Ενρίκε Γκαρσία: Ο προκλητικός «ποιητής» της μπάλας που έκρινε το Κόπα Αμέρικα του 1941

Η κατάκτηση του 16ου Κόπα Αμέρικα από την Αργεντινή, με τη νίκη επί της γηπεδούχου Χιλής με 1-0 στις 4 Μαρτίου 1941, δεν ήταν υπόθεση μόνο ενός ποδοσφαιριστή.

Oι πρωταγωνιστές ήταν πολλοί. Πρώτος μεταξύ ίσων ήταν μάλλον ο Χοσέ Μανουέλ Μορένο, ο θρυλικός μέσα δεξιά της «Μηχανής» της Ρίβερ Πλέιτ, με το επιβλητικό παρουσιαστικό που παρέπεμπε στον… Έρολ Φλιν και έχει γίνει ευρύτερα γνωστός χάρη στον Εδουάρδο Γκαλεάνο. Ο Ουρουγουανός λογοτέχνης ήταν ένας από τους μυριάδες Λατινοαμερικάνους που θεωρούσαν εφάμιλλης αξίας με τον Ντιέγκο Μαραντόνα τον χαρισματικό άσο που ήταν πιο γνωστός με το παρατσούκλι «El Charro» και είχε πετύχει τρία τέρματα σ’ εκείνο το τουρνουά.

Εξίσου πολύτιμοι, όμως, ήταν κι άλλοι, όπως ο Αδόλφο Πεδερνέρα, ένα ακόμα γρανάζι της «Máquina» που είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στην «Αλμπισελέστε». Ο Αντόνιο Σάστρε της Ιντεπεντιέντε, που πέτυχε το γκολ της νίκης επί της Ουρουγουάης και ο Χοσέ Σαλομόν της Ρασίνγκ, ο ηγέτης της αμυντικής γραμμής που φορούσε και το περιβραχιόνιο του αρχηγού. Και φυσικά ο θρύλος της Τίγκρε, Χουάν Μαρβέσι, ο οποίος κέρδισε τον τίτλο του πρώτου σκόρερ της διοργάνωσης με τα πέντε τέρματα που σημείωσε σε ένα μόνο παιχνίδι: το 6-1 επί του Ισημερινού.

Ωστόσο, αυτός που θα μας απασχολήσει στο παρόν αφιέρωμα είναι ο παίκτης που πέτυχε το γκολ της νίκης στον αγώνα με τη Χιλή που διεξήχθη σαν σήμερα. Ο λόγος για τον Ενρίκε Γκαρσία, ο οποίος θεωρείται έως και σήμερα ο κορυφαίος αριστερός εξτρέμ που ανέδειξε ποτέ το αργεντίνικο ποδόσφαιρο, παρά το γεγονός ότι δεν κατέκτησε ποτέ το εγχώριο πρωτάθλημα.

Ήταν, βλέπετε, το μεγάλο «αστέρι» της Ρασίνγκ Κλουμπ, ομάδας που βρισκόταν μόνιμα στη σκιά της Μπόκα Τζούνιορς, της Ρίβερ Πλέιτ και της Ιντεπεντιέντε που εναλλάσσονταν στην κορυφή της Primera. Τούτο, όμως, δεν τον εμπόδισε να αφήσει το αποτύπωμά του στις συνειδήσεις των φιλάθλων που είχαν την τύχη να τον δουν να… ζωγραφίζει στα γήπεδα με το μαγικό αριστερό του πόδι, από τις αρχές της δεκαετίας του 1930.

Ήταν τόσο καλός χειριστής της μπάλας ώστε ο Τύπος της εποχής να του αποδώσει το προσωνύμιο «El Poeta de la Zurda» («ο αριστεροπόδαρος ποιητής»). Πιο πολύ όμως μνημονεύεται σήμερα ως «El Chueco», παρατσούκλι που μπορεί να αποδοθεί ελεύθερα ως «στραβοκάνης». Του το είχαν κολλήσει από τότε που ήταν μικρός, μια και τα πόδια του σχημάτιζαν κάτι σαν… όμικρον όταν στεκόταν όρθιος. Τα γόνατά του δεν ακουμπούσαν το ένα το άλλο.

Δαιμόνιος ντριμπλέρ, που μπορούσε να βγάζει σέντρες ακριβείας αλλά και να σκοράρει, ο Γκαρσία αποτελούσε πόλο έλξης για τους ποδοσφαιρόφιλους στα γήπεδα όπου αγωνιζόταν, ανεξάρτητα με την οπαδική προτίμηση του καθενός. Πολλοί τον χαρακτήριζαν «φαινόμενο» (πολύ πριν τον Βραζιλιάνο Ρονάλντο), υπήρχαν όμως κι εκείνοι που δεν τον χώνευαν λόγω του χαρακτήρα του.

