Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ: Ο άγνωστος μισητός ήρωας της τραγωδίας του Μονάχου!

Ο Γιάννης Καπαγερίδης αφηγείται την απίστευτη ιστορία του πιλότου της μοιραίας πτήσης της 6ης Φεβρουαρίου 1958, Τζέιμς Θέιν, και το βαρύ τίμημα που πλήρωσε σε όλη του τη ζωή, λόγω της τραγωδίας της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ.

Εκείνο το παγερό απόγευμα της 6^ης Φεβρουαρίου 1958 στο αεροδρόμιο Riem του Μονάχου όταν το ρολόι της ποδοσφαιρικής Ιστορίας σταμάτησε στις 15.04 τοπική ώρα Μάντσεστερ η μαύρη λίστα θανάτου που απλώθηκε στο κατάλευκο σκηνικό του αεροδρομίου της βαυαρικής πρωτεύουσας φιλοξένησε αρχικά 20 άτομα με τον αριθμό να ανέρχεται εν τέλει στα 23. Οι τραυματίες και διασωθέντες στη μοιραία πτήση που μετέφερε την αποστολή της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ κατά την επιστροφή της από το Βελιγράδι, έπειτα από αγώνα την προηγούμενη ημέρα με τον Ερυθρό Αστέρα για τα προημιτελικά του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης, ήταν συνολικά κατά τρία άτομα λιγότεροι.

Όμως αναφορικά με αυτούς τους 21 που επιβίωσαν της τραγωδίας η οποία ξεκλήρισε τη μεγάλη αγγλική ομάδα υπάρχει μια τρανή… ανακρίβεια που με τη σειρά της αποκρύπτει μια τεράστια αδικία. Ένας εκ των διασωθέντων ήταν επί 10 και πλέον ολόκληρα χρόνια «νεκρός». Τουλάχιστον ηθικά. Και τελεσίδικα … επαγγελματικά.

Σχεδόν όλοι γνωρίζουν ότι η συντριβή του αεροσκάφους «Lord Burghley» στη μεγαλούπολη της Νότιας Δυτικής (τότε) Γερμανίας πέρα από ζωές στοίχησε και την καριέρα στους επιζώντες ποδοσφαιριστές Τζόνι Μπέρι (31 ετών) και Τζάκι Μπαντσφλάουερ (24) ενώ ο βασικός τα προηγούμενα χρόνια 26χρονος γκολκίπερ Ρέι Γούντ εξ αιτίας των σοβαρών εγκαφαλικών τραυμάτων υποχρεώθηκε σε ελάχιστες αγωνιστικές παρουσίες έκτοτε. Ακόμα λιγότεροι συγκριτικά με τις παρουσίες του τελευταίου όμως είναι εκείνοι που συμπεριλαμβάνουν στα θύματα, και μάλιστα τα κορυφαία (μετά τους νεκρούς φυσικά) της τραγωδίας και τον … κυβερνήτη του Airspeed Ambassador των βρετανικών αερογραμμών ΒΕΑ (που αργότερα έγιναν η British Airways). Και στις επόμενες γραμμές θα καταλάβετε γιατί συνέβη αυτή η πλειοψηφική… εξαίρεση του Τζέιμς Θέιν από εκείνους στους οποίους κόστισε πανάκριβα το μοιραίο ταξίδι Βελιγράδι – Μάντσεστερ καθώς βάδιζε προς το τέλος της η δεκαετία του 60.

Ξεκινώντας την αφήγηση από το δίδυμο των πιλότων του αεροσκάφους που όπως είναι κατανοητό έχουν απόλυτα πρωταγωνιστικό ρόλο στο δράμα.

Βετεράνοι του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου οι δύο φίλοι πιλότοι

Πολύ καλοί φίλοι και αμφότεροι με ενδιαφέρον για την … πτηνοτροφία υπηρέτησαν στην Βασιλική Αεροπορία (RAF), ήταν βετεράνοι του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, και όταν την εγκατέλειψαν εντάχθηκαν στη BEA. Παρά το γεγονός ότι ο Κένεθ Ρέιμεντ είχε μεγαλύτερη εμπειρία στις πτήσεις με Airspeed Ambassador, ο Θέιν ονομάστηκε κυβερνήτης στη συγκεκριμένη. Ο πρώτος είχε μόλις αναρρώσει από εγχείριση κήλης. Ήθελε να «πετάξει» εκείνος το αεροσκάφος και σύμφωνα με τη μαρτυρία του συναδέλφου και φίλου του: «Όταν έφθασα για να παραλάβω το τσάρτερ, ο Κεν ήταν εκεί και είπε «θα το πάω εγώ στο Βελιγράδι και εσύ θα το φέρεις πίσω». Για να προσθέσει «πρέπει να επισημάνω ότι ήμασταν αμφότεροι έμπειροι πιλότοι και κυβερνήτες αν και ο Κεν είχε περισσότερες ώρες πτήσης σε Elizabeth απ’ ότι εγώ».

