Έντσο Φεράρι - Το πάθος του ήταν η Ωραία Ελένη

Ξαφνικά, τα κινηματογραφικά στούντιο ψάχνουν τον τρόπο να αναβιώσουν τη ζωή του Έντσο Φεράρι. Ο άνθρωπος που, προς πείσμα όλων, έστησε την επιβλητική Scuderia Ferrari και χάρισε στον κόσμο, μέσω του επωνύμου του, την πιο πλήρη λέξη που μπορεί να πει κάποιος όταν αναφέρεται σε αυτοκίνητα, γίνεται διάσημος ως οντότητα.

Ο Άνταμ Ντράιβερ, που θα τον ενσαρκώσει στην ταινία που θα βγει για τη ζωή του, είναι… σταθερά λεφτά σε ό,τι αφορά τις υποκριτικές ικανότητές του. Ταυτοχρόνως, όμως, ο Στίβεν Νάιτ, δημιουργός της σειράς «Peaky Blinders», πρόκειται να αναλάβει την παραγωγή για την αποτύπωση της ζωής ενός ανθρώπου που γεννήθηκε στη Μόντενα, όμως σπίτι του ήταν το Μαρανέλο.

Τα λαμπερά μοντέλα δεν θα γινόταν παρά να λέγονται Ferrari. Η λέξη θα έπρεπε να έχει προκύψει μόνο με την προοπτική ενός αυτοκινήτου που θα υπαγόταν στα αξιομνημόνευτα ανθρώπινα κατορθώματα. Ο γιος του μεταλλουργού Αλφρέντο και της Ανταλγκίσα, άλλωστε, υπήρξε οδηγός αγώνων πριν γίνει ο ιδρυτής της σπουδαιότερης αυτοκινητοβιομηχανίας στον κόσμο.

Ήταν η μεγαλύτερη αγάπη του και γι’ αυτό δεν κρινόταν από τα αποτελέσματά του, παρ’ ότι δεν ήταν αμελητέα. Από τα 10 του, όταν είδε τον πρώτο αγώνα στην Μπολόνια, για το μικρό Έντσο το μέλλον είχε… γράψει, αν και όχι ακριβώς.

Του άρεσε η αθλητική δημοσιογραφία, στο βαθμό που υπάρχει κείμενό του, στο οποίο περιγράφει το παιχνίδι Μόντενα-Ίντερ, στην «Gazzetta dello Sport», με ημερομηνία 16 Νοεμβρίου 1914.

Επίσης, ήθελε να γίνει τενόρος. Δεν είναι απλή η απάντηση στην ερώτηση αν αυτό το απωθημένο τον έκανε να… σμιλέψει το βρηχυθμό των αυτοκινήτων του, παρ’ ότι δεν αποκλείεται. Δεν επιθυμούσε να συνεχίσει τη δουλειά του πατέρα του, παρ’ όλο που ήταν ο 31ος εργαζόμενος στο «Officina Meccanica Alfredo Ferrari».

Το εργοστάσιο αυτό έχει λυρική σημασία για την αυτοκινητοβιομηχανία, στο βαθμό που είναι πλέον χώρος του μουσείου της Ferrari. Άλλωστε, βρισκόταν στην οδό Paolo Ferrari, ένα επώνυμο -ή έστω μια ρίζα- με την οποία συνδέθηκε ο κόσμος του αυτοκινήτου.

Άλλωστε, το βράδυ που συμφωνήθηκε η έναρξη της εταιρείας «Scuderia Ferrari», με κεφάλαιο 200.000 λιρών, ο Έντσο δειπνούσε με τους Αουγκούστο και Αλφρέντο Κανιάτο, αδέλφια που είχαν κάνει όνομα στον κόσμο της κλωστοϋφαντουργίας, τα οποία κατάγονταν από τη… Φεράρα!