Τον θαύμαζε ο Τσε στο Ροζάριο

Γεννημένος στις 20 Νοεμβρίου 1912 στη Σάντα Φε, ο Ενρίκε Γκαρσία έκανε τα πρώτα του ποδοσφαιρικά βήματα με τη Λας Ρόσας, το σωματείο της γειτονιάς του. Μετά την απόρριψή του απ’ την Ουνιόν, στην αναπληρωματική ομάδα της οποίας αγωνιζόταν ο αδελφός του, πήρε μεταγραφή στην Κλαμπ Μπράουν και κατόπιν στη Χιμνάσια Ι Εσγκρίμα.

Με την τελευταία πανηγύρισε την κατάκτηση του περιφερειακού πρωταθλήματος της Σάντα Φε το 1931, ως μέλος της επιθετικής πεντάδας που κέρδισε τον χαρακτηρισμό «Οι Πιστολέρο» (λόγω της συχνότητας με την οποία έστελναν την μπάλα στα δίχτυα). Από στόμα σε στόμα άρχισε να διαδίδεται ότι στη Χιμνάσια αγωνιζόταν ένας γητευτής της μπάλας, ο οποίος σκάρωνε απίστευτα χουνέρια στους αντιπάλους του.

Το 1933 ο Γκαρσία μεταπήδησε στη Ροζάριο Σεντράλ, η οποία αγωνιζόταν κι εκείνη στο περιφερειακό πρωτάθλημα. Εξελίχθηκε, όμως, σε ίνδαλμα για τους φιλάθλους της και με τις σπουδαίες εμφανίσεις του προκάλεσε το ενδιαφέρον του εκλέκτορα της εθνικής ομάδας, Μανουέλ Σεοάνε. Έτσι έκανε ντεμπούτο με τη φανέλα της Αργεντινής το 1935, πριν ακόμα αγωνιστεί στο πρωτάθλημα της Primera, κάτι που κατάφερε το 1936 οπότε και μεταγράφηκε στη Ρασίνγκ.

Σύμφωνα με τον θρύλο, ο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα έγινε οπαδός της Σεντράλ γοητευμένος από τα κατορθώματα του Γκαρσία στο μικρό διάστημα που τον είδε να αγωνίζεται με τη φανέλα της. Ο μεγάλος επαναστάτης ήταν μόλις οκτώ ετών (γεννήθηκε το 1928) όταν το ίνδαλμά του έφυγε για την πρωτεύουσα και ορισμένοι αμφισβητούν ότι είχε προλάβει να το δει με τα ίδια του τα μάτια. Το βέβαιο είναι ότι δήλωνε υποστηρικτής της Σεντράλ λόγω εντοπιότητας.

Βιρτουόζος, ατίθασος και προκλητικός

Μόλις μεταγράφηκε στη Ρασίνγκ το 1936 κι αφού είχε προηγηθεί η άκαρπη προσπάθεια της Ιντεπεντιέντε να τον αποκτήσει, ο Τσουέκο μονιμοποιήθηκε στο αριστερό άκρο της Εθνικής Αργεντινής. Το 1937 είχε σημαντική συμβολή στην κατάκτηση του Κόπα Αμέρικα, αφού πέτυχε το γκολ της νίκης επί της Βραζιλίας που έστειλε τις δύο ομάδες σε επαναληπτικό αγώνα για το τρόπαιο. Κι εκεί ήταν ο δημιουργός και των δύο γκολ που σημείωσε ο Βισέντε Ντε Λα Μάτα.

Τόσο ο Σεοάνε όσο κι ο Γκιγέρμο Στάμπιλε που τον διαδέχθηκε στη θέση του ομοσπονδιακού τεχνικού, δεν μπορούσαν να τον αφήσουν εκτός ομάδας κι ας μην ήταν ο πιο υπάκουος ποδοσφαιριστής που είχε περάσει απ’ τα χέρια τους. Για την ακρίβεια, ο Γκαρσία απεχθανόταν την τακτική και, πολύ περισσότερο, να μαρκάρει τους αντιπάλους του. Έλεγε ότι όλα αυτά ήταν επινοήσεις των προπονητών, που ασχήμαιναν το ποδόσφαιρο. «Νομίζω ότι τα συστήματα χρησιμεύουν μόνο στους ανθρώπους που δεν έχουν ταλέντο», είχε πει χαρακτηριστικά.

