LONGFORM: To Champions League γεννήθηκε από το Παγκόσμιο Κύπελλο

Όση ώρα ήταν το σκορ 1-0 και 2-1 υπέρ της Ουγγαρίας, στο παιχνίδι του Μονάχου, για την τρίτη αγωνιστική του έκτου ομίλου στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα, η «εκδίκηση» ήταν μια λέξη που όλο και περισσότερο στριφογύριζε στο μυαλό. Σε αυτήν την περίπτωση, το φαγητό είχε ξεχαστεί στην κατάψυξη, δεν ήταν απλώς κρύο. Το γραμμάτιο του «θαύματος της Βέρνης» αποτελούσε ένα ανήσυχο πνεύμα, το οποίο έψαχνε την πληρωμή του. Οι Γερμανοί, όντας… Γερμανοί, βρήκαν τον τρόπο με τον Λέοντα Γκορέτσκα. Ο αποκλεισμός που κλόνισε τα θεμέλια του κόσμου μας (σαν να λέμε το… πρώτο καταγεγραμμένο κρούσμα κορονοϊού), το 2018 στη Ρωσία, απέμεινε μονάχος, λες και ήταν όντως πείραμα στο εργαστήριο.

Αν το Δυτική Γερμανία-Ουγγαρία της 4ης Ιουλίου 1954 δεν έμπαινε στη λίστα των τοπ-10 παιχνιδιών ενός ευγενή ποδοσφαιρόφιλου, ο Γιάλομ θα ήταν έτοιμος να τον υποδεχθεί με την πένα ανά χείρας και το σημειωματάριο. Είναι ένα παιχνίδι που αξίζει το δικό του αφιέρωμα. Και μπορεί το Γουλβς-Χόνβεντ, της 13ης Δεκεμβρίου του 1954, να λογίζεται ως το σημείο που το σπερματοζωάριο βρήκε το δρόμο του στο ωάριο για να γεννηθεί το Κύπελλο Πρωταθλητριών ομάδων Ευρώπης, αλλά ο τελικός του Παγκόσμιου Κυπέλλου εκείνης της χρονιάς μπορεί να απαιτήσει εξέταση DNA, για να αποδειχθεί η πατρότητά του.

Ένας χρόνος δυστυχία

Οι δύο ήττες από τους Μαγυάρους που έθεσαν υπαρξιακό ζήτημα

Το αγγλικό ποδόσφαιρο είχε τα μαύρα του τα χάλια, που τραγουδά και ο Φοίβος Δεληβοριάς, από τον Νοέμβριο του 1953: Το 6-3 της Ουγγαρίας επί της Αγγλίας στο Γουέμπλεϊ ήταν μια φονική ήττα, τω καιρώ εκείνω, που το μετατραυματικό στρες ακόμη δεν διατυπωνόταν τόσο ευγενικά. Οι Άγγλοι ήταν πουριτανοί, τα σκετσάκια που κορόιδευαν την αγγλικανική Εκκλησία και η πρωτογενής μουσική των συγκροτημάτων δεν είχαν κάνει ακόμη την εμφάνισή τους, οδηγώντας σε μια αληθινή (ασχέτως της οπτικής γωνίας και της προτίμησης) πολιτιστικής επανάσταση. Ήταν, μάλιστα, 25 του μήνα, την ίδια ημερομηνία που αργότερα πέθαναν ο Τζορτζ Μπεστ και ο Ντιέγκο Μαραντόνα.

Κι αφού δεν μας φτάναν τα… ήρθανε κι απ’ την Ινδία: Στις 23 Μαΐου 1954, στη Βουδαπέστη, σχεδόν τρεις εβδομάδες πριν την έναρξη του Παγκόσμιου Κυπέλλου, η Ουγγαρία συνέτριψε την Αγγλία, 7-1, και η ρεβάνς παραπέμφθηκε στις καλένδες. Το αγγλικό ποδόσφαιρο είχε ήδη περιέλθει, αλλά με αυτούς τους δύο γδούπους σφραγίστηκε η άφιξή του, σε υπαρξιακή κρίση. Το ποδόσφαιρο τους είχε ήδη ξεπεράσει, αλλά εκείνοι εθελοτυφλούσαν. Όταν το είδαν, οι λύσεις που προτείνονταν ήταν αναχρονιστικές. Οι ψίθυροι είχαν μετατραπεί σε κραυγές, που ως συνήθως περιέχονταν παραληρήματα.

Και η πρωταθλήτρια Αγγλίας του 1954, Γουλβς, υποδεχόταν ομάδες εκτός Νησιού, σε αυτόν το χρόνο δυστυχίας του αγγλικού ποδοσφαίρου.