Οι δύο έμπειροι αεροπόροι αποφάσισαν στη μοιραία 3^η και τελευταία, όπως αποδείχθηκε προσπάθεια απογείωσης να ανοίξουν σιγά – σιγά τους κινητήρες ώστε να διορθωθεί το μηχανικό πρόβλημα που όπως ισχυρίστηκε αργότερα ο κυβερνήτης οφειλόταν στην υπερτροφοδοσία με καύσιμα που ήταν γνωστό ότι παρουσιάζεται σε ύψη περισσότερο από 1700 πόδια πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Για το λόγο αυτό η εν λόγω προσπάθεια ξεκίνησε με μικρότερη ταχύτητα η οποία απαιτούσε μεγαλύτερη διαδρομή για απογείωση του αεροσκάφους. Κάτι που σήμαινε ότι θα έπρεπε να κινηθεί σε περισσότερο καλυμμένο με χιόνι μέρος του αεροδιαδρόμου. Έτσι ουδέποτε έφθασε την απαιτούμενη για την απογείωση ταχύτητα. Ο Ρέιμεντ πάτησε το γκάζι προς τα εμπρός αργά και άφησε τα φρένα. Το αεροπλάνο άρχισε να επιταχύνει και ο αξιωματικός ασυρμάτου Μπιλ Ρότζερς επικοινώνησε με τον πύργο ελέγχου στέλνοντας το μήνυμα «ξεκινήσαμε». Το αεροπλάνο τίναξε λάσπη καθώς ανέβαζε ταχύτητα. Μόλις έφτασε τους 117 κόμβους, ο Ρότζερς ανακοίνωσε το «V1», στο οποίο δεν ήταν πλέον ασφαλές να ματαιωθεί η απογείωση, και λίγες στιγμές αργότερα ο Ρέιμεντ άκουσε την κλήση του «V2» (119 κόμβοι). Η ελάχιστη ταχύτητα απαιτείται για να σηκωθεί από το έδαφος. Ο Θέιν περίμενε ότι η ταχύτητα θα ανέβαινε, αλλά κυμάνθηκε γύρω στους 117 κόμβους πριν πέσει ξαφνικά στους 112 και στη συνέχεια στους μοιραίους 105.

Το κολασμένο σκηνικό πλάι στον αεροδιάδρομο

Ο κυβερνήτης κοιτούσε μέσα στο κόκπιτ, προσεκτικά «νοσήλευε» τις μηχανές και παρακολουθούσε την ταχύτητα ενώ ο Ρέιμεντ είχε αναλάβει τους ελέγχους. Όταν κοίταξε έξω, το τέλος του αεροδιαδρόμου πλησίαζε απειλητικά γρήγορα και ήταν πλέον πολύ αργά. Άνοιξε στο μάξιμουμ την ταχύτητα όμως το αεροπλάνο ουδέποτε απογειώθηκε καθώς δεν είχε την απαιτούμενη για το σκοπό αυτό. Το «Lord Burghley» βγήκε εκτός πορείας, προσέκρουσε σε φράχτη και το δεξί του φτερό διαλύθηκε πάνω σε ένα σπίτι. Ευτυχώς η Άννα Βίνκλερ και τα τρία της παιδιά, που έμεναν εκεί, κατάφεραν να βγουν από το φλεγόμενο οίκημα χωρίς να πάθουν το παραμικρό. Το αεροπλάνο συνέχιζε την τρελή πορεία του στην κατοικημένη περιοχή, χάνοντας και το άλλο φτερό καθώς κι ένα κομμάτι της ουράς. Στη συνέχεια χτύπησε ένα δέντρο και έπεσε με ορμή πρώτα με το πίσω μέρος σε ένα ξύλινο υπόστεγο, όπου υπήρχε βυτίο με καύσιμα. Το φινάλε αυτού του άναρχου θανάσιμου χορού της τεράστιας μεταλλικής μπαλαρίνας που συνοδευόταν από ανατριχιαστικό θόρυβο ολοκληρώθηκε με το τρομερό κρεσέντο της έκρηξης και το τεράστιο μπουκέτο πύρινου φωτός το οποίο μετέτρεψε το σκοτεινό βαυαρικό ουρανό για λίγο σε μια σκηνή κόλασης του Δάντη. Εκείνες τις φρικτές στιγμές το ρολόι έξω από το «Ολντ Τραφορντ» έδειχνε λίγο μετά τις τρεις. Ο χρόνος σταμάτησε για μια σπουδαία ποδοσφαιρική ομάδα. Για μία πόλη. Για ολάκερη την πατρίδα του δημοφιλέστερου των σπορ. Για το αγγλικό και ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο.