Ένα ακόμα αρνητικό του, που θα του κόστιζε αν έπαιζε σήμερα, ήταν ότι χρησιμοποιούσε αποκλειστικά το αριστερό του πόδι. Το δεξί τού χρησίμευε μόνο… για να περπατάει και σύμφωνα με τα κιτάπια των Αργεντινών στατιστικολόγων είχε πετύχει μόνο ένα από τα δεκάδες γκολ της καριέρας του με αυτό (σ’ ένα ματς της Ρασίνγκ με τη Σαν Λορένσο το 1942). Κάποτε είχε αποτρέψει τον μασέρ της ομάδας να του κάνει μαλάξεις στο δεξί του πόδι. «Ασ’ το», του είχε πει. «Στο κάτω-κάτω, τι μου χρειάζεται;». Αστειευόμενος, μάλιστα, έλεγε ότι αν είχε μάθει να χειρίζεται την μπάλα εξίσου καλά και με τα δύο πόδια, δεν θα ήταν τόσο καλός με το αριστερό!

Μία άλλη ιστορία που κυκλοφορεί θέλει τον Φιοραβάντι, διάσημο Αργεντινό ραδιοσχολιαστή της εποχής, να ζητά από τον Τσουέκο να δώσει ασίστ στον σέντερ φορ Φάμπιο Κασάν, στη διάρκεια ενός φιλικού αγώνα με τη Βραζιλία τον Μάρτιο του 1940. Σχεδόν αμέσως ο Γκαρσία έβγαλε μια εξαιρετική σέντρα προς τον Κασάν για το 5-1 και κατευθύνθηκε προς το μέρος του Φιοραβάντι λέγοντάς του με περιπαικτικό ύφος: «Και τώρα, σε ποιον;».

Όπως πολλές ιδιοφυΐες, είχε μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του και δεν έχανε ευκαιρία να το δείχνει. Πολλές αργεντίνικες πηγές επιβεβαιώνουν τον Γκαλεάνο, ο οποίος έγραψε ότι ύστερα από κάθε φαντεζί ενέργειά του που κατέληγε σε γκολ, ο Γκαρσία έπαιρνε την μπάλα παραμάσχαλα και με το πόδι του προσπαθούσε να σκεπάσει τα ίχνη που είχε αφήσει ο διασκελισμός του. Όταν τον ρώτησαν γιατί το έκανε αυτό, απάντησε με ύφος: «Για να μην μπορέσουν να με αντιγράψουν»!

Πέθανε φτωχός και ξεχασμένος

Η μεγάλη καριέρα του Γκαρσία ανακόπηκε απρόσμενα το 1942, όταν υπέστη ρήξη μηνίσκου και χρειάστηκε να χειρουργηθεί. Τότε, όμως, η αθλητιατρική βρισκόταν στα σπάργανα και μια επέμβαση ρουτίνας όπως θεωρείται σήμερα η συγκεκριμένη, είχε μικρές πιθανότητες επιτυχίας.

Ο Τσουέκο δεν επανήλθε ποτέ στην κατάσταση που ήταν πριν τον τραυματισμό του και το 1944 πήρε την πικρή απόφαση να κρεμάσει τα παπούτσια του. Σε 233 συμμετοχές με τη Ρασίνγκ στην Primera πέτυχε 78 γκολ, αριθμός που δεν ήταν διόλου ευκαταφρόνητος για εξτρέμ που δεν το κουνούσε εύκολα απ’ την πλάγια γραμμή. Ακόμα πιο εντυπωσιακό θα ήταν το νούμερο των ασίστ που έδωσε, αλλά δεν θα το μάθουμε ποτέ, αφού σε κανένα μέρος του κόσμου δεν τις μετρούσαν τότε.

Μετά το τέλος της καριέρας του άνοιξε ένα ζαχαροπλαστείο, το οποίο λειτούργησε μέχρι το 1960. Επέστρεψε στο ποδόσφαιρο αναλαμβάνοντας πόστο ανιχνευτή ταλέντων και προπονητή στα τμήματα υποδομής της Ρασίνγκ. Ο άνθρωπος που αρνούνταν να μπει σε καλούπι ως παίκτης, θα αναλάμβανε τώρα να «φτιάξει» νέους ποδοσφαιριστές; Ήταν αναμενόμενο να μην πετύχει κι ας διαβεβαίωνε σε συνέντευξή του στο «El Grafico» ότι οι αντιλήψεις του είχαν αλλάξει.

