Το «αντίο» του Γκασόλ στο μπάσκετ κοστίζει

Το νόημα της διοργάνωσης είναι ούτως ή άλλως διεγερτικό για τους φιλάθλους, σε όλα τα σπορ. Είτε πρόκειται για παγκόσμιο φεστιβάλ, όπως είναι οι Ολυμπιακοί Αγώνες και το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, είτε για τη γιορτή μιας πόλης είτε για το σημείο συνάντησης ανθρώπων που το αντικείμενο σαγήνης αποτελεί κοινό παρονομαστή, το ταξίδι στην πόλη της διοργάνωσης είναι σίγουρα εχέγγυο για να δημιουργήσει αναμνήσεις, το μοίρασμα των οποίων είναι περιττό.

Σε ό,τι αφορά τα Ευρωμπάσκετ, η κρίση για τη σημασία των διοργανώσεων ιστορικά είναι υποκειμενική και αφορά κυρίως σε έθνη: το 1987 και το 2005 για την Ελλάδα, το 1989, το 1991, το 1995, το 1997 και το 2001 για τη Γιουγκοσλαβία, το 1999 για την Ιταλία, το 2003 για τη Λιθουανία, το 2007 για τη Ρωσία, το 2009, το 2011 και το 2015 για την Ισπανία, το 2013 για τη Γαλλία, το 2017 για τη Σλοβενία. Όμως οι αντικειμενικά ιστορικές διοργανώσεις είναι δύο: εκείνη του 1995 στην Αθήνα και αυτή του 2015 σε Γαλλία, Κροατία, Γερμανία και Λετονία. Ο λόγος είναι αρκετά απλός.

Το Συμπόσιο

Οι παρόντες, ο Ντράζεν και οι τρεις Γαργαντούες

Δεν έχουν υπάρξει άλλες διοργανώσεις που το στίγμα των παρισταμένων να είναι τόσο έκδηλο. Ο μακαρίτης Ντράζεν Πέτροβιτς άφησε στην autobahn του Μονάχου την τελευταία πνοή του στις 7 Ιουνίου του 1993, αλλά, με την εξαίρεση και του Νίκου Γκάλη, που από τη Ρώμη, το 1991, δεν έπαιξε ξανά στην Εθνική ως τον Σεπτέμβριο του 1994, που ουσιαστικά εκδιώχθηκε, όλο το ευρωπαϊκό μπάσκετ του δεύτερου μισού της δεκαετίας του ’80 έδωσε το «παρών»: από τους Γιουγκοσλάβους και τους Κροάτες ως τους Λιθουανούς και τους Ρώσους και από τους Έλληνες σωματοφύλακες ως τους Ιταλούς, τους Γάλλους και τους Γερμανούς, δεν υπήρχε παίκτης που να κλήθηκε και να μην πήγε. Όλα τα φαινόμενα, που άνοιξαν, ουσιαστικά, την αγορά του ΝΒΑ, ήταν εκεί: Ο Αρβίντας Σαμπόνις και ο Σαρούνας Μαρτσουλιόνις, ο Βλάντε Ντίβατς, ο Τόνι Κούκοτς και ο Ντίνο Ράτζα.

Μαζί, ο Αλεξάντερ Τζόρτζεβιτς, ο Πρέντραγκ Ντανίλοβιτς, οι Ζόραν Σάβιτς και Σρεντένοβιτς, ο Ζάρκο Πάσπαλι και ο Ντέγιαν Μποντιρόγκα, οι Άριαν Κόμαζετς, Βέλιμιρ Περάσοβιτς, Στόγιαν Βράνκοβιτς, ο Γιούρι Ζντόβτς, οι Σεργκέι Μπαζάρεβιτς, Βασίλι Καράσεφ, Σεργκέι Μπάμπκοφ, Ιγκόρ Κουντέλιν, Μιχαήλ Μιχαΐλοφ και Αντρέι Φετίσοφ, μαζί με τους Βαλντεμάρας Χομίτσιους και Ρίμας Κουρτινάιτις, αλλά και τους Αρτούρας Καρνισόβας και Σαούλιους Στόμπεργκας, οι Ρικάρντο Πίτις, Βάλτερ Μανίφικο, Στέφανο Ρουσκόνι, ακόμα και οι νεαροί Τούρκοι Ιμπραΐμ Κουτλουάι και Μιρσάντ Τουρκτσάν. Ήταν η τελευταία διοργάνωση που όποιους κλήθηκε, πήγε. Αυτό δεν θα ξανασυνέβαινε σε Ευρωμπάσκετ.

