ΝΤΟΝΤΣΙΤΣ-ΓΙΟΚΙΤΣ: Η πάσα της διανοητικής ανωτερότητας

Όλη η κληρονομία της Γιουγκοσλαβίας και η προσφορά της στο μπάσκετ παρατίθεται στο υψηλότερο επίπεδο, το NBA δηλαδή, μέσω των Λούκα Ντόντσιτς και Νίκολα Γιόκιτς.

Από τη στιγμή που όλος ο θόρυβος με τον Στεφ Κάρι, που έκανε το ρεκόρ με τα 2.974 τρίποντα, έφτασε τα 3.000 και τώρα, με το διάλειμμα λόγω κάποιων ενοχλήσεων, έχει μία σειρά παιχνιδιών που σουτάρει άσχημα, και τον Κέβιν Ντουράντ έχει κάπως ξεθυμάνει και που ο Γιάννης και οι Μπακς έχουν γνωρίσει κάποιες απροσδόκητες ήττες, ξαφνικά ο Νίκολα Γιόκιτς είναι πρώτος στη σφυγμομέτρηση που γίνεται για τον τίτλο του MVP και τη φετινή σεζόν. Ο Σέρβος σέντερ των Ντένβερ Νάγκετς, που τους κρατούσε στο 50% ενορχηστρώνοντας μια επίθεση η οποία δεν ήταν πειστική και έχοντας βελτιωθεί στην άμυνα σε σημείο που δεν πιστεύεις ότι πρόκειται για τον ίδιο παίκτη με τον προ τριετίας, βρίσκεται στην πρώτη θέση και σε κάθε παιχνίδι τα στατιστικά του, αν δεν είναι, «μυρίζουν» τριπλ νταμπλ. Για να φανεί πόσο έχουν αλλάξει τα δεδομένα προ μηνός -και άρα η ρευστότητά τους και η διαφοροποίησή τους όταν μπει ο Μάρτιος- δεύτερο φαβορί δίνεται αυτήν τη στιγμή ο Τζοέλ Εμπίντ, ο οποίος έχει βάλει σε όλα άνω των 20 πόντων, πάνω από 30 πόντους στα 16 από τα τελευταία 19 παιχνίδια των Σίξερς, πάνω από 40 σε τέσσερα εξ αυτών, ενώ έχει και μία πενηντάρα στο παιχνίδι με τους Ορλάντο Μάτζικ.

Για τον Γιόκιτς και τους Νάγκετς, βέβαια, το πρωτεύον είναι να μπουν στα play off. Για τους Ντάλας Μάβερικς, στους οποίους προφανώς πρωταγωνιστεί ο Λούκα Ντόντσιτς, είναι να έχουν το πλεονέκτημα έδρας στους δύο πρώτους γύρους. Οι Νάγκετς είχαν τα ξημερώματα της Παρασκευής ρεκόρ 26-21, οι Μάβερικς, 28-21. Οι τρίτοι Γκρίζλις, των οποίων τη θέση κυνηγά κυρίως η ομάδα του Τζέισον Κιντ, με τον Τζα Μοράντ να κάνει εξωφρενική χρονιά, ήταν στο 33-17.

Αυτό, πάντως, δεν αφορά το παρόν κείμενο. Σε αυτήν την περίπτωση η ανάγνωση έχει μια πρέζα λαγνείας γιουγκοσλάβικης. Δεν είναι μύθος ότι οι Αμερικανοί εξέλιξαν το ΝΒΑ με το να προσθέσουν το μυαλό στη συνολική εξίσωση. Όταν ο Ντράζεν Πέτροβιτς πήγε στις Ηνωμένες Πολιτείες, το παραμικρό τίναγμα του κεφαλιού του σήμαινε ότι ο αντίπαλός του θα… απογειωνόταν για να κόψει το σουτ. Παιζόταν ξανά η μάχη των Εβραίων με τους μαύρους στα ανοιχτά της Νέας Υόρκης πριν από πάνω από έναν αιώνα, όταν οι πρώτοι μηχανεύονταν τρικ για να νικήσουν τους δεύτερους, αφού αθλητικά δεν μπορούσαν να τους αναχαιτίσουν.

