Ο Κενενίσα Μπεκέλε κόπηκε από τους Ολυμπιακούς Αγώνες ετσιθελικά

Ο Μαραθώνιος είναι μια τελετή. Όποιος έχει τρέξει κάποτε στη ζωή του, όποιος έχει βγάλει πέντε χιλιόμετρα σε 25 λεπτά, δεν υπάρχει περίπτωση να μην έχει σκεφτεί ότι θα μπορούσε να τραβήξει το κορμί του ακόμα παραπέρα, ώστε κάποια στιγμή να τρέξει τον Μαραθώνιο. Είναι το μόνο αγώνισμα που προέκυψε από πραγματικά γεγονότα, από το τρέξιμο του Φειδιππίδη ώστε να αναγγείλει το απλό νενικήμεν, πριν ξεψυχήσει, ως αποτέλεσμα της ναυμαχίας του Μαραθώνα.

Για το δρομέα, ο Μαραθώνιος είναι το όνειρο μιας ζωής. Κι αν υπάρχουν, μέσα στο χρόνο, πάρα πολλές διαδρομές, σε πολλά σημεία του πλανήτη, ώστε να τραβηχτεί για να κάνει το κάτι παραπάνω από τα 42 χιλιόμετρα που απαιτούνται, η διαδρομή των Ολυμπιακών Αγώνων, την τελευταία μέρα τους, η είσοδος στο Ολυμπιακό Στάδιο, στο οποίο θα γίνει η τελετή Λήξης, το πέρασμα από τη γραμμή του τερματισμού, είναι καταστάσεις ονειρώδεις, μια εμπειρία ζωής. Ρωτήστε τον Στέφανο Μπαλντίνι, τον Ιταλό που στις 29 Αυγούστου του 2004, πριν ο υπέροχος Δημήτρης Παπαϊωάννου στείλει τα Datsun στο ΟΑΚΑ, τερμάτισε την κλασική (κλασικότερη δεν γίνεται) διαδρομή πρώτος και κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο 108 χρόνια μετά τον Σπύρο Λούη, το γαλατά από το Μαρούσι, το όνομα του οποίου πήρε αυτός ο χώρος που τώρα ο Μπαλντίνι γεύεται την απόλυτη έκσταση.

Όταν αρνείσαι τη συμμετοχή στο Μαραθώνιο σε ένα μύθο των μακρινών αποστάσεων, κάνεις εξ ορισμού λάθος. Αυτό συνέβη στην περίπτωση του Κενενίσα Μπεκέλε.

Σε εκλεκτή κατηγορία

Ο Χικάμ ελ Γκερούζ τού έκοψε το νταμπλ νταμπλ στην Αθήνα

Ο Μπεκέλε είναι, απλώς, σε μια κατηγορία που δεσπόζουν τα μεγαλύτερα ονόματα στην ιστορία του στίβου: ο Εμίλ Ζάτοπεκ, ο Βλαντίμιρ Κουτς, ο Λάσε Βίρεν, ο Μίρους Γίφτερ και ο Μο Φάρα. Αυτοί οι πέντε είναι που έχουν πάρει χρυσό στα 10.000μ. και στα 5.000 μέτρα στην ίδια διοργάνωση. Ο Πάαβο Νούρμι, ο μυθικός Φινλανδός, δεν το κατάφερε. Στην Αμβέρσα, το 1920, ήταν πρώτος στο δεκάρι και δεύτερος στο πεντάρι, στο Παρίσι, τέσσερα χρόνια αργότερα, ήταν πρώτος στο πεντάρι ενώ στο δεκάρι δεν συμμετείχε, στο Άμστερνταμ, το 1928, ήταν πρώτος στο δεκάρι και δεύτερος στο πεντάρι. Ο Ιπτάμενος Φινλανδός είχε άλλες ασχολίες, τα δρομικά αγωνίσματα, ατομικά και ομαδικά μέσα στην πόλη.

Ο Βίρεν, το 1972 και το 1976, και ο Φάρα, το 2012 και το 2016, το έκαναν επαναλαμβανόμενα. Ο Ζάτοπεκ, η περίφημη «Ατμομηχανή», είναι ο μόνος δρομέας στην ιστορία που πέτυχε να κάνει το «2 στα 2» στο Ελσίνκι, το 1952, και να πάρει το χρυσό μετάλλιο και στο Μαραθώνιο. Δεν υπάρχει άλλος.