Ο θάνατος… γλίτωσε τον συγκυβερνήτη της μοιραίας πτήσης

Ανάμεσα στα θύματα και ο συγκυβερνήτης της πτήσης που άφησε την τελευταία του πνοή λίγα 24ωρα αργότερα στο νοσοκομείο «Ρέχτς ντερ Ίζαρ» του Μονάχου όπου μεταφέρθηκαν οι τραυματίες.Τα τελευταία του λόγια προς τον φίλο του Θέιν πριν το κακό, ήταν: «Θεέ μου, δεν θα τα καταφέρουμε!». Ενώ όμως για εκείνον τον αδόκητο προφήτη ο θάνατος έδωσε το πλέον σκληρό τέλος στο προσωπικό του μερίδιο του δράματος ο καλός του φίλος αν και γλίτωσε το χειρότερο είχε να αντιμετωπίσει εξ αιτίας της… τύχης του, άλλου είδους μαρτύριο.

Οι γερμανικές αρχές φρόντισαν, ως όφειλαν, να βρουν τα αίτια της τραγωδίας. Ο πραγματογνώμονας – ερευνητής κάπτεν Χανς Ράιχελ και η ομάδα του έφθασαν από το Μπραουνσβάιγκ έξι ώρες αργότερα. Δίχως όμως τα απαιτούμενα σύνεργα. Ήδη είχε χειροτερέψει ο καιρός και ήταν νύχτα. Χρειάστηκε να δανειστεί σύνεργα φωτισμού από ένα φωτογραφικό συνεργείο του BBC που βρέθηκε εκεί για τις ανάγκες του επώδυνου ρεπορτάζ. Ήταν πιλοτος τόσο της Λουτβάφε ( η πολεμική αεροπορία της Γερμανίας) όσο και της Λουφτχάνσα. Το πρώτο πράγμα που έλεγξε ήταν ο πάγος στα φτερά και βρήκε «υλικό» πολλών ωρών χιονιού πάνω τους. Ανακοίνωσε ότι υπήρχε πάγος στα φτερά πριν από την απογείωση. Δεν έγιναν όμως οι κατάλληλες μετρήσεις του βάθους της λάσπης στον αεροδιάδρομο. Ξεκίνησαν επίσης παράλληλες έρευνες των Βρετανικών Αρχών. Η επίσημη στις 29 Απριλίου 1958, ήταν παρατεταμένη όμως δεν εξέτασε καθόλου με τη σειρά της την επίδραση της λάσπης. Βρετανοί και Γερμανοί βρέθηκαν στο ίδιο μήκος κύματος αναφορικά με την υπόθεση αυτή. Η τελική Αναφορά ανακοινώθηκε στις 9 Μαρτίου της επόμενης χρονιάς και ήταν καταδικαστική για τον κυβερνήτη τον οποίο οι γερμανικές Αρχές κατηγόρησαν ως υπαίτιο του δυστυχήματος, επειδή δεν ολοκλήρωσε τη διαδικασία αποπαγοποίησης των φτερών του αεροπλάνου. Οι Γερμανοί ισχυρίστηκαν ότι διερεύνησαν το δυστύχημα με ό,τι πιο αξιόπιστο μέσο είχαν στα χέρια τους. Ο πάγος που βρήκαν οι ερευνητές τους στα φτερά, πίστευαν ότι ήταν ο πρωταρχικός καταλύτης της τραγωδίας. Η έκθεση που υπέβαλαν υποστήριζε ότι ήταν ευθύνη του πιλότου να επιθεωρήσει τα φτερά πριν από την πτήση. Ότι επειδή ο πάγος δεν απομακρύνθηκε από αυτά, το αεροσκάφος απέτυχε να φθάσει στην απαιτούμενη ταχύτητα. Η ερευνητική ομάδα ισχυρίστηκε: «Το αεροσκάφος ήταν καλυμμένο με χιόνι πάχους περίπου 8 εκατοστών, αυτό θα μπορούσε να παραμεριστεί». Και πρόσθεσαν: «Εκτός από τον πάγο, δεν βρήκαμε κανέναν άλλο λόγο που θα μπορούσε να συμβάλει στην αεροπορική συντριβή». Κάποιοι είπαν βέβαια ότι πίσω από αυτή την αναφορά κρυβόταν η διαχρονική (και σχετικά νωπή) έχθρα Γερμανών και Βρετανών. Ίσως και να είχαν κάποιο (μικρό ή μεγάλο μάλλον ποτέ δεν θα μάθουμε) δίκαιο για αυτή τους τη σκέψη- θέση.