Το έξτρα δευτερόλεπτο

Μια διαρκής πνευματική μάχη

Μπορεί η «Dream Team» να ήταν η απάντηση κυρίως στους Σοβιετικούς -και την ήττα στον ημιτελικό των Ολυμπιακών Αγώνων της Σεούλ το 1988- αλλά οι Γιουγκοσλάβοι εξέλιξαν το μπάσκετ υπό την έννοια του να βάλουν τους Αμερικανούς στον κάματο να καταλάβουν πώς κάνουν ό,τι κάνουν και πώς ακροβατούν στους κανόνες. Έτσι, όταν ο Τόνι Κούκοτς πατούσε με το αριστερό πόδι του και έστριβε το δεξί του από την αντίθετη πλευρά, από τα χρόνια της Γιουγκοπλάστικα κιόλας, ήταν στο όριο των βημάτων, αλλά στην πραγματικότητα δεν έκανε. Αυτό το λεγόμενο eurostep, που πολλοί μίσησαν αρχικά, θεωρώντας ότι δίνει προβάδισμα στα όρια του θεμιτού στον επιτιθέμενο, πλέον δεν είναι απλώς σεβαστό από όλους, αλλά λογίζεται ως κορυφαίο επιθετικό όπλο.

Ο Γιόκιτς και ο Ντόντσιτς, αυτήν την στιγμή, έχουν ξεμπερδέψει με τη μεταλαμπάδευση της γνώσης από τους προγόνους τους και έχουν πάει το μπάσκετ σε ένα επίπεδο που, αν λογιζόταν ως κλάδος της ιατρικής, θα ήταν μόνο η χειρουργική. Οι πάσες στη γωνία είναι το νέο όπλο, διότι βοηθούν να ανοίξει ο χώρος και ο έξτρα παίκτης βρίσκεται εκεί που δεν υπάρχει. Αρκεί μισό δευτερόλεπτο να κόψει ο «λαγός», δηλαδή ο συμπαίκτης τους που θα γίνει ουσιαστικά το αόρατο σκαμνί για να βρεθεί το ελεύθερο σουτ, και η δουλειά γίνεται. Ουδείς αμφιβάλλει ότι, αφ’ ης στιγμής αποδείχθηκε επιδραστική, αυτή η πάσα διαβάστηκε κατά το δοκούν. Μόνο που τόσο ο Σέρβος όσο και ο Σλοβένος έχουν αποδειχθεί μεγάλοι μάστορες.

Ο λόγος είναι ότι δεν κοιτάζουν πότε κόβει ο δικός τους συμπαίκτης, αλλά πότε τον ακολουθεί ο αμυντικός που τον χάνει. Το κενό βρίσκεται ακριβώς εκείνη τη στιγμή που δημιουργείται ο ελεύθερος χώρος για το ελεύθερο σουτ, επειδή ο παίκτης που μαρκάρει στη γωνία γυρνάει για να καλύψει στη ρακέτα και ουσιαστικά «συγκρούεται» με τον ξεχασιάρη συμπαίκτη του. Αυτή η πάσα άλλη στιγμή δεν γίνεται, γι’ αυτό πρόκειται για λεπτοδουλειά.

Η αίσθηση του χρόνου

Το αριστούργημα στις ειδικές συνθήκες

Στο 130-127 των Νάγκετς επί των Λος Άντζελες Κλίπερς, παραδείγματος χάρη, ο Γιόκιτς κάνει μια μαγευτική πάσα στον Άαρον Γκόρντον για να βάλει το τρίποντο που έκρινε την αναμέτρηση Σε αυτό το ματς, που πήγε στην παράταση, ο πυλώνας των Νάγκετς έκανε τριπλ νταμπλ με… 49 πόντους! Αλλά η τελευταία ασίστ είναι που έδωσε τη νίκη, με το παιχνίδι ισόπαλο και τον κίνδυνο μιας δεύτερης παράτασης.

Εδώ, ο Γιόκιτς δεν κάνει απλώς μια πάσα. Στην κατ’ επίφαση αδύνατη πλευρά που βρίσκονται τρεις παίκτες των Νάγκετς και δύο των Κλίπερς, δεν υπάρχει κενό. Ο Μόντε Μόρις είναι δίπλα στον Γκόρντον, ενώ ο Τζεφ Γκριν είναι μπροστά τους. Το αριθμητικό πλεονέκτημα δεν είναι στην πραγματικότητα τέτοιο, όμως μπορεί να γίνει μόνο αν ένας από τους τρεις φύγει από τη θέση του και κόψει στη ρακέτα. Αυτό, βεβαίως, θα σήμαινε ότι θα ήταν δύο εναντίον δύο, δηλαδή ακόμα χειρότερα, μόνο που ένας αποπλανών όπως ο Σέρβος ξέρει ότι ποτέ δεν συμβαίνει αυτό. Όταν παράγεται αδρεναλίνη η κίνηση είναι δεύτερη φύση. Έτσι, όταν ο Μόρις αρχίζει να κόβει, ο Τέρενς Μαν, που το αντιλαμβάνεται, κάνει ένα βήμα μπροστά. Ο Γκόρντον έχει χώρο, αλλά σε αυτήν την περίπτωση δημιουργείται το εξής ζήτημα: Ο Γιόκιτς έχει σταματήσει την ντρίμπλα, προστατεύει την μπάλα με τους αγκώνες και μοιάζει απελπισμένος.

