Γιουβέντους: Το Champions League του 1996 που έφερε την Ιταλία στο επίκεντρο
Στις 22 Μαΐου 1996 η Γιουβέντους επικράτησε στα πέναλτι του Άγιαξ και επέστρεψε στην κορυφή της Ευρώπης, σε έναν τελικό Champions League που αποδείχθηκε σημείο καμπής για να μετατοπιστεί το επίκεντρο του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου στην Ιταλία.
Ο πρωταθλητής Ευρώπης Άγιαξ του Λουίς Φαν Χάαλ κατέβηκε ως φαβορί και στον τελικό της 22ας Μαΐου 1996, σκόνταψε όμως στο πάθος και τη μαχητικότητα των παικτών της Γιουβέντους.
Η «Μεγάλη Κυρία» του ιταλικού ποδοσφαίρου επικράτησε με 4-2 στα πέναλτι ύστερα από το 1-1 της κανονικής διάρκειας και ανέβηκε για στον ευρωπαϊκό θρόνο για δεύτερη φορά στην ιστορία της και πρώτη ύστερα από τον «ματωμένο» τελικό του «Χέιζελ», το 1985. Χωρίς «αστερίσκους» (όπως είχε συμβεί έντεκα χρόνια νωρίτερα, μια και το πέναλτι που της είχε χαρίσει τη νίκη επί της Λίβερπουλ ήταν ανύπαρκτο) κι αφήνοντας την αίσθηση ότι ήταν υπέρτερη του αντιπάλου της.
Ήταν σπουδαίο το κατόρθωμα της Γιουβέντους, μια και ο Άγιαξ είχε παρουσιαστεί εκείνη τη σεζόν στο Champions League εξίσου ισχυρός με την προηγούμενη (1994-95), όταν κι είχε κατακτήσει το τρόπαιο νικώντας τη Μίλαν με 1-0 στον τελικό.
Όλοι θυμόμαστε την ήττα απ’ τον Παναθηναϊκό στον πρώτο ημιτελικό στο Άμστερνταμ, πέρα όμως απ’ το ότι τον νίκησε στη ρεβάνς με το εμφατικό 3-0, είχε κάνει πράματα και θάματα νωρίτερα. Στα προημιτελικά είχε αποκλείσει την Μπορούσια Ντόρτμουντ με δύο νίκες (2-0 εκτός, 1-0 εντός) και στη φάση των ομίλων είχε επικρατήσει «μέσα-έξω» και της Ρεάλ Μαδρίτης (1-0 εντός, 2-0 εκτός).
Η Γιουβέντους, όμως, δεν ήταν «παίξε-γέλασε». Με προπονητή τον Μαρτσέλο Λίπι, είχε κατακτήσει με άνεση τον τίτλο της Serie A το 1994-95, με μπροστάρηδες στην επίθεση τον πολύπειρο Τζανλούκα Βιάλι και τον νεαρό Αλεσάντρο Ντελ Πιέρο. Οι προσθήκες του Γάλλου Ντιντιέ Ντεσάν και του Πορτογάλου Πάουλο Σόουσα είχαν δώσει άλλη ισχύ και στη μεσαία της γραμμή, όμως το μεγάλο όπλο της ήταν η άμυνα, όπου δέσποζαν οι διεθνείς Ιταλοί σέντερ μπακ, Πιέτρο Βιέρκοβοντ και Τσίρο Φεράρα.
Οι προκρίσεις επί της Ρεάλ στα προημιτελικά κι επί της Ναντ στα ημιτελικά, έκαναν πολλούς να πιστεύουν ότι η Γιουβέντους θα έκανε την έκπληξη στον τελικό. Που δεν ήταν και τόσο έκπληξη, όπως αποδείχθηκε κατά τη διάρκεια του αγώνα.
Το γρήγορο γκολ
Μόλις στο 13′ η Γιουβέντους άνοιξε το σκορ τιμωρώντας ένα σπάνιο λάθος στην άμυνα των Ολλανδών. Ο Φρανκ Ντε Μπουρ δεν έπιασε καλά την κεφαλιά με την οποία προσπάθησε να γυρίσει την μπάλα στον τερματοφύλακα, Έντβιν Φαν Ντερ Σαρ. Κι ο Φαμπρίτσιο Ραβανέλι, ο γκριζομάλλης σέντερ φορ της «Γιούβε», τσίμπησε την μπάλα κι από πολύ πλάγια θέση κατάφερε να σκοράρει.