Ο Μπεκέλε θα το έκανε σε δύο διαδοχικές διοργανώσεις, αν στην Αθήνα δεν ήταν το πλήρωμα του χρόνου ώστε να επιβραβευτεί για ό,τι έφερε στις μακρινές αποστάσεις ο σπουδαίος Μαροκινός, Χικάμ ελ Γκερούζ, που στο τέλος της καριέρας του έφυγε από την ελληνική πρωτεύουσα με δύο χρυσά, το δεύτερο στα 1.500μ. Ο Μπεκέλε νίκησε στο δεκάρι και στο Πεκίνο, το 2008, τα έκανε και τα δύο. Το 2012, στο Λονδίνο, είδε τον Φάρα να επιταχύνει στα 10.000μ. και τον αδελφό του, Ταρίκου, να τον αφήνει εκτός βάθρου. Αυτές ήταν οι τελευταίες κούρσες του στο στάδιο. Ο τότε 30χρονος Κενενίσα αποφάσισε να το γυρίσει. Την επόμενη χρονιά έκανε ημιμαραθώνιο. Και το 2014 ξεκίνησε την καριέρα του στον Μαραθώνιο.

Η απόφαση να μην πάει στα τράιαλ

Θεώρησε μικρό το χρονικό διάστημα από τους αγώνες πρόκρισης ως τον Μαραθώνιο του Σαπόρο

Από τη στιγμή που ο Μπεκέλε ασχολήθηκε με τον Μαραθώνιο, μετέφερε την κλάση του. Ο φυσιολόγος του είναι Έλληνας, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Μπράιτον, Γιάννης Πιτσιλαδής, με ρίζες από το Πλωμάρι της Λέσβου. Το project του ονομάζεται «Sub2Hours» και αφορά στο να ρίξει ένας μαραθωνοδρόμος το χρόνο κάτω από δύο ώρες, δίχως να κάνει χρήση απαγορευμένων ουσιών. Το έκανε ο Έλιουντ Κιπτσόγκε, στη Βιέννη, τον Οκτώβριο του 2019, αλλά τόσο ο Πιτσιλαδής όσο και ο Μπεκέλε είχαν ενστάσεις για αυτό. Επιπροσθέτως, και παρά την παγκόσμια εμβέλεια που απέκτησε η επίδοση, 1 ώρα 59.40, ο χρόνος αυτός δεν λογίζεται επισήμως παγκόσμιο ρεκόρ.

Στις 29 Σεπτεμβρίου του 2019, ο Μπεκέλε είχε τρέξει τον Μαραθώνιο του Βερολίνου σε 2 ώρες 01.41. Αυτός είναι ο δεύτερος καλύτερος χρόνος ποτέ. Ο Έλιουντ Κιπτσόγκε είχε κάνει 2 ώρες 01.39 τον προηγούμενο χρόνο. Αλλά ο Μπεκέλε, δίχως τα μέσα του Κενυάτη, ήταν δίπλα του.

Ενώ συνέχιζε την προετοιμασία του για τους Ολυμπιακούς, ο Μπεκέλε ειδοποιήθηκε από την Ομοσπονδία της Αιθιοπίας ότι τα τράιαλ θα γίνονταν την 1η Μαΐου. Ο 39χρονος μαραθωνοδρόμος εξανέστη: οι 14 εβδομάδες που χώριζαν αυτήν την ημερομηνία με τις 8 Αυγούστου του 2021, όταν και θα γίνει ο Μαραθώνιος στο Σαπόρο, ήταν, κατά τη γνώμη του, μικρό χρονικό διάστημα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μην πάρει μέρος.

Το πρόβλημα ήταν ότι, λόγω της συγκυρίας, ο γεννημένος στο Μπεκότζι δρομέας δεν είχε κάνει άλλον αγώνα. Τα τράιαλ έγιναν κανονικά. Οι μαραθωνοδρόμοι που διακρίθηκαν ήταν ο νικητής του περυσινού αγώνα στο Λονδίνο, Σούρα Κιτάτα, ο Λελίσα Ντεσίσα, δύο φορές επικρατών στον Μαραθώνιο της Βοστόνης, και ο Σισάι Λέμα.

Δύο μήνες μετά, η Αιθιοπία αποφάσισε να στείλει τους τρεις νικητές στους Ολυμπιακούς -και τον Τσάλου Ντέσο ως εναλλακτική . Και ο Μπεκέλε έμεινε εκτός.

Μια τραγική επανάληψη

Η επίπονη προετοιμασία και τα ελλιπή κριτήρια

Για τον 39χρονο μαραθωνοδρόμο, αυτή η εξέλιξη είχε τη γεύση του déjà vu. Πριν τους Ολυμπιακούς του Ρίο, για την ακρίβεια στις 24 Απριλίου του 2016, ο Μπεκέλε είχε τρέξει τον Μαραθώνιο του Λονδίνου σε 2 ώρες 06.36. Τότε είχε νικήσει ο Κιπτσόγκε, σε 2 ώρες 03.05, αλλά ο Αιθίοπας ήταν πολύ ευχαριστημένος, αφού απείχε του 100% της φυσικής και πνευματικής κατάστασής του. Η ομοσπονδία της Αιθιοπίας έβαλε τα κριτήρια πρόκρισης και ο Μπεκέλε αισθάνθηκε σφόδρα αδικημένος. «Όλοι ξέρουν ότι στο Λονδίνο είναι ο δυσκολότερος Μαραθώνιος, εκτός από τα μέλη της Ομοσπονδίας. Υπάρχει ένα γκρουπ εκεί που δεν έχει ιδέα από αθλητισμό».