Οι νίκες της Γουλβς πριν το ματς με τη Χόνβεντ

Το «σύγχρονο ποδόσφαιρο» και η ουγγρική απειλή

Ο Ρον Άτκινσον, που έφτασε να προπονήσει την Ατλέτικο Μαδρίτης τη σεζόν 1988-89, ήταν, εκείνη την εποχή, παίκτης των ακαδημιών της Γουλβς. Κατά τη διάρκεια της μακράς καριέρας του δεν ξέχασε τον προπονητή του συλλόγου εκείνη την εποχή, Σταν Κούλις.

Για τους Βρετανούς, ο Κούλις θεωρείτο σύγχρονος προπονητής, σε σημείο που οι μέθοδοί του ήταν αμφισβητούμενες. Όμως, για το διεθνές ποδόσφαιρο, η Γουλβς ήταν ακόμη πίσω. Το καλοκαίρι του 1953, άναψαν για πρώτη φορά τα φώτα του «Μολινό». Περιέργως πώς, η πρώτη ομάδα που μπήκε σε αυτό το γήπεδο για να παίξει, ήταν η εθνική της Νοτίου Αφρικής. Κατόπιν, η Γουλβς νίκησε 3-1 τη Ράσινγκ Κλουμπ, με τον Ντέσμοντ Χάκετ, δημοσιογράφο της «Daily Express» και κατοπινό εκδότη, να γράφει ότι «η Γουλβς έδειξε πως το αγγλικό ποδόσφαιρο, όταν παίζεται γρήγορα και με ζωντάνια, παραμένει παγκόσμιας κλάσης». Οι δύο ρωσικές τις οποίες οι «λύκοι» φιλοξένησαν, έχασαν αμφότερες: 2-1 η Ντινάμο Μόσχας, 4-0 η Σπαρτάκ.

Είχε φτάσει η ώρα της αναμέτρησης με την Χόνβεντ, η οποία λογιζόταν ως η… εθνική Ουγγαρίας. Ο Φέρεντς Πούσκας, ο Σάντορ Κότσιτς, ο Ζόλταν Τσίμπορ, ο Λάζλο Μπουντάι, ο Γιόζεφ Μπόζικ και ο Γκιούλα Λόραντ ήταν εκεί. Από την «αραντσιπάτ» έλειπε ο Νάντορ Χιντεγκούτι, ήτοι ο επιθετικός που, με τις πρωτοποριακές κινήσεις του στα πλάγια, έπαιξε το μεγαλύτερο ρόλο στο στραπάτσο του Γουέμπλεϊ.

Από τις 10 Δεκεμβρίου του 1954 και έπειτα, στο Γουλβερχάμπτον έβρεχε ασταμάτητα. Τότε ήταν που ο Κούλις ζήτησε κάτι πολύ περίεργο.

Οι κουβάδες με το νερό

Τι αντέγραψε από τη Βέρνη ο προπονητής της Γουλβς

Το πρωί της μέρας που θα γινόταν η αναμέτρηση, ο Σταν Κούλις φώναξε τρεις μείρακες από την ακαδημία. Ο Άτκινσον ήταν ένας από αυτούς. Τους ζήτησε να ποτίσουν με νερό τον αγωνιστικό χώρο. Είχε καλό λόγο που το έκανε αυτό. Ενθυμούμενος ότι στον τελικό της Βέρνης, με τους Δυτικογερμανούς, οι Ουγγροί βρήκαν τον μπελά τους στη λάσπη, προσπαθώντας να παίξουν στρωτά, ήθελε να κάνει τον αγωνιστικό χώρο ανυπόφορο.

Η Χόνβεντ μπήκε με το πόδι πατημένο στο γκάζι, στο «Μολινό». Κατά το σύνηθες, σκόραρε δύο φορές πριν συμπληρωθεί τέταρτο. Αλλά η λάσπη έκανε τη δουλειά της. Με την ώρα να περνάει και το σκορ να παραμένει στο 2-0, η ουγγρική ομάδα δεν βρήκε τον τρόπο να κάνει την κυκλοφορία που ήθελε και να διατηρήσει την κατοχή της μπάλας. Πεισματικά, οι Ούγγροι κράτησαν την άμυνά τους ψηλά. Στο ημίχρονο, ο Κούλις, που δεν υπήρξε ρέκτης του ποδοσφαίρου κυκλοφορίας με την μπάλα στο έδαφος, αφού δεν το θεωρούσε στατιστικά επικερδές, έδωσε εντολή στους παίκτες του να μειώσουν την απόσταση της άμυνας από επίθεση με γρήγορες και μακρινές μεταφορές, ώστε τα μετόπισθεν της Χόνβεντ να βρίσκονται εκτεθειμένα. Στο 48’ η Γουλβς κέρδισε πέναλτι και ο Τζον Χάνκοκ το έκανε γκολ.