Ο Άγιαξ φορτώθηκε με πίεση, αλλά επέβαλε στη συνέχεια το παιχνίδι του και ισοφάρισε στο 41′. Ο Άντζελο Περούτσι (ο οποίος νωρίτερα είχε αποκρούσει εντυπωσιακά μια δύσκολη κεφαλιά του Νουάνκο Κάνου) αιφνιδιάστηκε στην εκτέλεση φάουλ του Φρανκ Ντε Μπουρ κι έδιωξε άτσαλα την μπάλα. Αυτή κόντραρε στον Φεράρα και κατέληξε στον Γιάρι Λιτμάνεν, ο οποίος με ψύχραιμο σουτ από το ύψος της μικρής περιοχής διαμόρφωσε το 1-1.
Το σκορ δεν έμελλε να αλλάξει στο δεύτερο ημίχρονο και στην παράταση. Η Γιουβέντους, όμως, κέρδιζε μέτρα στο γήπεδο όσο περνούσε η ώρα και δημιούργησε καλές προϋποθέσεις για να πάρει τη νίκη σε φάσεις με πρωταγωνιστές τον Βιάλι και τον Ντελ Πιέρο. Όταν ο τελικός οδηγήθηκε στα πέναλτι, επικρατούσε η αίσθηση ότι οι Ιταλοί είχαν κλοτσήσει την ευκαιρία τους κι ότι ο Άγιαξ, λόγω και του Φαν Ντε Σαρ που σκέπαζε την εστία με το άνοιγμα των χεριών του, είχε τον πρώτο λόγο.
Η αίσθηση αυτή αποδείχθηκε λανθασμένη. Ο Περούτσι απέκρουσε το πρώτο πέναλτι του Έντγκαρ Ντάβιντς, ο Φεράρα έδωσε στη συνέχεια προβάδισμα στη Γιουβέντους και όλα πήραν τον δρόμο τους. Ο Περούτσι έσωσε και το τέταρτο ολλανδικό πέναλτι, το οποίο εκτέλεσε ο βετεράνος Σόνι Σιλόι και ο Βλάντιμιρ Γιούγκοβιτς αποδείχθηκε ψύχραιμος και τελείωσε τη δουλειά.
Ήταν μια δικαίωση και για τον αείμνηστο Βιάλι, τον κορυφαίο Ιταλό επιθετικό του δεύτερου μισού της δεκαετίας του ’80, ο οποίος είχε «αγγίξει» το Champions League και το 1992 ως παίκτης της Σαμπντόρια (γνώρισε όμως την ήττα με 1-0 απ’ την Μπαρτσελόνα στην παράταση). Ως αρχηγός σήκωσε πρώτος το τρόπαιο και το πάθος που έβγαλε εκείνη τη στιγμή έχει μείνει αξέχαστο.
Όπλο της η ευελιξία
O Άγγλος δημοσιογράφος, Μάικλ Κοξ, αφιερώνει μεγάλο κομμάτι του βιβλίου του «Ανακαλύπτοντας το Ποδόσφαιρο» (εκδ. Δίχτυ 2023, πρωτότυπος τίτλος «Zonal Marking») στην επιτυχία της Γιουβέντους το 1996, την οποία αποδίδει στην ικανότητα των παικτών της να καλύπτουν με επιτυχία αρκετές διαφορετικές θέσεις.
Κρυφό ατού στον τελικό της 22ας Μαΐου ήταν κατά τον Κοξ οι δύο πλάγιοι μπακ της. Ο Μορένο Τοριτσέλι, ο οποίος κάλυψε τη δεξιά πλευρά, ήταν πράγματι εξαιρετικός αφού εκμηδένισε τον αριστερό εξτρέμ, Κίκι Μουσάμπα, ενώ με τις επελάσεις του δημιούργησε ρήγματα στην ολλανδική άμυνα. Ο Φαν Χάαλ αναγκάστηκε να αλλάξει τον Μουσάμπα με τον Πάτρικ Κλάιφερτ και να περάσει στο αριστερό άκρο τον Ρόναλντ Ντε Μπουρ, μπας και περιορίσει τον μακρυμάλλη Ιταλό.
Εξίσου καλός ήταν στην αριστερή πτέρυγα της Γιουβέντους και ο Τζανλούκα Πεσότο απέναντι στον έμπειρο Νιγηριανό, Τζορτζ Φίνιντι. Κι όταν στην παράταση ο Φαν Χάαλ πέρασε ως αριστερό εξτρέμ τον Νόρντιν Βόουτερ, για να προκαλέσει προβλήματα στον Τοριτσέλι που έβγαζε κούραση λόγω μιας κράμπας, ο Λίπι αντέδρασε με μια ασυνήθιστη κίνηση. Αφού δεν είχε δικαίωμα για άλλη αλλαγή, άλλαξε πλευρά στους δύο πλάγιους μπακ του.