Ο Γκαρσία πέθανε στις 23 Αυγούστου 1969, έχοντας ζήσει τα τελευταία του χρόνια φτωχός και ξεχασμένος. Η δόξα του είχε ξεθωριάσει με συνέπεια να φτάσει στο σημείο να περιφέρεται στα μαγαζιά και να ζητιανεύει. «Είμαι ο Ενρίκε Γκαρσία, ο κορυφαίος εξτρέμ της ποδοσφαιρικής ιστορίας. Μπορείτε να με κεράσετε έναν καφέ;» έλεγε στους θαμώνες που τον κοιτούσαν με δυσπιστία. Οι φίλαθλοι που τον είχαν θαυμάσει στα γήπεδα, ήταν πια λίγοι. Κι εκείνοι, όμως, θα δυσκολεύονταν να τον αναγνωρίσουν.

Ο Ουρουγουανός δημοσιογράφος Ντιέγκο Λουσέρο, ο οποίος κατείχε το προνόμιο να έχει παρακολουθήσει από κοντά όλα τα Παγκόσμια Κύπελλα από το 1930 έως και το 1994, είχε γράψει για τον Τσουέκο ότι αποτελούσε την προσωποποίηση του βρόμικου παιχνιδιού. «Ήταν ατίθασος, χλευαστικός, ειρωνικός, σχεδόν αγενής προς τους αντιπάλους του, άγγελος και δαίμονας συγχρόνως, που άλλοι τον θαύμαζαν κι οι υπόλοιποι τον μισούσαν. Οι ενέργειές του ήταν όλες ιδιοφυείς, όμως η συμπεριφορά του ήταν εντελώς προκλητική».

Πηγές: Martin Estevez («Enrique Garcia: el poeta de la zurda – El Grafico), Carlos Aira («El Chueco Enrique Garcia: un crack olvidado» – abrilacancha.com.ar), afa.com.ar («Enrique ‘Chueco’ García, el legendario poeta de la zurda»), Wikipedia.

Άλλα γεγονότα στην Ελλάδα και τον κόσμο στις 4 Μαρτίου

2023: Πεθαίνει σε ηλικία 82 ετών ο παλαίμαχος διεθνής ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού, Χρήστος Ζαντέρογλου. Βασικό στέλεχος της ομάδας του Μάρτον Μπούκοβι που αναδείχτηκε πρωταθλήτρια το 1966 και το 1967, κατέχει έως και σήμερα το ρεκόρ σερί συμμετοχών στην Α’ Εθνική (164).

2018: Ο αρχηγός της Φιορεντίνα, Νταβίντε Αστόρι, εντοπίζεται νεκρός στο δωμάτιο του ξενοδοχείου του Ούντινε όπου είχε καταλύσει η αποστολή της ομάδας, η οποία την ίδια ημέρα θα αντιμετώπιζε την Ουντινέζε σε αγώνα πρωταθλήματος. Ήταν 31 ετών και είχε φορέσει 17 φορές τη φανέλα της Εθνικής Ιταλίας. Η νεκροψία δείχνει ότι ο Αστόρι υπέστη ανακοπή καρδιάς κατά τη διάρκεια του ύπνου του. Η ιταλική ομοσπονδία αναβάλλει όλους τους αγώνες της πρώτης και της δεύτερης κατηγορίας που ήταν προγραμματισμένοι να διεξαχθούν εκείνη την ημέρα.

2017: Η Κατερίνα Στεφανίδη κατακτά το χρυσό μετάλλιο στο επί κοντώ στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Κλειστού Στίβου του Βελιγραδίου, με άλμα στα 4.85 μέτρα. Την ίδια ημέρα η Βούλα Παπαχρήστου κατακτά το χάλκινο μετάλλιο στο τριπλούν, με άλμα στα 14.24 μέτρα.

2007: Με γκολ του Δημήτρη Παπαδόπουλου στο 89ο λεπτό ο Παναθηναϊκός νικά 1-0 τον Ολυμπιακό στο «Γ. Καραϊσκάκης» και βάζει τέλος σε ένα σερί 11 αγώνων χωρίς εκτός έδρας νίκη επί του «αιωνίου» αντιπάλου του στο πρωτάθλημα.

2002: Πεθαίνει σε ηλικία 62 ετών ο παλαίμαχος Γιουγκοσλάβος λίμπερο, Βέλιμπορ Βάσοβιτς. Ήταν ο αρχηγός του Άγιαξ στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών του 1971 κόντρα στον Παναθηναϊκό (2-0), με τον οποίο έκλεισε την πλούσια καριέρα του. Ο Βάσοβιτς είχε παίξει στον τελικό της κορυφαίας ευρωπαϊκής διοργάνωσης και το 1969 (Μίλαν-Άγιαξ 4-1, με τον ίδιο να σημειώνει το γκολ του «Αίαντα») και το 1966 ως παίκτης της Παρτίζαν Βελιγραδίου (όπου πάλι σκόραρε, αλλά η ομάδα του ηττήθηκε με 2-1 από την Ίντερ).

