Ινστιτούτο Τσίπρα: Δεν επιβεβαιώνεται το «success story» της τελευταίας 5ετίας – Σύγκριση 2014-2024 με βάση στοιχεία της Eurostat

To Ινστιτούτο Αλέξη Τσίπρα δημοσιεύει την 1η έκδοση της περιοδικής σειράς FLASH Ανάλυση | Οικονομία. Η σειρά θα περιλαμβάνει σύντομες αναλύσεις πάνω σε θέματα της ελληνικής και ευρωπαϊκής οικονομίας, φιλοδοξώντας να τροφοδοτήσει τη δημόσια συζήτηση με στοιχεία και επεξεργασίες.

Η 1η έκδοση με τίτλο «2014-2024: Συγκρίνοντας τις επιδόσεις των κυβερνήσεων στα βασικά οικονομικά μεγέθη» επιχειρεί τη σύγκριση της περιόδου της υποτιθέμενης “οικονομικής καταστροφής 2015-19” και της περιόδου της υποτιθέμενης “οικονομικής απογείωσης 2019-24” στη βάση εξέλιξης των βασικών οικονομικών μεγεθών.
Οι επεξεργασίες για τη δεκαετία 2014-2024, έχουν βασιστεί σε στοιχεία της EUROSTAT, και το έτος 2024 έχει επιλεγεί καθώς είναι το πιο πρόσφατο έτος για το οποίο υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία.

Ανάλυση Ινστιτούτου Αλέξη Τσίπρα: Καταρρίπτεται το αφήγημα της κυβέρνησης

Το γενικό συμπέρασμα που προκύπτει, είναι ότι οι επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας δεν υποστηρίζουν κάποιο success story κατά την τελευταία πενταετία. Μετά τη βαθιά ύφεση της περιόδου 2010-13, η Ελλάδα επέστρεψε σταδιακά σε θετικούς ρυθμούς μεγέθυνσης, οι οποίοι συνεχίζονται μέχρι σήμερα με κάποιες επιμέρους διαφορές.

Στην πρώτη πενταετία (2015-19) καταγράφηκε ταχύτερη αύξηση των εξαγωγών, ταχύτερη αποκλιμάκωση του ποσοστού ανεργίας και αύξηση του μεριδίου των μισθών στο ΑΕΠ.

Στη δεύτερη πενταετία (2019-24) υπήρξε μείωση του μεριδίου των μισθών και ταχύτερη αύξηση των επενδύσεων, η σύνθεση των οποίων δεν συνεισφέρει ιδιαίτερα στην παραγωγική δυναμικότητα της οικονομίας.

Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα δεν έχει ακόμα καταφέρει να αποκαταστήσει τις οικονομικές απώλειες της περιόδου της κρίσης χρέους καθώς το ΑΕΠ βρίσκεται σχεδόν 15% κάτω από το επίπεδο του 2009. Σε αυτή τη συνθήκη είναι τουλάχιστον άστοχο να χρησιμοποιείται για την ελληνική οικονομία ο χαρακτηρισμός «οικονομικό θαύμα», επισημαίνεται στην ανάλυση.

Ειδικότερα, κατά τα δύο τελευταία έτη 2023 και 2024 η ελληνική οικονομία μεγεθύνεται με ρυθμό 2.1%. Τον ίδιο ρυθμό μεγέθυνσης κατέγραψε όμως και το 2018 κατά
την έξοδο από το μνημόνιο, ενώ το 2019 αυξήθηκε στο 2.3%. Γενικά, στα τελευταία έτη οι δύο περίοδοι δεν παρουσιάζουν διαφορές στους ρυθμούς μεγέθυνσης.

Οι βασικές συνιστώσες του ΑΕΠ (από την πλευρά της δαπάνης) σαν ποσοστό του συνόλου αποτυπώνονται στο παρακάτω σχήμα και βασίζονται στα ετήσια στοιχεία της
Eurostat.

Ιδιωτική κατανάλωση

Όπως επισημαίνεται στην ανάλυση του Ινστιτούτου Τσίπρα, η ιδιωτική κατανάλωση, αποτελεί τη μεγαλύτερη συνιστώσα του ΑΕΠ και οι διαφορές που καταγράφονται ανάμεσα στις δύο περιόδους είναι μάλλον οριακές.