Τον απέλυσαν ανήμερα των Χριστουγέννων

Του ανακλήθηκε η άδεια πτήσης και ξεκίνησε ένας Γολγοθάς για τον έμπειρο πιλότο που αναζήτησε επαγγελματικό (και όχι μόνον;) καταφύγιο στην εκτροφή πουλερικών. Που κι αυτά παρά τα φτερά τους αδυνατούσαν να πετάξουν. Παράλληλα όμως αλύγιστα εργαζόταν με την Ένωση Βρετανικών Αερογραμμών (BALPA) για να συγκεντρώσει στοιχεία αναφορικά με την επίδραση της λάσπης στη διαδικασία απογείωσης των αεροπλάνων.

Η British European Airways τον απέλυσε (κοινοποιώντας μάλιστα την απόλυση ανήμερα των Χριστουγέννων του 1960) επειδή επέτρεψε στον συγκυβερνήτη του στη μοιραία πτήση 609 να καθίσει στην αριστερή θέση του πιλοτηρίου ενώ εκείνος ως ορισμένος κυβερνήτης στη δεξιά. Ο σχετικός κανονισμός της BEA που είχε θεσπιστεί λίγο καιρό πριν προέβλεπε ακριβώς το αντίθετο και κρίθηκε ότι τον παραβίασε. Αν και αυτή η πρακτική κάθε άλλο παρά σπάνιζε στις τάξεις των πιλότων, το πολύ μικρής σημασίας παράπτωμα μάλλον ήταν η δικαιολογία που αναζητούσε η υπηρεσία για να απομακρύνει τον βετεράνο του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου από τις τάξεις της θεωρώντας τον ντροπή του σώματος. Ουδείς ως τότε είχε αμφισβητήσει τις ικανότητες του. Όμως πλέον στα μάτια της κοινής γνώμης και των φίλων του ποδοσφαίρου ήταν ένοχος.

Ο ίδιος το 1974 σε συνέντευξη του με τον δημοσιογράφο των εφημερίδων «Daily Express», «The Guardian», «Daily Mail» και «The Independent», Τζον Ρόμπερτς , συγγραφέα του βιβλίου «The Team That Wouldn’t Die» («Η ομάδα που δεν θα πεθάνει») διηγήθηκε: «Μέχρι εκείνη τη σιγμή κοιτούσα τα όργανα. Μόλις ο Κεν φώναξε κοίταξα επάνω και μπορούσα να δω πολύ χιόνι και ένα σπίτι και ένα δένδρο ακριβώς στην πορεία του αεροπλάνου. Έβαλα το αριστερό μου χέρι στο μοχλό ισχύος και τον πίεσα με όλη μου τη δύναμη όμως ήταν ήδη στο τέρμα. Νομίζω πως εκείνη τη στιγμή ο Κεν τραβούσε τη χειριστήριο ελέγχου προς τα πίσω. Ζήτησε το εμπρόσθιο μέρος να σηκωθεί και επέλεξα την ένδειξη «επάνω». Έπειτα άπλωσα τα χέρια μου μπροστά, έπιασα την προεξοχή και κοίταξα πάνω από την άκρη. Φαινόταν ότι στρίβαμε προς τα δεξιά και ήμουν πεπεισμένος ότι δεν μπορούσαμε να περάσουμε ανάμεσα στο σπίτι και το δέντρο. Έβαλα το κεφάλι μου κάτω και περίμενα την πρόσκρουση».