Εκείνη η συνάντηση στο «Casa le Fascio» της Μπολόνια έγινε στις 16 Νοεμβρίου του 1929, δηλαδή ακριβώς 15 χρόνια από την πρώτη υπογραφή του Έντσο στην «Gazzetta». Αυτή, όμως, δεν ήταν η μόνη ενασχόλησή του με την αθλητική δημοσιογραφία, μια και το 1924 θα είναι ένας από τους ιδρυτές της «Corriere dello Sport», στην οποία παρέμεινε για δύο χρόνια.

Τα δάκρυα στο χιονισμένο Parco del Valentino

Αν και το υπόβαθρο σχετικά υπήρχε, οι ατυχίες δεν έλειψαν από τη ζωή του Έντσο σε νεαρή ηλικία.

Έμεινε ορφανός στα 17 του, αφού ο πατέρας του προσβλήθηκε από πνευμονία, ενώ ένα χρόνο αργότερα το πλήγμα ήταν ακόμα βαρύτερο: ο μεγαλύτερος αδελφός του, Ντίνο, σκοτώθηκε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου είχε παρουσιαστεί ως εθελοντής στρατιώτης.

 

Ο Έντσο ήταν 18 όταν έμεινε χωρίς πατέρα και αδελφό, με μόνη προίκα του την τέχνη που έμαθε στο εργοστάσιο. Αν και δεν θα ήταν ο καταλύτης στη ζωή του, θα τον έβγαζε από τη δύσκολη θέση που βάζει τους ανθρώπους ένα από τα πιο επείγοντα ερωτήματα: τι κάνουμε τώρα;

Το Πυροσβεστικό Σώμα της Μόντενα έψαχνε για τορναδόρους και ο Έντσο εντάχθηκε σε αυτό, ενώ ένα χρόνο αργότερα κατετάγη στο 3ο Σύνταγμα Αλπικού Πυροβολικού. Η θητεία του ήταν βραχεία, όχι επειδή υπήρξε ανυπότακτος, αλλά διότι προσβλήθηκε από πλευρίτιδα. Απολύθηκε και στις αποσκευές του βρισκόταν μια συστατική επιστολή, η οποία ήλπιζε να του δώσει δουλειά στη FIAT.

Ήταν ακριβώς η στιγμή που ο Έντσο κατάλαβε ότι ο κόσμος είναι σκληρός -και πως πρέπει και εκείνος να γίνει τραχύς. Μετά την απόρριψη του διευθυντή Προσωπικού Ντιέγκο Σόρια -οι πληροφορίες ότι ένιωσε πως ήταν κακό κάρμα αυτή η άρνηση ελέγχονται ως ανακριβείς- ο Έντσο ένιωθε μόνος του στον κόσμο.

Όπως είπε ο ίδιος, «ήταν ο δύσκολος χειμώνας του 1918-1919, τον θυμάμαι με πολύ πόνο. Περιπλανιόμουν στον δρόμο, τα ρούχα μου είχαν παγώσει πάνω μου. Διέσχιζα το Parco del Valentino ανοίγοντας δρόμο μέσα στο χιόνι με τα χέρια μου. Κάθισα σ’ ένα παγκάκι… Ήμουν μόνος μου, ο πατέρας μου και ο αδελφός μου είχαν πεθάνει. Με έπιασε απελπισία και άρχισα να κλαίω».

Αν ξανάκλαψε από τότε, δεν είναι γνωστό. Δεν θα το έκανε μόνος του πάντως, αφού δίπλα του θα ήταν η Λάουρα Ντομίνικα Καρέλο, ετών 19 όταν την γνώρισε. Ο γάμος τους έγινε στις 28 Απριλίου του 1923 και ο γιος τους, που γεννήθηκε το 1932 και ήταν ο λόγος που ο Έντσο δεν οδήγησε ξανά σε αγώνες, πήρε το όνομα Ντίνο, προς τιμή του αδελφού του Έντσο.

Δυστυχώς, ο Φεράρι θα έπρεπε να αποχωριστεί ακόμα έναν Ντίνο, τον πιο αγαπημένο του, αρκετά σύντομα. Η μυϊκή δυστροφία τύπου «Duchenne» τον οδήγησε στο θάνατο το 1956. Πάντως, δεν ήταν ο μόνος γιος του, αν και ήταν ο μόνος με τη Λάουρα.