Από 68,4% του ΑΕΠ το 2014 αυξήθηκε σε 69,3% του ΑΕΠ το 2019 (+0,9 μονάδες) και μειώθηκε σε 68,7% του ΑΕΠ το 2024 (-0,6 μονάδες). Η γενική εικόνα είναι μάλλον σταθερή, αξίζει όμως μια μικρή αναφορά στο ποσοστό της ιδιωτικής κατανάλωσης στη χώρα μας, που είναι το υψηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αισθητά πάνω από τον μέσο όρο (52,6% το 2024).

Φούσκα οι εξαγγελίες του Μαξίμου για διαρθρωτικές αλλαγές – Η οικονομία μας βασίζεται στην ιδιωτική κατανάλωση

Το υψηλό ποσοστό της κατανάλωσης στο ΑΕΠ αποτελεί μια από τις γνωστές διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας. Τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι η μεγέθυνση της ελληνικής οικονομίας εξα κολουθεί να στηρίζεται στην ιδιωτική κατανάλωση. Το «παραγωγικό πρότυπο», όπως εκφράζεται από τη σύνθεση του ΑΕΠ, παραμένει ίδιο με εκείνο του παρελθόντος, παρά τις εξαγγελίες περί διαρθρωτικών αλλαγών.

Η πραγματικότητα «αδειάζει» το Μαξίμου – Προτελευταία η Ελλάδα στην ΕΕ στο ποσοστό επενδύσεων επί του ΑΕΠ

Οι επενδύσεις (ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου) έχουν ιδιαίτερη σημασία. Σαν συνολικό μέγεθος μειώθηκαν οριακά από 11,2% σε 11% του ΑΕΠ στην περίοδο 2014-19 (-0,2 μονάδες) αλλά αυξήθηκαν σε 16% του ΑΕΠ το 2024 (+5 μονάδες).

Πρόκειται για το σημαντικότερο – και ουσιαστικά το μόνο – μακροοικονομικό στοιχείο της περιόδου 2019-24 που υπερτερεί της περιόδου 2015-19, κάτι μάλλον
αναμενόμενο λόγω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Παρόλα αυτά, αξίζει να αναφερθεί ότι η Ελλάδα παραμένει στην προτελευταία θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (μέσος όρος 21,2%).

Αν εστιάσουμε στη σύνθεση των επενδύσεων της πενταετίας 2019-24 (στοιχεία Eurostat), θα διαπιστώσουμε κάποια σημεία που χρήζουν προσοχής. Η συνολική αύξηση των επενδύσεων στην πενταετία, σε σταθερές τιμές 2020, ήταν 13,8 δισ. ευρώ.

Το μεγαλύτερο μερίδιο είχαν οι κατοικίες (27% της συνολικής αύξησης) που αυξήθηκαν κατά 3,7 δισ. ευρώ και ακολουθούν οι κατηγορίες άλλος μηχανολογικός εξοπλισμός και οπλικά συστήματα (23% της συνολικής αύξησης) με αύξηση 3,2 δισ. ευρώ, οι άλλες (πλην κατοικιών) κατασκευές (21% της συνολικής αύξησης) με σχεδόν 3 δισ. ευρώ, οι κατηγορίες μεταφορικός εξοπλισμός και εξοπλισμός πληροφορικής (15% της συνολικής αύξησης) με 2 δισ. ευρώ και οι βιολογικές καλλιέργειες και προϊόντα πνευματικής ιδιοκτησίας (14% της συνολικής αύξησης) με 1,9 δισ. ευρώ.

Προβληματική σύνθεση επενδύσεων και διάψευση κυβερνητικής αισιοδοξίας

Αν, ωστόσο, επικεντρωθούμε στη διετία 2022-24, δηλαδή σε συνθήκες σχετικής ομαλότητας μετά τις διαταραχές της πανδημίας και αφού έγινε η αύξηση των εξοπλιστικών προγραμμάτων, παρατηρούμε ότι η προβληματική σύνθεση των επενδύσεων γίνεται ακόμη πιο έντονη. Από τα 3,5 περίπου δισ. ευρώ της συνολικής αύξησης των επενδύσεων, το 87% οφείλεται στις κατοικίες και τις άλλες κατασκευές, ενώ όλες οι υπόλοιπες κατηγορίες, συμπεριλαμβανομένων των οπλικών συστημάτων, περιορίζονται στο 13%.

