Τουρκαλβανός έφτιαξε τη Γαλατασαράι για να νικά Έλληνες και Άγγλους

Όταν ο Σάμι Φράσερι και η σύζυγός του Έμινεμ κρατούσαν για πρώτη φορά στα χέρια τους στις 20 Μαΐου -σαν σήμερα- του 1886, τον νεογέννητο Αλί, αγνοούσαν προφανώς ότι επρόκειτο να εξελιχθεί σε μια από τις σημαντικότερες ποδοσφαιρικές μορφές της Τουρκίας. Φυσικά δεν είχαν σκεφτεί ότι η θρυλική Γαλατασαράι θα του όφειλε την ύπαρξη της.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Η 21η Απριλίου, το ποδόσφαιρο και τι απέγινε ο Ασλανίδης μετά τη δικτατορία

Ο μικρός Αλί θα ίδρυε μια ομάδα προκειμένου να νικά Αγγλους, Έλληνες και Αρμένιους. Επρόκειτο για τον Αλί Σάμι Γεν. Το όνομά του έφερε το γήπεδο, στο οποίο για πολλά χρόνια αγωνιζόταν η Γαλατά.

Κάποτε στην Αλβανία

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: «Αμερικάνος, έρχεται εδώ και με φιλεί» – Η ΑΕΚ «βασίλισσα», ο μύθος του Βασίλη Γεωργίου

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά τους. Ο Σάμι μπέι Φράσερι υπήρξε ένας από τους πιο γνωστούς Αλβανούς συγγραφείς, φιλοσόφους και θεατρικούς συγγραφείς. Γεννήθηκε το 1850 στο χωριό Frasher, κοντά στο Αργυρόκαστρο. Ήταν μέλος οικογένειας Μπεκτασήδων (Bektaşi) δερβίσηδων. Πρόκειται για μια σέκτα που ανήκει στο Ισλάμ και αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο της ιστορίας του Μωαμεθανισμού σε Μέση Ανατολή, Μικρά Ασία και Βαλκάνια. Οι μπεκτασήδες «παντρεύουν» στοιχεία της Ορθόδοξης χριστιανικής πίστης με το Σιϊτισμό αλλά και το ορθόδοξο Ισλάμ (Σουνιτισμός).

Ο Σάμι ξεκίνησε τις σπουδές του στον τεκέ των Μπεκτασήδων στο Frashër. Οι γονείς του, Χαλίτ Μπέης και η Εμινέ, πέθαναν το 1859 και το 1861 αντίστοιχα και ο μεγαλύτερος αδελφός του Αμπντούλ έγινε αρχηγός του νοικοκυριού. Όλη η οικογένεια μετακόμισε στα Ιωάννινα. Εκεί φοίτησε στο ελληνόγλωσσο Λύκειο Ζωσιμέα. Ήρθε σε επαφή με τη δυτική φιλοσοφία και μελέτησε λατινικά, αρχαία και νέα ελληνικά, γαλλικά και ιταλικά. Παρακολούθησε επίσης ένα τοπικό μουσουλμανικό σχολείο και έμαθε τουρκικά, αραβικά και περσικά. Έλεγε ότι η Ζωσιμέα σχολή ήταν «το τέλειο γυμνάσιο».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ο Παπαδιαμάντης μετρά Ολυμπιάδες; Το νόθο κείμενο κι ένα λάθος του «αγίου των γραμμάτων»

Μετανάστες στην Κωνσταντινούπολη

Το 1872 ο Σάμι και ο αδερφός του Ναΐμ μετανάστευσαν στην Κωνσταντινούπολη. Έπιασαν δουλειά για την οθωμανική αυτοκρατορία και καθώς θαύμαζε τη γαλλική κουλτούρα, ασχολήθηκε με τη μετάφραση γαλλόφωνων μυθιστορημάτων. Αποσπάστηκε για λίγο στην Τρίπολη της Λιβύης και το 1874 επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη. Αργότερα, το 1877, πήγε σε μια άλλη σύντομη αποστολή στη Ρόδο. Επιστρέφοντας στην Κωνσταντινούπολη παρέμεινε στην πρωτεύουσα για το υπόλοιπο της ζωής του.