Ο λογαριασμός για το χαμένο του… καπέλο

Αποκάλυψε στον δημοσιογράφο ότι η BEA του έστειλε λίγο καιρό μετά τον λογαριασμό για το… καπέλο του πιλότου το οποίο χάθηκε στα συντρίμια του αεροσκάφους εκείνο το τρομερό απόγευμα. Ο Θέιν που την επόμενη ημέρα γιόρταζε τα 37^α του γενέθλια δεν σταμάτησε να προσπαθεί να καθαρίσει το όνομά του. Ήταν αποφασισμένος να μάθει την πραγματική αιτία του ατυχήματος. Σίγουρος ότι ο πάγος στα φτερά δεν προκάλεσε τη συντριβή. Αποφάσισε τελικά να ξεκινήσει τις δικές του έρευνες. Έκανε έφεση. Πίστευε ότι η πραγματική αιτία του ατυχήματος εντοπίζεται στη δραστική μείωση της ταχύτητας του αεροσκάφους. Οι ερευνητές των αεροσκαφών πιστεύουν ότι ο πάγος στα φτερά δεν μπορούσε να εξηγήσει αυτήν την απώλεια στην ταχύτητα, αλλά κάτι άλλο όπως ο πάγος στον αεροδιάδρομο. Οι εμπειρογνώμονες της αεροπορίας πίστευαν ότι λόγω της τριβής που προκλήθηκε από το χτύπημα στον διάδρομο, το αεροπλάνο δεν μπορούσε να δημιουργήσει την απαραίτητη ώθηση για να σηκωθεί στον αέρα. Οι έρευνες μαρτύρων υποστήριξαν επίσης αυτήν τη θεωρία.

Στη συνέχεια ήρθαν τα επιστημονικά στοιχεία από μια απίθανη πηγή. Τη γυναίκα του Θέιν η οποία χρησιμοποίησε τις επιστημονικές της γνώσεις για να δείξει ότι ο πάγος δεν ήταν ο λόγος. Παρατήρησε ότι τεράστια ποσότητα χημικών πυροσβεστικών ουσιών που ψεκάστηκαν στο αεροσκάφος έλιωσαν το χιόνι. Μερικές από τις δοκιμές της έγιναν σε ένα καπάκι από μπισκότο στον πίσω κήπο του σπιτιού τους, καθώς και στην κατάψυξη ενός κρεοπωλείου. Με αναφορές μαρτύρων και επιστημονικά στοιχεία, άρχισε να εμφανίζεται μια νέα πλευρά της ιστορίας. Οι Γερμανοί δεν ήθελαν να ανοίξουν ξανά τις έρευνες αν και τα αποτελέσματα αποκάλυψαν το μεγάλο σφάλμα της έκθεσης τους. Επτά μήνες μετά τη συντριβή τον Σεπτέμβριο του 1958, η FAA (Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας) άρχισε να διεξάγει πρακτικές δοκιμές σχετικά με την επίδραση της λάσπης στην επιτάχυνση του αεροσκάφους κατά την απογείωση. Όμως και μια δεύτερη έρευνα στη Γερμανία το 1965 κατηγόρησε ξανά το λάθος του πιλότου αρνούμενη να δεχθεί οποιοδήποτε στοιχείο από νέους μάρτυρες. Και ο Βρετανός πιλότος βυθιζόταν στην ενοχή. Όμως συνέχισε το ψάξιμο.

Η πρωθυπουργική παρέμβαση

Η επιμονή του απέδωσε. Η υπόθεση έφθασε στο Κοινοβούλιο και απέκτησε δυναμική μετά την υποστήριξη του τότε πρωθυπουργού Χάρολντ Γουίλσον, ο οποίος ανέφερε δημόσια ότι ο Θέιν είχε πέσει θύμα «τεράστιας αδικίας». Τα σχόλιά του θα οδηγούσαν τελικά σε άλλη έρευνα μετά το τεράστιο ενδιαφέρον των μέσων ενημέρωσης. Οι βρετανικές αρχές συμφώνησαν να επανεξετάσουν την υπόθεση. Και διαπίστωσαν ότι η αντίστοιχη γερμανική ήταν ελλιπής. Οι ερευνητές δεν είχαν πάρει συνέντευξη από πολλούς μάρτυρες, συμπεριλαμβανομένων των Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας και εκείνων που έφτασαν πρώτοι στον τόπο του δυστυχήματος και θα μπορούσαν να έχουν δώσει στοιχεία πως δεν υπήρχε πάγος στα φτερά αμέσως πριν από τη συντριβή. Φαινόταν ότι οι μάρτυρες είχαν ερωτηθεί επιλεκτικά για να ταιριάζουν στην «εύκολη αιτία». Έτσι, περίπου δέκα χρόνια μετά την καταστροφή, το 1968, οι συμπατριώτες του ξεκίνησαν να ανακαλύψουν τι πραγματικά συνέβη εκείνο το μοιραίο απόγευμα. Διεξήγαγαν επίσης πειράματα με λάσπη στον διάδρομο προσγείωσης στο Βασιλικό Αεροπορικό Ίδρυμα (RAE) στο Μπέντφορντ σε ρηχές λίμνες με λιμνάζοντα νερά, χρησιμοποιώντας αεροσκάφη Canberra, Viscount και Ambassador. Οι σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις της λάσπης στο διάδρομο επιβεβαιώθηκαν.