Η διετία 2022-24 δεν αναδεικνύει μόνο την προβληματική σύνθεση των επενδύσεων αλλά και την εντυπωσιακή αστοχία των κυβερνητικών προβλέψεων. Οι προϋπολογισμοί των αντίστοιχων ετών 2023 και 2024, προεξοφλώντας την επίδραση του Ταμείου Ανάκαμψης, προέβλεπαν έντονη αύξηση των επενδύσεων πάνω από 15%.

Ωστόσο οι εκτιμήσεις αυτές δεν επιβεβαιώθηκαν. Για την ακρίβεια, η πραγματική αύξηση των επενδύσεων ήταν κοντά στο ένα τρίτο της προβλεπόμενης, διαψεύδοντας την κυβερνητική αισιοδοξία.

Η σύγκριση για την αγορά εργασίας

Σε ότι αφορά στην αγορά εργασίας, τα στοιχεία δείχνουν ότι την περίοδο 2014-19 (επί Τσίπρα) η ανεργία μειώθηκε κατά 8,7%. Επί Μητσοτάκη με ασφαλή διάδρομο εκτός μνημονίων και κρίσης η ανεργία μειώθηκε μόνο 7,8 %.

Ειδικότερα, οι απασχολούμενοι αυξήθηκαν από 3,5 περίπου εκατομμύρια το 2014 σε 3,8 εκατομμύρια το 2019 (+334 χιλιάδες) και σε 4,15 εκατομμύρια το 2024 (+346 χιλιάδες). Παράλληλα, οι άνεργοι μειώθηκαν από σχεδόν 1,3 εκατομμύρια το 2014 σε 847 χιλιάδες το 2019 (-430 χιλιάδες) και σε 480 χιλιάδες το 2024 (-367 χιλιάδες).

Οι διαφορές στις επιδόσεις της αγοράς εργασίας μεταξύ των δύο περιόδων δεν είναι δραματικές. Στην περίοδο 2019-24 οι απασχολούμενοι
αυξήθηκαν περισσότερο (κατά 12 χιλιάδες) αλλά οι άνεργοι μειώθηκαν λιγότερο (κατά 63 χιλιάδες).

Η προφανής συνέπεια της αύξησης των απασχολούμενων και της μείωσης των ανέργων είναι η πτώση του ποσοστού ανεργίας. Από 26,6% το 2014 μειώθηκε σε 10,1% το 2024, δηλαδή κατά 15,5 ποσοστιαίες μονάδες. Η πτώση ήταν συνεχής σε όλη της δεκαετία 2014-24, όμως ήταν ταχύτερη στην πρώτη πενταετία 2014-19 (-8,7 μονάδες) από ότι στη δεύτερη (-7,8 μονάδες).

Αναδιανομή εισοδημάτων

Έντονη διαφοροποίηση μεταξύ των δύο περιόδων καταγράφεται στη διανομή του εθνικού εισοδήματος.

Το 2014 οι αμοιβές των μισθωτών ήταν 35,8% του ΑΕΠ και αυξήθηκαν στο 36,8% του ΑΕΠ το 2019 (+1 μονάδα) αλλά το 2024 μειώθηκαν σε 35,6% του ΑΕΠ (-1,2 μονάδες), κάτω από το ποσοστό του 2014.

Πρόκειται για μια σημαντική αντιστροφή της τάσης της πρώτης πενταετίας. Πρέπει να διευκρινιστεί ότι σε απόλυτους όρους οι αμοιβές των μισθωτών αυξάνονταν και στις δύο περιόδους. Ωστόσο, σε σχετικούς όρους, αυξάνονταν πιο γρήγορα από το ΑΕΠ στην περίοδο 2014-19 και πιο αργά από το ΑΕΠ στην περίοδο 2019-24.

Δείτε όλη την ανάλυση εδώ.

Πηγή: in.gr