Ο Πιέρο Φεράρι, καρπός του παράνομου έρωτά του με τη Λίνα Λάρντι, γεννήθηκε στις 22 Μαΐου 1945, αλλά ο Έντσο τον αναγνώρισε το 1978 και μόνο αφού πέθανε η σύζυγός του επί 55ετία, Λάουρα.

Το «Cavallino Rampante»

Όπως οι περισσότεροι Ιταλοί, ο Έντσο δεν είχε οποιαδήποτε συστολή σε ό,τι αφορούσε τις ικανότητές του. Ήταν πια 21, όταν βρήκε δουλειά στο Μιλάνο, το 1919, στην εταιρεία Costruzioni Meccaniche Nazionali, για την οποία, αφού πέρασε το στάδιο του οδηγού δοκιμαστή, έγινε οδηγός αγώνων.

Ο πρώτος αγώνας του, στις 5 Οκτωβρίου του ίδιου έτους, του έφερε την τιμητική τέταρτη θέση. Μάλιστα, επρόκειτο για την ανάβαση Parma-Poggio di Berceto και το μοντέλο ήταν ένα CMN 15/20, στην κατηγορία των 3.000 κυβικών εκατοστών.

Στις 23 Νοεμβρίου στάθηκε άτυχος, αφού κατά τη διάρκεια του αγώνα Targa-Florio, με συνοδηγό του το μηχανικό Νίνο Μπερέτα, έπεσε σε πολιτική διαδήλωση. Ήταν τέτοια η καθυστέρηση, που μπορεί τελικά να έφτασε ασθμαίνοντας στο Παλέρμο και να τερμάτισε, αλλά δεν χρονομετρήθηκε, απλούστατα επειδή οι χρονομέτρες είχαν φύγει.

Το ζητούμενο, πάντως, που ήταν να γίνει γνωστός, το είχε καταφέρει. Στο βαθμό που η Alfa Romeo, με την οποία συνδέθηκε ιδιαιτέρως συναισθηματικά, τον έκανε οδηγό της. Ο Έντσο ήταν ικανός και το απέδειξε κατευθείαν με μια Alfa Romeo 40/60.

Η συμβολική στιγμή του, όμως, εκείνη που καταγράφηκε από την Ιστορία και τη μυθολογία, ήρθε το 1923 στο Σάβιο. Ήταν ο νικητής του Grand Prix, επιπλέον γνώρισε τους γονείς του Φραντσέσκο Μπαράτσα, ενός πιλότου τον οποίο θρήνησε η Ιταλία τον Ιούνιο του 1918.

Συμπάθησαν τον Φεράρι στο σημείο που η μητέρα του Φραντσέσκο, κόμισσα Παολίνα Μπιανκόνι, του χάρισε το θυρεό της οικογένειας. Του είπε να το βάζει στο αυτοκίνητό του για να του φέρνει καλή τύχη, όπως και έκανε.

Η τιμή για τον Έντσο ήταν μεγάλη, αλλά το σύμβολο ακόμα μεγαλύτερο: το άλογο που στέκεται στα πίσω πόδια του. Δεν χρησιμοποιείται αριθμητικό άρθρο, επειδή όλοι ξέρουν ποιο είναι το άλογο: το «Cavallino Rampante» συνδέθηκε με τη Ferrari και προκαλεί ρίγη συγκίνησης στους λάτρεις της.

Ο μητροκτόνος

Ο γεννημένος στις 18 Φεβρουαρίου 1898 Έντσο ήταν φτιαγμένος για το χώρο του αυτοκινήτου. Η ημερομηνία γέννησης ενδεχομένως και να είναι λανθασμένη, η μαία που τον δήλωσε στο ληξιαρχείο το έκανε στις 20 του ίδιου μήνα, ενώ ο πατέρας του δεν πρόλαβε τη γέννηση του μικρού.

Η ιστορία έχει πλάκα, διότι ο Αλφρέντο είπε ότι χιόνιζε και γι’ αυτό καθυστέρησε να πάει στο νοσοκομείο για το νεογέννητο Έντσο Ανσέλμο, παρ’ όλα αυτά στη Μόντενα δεν έριξε… νιφάδα όλο τον Φεβρουάριο.