Το κλειδί για την έρευνα ήταν μια φωτογραφία που τραβήχτηκε από έναν οπαδό καθώς οι παίκτες επιβιβάζονταν στο αεροσκάφος στο Μόναχο. Η ασπρόμαυρη εικόνα που τραβήχτηκε μετά τη δεύτερη αποτυχημένη προσπάθεια απογείωσης έδειξε αυτό που φαινόταν να είναι μια λευκή περιοχή την οποία οι Γερμανοί ερευνητές υποστήριξαν ότι ήταν χιόνι. Αλλά μετά από μελέτη ενός αρνητικού της φωτογραφίας, αποφασίστηκε ότι ήταν στην πραγματικότητα απλώς μια αντανάκλαση του φωτός στην υγρή επιφάνεια. Και όχι χιόνι. Τον Μάρτιο του 1969, έντεκα χρόνια μετά τη συντριβή, έπειτα από τέσσερις έρευνες, δύο βρετανικές και ισάριθμες γερμανικές η κυβέρνηση της πατρίδας του τον απάλλαξε επισήμως από κάθε ευθύνη για τη συντριβή, ανακοινώνοντας ότι ήταν η λάσπη στον διάδρομο προσγείωσης, η οποία ήταν ευθύνη του αεροδρομίου, και όχι πάγος στα φτερά, που προκάλεσε τη συντριβή. Στο πόρισμά τους ανέφεραν: «Η ευθύνη για το ατύχημα δεν πρέπει να καταλογιστεί στον κυβερνήτη Θέιν» ο οποίος όμως λίγα χρόνια μετά (1975) έφυγε από τη ζωή μετά από καρδιακή προσβολή σε ηλικία 54 ετών. Νίκησε σ’ εκείνη την άνιση μάχη, αλλά και τον νίκησαν η πίκρα και στρες που είχαν συσσωρευτεί ως τότε. Αυτό ώθησε μία από τους «wags» του BALPA να δηλώσει «αν η συντριβή δεν σε σκοτώσει, η έρευνα θα το κάνει».

Ο ήρωας που έγινε αποδιοπομαίος τράγος

Ο ιστορικός της αεροπορίας, Στίβεν Μόριν ο οποίος έχει περάσει μεγάλο μέρος της ζωής του ερευνώντας αεροπορικά δυστυχήματα πριν από κάποια χρόνια έλαβε ένα θραύσμα από το φτερό του μοιραίου αεροσκάφους. Αποστολέας ο γιος ενός μηχανικού της BEA που εργαζόταν τότε στο αεροδρόμιο του Μονάχου. Βασιζόμενος και σ’ αυτό το πειστήριο ο Μόριν όπως αναφέρει στο βιβλίο για τη συντριβή «The Munich Air Disaster» επισημαίνει ότι ο Θέιν όχι μόνον δεν ήταν ο κακός της τραγωδίας αλλά αντίθετα ήρωας, που προσπαθούσε να σώσει τους επιβάτες από το κατεστραμμένο αεροσκάφος.Έχει γράψει αυτό που αποκαλεί τον «οριστικό απολογισμό» της τραγωδίας στην οποία χαρακτηρίζει αποδιοπομπαίο τράγο τον συμπατριώτη του πιλότο.

