ΚΑΛΑΝΤΑ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ: Μήπως είναι μια καλοκρυμμένη ιστορία αγάπης;

Τα Κάλαντα αποτελούν δημοτικά ευχετικά και εγκωμιαστικά τραγούδια. Ψάλλονται εθιμικά κατ΄ έτος κυρίως την παραμονή μεγάλων θρησκευτικών εορτών όπως των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς (Αγ. Βασιλείου), των Θεοφανίων, ακόμη και των Βαΐων ή του Λαζάρου. Μουσικό όργανο των «καλαντιστών» είναι το κλασικό τρίγωνο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: ΚΑΛΑΝΤΑ: Να τα πούμε; Γιατί να τα πούμε; Κι από πότε τα λέμε; Περί καλάντων συζήτηση

Τα κάλαντα ίσως προέρχονται από τις Βυζαντινές καλένδες. Καλένδες ή Καλάνδες ονομάζονταν από τον Ε’ αιώνα οι πρώτες ημέρες των ρωμαϊκών μηνών, δηλαδή η αντίστοιχη των παρά των Ελλήνων “νουμηνία” (σημερινή πρωτομηνιά). Πάντως εικάζεται ότι ήταν έθιμο διονυσιακής προέλευσης και γι’ αυτό απορρίφθηκε αρχικά από την εκκλησία.

Αυτά ως γενική προσέγγιση. Ας επιχειρήσουμε μια πιο προσεκτική προσέγγιση στα Κάλαντα της Πρωτοχρονιάς και στους στίχους τους. Η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για την προσέγγιση του Θεολόγου Δημήτρη Καραμάτσκου, η οποία κυκλοφορεί στο διαδίκτυο. Αφού επισημαίνει ότι οι στίχοι είναι λίγο δυσνόητοι, αναφέρει ότι πρόκειται για μια καλά κρυμμένη ιστορία αγάπης. Μάλλον κάπου, πίσω στον μεσαίωνα, όταν ταπεινοί άνθρωποι δεν είχαν το δικαίωμα να μιλούν στους αριστοκράτες. Ο έρωτας ξεπερνούσε το συγκεκριμένο εμπόδιο, αλλά παρέμενε κρυφός. Στις γιορτές η προσέγγιση επιτρεπόταν και τότε κάποιοι επέλεγαν να μιλήσουν για τον έρωτά τους.

Οι στίχοι

Έτσι, τα κάλαντα της πρωτοχρονιάς μοιάζουν με ερωτική εξομολόγηση. Ρίξτε μια ματιά στη σχετική εξήγηση των στίχων:

ψηλή μου δεντρολιβανιά δηλαδή ψηλή σαν δεντρολιβανιά
εκκλησιά με τ’ Άγιο Θόλος δηλαδή ψηλή σαν τον θόλο της εκκλησίας
στη γη να περπατήσει και να μας καλοκαρδίσει δηλαδή αν βγει να περπατήσει θα ευφρανθούν οι καρδιές μας
και δε μας καταδέχεται δηλαδή το κορίτσι δεν τον καταδέχεται
συ είσ’ αρχόντισσα κυρία δηλαδή εσύ είσαι η αρχόντισσά μου
ζαχαροκάντυο ζυμωτή δηλαδή φτιαγμένη από ζάχαρη, γλυκιά
δες και με το παλικάρι δηλαδή κοίτα και εμένα το παλικάρι

Προσθέτουμε και το καθαρά θρησκευτικό μέρος – Άγιος Βασίλης έρχεται, από την Καισαρεία κ.λ.π.- για να καμουφλαριστεί καλά ο έρωτας και έχουμε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα εκδοχή για τα κάλαντα της πρωτοχρονιάς.

Είτε έτσι, είτε αλλιώς, τα κάλαντα κλείνουν με ευχή:

Σ΄ αυτό το σπίτι που ΄ρθαμε, πέτρα, πέτρα να μη ραγίσει
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού, χίλια, χίλια χρόνια να ζήσει!

ΚΑΛΑΝΤΑ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ: Μήπως είναι μια καλοκρυμμένη ιστορία αγάπης;

Οι στίχοι

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