο και στον 7ο γύρο ο Φόρμαν προσπαθούσε να επιτεθεί, όμως οι γροθιές του ήταν αδύναμες και δεν ανησυχούσαν τον Αλί. «Έλα, Τζορτζ, δείξε κάτι. Σε νόμιζα για πρωταθλητή, νόμιζα ότι μπορούσες να μου ρίξεις δυνατές γροθιές, Τζορτζ», έλεγε περιπαικτικά στον αντίπαλό του, ρίχνοντας ακόμα περισσότερο το ηθικό του.

Ακόμα, όμως, κι όταν ο Φόρμαν πέτυχε μια καλή γροθιά στο σαγόνι του Αλί, που ο ίδιος πίστευε ότι θα ήταν αρκετή για να τον βγάλει νοκ άουτ, άκουσε τον αντίπαλό του να λέει «Αυτό ήταν όλο, Τζορτζ;». Όπως έχει παραδεχθεί σε κατοπινές δηλώσεις του, εκείνη τη στιγμή συνειδητοποίησε ότι ο αγώνας θα κατέληγε σε πανωλεθρία του.

Ο Φόρμαν εξακολούθησε να χτυπά με αδύναμες γροθιές τον Αλί και στον 8ο γύρο. Όπως είναι γνωστό, όμως, ένας πυγμάχος εξαντλείται περισσότερο από μια δική του αποτυχημένη γροθιά, παρά από ένα επιτυχημένο χτύπημα που δέχεται απ’ τον αντίπαλό του. Στο τελευταίο μισό λεπτό του γύρου, λοιπόν, ο Αλί αντιλήφθηκε ότι ο παγκόσμιος πρωταθλητής παρέπαιε και άρχισε την επίθεσή του, με μια σειρά από δυνατές γροθιές.

Το χρονόμετρο έδειχνε ότι απέμεναν 12 δευτερόλεπτα για την ολοκλήρωση του 8ου γύρου όταν ο Αλί «ξάπλωσε» τον Φόρμαν στο ρινγκ με ένα δυνατό χτύπημα στο πρόσωπο. Αν και σηκώθηκε στο ένα γόνατο, ο διαιτητής του αγώνα, Ζακ Κλέιτον, σήμανε τη λήξη της αναμέτρησης με τον Αλί νικητή, χωρίς να μετρήσει μέχρι το «10».

Ο Αλί ήταν ξανά ο παγκόσμιος πρωταθλητής και μάλιστα με τρόπο εμφατικό. Τη στιγμή που δόθηκε το νοκ άουτ, προηγούταν στα σημεία που είχαν καταγράψει και οι τρεις κριτές. Οι προβλέψεις των «μπουκ» είχαν καταβαραθρωθεί από τον άνθρωπο που, χάρη σ’ αυτήν τη νίκη του, θεωρούταν ο κορυφαίος πυγμάχος όλων των εποχών.

Αποκαμωμένος ο Φόρμαν, πήγε στα αποδυτήρια χωρίς να έχει καταλάβει καλά-καλά τι του είχε συμβεί. Ο προπονητής του, Ντικ Σάντλερ, αρκέστηκε να του πει: «Είσαι εντάξει, αυτό μετράει, τα υπόλοιπα διορθώνονται».

Αργότερα ο ηττημένος πρωταθλητής αμφισβήτησε το δίκαιο της απόφασης του διαιτητή να διακόψει εις βάρος του τον αγώνα. Κατηγόρησε τον προπονητή του Αλί ότι είχε χαλαρώσει τα σχοινιά του ρινγκ για να μη ζορίζουν τόσο πολύ τον αθλητή του όταν άραζε σ’ αυτά, ενώ άφησε υπόνοιες ότι κάποιος είχε ρίξει κάτι στο νερό που έπινε κατά τη διάρκεια του αγώνα, επειδή είχε περίεργη γεύση που θύμιζε φάρμακο. Τίποτα, ωστόσο, δεν επιβεβαιώθηκε.

Η Μανίλα και η συμφιλίωση

Λιγότερο από έναν χρόνο αργότερα, ο Αλί εδραίωσε την πεποίθηση ότι ήταν ο κορυφαίος πυγμάχος όλων των εποχών, με τη νίκη του και επί του Τζο Φρέιζερ στη Μανίλα. Ο Φόρμαν, από την άλλη, δεν κατάφερε να διεκδικήσει ξανά τον παγκόσμιο τίτλο μέχρι το 1977, όταν αποφάσισε αιφνιδιαστικά να κρεμάσει τα γάντια του και να αφιερωθεί στον Θεό.

Οι σχέσεις των δύο ανδρών, πάντως, αποκαταστάθηκαν από το 1981, όταν πλέον και ο Αλί εγκατέλειψε τη δράση. «Μετά το 1981, γίναμε οι καλύτεροι φίλοι. Μέχρι το 1984, είχαμε φτάσει στο σημείο να αγαπάμε ο ένας τον άλλο», δήλωσε ο Φόρμαν σε συνέντευξή του το 2012, όταν πια οι πληγές που του είχε αφήσει η ήττα στην Κινσάσα είχαν κλείσει οριστικά.

Ο Φόρμαν θα επέστρεφε τη δράση το 1987, φτάνοντας και στο ανεπανάληπτο επίτευγμα της στέψης ως παγκόσμιου πρωταθλητή βαρέων βαρών το 1994, σε ηλικία 45 ετών. Η φιλική σχέση του με τον Αλί διατηρήθηκε μέχρι τον θάνατο του τελευταίου, τον Ιούνιο του 2016.