Ανάμεσα στις μαρτυρίες για την αναδρομική αθώωση του Θέιν, οι οποίες συμπεριλαμβάνονται στην εν λόγω έκδοση, και αυτή του Χάρι Γκρεγκ, ο οποίος υπήρξε αναγνωρισμένα ήρωας του Μονάχου. Καθώς ο Βορειοϊρλανδός γκολκίπερ βοήθησε να σύρουν μια έγκυο γυναίκα και την κόρη της στην ασφάλεια από το αεροπλάνο που συνετρίβη. Και επέστρεψε πολλές φορές για να αναζητήσει συμπαίκτες παρά τους φόβους για επικείμενη έκρηξη και πυρκαγιά. Πέρασε λίγο χρόνο εξετάζοντας τα χειρόγραφά του με τον Γκρεγκ , έναν άνθρωπο τον οποίο περιγράφει ως «τον θεματοφύλακα της μνήμης των Μωρών του Μπάμπι». Και συμφώνησαν σε μεγάλο βαθμό στα γεγονότα όπως περιγράφονται στο βιβλίο. Στο οποίο ο συγγραφέας μπαίνει σε σχεδόν ιατροδικαστικές λεπτομέρειες σχετικά με τη συντριβή και τις επακόλουθες έρευνες. Ο Γκρεγκ από την πλευρά του σε συνέντευξή του στο National Geographic, ισχυρίστηκε ότι πάντα γνώριζε ότι η γερμανική έρευνα έκανε τον Θέιν «αποδιοπομπαίο τράγο» και πως θεωρούσε εξ αρχής ότι το χιόνι στα φτερά δεν ήταν υπεύθυνο για την καταστροφή.

Το μπούλινγκ στα παιδιά των δύο πιλότων

Κατά τη διάρκεια της διετούς έρευνας για το βιβλίο, ο Μόριν απέκτησε πρόσβαση στα ιδιωτικά αρχεία του αείμνηστου πιλότου που περιγράφουν λεπτομερώς τον αγώνα να καθαρίσει το όνομά του. Επικοινώνησε επίσης με την κόρη του πιλότου, Σαμπούντα, η οποία θυμήθηκε τα τραύματα των 11 ετών μεταξύ της συντριβής και της τελικής βρετανικής έρευνας, η οποία εντόπισε τον αληθινό υπεύθυνο. Πήρε επίσης συνέντευξη από τον γιο του άλλου πιλότου, Στιβ Ρέιμεντ, ο οποίος αργότερα ακολούθησε το επάγγελμα του πατέρα του. Του διηγήθηκε πώς είχε ξυλοκοπηθεί μερικές φορές ως νεαρό αγόρι από άλλα παιδιά που κατηγόρησαν τον πατέρα του για το θάνατο των ποδοσφαιρικών τους ειδώλων. Όπως παραδέχεται ο συγγραφέας «το περίεργο είναι ότι παρόλα αυτά ο Στιβ είναι υποστηρικτής της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ».Ο Μόριν ο οποίος είναι αερομοντελιστής που εργάζεται σε τηλεοπτικά και κινηματογραφικά σκηνικά, κατασκευάζει μοντέλα για εκθέσεις, ενδιαφέρεται για την ιστορία της αεροπορίας εδώ και σχεδόν 40 χρόνια και έχει συγγράψει άλλα δύο παρόμοιου περιεχομένου βιβλία, παρουσιάστηκε καυστικός στην κριτική του προς τις γερμανικές αρχές. Τους κατηγορεί ότι «αλλάζουν και χειραγωγούν» στοιχεία στις έρευνες και ότι αρνούνται να καλέσουν βασικούς μάρτυρες. Μόνο όταν παρουσιάστηκαν στοιχεία για τις επιπτώσεις της λάσπης στις απογειώσεις των αεροσκαφών από Αμερικανούς και Βρετανούς εμπειρογνώμονες αεροναυπηγικής, η θεωρία του πάγου στα φτερά τελικά διαψεύστηκε.

Οι προσωπικές του μάχες έκαναν τις πτήσεις ασφαλέστερες

Με τη σειρά του ο πιλότος- ερευνητής ατυχημάτων των αερογραμμών της Σρι Λάνκα Γ.Α. Φερνάντο υποστήριξε πριν από λίγα χρόνια σε άρθρο του: «Αν οι Γερμανοί ερευνητές για το δυστύχημα κατηγορούσαν τη λάσπη στον αεροδιάδρομο για την εκτροπή πορείας τότε οι Αρχές του αεροδρομίου του Μονάχου θα λογοδοτούσαν γιατί δεν καθάρισαν την επιφάνεια του. Ήταν μάλλον προφανές ότι όπως στα περισσότερα ατυχήματα,ήταν βολικό και συναισθηματικά… ικανοποιητικό, να κατηγορείς ένα άτομο και όχι το σύστημα που οδήγησε στην επικίνδυνη κατάσταση». Και προσθέτει: «Με την αποφασιστικότητά του να βρει την πραγματική αιτία του κακού έκανε την απογείωση σε λάσπη ασφαλέστερη για τους πιλότους αεροπορικών εταιρειών, ενεργοποιώντας την έρευνα και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Έγινε μέσα από τις προσπάθειες του ένας αφανής ήρωας του οποίου η μεγάλη αποφασιστικότητα να αποδείξει την αθωότητά του έκανε τις πτήσεις πιο ασφαλείς για τους μελλοντικούς αεροπορικούς ταξιδιώτες».