Το 2015, πάλι, η απαρτία ήταν ήσσων μπροστά στην ιστορική συγκυρία: τον αποχαιρετισμό των τριών μεγάλων του μπάσκετ τη δεύτερη δεκαετία του μιλένιουμ στην ίδια διοργάνωση. Και, μαζί με αυτόν, μια στατιστική ραψωδία. Έπρεπε να περάσουν 24 χρόνια για να πέσει από την κορυφή στον πίνακα των σκόρερ του Ευρωμπάσκετ ο Νίκος Γκάλης. Για να ευλογηθούν τα γένια του «γκάνγκστερ», ο άνθρωπος χρειάστηκε μόνο 33 παιχνίδι για να βάλει 1.030 πόντους, τη στιγμή που ο Ντιρκ Νοβίτσκι έβαλε 1.052 σε 49, ο Τόνι Πάρκερ 1.104 σε 68 και ο Πάουλ Γκασόλ 1.183 σε 58. Σχεδόν… άλλο άθλημα βεβαίως. Όμως, σε μία διοργάνωση οι τρεις πιο άξιοι Ευρωπαίοι εκπρόσωποι του παιχνιδιού έγιναν η πρώτη τριάδα των σκόρερ στην ιστορία της διοργάνωσης.

Ο τελευταίος εξ αυτών αποσύρθηκε την Τρίτη, 5 Οκτωβρίου 2021.

Ο άνθρωπος από την Ισπανία

Ένας αγνός σκαπανέας

Ο Γκασόλ στα σοβαρά του, μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο, ζήτησε κάποιο χρονικό διάστημα για να σκεφτεί αν θα συνέχιζε την καριέρα του. Στην πορεία του, από εκείνο το ψηλόλιγνο παιδί που έκανε την εμφάνισή του ως παγκίτης στο Ευρωπαϊκό Εφήβων του 1998 στη Βουλγαρία και στο Παγκόσμιο της Πορτογαλίας το 1999, όταν η εθνική Εφήβων Ισπανία με ηγέτη το φίλο του και συνοδοιπόρο του, Χουάν Κάρλος Ναβάρο, πήρε το χρυσό μετάλλιο, ο Γκασόλ ξεκουραζόταν καλοκαίρια μόνο για να επιστρέφει στη δράση μεταγενέστερα. Ο 41χρονος μέλλων Hall of Famer σίγουρα έβαλε στην εξίσωση ότι το 2024 θα είναι… 44, οπότε είναι δύσκολο να προλάβει τους Ολυμπιακούς του Παρισίου. Λόγω του χαρακτήρα του, είναι σχεδόν δεδομένο ότι αισθάνθηκε κάπως άσχημα και φέτος, ως μέλος της 12άδας της Εθνικής που πήγε στο Τόκιο. Ήταν περίπου εκβιαστικό, αφού επέστρεψε στην Ευρώπη και την Μπαρτσελόνα για να προετοιμαστεί, στην πραγματικότητα, για αυτήν τη διοργάνωση, όσο κι αν βρέθηκε πολύ κοντά στην κατάκτηση της Ευρωλίγκας, την οποία δεν πήρε ποτέ, αφού για το ΝΒΑ έφυγε πολύ νωρίς, το 2001.