Το 1886 ήρθε στον κόσμο ο γιος του, Αλί Σάμι Φρασέρι. Μετά τη ψήφιση του νόμου για τα οικογενειακά ονόματα το 1934, πήρε το επώνυμο Yen, που κυριολεκτικά σημαίνει «κερδίζω» στην τουρκική γλώσσα.

Ο πατέρας του ως άνθρωπος των γραμμάτων ήθελε ο γιος του να πάρει την καλύτερη δυνατή μόρφωση. Το έγραψε στο Γυμνάσιο Γαλατάσαράι στην Κωνσταντινούπολη. Επρόκειτο για το καλύτερο Γυμνάσιο στην Τουρκία και όχι μόνο. Είχε ιδρυθεί το 1482 από τον Β. Beyazit και στόχος ήταν να μορφώσει τους πολιτικούς του μέλλοντος. Πήρε το όνομά του από τον τόπο στον οποίο ιδρύθηκε και έτσι ονομαζόταν «Τόπος Γαλατά» (Galata Sarayi). Την 1η Σεπτεμβρίου 1868 επί Σουλτάνου Αμπντουλαζίζ το σχολείο απέκτησε αθλητικές δραστηριότητες και ο Monsieur Curel δίδαξε για πρώτη φορά Φυσική Αγωγή, βήμα επαναστατικό για την εποχή. Τα αθλήματα, στα οποία δόθηκε βάρος ήταν η κολύμβηση, η κωπηλασία και η γυμναστική. Αργότερα υπήρξε ενδιαφέρον για το τένις και το χόκεϊ. Επίσης, ένα είδος ποδοσφαίρου, χωρίς κανόνες παιζόταν από κάποιους μαθητές.

Οι ομάδες στην Κωνσταντινούπολη

Το 1901 δύο Άγγλοι που ζούσαν στην Κωνσταντινούπολη, ο James Lafontaine και ο Horace Armitage, ίδρυσαν τη Cadi-Keuy FC -ή Kadıköy FC- που αποτελείται από Έλληνες και Άγγλους παίκτες. Αλλά οι Άγγλοι παίκτες αποχώρησαν από τον σύλλογο λόγω διαφωνίας και ίδρυσαν το Moda Club το 1903. Σύμφωνα με αναφορές τις εποχής, το 1904 αυτοί οι δύο σύλλογοι συμφώνησαν με τους συλλόγους Imogen, Elpis (προφανώς σύλλογος Ελλήνων) και Strugglers να ιδρύσουν την Ποδοσφαιρική Ένωση Κωνσταντινούπολης και να παίξουν κανονικούς αγώνες στο “Union Club” που ήταν στην περιοχή που σήμερα βρίσκετραοι το γήπεδο της Φενέρμπαχτσέ. Οι πρώτοι ποδοσφαιρικοί αγώνες που έγιναν μεταξύ των μη τουρκικών ομάδων έβαλαν στο μυαλό των μαθητών του Λυκείου Γαλατασαράι να μπουν κι αυτοί στο παιχνίδι. Στόχος τους ήταν να ιδρύσουν τους δικούς τους ποδοσφαιρικούς συλλόγους, να μάθουν τους κανόνες του παιχνιδιού και να διασταυρώσουν τα ξίφη τους με τους ξένους.