Το μομέντουμ είχε αλλάξει. Το «Μολινό» έφερνε με δαντική κόλαση. Οι ιαχές και οι βρυχηθμοί έμοιαζαν να ανυψώνονται μέσα από τα έγκατα της γης και να χτυπούν το έδαφος διαμαρτυρόμενοι. Στο 76’ ήταν η σέντρα του Ντένις Γουίλσοου, ο οποίος είχε χτυπήσει με το… ποδήλατο, πηγαίνοντας στο γήπεδο, και σχεδόν δεν μπορούσε να κουνηθεί, που έκανε γκολ ο Ρόι Σουίνμπερν. Ούτε δύο λεπτά αργότερα, οι παίκτες το επανέλαβαν. Η Χόνβεντ είχε γαντζωθεί στη λάσπη, η Γουλβς είχε ανατρέψει το ματς και μία μέρα μετά, οι αγγλικές εφημερίδες θύμιζαν αναστάσιμη λειτουργία.

«Αποθεώστε τους πρωταθλητές κόσμου»

Η απάντηση του Γκαμπριέλ Ανό στην «Daily Mail»

Για πρώτη φορά ύστερα από καιρό, η νέα μέρα, του Αγίου Ελευθερίου κατά την Ορθοδοξία παρεμπιπτόντως, ήταν «a wonderful weather». Ο σπουδαίος Πίτερ Γουίλσον έγραψε στην «Daily Mirror» το εξής καταπληκτικό: «Ίσως δεν ζήσω αρκετά για να δω μεγαλύτερο θρίλερ από αυτό… και αν δω άλλο θρίλερ σαν κι αυτό, ίσως δεν καταφέρω να επιζήσω». Οι περισσότερες αγγλικές εφημερίδες βρέθηκαν, ως άξιες εκπρόσωποι του αποφθέγματος ότι ευτυχία είναι καλή υγεία και κακή μνήμη, να αποθεώνουν το αγγλικό στυλ παιχνιδιού.

Το μεγαλύτερο ατόπημα, βεβαίως, το οποίο ακριβώς επειδή ήταν τέτοιο πέρασε στην ποδοσφαιρική μυθιστορία, διέπραξε η «Daily Mail»: «Αποθεώστε τη Γουλβς, την πρωταθλήτρια κόσμου». Ο Αυστριακός Βίλι Μάισλ, ένας σπουδαίος ποδοσφαιράνθρωπος που λογίζεται από τους σπουδαίους δασκάλους στο Νησί, διείδε απευθείας τον παραλογισμό από αυτό το πρωτοσέλιδο. Υπενθύμισε στους Άγγλους ότι η Χόνβεντ ηττήθηκε από τον Ερυθρό Αστέρα, ο οποίος τερμάτισε έβδομος στο πρωτάθλημά του, στη Γιουγκοσλαβία, πολύ μακριά από την πρώτη Παρτίζαν. «Ουδείς αποκάλεσε την Παρτίζαν πρωταθλήτρια κόσμου», είπε ο Μάισλ, που, έχοντας… μυριστεί τι έκανε ο Κούλις, σχολίασε: «Με την ευκαιρία, τολμώ να πω ότι τα βαλτοτόπια δεν είναι οι ιδανικοί αγωνιστικοί χώροι για την ανάδειξη παγκόσμιων πρωταθλητών, ακόμα κι αν πρόκειται για ουδέτερα βαλτοτόπια».

Βεβαίως, η πιο γνωστή ιστορία αυτής της νίκης ήρθε από τον Γκαμπριέλ Ανό. Ο εκδότης της «Equipe» έγραψε ότι «για να κριθεί ένας πρωταθλητής κόσμου πρέπει να παίξει και στην έδρα του αντιπάλου». Οι Γουλβς ανταποκρίθηκαν στην πρόκληση… εξ ημισείας. Πήγαν, δηλαδή, στη Ρωσία, για να παίξουν με τη Σπαρτάκ Μόσχας, όπου ηττήθηκαν 3-0, δείγμα ότι η παρουσία τους ήταν πυροτέχνημα.

Όμως, το νερό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών είχε μπει στ’ αυλάκι και το τρόπαιο με τα μεγάλα αυτιά επρόκειτο να κάνει τη ζωή ένα κλικ ομορφότερη.