Το 2015, τότε που έγινε ο πρώτος σκόρερ στην ιστορία των Ευρωμπάσκετ, πέτυχε και το αριστούργημά του. Ήταν 35άρης, καν στα ντουζένια του, όταν έβαλε 40 πόντους στον ημιτελικό των Παρισίων απέναντι στους Γάλλους, οι οποίοι ήταν οι πρωταθλητές Ευρώπης και είχαν εκθρονίσει στην παράταση τους δίχως Πάου Ισπανούς στο μοναδικής ομορφιάς ημιτελικό του 2013, στη «Στόζιτσε» της Λιουμπλιάνα. Η «ρόχα» είχε νικήσει και την Ελλάδα στον προημιτελικό, με άλλο ένα αριστούργημα, ενώ στους ομίλους, σε έναν ψυχοβγάλτη, ανάγκασε τον Ντιρκ Νοβίτσκι να πει αντίο μέσα στο Βερολίνο, μετά το 77-76. Η Ισπανία πέρασε μεταξύ σφύρας και άκμονος για να πάρει το χρυσό μετάλλιο και ήταν εκείνος ο Σεπτέμβριος, πριν 6 χρόνια, που ο Γκασόλ διαχώρισε τον εαυτό του, χαρίζοντας στην πατρίδα του ακόμα μία στιγμή περηφάνιας. Συμπλήρωσε 20 χρόνια στο αντιπροσωπευτικό συγκρότημα, με τη φανέλα του οποίου εν τέλει τελείωσε την καριέρα του. Και σε όσες διοργανώσεις πήγε δεν υπήρχε καν στο κεφάλι του αυτό που λέγεται κόστος ευκαιρίας, δηλαδή ότι θα περνούσε καλύτερα ή θα ήταν πιο αποδοτικός κάπου αλλού.

Η πορεία για την κορυφή

Αφελείς και συνοδοιπόροι

Για τους Ισπανούς, η εμφάνιση των Γκασόλ και Ναβάρο ταυτοχρόνως στην Εθνική, με σημείο εκκίνησης το εντυπωσιακό Ευρωμπάσκετ της Τουρκίας το 2001 και τον ανταγωνισμό στον ημιτελικό με τη Γιουγκοσλαβία των Πρέντραγκ Στογιάκοβιτς και Ντέγιαν Μποντιρόγκα, σηματοδοτεί την έναρξη ενός χρυσού αιώνα. Η χώρα είχε πραγματικά σύμβολα για να βασίζεται, όταν, δε, τρία χρόνια αργότερα, στο προσκήνιο εμφανίστηκε ο Ράφα Ναδάλ, η τριπλέτα συμπληρώθηκε. Ειδυλλιακές επ’ ουδενί υπήρξαν οι καταστάσεις, σε καμία περίπτωση.

Οι χαμένες βολές του στον τελικό του 2003, στη Στοκχόλμη απέναντι στη Λιθουανία, έγιναν εκατόμβη για τους Ισπανούς. Ο τραυματισμός του το 2006, που δεν πτόησε την παρέα του να κατακτήσει το χρυσό μετάλλιο στο Παγκόσμιο της Σαϊτάμα, στο πρώτο αίμα απέναντι στην εθνική Ελλάδος η οποία, είτε κόντρα σε θεούς και δαίμονες, όπως συνέβη τον επόμενο χρόνο, στον ημιτελικό του Ευρωμπάσκετ της Μαδρίτης, είτε λόγω συγκριτικής ανικανότητας υπέφερε στα χέρια τους. Το πρώτο Ευρωμπάσκετ του ήρθε το 2009, όταν η Ισπανία ήταν απείρως καλύτερη από κάθε άλλη ομάδα, ενώ η επιστροφή, το 2011, έφερε χρυσάφι εκ νέου.

Το χαμένο όνειρο

Μια ατυχής αλληλουχία

Το χαμένο όνειρό του, βεβαίως, ήταν το χρυσό στους Ολυμπιακούς. Πρέπει να του αποδοθεί, ως πυλώνα μίας ομάδας που ήταν η κορυφαία της Ευρώπης, η αντίσταση στους δύο ονειρικούς τελικούς με τους Αμερικανούς, στο Πεκίνο το 2008 και στο Λονδίνο το 2012, παρ’ όλα αυτά υπήρξε και άτυχος, αφού οι Ισπανοί αντιμετώπισαν τις Ηνωμένες Πολιτείες και στις πέντε συμμετοχές του. Το 2004, μάλιστα, ήταν πρώτοι στον όμιλό τους και οι Αμερικανοί του Λάρι Μπράουν έμειναν στην τέταρτη θέση, πριν τους αποκαθηλώσουν οι Αργεντινοί του Μάνου Τζινόμπιλι στο θρυλικό ματς του ΟΑΚΑ. Το 2016 τους πέτυχαν στον ημιτελικό, ενώ στο Τόκιο τους βρήκαν στον προημιτελικό.