Η ίδρυση της Γαλατά

Τον Οκτώβριο του 1905, ο μαθητής του Γυμνασίου Αλί Σάμι Γεν και οι φίλοι του αποφάσισαν να ιδρύσουν έναν ποδοσφαιρικό σύλλογο κατά τη διάρκεια του μαθήματος του δασκάλου Μεχμέτ Ατά Μπέη. Μαζεύτηκαν στη διάρκεια του διαλείμματος. Το εγχείρημα ήταν δύσκολο. Υπό την κυριαρχία του Abdulhamid II, ήταν παράνομο για τους νέους να συγκεντρώνονται, πόσο μάλλον να ιδρύουν αθλητικούς συλλόγους.

Σύμφωνα με όσα ο Ali Sami Yen υποστήριζε, δεσμός μεταξύ των παιδιών σε αυτές τις ομάδες ήταν παρόμοιος με τον δεσμό μεταξύ των «Τριών Σωματοφυλάκων». Τσακώνονταν, αναγκάζονταν να παλέψουν για να ξεφύγουν, συλλαμβάνονταν ή αποβάλλονταν από το σχολείο. Όμως ήταν αφοσιωμένοι στον στόχο και πιστοί ο ένας στον άλλο.

Στο σχολείο απαγορευόταν η μπάλα για να… προστατευθούν τα παράθυρα, λόγω του σουλτάνου απαγορευόταν και εκτός σχολείου. Ο Αλί Σάμι Γεν και οι φίλοι του κινδύνευσαν με φυλάκιση, ακόμη και με εξορία. Όμως, συνέχισαν να παίζουν ποδόσφαιρο κρυφά κάθε κάθε εβδομάδα σε διαφορετικό γήπεδο της Κωνσταντινούπολης.

Χαστούκια και επιμονή

Σύμφωνα με τον Γεν, ο διευθυντής καλούσε «τους λάτρεις του ποδοσφαίρου» του συλλόγου κάθε φορά που επέστρεφαν από έναν αγώνα και τους ανέκρινε. Χαστούκιζε κάθε έναν από αυτούς στο πρόσωπο για να τους αποτρέψει. Μάταια.

Ο Αλί Σάμι Γεν και οι φίλοι του έπαιξαν το πρώτο τους παιχνίδι απέναντι σε μια ελληνική ομάδα. Αφού νίκησαν με 2-0, ονομάστηκαν από τους θεατές του αγώνα: «Gentlemen of Galata Saray», δηλαδή «Οι κύριοι της περιοχής του Γαλατά».

Τότε άλλαξε ο διευθυντής του σχολείου. Ο Τέβφικ Φικρέτ διορίστηκε και ήταν αυτός που βοήθησε να παίζουν τα παιδιά ποδόσφαιρο.

«Φρόντιζα τη μπάλα σαν να ήταν ο γιος μου»

Ο ιδρυτής της Galatasaray, Ali Sami Yen ήταν αυτός που έκοβες κομμάτια από τις σόλες των παπουτσιών του και έφτιαχνε μπάλωμα για τη μπάλα. Γράφει στο βιβλίο του “50th Year”: «Το 1905 ήμασταν στην πέμπτη τάξη του Λυκείου και αποφασίσαμε να ιδρύσουμε έναν ποδοσφαιρικό σύλλογο στο Γαλατασαράι σε ένα μάθημα του δασκάλου μας της λογοτεχνίας, του αείμνηστου Μεχμέτ Ατά. Οι πρώτοι συνιδρυτές ήταν αυτοί που ήθελαν να ασχοληθούν με αυτό το άθλημα. , όπως ο Asim Tevfik Sonumut, ο Reşat Şirvani, ο Cevdet Kalpakçıoğlu, ο Abidin Daver και ο Kamil. Μεταξύ των άλλων Βούλγαρων και Σέρβων μαθητών του σχολείου, προστέθηκαν και οι δυνατοί και ευκίνητοι. Έγινα πρόεδρος και ανέθεσα στον Asim το ταμείο. Ο Cevdet ήταν αντιπρόεδρος. Ο Ασίμ διορίστηκε λογιστής επειδή ήταν επιδέξιος στο να μαζεύει μια δεκάρα από τους φίλους μας κάθε εβδομάδα. Πήρα την προεδρία «λαδώνοντας» (με λαρδί) και φουσκώνοντας την μπάλα. Φρόντιζα τη μπάλα σαν να ήταν ο γιος μου… Ο Τζεβντέτ έγινε αντιπρόεδρος γιατί έπλενε τα ρούχα. Στόχος μας ήταν να παίξουμε μαζί σαν τους Άγγλους, να έχουμε χρώμα και όνομα και να νικήσουμε τις μη τουρκικές ομάδες».