Δεν είναι και λίγο να αποτελείς κομμάτι ενός τόσο σημαντικού κεφαλαίου στην αθλητική ιστορία. Υπολογίζεται ότι περίπου 100 εκατομμύρια άνθρωποι παρακολούθησαν τη ζωντανή μετάδοση του αγώνα, η σημασία του οποίου αποδεικνύεται από το γεγονός ότι προκαλεί συζητήσεις ακόμα και σήμερα, μισό αιώνα μετά τη διεξαγωγή του.

Άλλα γεγονότα στην Ελλάδα και τον κόσμο στις 30 Οκτωβρίου

2023: Ο Λιονέλ Μέσι κερδίζει τη «Χρυσή Μπάλα» για όγδοη φορά στην καριέρα του και παράλληλα γράφει Ιστορία ως ο πρώτος ποδοσφαιριστής που κερδίζει το έπαθλο ενώ αγωνίζεται εκτός Ευρώπης (Ίντερ Μαΐάμι) και με τρίτο διαφορετικό σύλλογο (Μπαρτσελόνα, Παρί Σεν Ζερμέν οι δύο προηγούμενοι).

2015: Ο Βαγγέλης Καναβός κατακτά το ασημένιο μετάλλιο στο τριπλούν κατηγορίας T20 με άλμα στα 13.70 (και νέο πανελλήνιο ρεκόρ) στο Παγκόσμιο πρωτάθλημα ΑμεΑ που διεξάγεται στη Ντόχα του Κατάρ.

2014: Ο Δημήτρης Διαμαντίδης γίνεται ο πρώτος μπασκετμπολίστας που φτάνει τις 1.000 ασίστ στην Ευρωλίγκα, στο πρώτο λεπτό του αγώνα του Παναθηναϊκού με τη Φενερμπαχτσέ (91-73).

1996: Ο Παναγιώτης Γιαννάκης κάνει νικηφόρο ντεμπούτο ως προπονητής της Εθνικής Ελλάδας, στον αγώνα των προκριματικών του Ευρωμπάσκετ του ’97 με αντίπαλο το Ισραήλ στο «Γιαντ Ελιάου» (86-84 στην παράταση).

1979: Σκοτώνεται σε τροχαίο δυστύχημα έξω από το Βελιγράδι σε ηλικία μόλις 37 ετών ο Παντελής Νικολαΐδης, εν ενεργεία βουλευτής του ΠΑΣΟΚ στον Πειραιά και ένας από τους κορυφαίους Έλληνες άλτες του επί κοντώ κατά τις δεκαετίες του ’60 και του ’70.

1963: Ο φημισμένος Τούρκος επιθετικός, Λεφτέρ Κιουτσουκαντωνιάδης, αναλαμβάνει την τεχνική ηγεσία του Αιγάλεω αντικαθιστώντας τον Γαβρήλο Γαζή. Στη συμφωνία προβλέπεται και το δικαίωμα του 38χρονου άσου να αγωνιστεί, εφόσον χρειαστεί, κάτι που δεν συμβαίνει μέχρι το τέλος της σεζόν. Το 1964, ωστόσο, ο Λεφτέρ θα πάρει μεταγραφή στην ΑΕΚ ως ποδοσφαιριστής και θα γίνει ο μοναδικός άνθρωπος στην ιστορία που θα έχει μετάσχει στο ελληνικό πρωτάθλημα πρώτα ως προπονητής κι ύστερα ως παίκτης.

1954: Διεξάγεται ο πρώτος αγώνας μπάσκετ με ρολόι 24 δευτερολέπτων για την εκδήλωση επίθεσης, με αντιπάλους τους Μπόστον Σέλτικς και τους Ρότσεστερ Ρόγιαλς (98-95). Η ιδέα ανήκει στον Λίο Φέρις, ιδρυτή των Μπάφαλο Μπάισονς, ο οποίος δοκίμασε να μετρήσει πόσες επιθέσεις έκανε μία ομάδα στην διάρκεια ενός αγώνα. Κατέληξε στον αριθμό των 120. Στη συνέχεια διαίρεσε το σύνολο των δευτερολέπτων ενός 48λεπτου αγώνα μπάσκετ (2.880) με το 120 και έτσι κατέληξε στον αριθμό 24. Από την αρχή θα φανεί πόσο ευεργετική ήταν η ιδέα του για το μπάσκετ, καθώς σε ένα πρωτάθλημα που κατά μέσο όρο σημειώνονταν 79,5 πόντοι, η παραγωγικότητα αυξήθηκε από την πρώτη σεζόν στους 93,1.

1927: Ολοκληρώνονται οι αγώνες «Σόφια-Αθήνα» είχαν αρχίσει την προηγούμενη ημέρα, με αθλητές από τη βουλγάρικη πρωτεύουσα που φτάνουν στην Αθήνα με έξοδα του ΣΕΓΑΣ. Οι Αθηναίοι αναδεικνύονται νικητές με 204 βαθμούς έναντι 128.

1900: Ανοίγει στο Μάντισον Σκουέαρ Γκάρντεν της Νέας Υόρκης η πρώτη έκθεση αυτοκινήτου στις ΗΠΑ.