2001: Με γκολ του Τζόρτζεβιτς έπειτα από μαγική ενέργεια του Ζιοβάνι, ο Ολυμπιακός νικά με 1-0 τον Παναθηναϊκό στο ΟΑΚΑ και κάνει το πιο καθοριστικό βήμα για την κατάκτηση του πρωταθλήματος για πέμπτη διαδοχική σεζόν.

2000: Σκοτώνεται σε τροχαίο δυστύχημα ο 18χρονος πρωταθλητής του Πανιωνίου στην ενόργανη γυμναστική, Χρήστος Φανδρίδης. Το 1998 είχε κατακτήσει το χρυσό μετάλλιο στους Παγκόσμιους Αγώνες Νεότητας της Μόσχας, ενώ το 1999 είχε αναδειχθεί πρωταθλητής Ελλάδας στις ασκήσεις εδάφους και το άλμα.

1995: Η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ συντρίβει με 9-0 την Ίπσουιτς με πέντε γκολ του Άντι Κόουλ και σημειώνει νέο ρεκόρ ευρύτερης νίκης στην Premier League. Το ρεκόρ ισοφαρίζουν η Λέστερ το 2019 (9-0 εκτός έδρας τη Σαουθάμπτον) και η Λίβερπουλ το 2022 (9-0 την Μπόνρμουθ).

1993: Ο Ολυμπιακός αναδεικνύεται ισόπαλος 1-1 με την Ατλέτικο Μαδρίτης στο ΟΑΚΑ, στον πρώτο προημιτελικό του Κυπέλλου Κυπελλούχων (63′ Βαΐτσης/11′ Μόγια).

1989: Ο Κουβανός άλτης του ύψους, Χαβιέ Σοτομαγιόρ, υπερβαίνει τα 2.43 μ. σε μίτινγκ στη Βουδαπέστη και σημειώνει νέο παγκόσμιο ρεκόρ κλειστού στίβου, το οποίο αντέχει μέχρι σήμερα. Το παλιό ρεκόρ με 2.42 μ. κατείχε ο Δυτικογερμανός, Κάρλο Τρένχαρντ, από το 1988.

1987: Ο Πανιώνιος συντρίβει με 3-0 τον Ολυμπιακό στη Νέα Σμύρνη, στον πρώτο προημιτελικό του Κυπέλλου Ελλάδας.

1972: Η Εθνική Ελλάδας νικά για πρώτη φορά στην ιστορία της την Ιταλία με 2-1, σε φιλικό αγώνα στο στάδιο «Γ. Καραϊσκάκης». Ο Αντώνης Αντωνιάδης ανοίγει το σκορ στο 12′, οι «Ατζούρι» (που κατεβαίνουν πλήρεις) ισοφαρίζουν με τον Ρομπέρτο Μπονινσένια στο 19′ και το νικητήριο γκολ πετυχαίνει ο Σπύρος Πομώνης στο 55′.

1964: Πεθαίνει από ανακοπή καρδιάς σε ηλικία μόλις 38 ετών ο παλαίμαχος ποδοσφαιριστής του Παναθηναϊκού και του Απόλλωνα, Αντώνης Παπαντωνίου. Ήταν αδελφός του μεγάλου άσου του «τριφυλλιού», Γιάννη Παναντωνίου και είχε μία συμμετοχή με την Εθνική Ελλάδας, στην οποία πέτυχε χατ τρικ (στο 8-0 επί της Συρίας τον Νοέμβριο του 1949).

1945: Ιδρύεται στο Βελιγράδι ο Ερυθρός Αστέρας, ένας από τους σημαντικότερους αθλητικούς συλλόγους των Βαλκανίων.

1928: Αρχίζει ο Υπερμαραθώνιος 3.423,5 μιλίων (5.509,6 χιλιομέτρων) με εκκίνηση από το Λος Άντζελες και τερματισμό στη Νέα Υόρκη. Συμμετέχουν 199 δρομείς, εκ των οποίων ολοκληρώνουν τον αγώνα μόνο 55, με τον τελευταίο να τερματίζει στις 26 Μαΐου. Νικητής αναδεικνύεται ο Άντι Πέιν με χρόνο 573 ώρες, 4 λεπτά και 34 δευτερόλεπτα.

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News