Η Σεμπούντα Θέιν ήταν μόλις επτά τον καιρό του δυστυχήματος και η οικογένειά της ένιωσε το μεγαλύτερο βάρος της οργισμένης αντίδρασης του κοινού μετά την τραγωδία που περιελάμβανε μηνύματα μίσους και απειλές θανάτου. «Με εκφόβιζαν και με βασάνιζαν στο σχολείο για την εμπλοκή του μπαμπά με το Μόναχο», εξήγησε αργότερα. «Ήταν πολύ οδυνηρό και δύσκολο να αποφευχθεί. Τα παιδιά μπορεί να είναι πολύ σκληρά». στην 50ή επέτειο από το δυστύχημα, το 2008, δήλωσε στη «Mirror»: «Ο κόσμος του μπαμπά ανατράπηκε. Έχασε τη δουλειά του και έτσι η μητέρα μου επέστρεψε στην εργασία της ως δασκάλα στο σχολείο που φοιτούσα. Το μαρτύριο του πατέρα μου συνεχίστηκε για χρόνια. Από μικρό παιδί θυμάμαι να λέει πως ήταν αποφασισμένος να βρει την πραγματική αιτία του δυστυχήματος».

Ανυποχώρητοι οι Γερμανοί

Μέχρι σήμερα όμως οι γερμανικές αρχές δεν έχουν αποδεχτεί ποτέ τα ευρήματα της έρευνας. «Έφερε η δικαίωση κάποια ανακούφιση, αλλά ήξερε ότι οι Γερμανοί εξακολουθούσαν να τον κατηγορούν και αυτό δεν ήταν σωστό. Ο πατέρας μου ήθελε απλώς να αναγνωρίσουν όλοι την αλήθεια» εξήγησε η κόρη του χρόνια αργότερα.Ο πατέρας της που δεν πέταξε ξανά στη ζωή του ούτε μπόρεσε να λάβει τη σύνταξη την οποία δικαιούταν έφυγε από τη ζωή γνωρίζοντας ότι πολλοί άνθρωποι εξακολουθούσαν να τον κατηγορούν. Παρά το γεγονός ότι επέστρεψε στα συντρίμμια μετά τη συντριβή για να προσπαθήσει να βοηθήσει τους επιζώντες που είχαν παγιδευτεί μέσα.«Ο πατέρας μου πέθανε πιστεύοντας ότι ήταν θύμα μεγάλης αδικίας». εξηγεί η κυρία Θέιν.

«Ήταν πικραμένος και ποιος μπορεί να τον κατηγορήσει; Ήταν έντιμος άνθρωπος και καλός πιλότος, και η συντριβή δεν ήταν δικό του λάθος. Στο Μόναχο η αεροπορική καταστροφή όχι μόνο σκότωσε 23 ανθρώπους αλλά και ο πατέρας μου πέθανε ουσιαστικά σε αυτό το δυστύχημα».Ως επίλογος αυτής της πικρά ανθρώπινης ιστορίας τα ίδια του τα λόγια:«Η διαφορά μεταξύ του δυνατού και του αδύνατου είναι απλώς ένα μέτρο της αποφασιστικότητας του ανθρώπου».

ΣΗΜ: Το παραπάνω κείμενο είναι αφιερωμένο σ’ όλους τους πιλότους του πυροσβεστικού σώματος και κύρια στον καλό φίλο «κάπτεν» & δάσκαλο της αεροναυτιλίας Ηλία Τάρλα ο οποίος έχω την καλή τύχη να με «διδάσκει» τακτικά για τα της ιερής αποστολής του σπουδαίου σώματος το οποίο υπηρετεί. Και φυσικά στον αλησμόνητο αγαπημένο συνάδελφο και φίλο φανατικό οπαδό της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ Άκη Τσόπελα.