Σε κανένα από τα πέντε αυτά νοκ άουτ παιχνίδια παραδόθηκαν χωρίς αντίσταση. Είναι γνωστό το σκηνικό από την επιστροφή του στο Λος Άντζελες για τους Λέικερς το 2008, όταν ο μακαρίτης Κόμπε Μπράιαντ του κρέμασε το χρυσό ολυμπιακό μετάλλιό του στο ντουλαπάκι των αποδυτηρίων και του είπε ότι «χάσαμε από τους Σέλτικς στους τελικούς, έχασες από εμάς στους Ολυμπιακούς, το καλό που σου θέλω, να μη χάσουμε τρίτο σερί τελικό. Την επόμενη χρονιά, ο Ισπανός των 212 εκατοστών, με τη δαντελένια κίνηση (και τις θεατρικές, από καιρού εις καιρόν, αντιδράσεις) θα καμάρωνε ως πρωταθλητής του ΝΒΑ, κάτι που θα επαναλάμβανε τον επόμενο χρόνο, και πρωταθλητής Ευρώπης.

Το άστοχο σουτ ενός νικητή

Όταν προσπάθησε να σβήσει την ύβρη

Με όλα τα μετάλλια, χρυσά, ασημένια και χάλκινα, που έχει κατακτήσει, τα δαχτυλίδια πρωταθλητή του ΝΒΑ, τους εγχώριους τίτλους με την Μπαρτσελόνα, ο Πάου Γκασόλ κρίθηκε και από ένα άστοχο σουτ. Ήταν στο Ευρωμπάσκετ του 2007, όταν η ύβρις πριν τον τελικό στο Παλάθιο ντε Ντεπόρτες, με το παρκαρισμένο ανοιχτό πούλμαν έξω από το κλειστό, το οποίο είχε σκοπό να μεταφέρει τους επίδοξους πρωταθλητές Ευρώπης στην Πλάθα Θιβέλες, έγινε Νέμεσις. Το ορειβατικό σουτ του Τζέι Αρ Χόλντεν έπεσε στο καλάθι και οι Ισπανοί ένιωσαν τον κόσμο να καταρρέει. Ήταν εκείνα τα δύο δευτερόλεπτα που απέμεναν που ο Πάου πήγε να μετατρέψει το τίποτα στο πρώτο χρυσό μετάλλιο των Ισπανών στη διοργάνωση.

Το σουτ του ήταν τρομακτικό, με το σπάσιμο των χεριών του στο αέρα για την αποφυγή του αντιπάλου. Έτσι και η μπάλα, που χοροπήδησε γύρω από το καλάθι πριν κάνει ακόμα ένα μάθημα περί σαδισμού, το φόρτε της, έπεφτε μέσα, ο λόγος θα γινόταν για το πλέον σημαντικό σουτ στην ιστορία του μπάσκετ. Ο Γκασόλ κρίθηκε, όμως, από την επιθυμία να σκοράρει, την ψυχολογία εκείνου που δεν έχει ακούσει ακόμη το τραγούδι της χοντρής, τη λαχτάρα να γράψει ιστορία.

Ένα αξιοσέβαστο πρότυπο

Ευγενική φυσιογνωμία και ενωτικός ανθρωπιστής

Υπήρξε, στο γήπεδο και κυρίως εκτός αυτού, παθιασμένος πατριώτης και ανθρωπιστής, πολίτης του κόσμου, μια ευγενική φιγούρα που με τη συμπεριφορά της κατέλυσε τον ανταγωνισμό, μια αγκαλιά που έμοιαζε να χωράει όλο το έθνος της Ιβηρικής, ένα ενωτικό σύμβολο. Από τις αποστολές για τους πρόσφυγες ως τις ακαδημίες για απόρους και από χειρονομίες όπως το να ονομάσει την κόρη του Τζιάνα ως την παραδοχή ότι ο Ναδάλ είναι ο κορυφαίος Ισπανός αθλητής στην Ιστορία, μαζί με τόσες και τόσες πράξεις για τις οποίες δεν διεκδίκησε οποιονδήποτε έπαινο, ο Καταλανός είναι μια φυσιογνωμία που λόγω της μακροβιότητάς του θεωρήθηκε δεδομένη, αλλά στο περίγραμμά της είναι αναντικατάστατη.

Με άλλα λόγια, αποσύρθηκε ο τελευταίος γίγαντας της γενιάς του. Ο χρόνος είναι στενάχωρος, αλλά μερικές φορές χορεύει τόσο έντονα με τη θλίψη, που γίνεται αφόρητος.