Ο Αλί Σάμι είχε ως πρότυπο του Άγγλους μετανάστες στην Κωνσταντινούπολη, οι οποίοι εκείνη την εποχή θεωρούνταν ευρέως ως πρωτοπόροι του παιχνιδιού. Είναι αυτοί, που μαζί με Αρμένιους και Έλληνες αποτελούσαν τις μη τουρκικές ομάδες στις οποίες αναφέρθηκε. Όσον αφορά τα χρώματα, το εμβληματικό πλέον κόκκινο και κίτρινο επιλέχθηκαν για να θυμίζουν τη φλόγα και « την ελπίδα να μας οδηγήσουν στη νίκη».

Υπήρχαν διαφορετικές απόψεις για το όνομα που θα δινόταν στον σύλλογο. Κάποιοι πρότειναν τα ονόματα Gloria (Νίκη) ή Audace (Θάρρος), αλλά συμφωνήθηκε το “Galatasaray”.

Πρωταθλητή Ευρώπης ο Μιχαλεντζάκης

2021: Πρωταθλητής Ευρώπης για δεύτερη φορά μέσα σε 24 ώρες, στέφεται ο Δημοσθένης Μιχαλεντζάκης. Ο «χρυσός» Παραολυμπιονίκης του Ρίο, με καταγωγή από την Αλεξανδρούπολη, μετά το χρυσό στα 100μ. πεταλούδα (19/5/21), κατακτά την κορυφή και στα 100μ. ελεύθερο S8, με επίδοση 58.52 κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος της Μαδέιρα. Χρυσό μετάλλιο κατακτά και η Αλεξάνδρα Σταματοπούλου στα 50μ. ύπτιο S4 για δεύτερη σερί διοργάνωση (Ιρλανδία, 2018) ενώ ο Αριστείδης Μακροδημήτρης κατακτά το ασημένιο μετάλλιο στα 200μ. ελεύθερο S2, μία ημέρα μετά το χάλκινο στα 100μ. Ύπτιο

2019: Πεθαίνει σε ηλικία 70 ετών ο Αυστριακός θρύλος της Φόρμουλα 1 Νίκι Λάουντα. Την 1η Αυγούστου 1976, ενώ βρισκόταν στο τιμόνι της Ferrari του στο περίφημο σιρκουί του Νίρμπουργκρινγκ, στη Γερμανία, το μονοθέσιο του έπεσε με σφοδρότητα πάνω σ’ έναν διαχωριστικό τοίχο και έπιασε φωτιά. Ο Λάουντα έμεινε παγιδευμένος για σχεδόν ένα λεπτό μέσα στο κόκπιτ, πριν τον βγάλουν τρεις άλλοι πιλότοι και υπέστη σοβαρά εγκαύματα στο πρόσωπό του ενώ τα τοξικά αέρια κατέστρεψαν τους πνεύμονές του. Εκείνη τη χρονιά, έδωσε μάχη για τον τίτλο μέχρι και τον τελευταίο αγώνα με τον Βρετανό Τζέιμς Χαντ, ο οποίος τελικά στέφθηκε παγκόσμιος πρωταθλητής. Αυτή η επική αναμέτρηση, βρίσκεται στο επίκεντρο της πλοκής της ταινίας Rush (2013) του αμερικανού σκηνοθέτη Ρον Χάουαρντ. Το 1977, ο Λάουντα θα κερδίσει για δεύτερη φορά τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή με τη Φεράρι. Σταμάτησε να συμμετέχει στους αγώνες το 1979, για να ιδρύσει τη Lauda Air, την πρώτη του αεροπορική εταιρεία. Με τη ΜακΛάρεν κατέκτησε τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή το 1984, για τρίτη και τελευταία φορά.