Ο Μπεκέλε και ο Πιτσιλαδής συνεργάστηκαν αγαστά αυτήν την τετραετία για να πραγματοποιήσουν το κοινό όραμά τους. Αν και δεν θεωρείται ο κορυφαίος μαραθωνοδρόμος στον κόσμο, ήταν κοινή η εκτίμηση ότι στους Ολυμπιακούς του Τόκιο ο Αιθίοπας θα ήταν το μαύρο άλογο. Απλώς δεν μπορούσε να «σηκώσει» και εκ των έσω εχθρούς. Ο βασικότερος ήταν τα παπούτσια, που μετά βδελυγμίας απορρίπτουν αμφότεροι, αλλά τα φοράει ο Κιπτσόγκε. Επίσης, αν και ενδεχομένως είναι τυχαίο, τα φορούν ο Κιτάτα και ο Ντεσίσα. Είναι τα «VaporFly» της ΝΙΚΕ, εξαιτίας των οποίων έχει σηκωθεί… μεγάλη σκόνη.

Άνθρακας ο θησαυρός

Τα παπούτσια-ντόπα και η ακροβασία στην ηθική

Όταν ο Κιπτσόγκε κατέβηκε τις 2 ώρες στη Βιέννη, υπήρξαν αρκετοί που κάλεσαν στο τηλέφωνο τον Πιτσιλαδή για να τον συγχαρούν, που έκανε το όραμά του πραγματικότητα. Ο Μυτιληνιός δεν ήταν δεκτικός, αφού τους έκοψε, λέγοντάς τους ότι αυτό που συνέβη στην πρωτεύουσα της Αυστρίας ουδόλως ταίριαζε με ό,τι είχε στο μυαλό του.

Το πρόβλημα είναι τα παπούτσια. Τα «VaporFly» λειτουργούν προς όφελος του αθλητή, λόγω της πλάκας άνθρακα και του αφρού που διαθέτουν. Στο μυαλό εκείνων που δεν έχουν συμφωνία με τη ΝΙΚΕ, το πρόβλημα είναι ηθικό. Ένας αθλητής μπορεί να λάβει ώθηση ως και 8% μόνο από τα παπούτσια, τη στιγμή που οι απαγορευμένες ουσίες μπορούν να του δώσουν ένα προβάδισμα της τάξης του 3%. Ο Μπεκέλε τα είχε φορέσει σε προπόνηση και, όπως είχε δηλώσει στον Πιτσιλαδή, «είναι σαν να μην έχω τρέξει». Το πρόβλημα με τα παπούτσια, όμως, είναι ότι σε ένα μικρό χρονικό διάστημα γίνονται… άχρηστα. Ο αδελφός του Κενενίσα, Ταρίκου, που τα έβαλε αφού είχαν κάνει 200 χιλιόμετρα, είπε πως ένιωθε ότι φορούσε τούβλα. Τα παπούτσια ήταν άχρηστα, άρα πρέπει να είσαι αθλητής της ΝΙΚΕ για να έχεις διαρκή πρόσβαση σε αυτά. Τα μοντέλα βγαίνουν σε μικρή ποσότητα και, βέβαια, κοστίζουν πανάκριβα.

Ο κυρίαρχος του παιχνιδιού

Τα παράλογα παγκόσμια ρεκόρ

Αλλά αυτά τα παπούτσια κέρδισαν και τα έξι μετάλλια στους Μαραθωνίους στο Ρίο. Με τα «Dragonfly», τα αντίστοιχα για τις μεγάλες αποστάσεις μέσα στο στίβο, ο Τζόσουα Τσεπτέγκεϊ από την Ουγκάντα έκανε 26.11 στο δεκάρι, ενώ μέχρι τότε είχε 26.48 καλύτερο χρόνο, και 12.35.36 στο πεντάρι, στις 14 Αυγούστου 2020 στο Μόντε Κάρλο, σπάζοντας τα δύο παγκόσμια ρεκόρ του Μπεκέλε: το 26.17.53 από τον Αύγουστο του 2005 στις Βρυξέλλες και το 12.37.35 από τον Μάιο του 2004 στο Χένχελο της Ολλανδίας.

Με αυτά τα παπούτσια «ντύνουν» τα πόδια τους οι δύο κορυφαίοι Αιθίοπες μαραθωνοδρόμοι στο Τόκιο. Ο Μπεκέλε δεν θα είναι εκεί. Κι αν αποφασίσει να τερματίσει την καριέρα του, ουδείς, μέχρι το τέλος της ζωής του, πρόκειται να τον πείσει ότι δεν υπήρξε δόλος (και ενδεχομένως μια αφατή συνωμοσία) για την καρατόμησή του.