Πάντως, η μητέρα του έστελνε ευχετήρια κάρτα στο Μαρανέλο στις 20 του δεύτερου μήνα του έτους. Ο Έντσο συνδέθηκε με την Alfa Romeo ακόμα και αφού έκανε τη «Scuderia». Συνέχισε να δουλεύει εκεί ως οδηγό αγώνων και αγωνιστικός διευθυντής, πόστο που είχε και στην αυτοκινητοβιομηχανία με το δικό του όνομα.

Στην Ιταλία έγινε διάσημος για τις νίκες του και την προσφορά του στην αυτοκίνηση. Το 1924 του απονέμεται ο τίτλος του «Ιππότη του Ιταλικού Στέμματος» («Cavaliere dell’Ordine della Corona del Regno d’Italia») και το 1927 ο τίτλος του «Commendatore» («Ταξιάρχη του Στέμματος») για την προσφορά του στη χώρα του μέσω των αγώνων αυτοκινήτων.

Αυτό το προσωνύμιο, «Il Commendatore», επιβλητικό το δίχως άλλο, θα τον ακολουθεί στην καριέρα του.

Όσο ήταν στην Alfa Romeo, πετύχαινε σημαντικές νίκες: ήταν πρώτος το 1927 και το 1928 στο «Circuito di Modena», το οποίο άρχισε με τη δική του επικράτηση. Επίσης, ήταν σπουδαίος στρατολόγος και στην ομάδα της Alfa Romeo πήγε πάνω από 40 οδηγούς.

Αυτό, πάντως, δεν κράτησε πολύ. Οι περικοπές ανάγκασαν την εταιρεία να τον απολύσει και να τον αναγκάσει να υπογράψει ένα μνημόνιο, κατά το οποίο το όνομά του θα ήταν άφαντο την επόμενη τετραετία, δηλαδή από το 1939 έως και το 1942, για οποιαδήποτε αγωνιστική ομάδα.

Ο Έντσο είναι αγωνιστικός διευθυντής στη Scuderia, αλλά το κεφάλι του ψάχνει για δράσει. Όταν επιστρέφει στη Μόντενα, δημιουργεί την εταιρεία «Auto Avio Costruzioni» («ACC») και ασχολείται με αεροσκάφη της ιταλικής αεροπορίας, για λογαριασμό της οποίας κατασκευάζει τμήματά τους.

Ό,τι κάνει, το πράττει με τρόπο αμιγώς ιταλικό, με πάθος ασίγαστο. «Το πάθος δεν περιγράφεται, βιώνεται», είχε πει, θυμίζοντας τον Όμηρο, που στην Ιλιάδα του δεν περιέγραψε ποτέ την Ωραία Ελένη.

Μόνο να φανταστούν μπορούν ο αναγνώστης και ο υπογράφος από πόση ένταση οιστρηλατήθηκε όταν, τον Δεκέμβριο του 1939, ο Αλμπέρτο Ασκάρι του ζήτησε να φτιάξει δύο αγωνιστικά αυτοκίνητα, ένα για τον ίδιο και ένα για τον Λοτάριο Ρανγκόνι Μακιαβέλι, τον οποίο συστήνει ως φίλο του.

Η Auto Avio Costruzioni 815, που θεωρείται η πρώτη ανεπίσημη Ferrari, είναι γεγονός. Η παρουσίαση της γίνεται ενώ έχει αρχίσει ο πόλεμος που θα μείνει στην Ιστορία ως Β’ Παγκόσμιος, τον Απρίλιο του 1940. Επειδή το αυτοκίνητο έχει οκτακύλινδρο κινητήρα και είναι 1.500 κυβικών εκατοστών, παίρνει τον κωδικό 815. Ο ενεστώτας χρησιμοποιείται επειδή έχει διασωθεί ένα μοντέλο, εκείνο που οδηγούσε ο Ασκάρι.