2001: Ο Κριστόφ Βαζέχα σκοράρει στον αγώνα ΠΑΟ-Παναχαϊκή (4-0) το 234ο γκολ του και αναρριχάται στην 2η θέση των σκόρερ όλων των εποχών στην Ελλάδα μαζί με τον Μίμη Παπαιωάννου της ΑΕΚ, πίσω από τον Θωμά Μαύρο που έχει 261 με Πανιώνιο και ΑΕΚ.

Ιωαννίδης στον Ολυμπιακό

1991: Ο πρώην προπονητής του Άρη Γιάννης Ιωαννίδης υπογράφει στον Ολυμπιακό έπειτα από απουσία ενός έτους από τους πάγκους. Με τον Ιωαννίδη ο Ολυμπιακός θα κατακτήσει πέντε πρωταθλήματα Α1.

1990: Η Monica Seles σταματάει το ρεκόρ 66 συνεχόμενων νικών της Steffi Graf όταν την κερδίζει με 6-4, 6-3 στον τελικό του BMW German Open.

1990: Πεθαίνει από οξύ έμφραγμα στο γήπεδο της Ριζούπολης πριν από την έναρξη του αγώνα Απόλλων Αθηνών – ΑΕΚ 0-0 σε ηλικία 51 ετών ο Μιχάλης Αρκάδης, πρόεδρος της ΑΕΚ την περίοδο 1982-1983 και για πολλά χρόνια αντιπρόεδρος της ομάδας επί προεδρίας Λουκά Μπάρλου.

1972: Ξεκινάει το πρώτο διεθνές ράλλυ της ΦΙΛΠΑ (Φίλοι του Παλαιού Αυτοκινήτου).

Το τελευταίο γκολ του Bobby Charlton

1970: Ο Bobby Charlton σημειώνει το 49ο και τελευταίο του γκολ για την Αγγλία εναντίον της Κολομβίας στην Μπογκοτά.

1957: Ο Εθνικός του βιομηχάνου Δημήτρη Καρέλλα κατηγορείται ως “επαγγελματικό σωματείο” και τιμωρείται με εξάμηνο αποκλεισμό χάνοντας την ευκαιρία να διεκδικήσει το πρωτάθλημα ποδοσφαίρου. Είναι η χρονιά όπου γκολκήπερ είναι ο Στάθης Μανταλόζης και η ομάδα του Πειραιά φιγουράρει συχνά στην κορυφή της βαθμολογίας.

1900: Ξεκινούν στο Παρίσι οι εκδηλώσεις της Διεθνούς Έκθεσης και κρατούν 5 μήνες, έως τις 28 Οκτωβρίου. Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων αυτών διεξάγονται οι δεύτεροι Ολυμπιακοί Αγώνες όπου παίρνουν μέρος 1.319 αθλητές και 11 αθλήτριες από 22 κράτη. Είναι η πρώτη φορά που γυναίκες παίρνουν μέρος σε Ολυμπιακούς Αγώνες, η δε Αγγλίδα Charlotte Parker είναι η πρώτη γυναίκα ολυμπιονίκης νικώντας στο αγώνισμα του τένις. Οι αγώνες έχουν παταγώδη αποτυχία. Χαρακτηριστικό είναι ότι τα αγωνίσματα στίβου γίνονται στο δάσος της Βουλώνης αντί σε στάδιο δημιουργώντας προβλήματα στους ρίπτες.

1734: Το πρώτο Jockey Club στον κόσμο ιδρύεται στην Νότια Καρολίνα.