Τώρα, αυτή η περίπτωση θα ήταν απελπισία αν την έδινε στον Μόρις. Μόνο που ο Γιόκιτς περιμένει μερικά κλάσματα του δευτερολέπτου ακόμα, ώστε ο Μαν να βρεθεί τελείως εκτός θέσης. Έχει κάνει ήδη μια πρώτη προσποίηση για πάσα και παρ’ ότι ο Αμίρ Κόφι πέφτει πάνω του για να τον πιέσει για την παράβαση, έχει, όχι μόνο την ψυχραιμία αλλά και τη δύναμη, να πισωπατήσει και να κάνει μία εκπληκτική -και απίστευτου δείκτη δυσκολίας- πάσα στον πλέον απομακρυσμένο εκείνου συμπαίκτη του για να σκοράρει στο τέλος της επίθεσης των Νάγκετς και με 1,7’’ για τη λήξη. Ουδείς προπονητής στον κόσμο θα μπορούσε να ονειρευτεί, τηρουμένων των συνθηκών, πιο ιδανική υλοποίηση.

Το αστείο του νταμπλ τιμ

Η φάκα στη ρακέτα

Ο Ντόντσιτς δεν έχει στο ενεργητικό του μια τόσο κρίσιμη πάσα, αλλά η ασίστ του στον Ρέτζι Μπούλοκ, στο 132-112 των Μάβερικς στο Πόρτλαντ επί των Μπλέιζερς, είναι η αφορμή για αυτές τις αράδες.

Μια κακή πάσα του Ανφέρνι Σάιμονς στον Γιούσουφ Νούρκιτς γίνεται η σπίθα για να βγάλουν οι Μάβερικς τον αιφνιδιασμό. Ο Βόσνιος κόβει πιο μπροστά από ό,τι πρέπει ή ο ταλαντούχος πόιντ γκαρντ, που αντικαθιστά τον Ντέιμιεν Λίλαρντ τού δίνει πιο πίσω την μπάλα, σημασία έχει ότι εκείνη φτάνει στον Ντουάιτ Πάουελ. Ο σέντερ των Μάβερικς καθυστερεί τόσο να βρει τον Ντόντσιτς όσο να σκεφτεί ο θεατής ότι αποκλείεται να βγει αιφνιδιασμός.

Φυσικά, κατά το γνώριμο μοτίβο του, ο Σλοβένος κατεβαίνει χαλαρά, αλλά έχει δει το πλεονέκτημα, διότι ο Νούρκιτς γυρίζει αργά και ο Τόνι Σνελ, παρά την υπόδειξη του Βόσνιου να καλύψει τη ρακέτα, αρνείται να αφήσει το χώρο ώστε ο Ντόντσιτς να κάνει τη διείσδυση. Από εκεί και ύστερα, ο Πάουελ, που έχει διαδεί τον κενό χώρο, κόβει δυναμικά μέσα, ο Σάιμονς, που ελέγχει τον Μπούλοκ στη γωνία, κάνει ένα βήμα προς τη ρακέτα και ο Ντόντσιτς, ο οποίος έχει κάνει το τζαμπ στοπ και έχει σταματήσει, βρίσκει, με πλάγια έκταση του δεξιού χεριού, το σουτέρ, που έχει όλο το χρόνο του κόσμου ώστε να σημαδέψει και, τελικώς, να ευστοχήσει. Στο 3’20’’.

Και οι δύο, λοιπόν, μοιάζουν ένα βήμα πιο μπροστά, από όλους τους υπόλοιπους, στα fundamentals. Δηλαδή τα βασικά στην αναλογία του επιπέδου που βρίσκεται το ΝΒΑ. Αυτή η πάσα είναι τόσο όμορφη και ανώτερου επιπέδου σε ένα παιχνίδι εντυπωσιακά προοδευμένο, που δεν γίνεται παρά να παρατίθενται ενώπιόν σου όλες οι καινοτομίες που η Γιουγκοσλαβία προσέφερε στο μπάσκετ, ώστε να γίνει αυτό που είναι σήμερα. Και δεν είναι καν υπαρκτός οργανισμός, για να κάνει μήνυση για πνευματικά δικαιώματα…