Ούτε ο ίδιος το ήθελε, πάντως, να μείνει στη Μόντενα. Εν μέσω πολέμου και πριν οι Ιταλοί γυρίσουν το γράμμα, το 1943, πάει την εταιρεία του στο Μαρανέλο. Οι δύο βομβαρισμοί τον θορυβούν, αλλά δεν τον πτοούν: την ξαναφτιάχνει.

Η νέα αρχή, μετά τη λήξη του Πολέμου, σηματοδοτείται από την απόφαση να φτιαχτούν αυτοκίνητα για την αγορά. Η πρώτη Ferrari είναι η 125 S. Η 11η Μαΐου 1947 ήταν ιδιαίτερη μέρα για την εταιρεία, τον Έντσο και το συνεργάτη του, Τζοάκινο Κολόμπο. Ο 12βάλβιδος κινητήρας θα γίνει μόνιμη επωδός των αυτοκινήτων της.

Ο Φεράρι κάνει σήμα το «Cavalino Rampante» και αποδεικνύεται σκληρό καρύδι. Οι μαρτυρίες τον περιγράφουν ως δύστροπο, σχεδόν απολυταρχικό, αλλά το 1969 λυγίζει όταν οι Ανιέλι αγοράζουν το 50% της εταιρείας για λογαριασμό της FIAT. Όρος είναι να κρατήσει την απόλυτη δικαιοδοσία των αποφάσεων μέχρι το θάνατό του, στις 14 Αυγούστου 1988.

Μέχρι τότε, έχουν σκοτωθεί οδηγοί σε σημείο που το Μαρανέλο να περιγράφεται ως «χτισμένο επί πτωμάτων» και έχει απολύσει κόσμο και κοσμάκη, επειδή η σύζυγός του, Λάουρα, επεμβαίνει στις υποθέσεις της εταιρείας.

Επιπλέον, έχει… μπλοφάρει σε ενδεχόμενη συμφωνία για την αγωνιστική Ford-Ferrari με τον Χένρι Φορντ, ο οποίος τον… εκδικείται όταν τέσσερα GT-40 είναι τα πρώτα αυτοκίνητα που τερματίζουν στο Grand Prix του Λεμάν το 1966.

Ο «γέρος» σκέφτεται για λίγο να κλείσει την εταιρεία, αλλά δεν το κάνει. Αντιθέτως, επιστρέφει πιο δυνατός.

Η ταινία για τη ζωή του, πάντως, πρέπει να αρχίσει με την εξής σκηνή: ο Έντσο στο γραφείο του, στις 14 Ιουλίου 1951. To Grand Prix στο Σίλβερστοουν βρίσκεται σε εξέλιξη και ο 53χρονος μεγιστάνας, ενώ προσπαθεί να ασχοληθεί με άλλα πράγματα, δεν μπορεί να ξεφορτωθεί το άγχος για το αποτέλεσμα.

Έχει καταφέρει και τα αγωνιστικά του παίρνουν μέρος στο πρωτάθλημα από την προηγούμενη χρονιά, την πρώτη της Formula 1. Ο Έντσο ξέρει ότι κάποια στιγμή θα έρθει η πρώτη νίκη. Το τηλέφωνο χτυπάει. Είναι ο επικεφαλής της ομάδας, που τον πληροφορεί ότι ο Χοσέ Φροϊλάν Γκονζάλες νικά τον Χουάν Μανουέλ Φάντζιο και την Alfa Romeo του.

Ο Έντσο κλείνει το τηλέφωνο. Κοιτάζει από το παράθυρο τον ουρανό, όπως φαίνεται από το Μαρανέλο. Τα μάτια του βουρκώνουν και δάκρυα φεύγουν. Κάποια είναι χαράς, για τη νίκη, άλλα λύπης, επειδή στην ούγια νίκησε την Alfa Romeo, την εταιρεία που αγάπησε όπως τη ζωή του.

Δεν κάνει τον κόπο να πιάσει το μεταξένιο μαντίλι του και ενώ συνεχίζει να κοιτάζει έξω, ψιθυρίζει: «Σήμερα, σκότωσα τη μητέρα μου».

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News