Ο Πεσότο έπαιξε δεξιά και δεν επέτρεψε στον Βόουτερ να απειλήσει κι ο Τοριτσέλι πέρασε αριστερά, όπου δεν αντιμετώπισε ιδιαίτερα προβλήματα από τον εξίσου κουρασμένο Φίνιντι. Η Γιουβέντους κράτησε χωρίς πολύ κόπο το 1-1 στην παράταση κι αφού δεν κατάφερε να σκοράρει, πήρε στα πέναλτι αυτό που άξιζε.
Η Ιταλία στο επίκεντρο
Ο Κοξ τεκμηριώνει με πολύ ωραίο τρόπο και πώς ο τελικός του 1996 αποτέλεσε σημείο καμπής ώστε το επίκεντρο του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου να μετατοπιστεί στην Ιταλία από την Ολλανδία, η οποία κυριαρχούσε από το 1992 όχι μόνο χάρη στον Άγιαξ του Φαν Χάαλ, αλλά και χάρη στην Dream Team που είχε δημιουργήσει ο Γιόχαν Κρόιφ στην Μπαρτσελόνα.
Πιο καθοριστικό γεγονός για τη μετάβαση, ωστόσο, αποτέλεσε η πλήρης εφαρμογή του νόμου Μποσμάν στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο. Ήδη ο Άγιαξ είχε χάσει από το 1995 ως ελεύθερο τον Κλάρενς Ζέεντορφ, ο οποίος προτίμησε τη Σαμπντόρια. Μετά τον χαμένο τελικό του 1996, αποχώρησε για τη Μίλαν ο έτερος σταρ της μεσαίας γραμμής, Έντγκαρ Ντάβιντς, με τον δεξιό μπακ Μίχαελ Ράιζιγκερ να τον ακολουθεί, ενώ ο Νουάνκο Κάνου κατέληξε στην Ίντερ.
Ο Άγιαξ θα είχε εισπράξει χρήματα γι’ αυτές τις μετακινήσεις στην προ Μποσμάν εποχή και θα μπορούσε να καλύψει τα δυσαναπλήρωτα κενά. Τώρα, όμως, ήταν αδύνατο να ακολουθήσει τους κανόνες του παιχνιδιού που είχαν ορίσει οι πιο εύρωστες οικονομικά ιταλικές ομάδες. Η προσθήκη του Ζινεντίν Ζιντάν στη Γιουβέντους άνοιξε τη μεταξύ τους «ψαλίδα» κι αυτό αποτυπώθηκε στους ημιτελικούς του Champions League της περιόδου 1996-97.
Ο θρίαμβος της «Κυρίας» με 4-1 στη ρεβάνς του «Ντέλε Άλπι» (ενώ είχε νικήσει με 2-1 και στο Άμστερνταμ), σηματοδότησε το τέλος εποχής για εκείνη την εξαιρετική ομάδα που είχε δημιουργήσει ο Φαν Χάαλ – ο οποίος θα αποχωρούσε κι ο ίδιος λίγο καιρό αργότερα με προορισμό την Μπαρτσελόνα. Μπορεί οι ιταλικές ομάδες να μην κατέκτησαν άλλη φορά το Champions League μέχρι το 2003, όμως η Serie A ήταν χωρίς αμφισβήτηση το κορυφαίο πρωτάθλημα της Ευρώπης.
Άλλα γεγονότα στην Ελλάδα και τον κόσμο στις 22 Μαΐου
2021: Ο Ρόμπερτ Λεβαντόφσκι σημειώνει το 41ο γκολ του με την Μπάγερν στον αγώνα με την Άουγκσμπουργκ (5-2) και καταρρίπτει το ρεκόρ του Γκερντ Μίλερ, με 40 γκολ από τη σεζόν 1971-72.
2017: Ο Αμερικανός θρύλος του MotoGP, Νίκι Χέιντεν, υποκύπτει στα βαριά τραύματα που είχε υποστεί πέντε ημέρες νωρίτερα, όταν είχε χτυπηθεί από αυτοκίνητο ενώ έκανε ποδήλατο σε δρόμο της ιταλικής πόλης Τσεζένα. Ήταν μόλις 35 ετών. Ο Χέιντεν είχε κατακτήσει τον παγκόσμιο τίτλο του MotoGP το 2006.
2012: Ο Άρης Γρηγοριάδης κατακτά το χρυσό μετάλλιο στα 100 μέτρα ύπτιο στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του Ντέμπρετσεν, με χρόνο 53.86. Πρόκειται για το πέμπτο μετάλλιο που κατακτά ο αθλητής του Άρη σε Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα.
2004: Ο Παναθηναϊκός κατακτά το πρωτάθλημα της Α’ Εθνικής για πρώτη φορά μετά το 1996, δίνοντας τέλος στην επταετή κυριαρχία του Ολυμπιακού. Στο τελευταίο και καθοριστικό παιχνίδι οι «πράσινοι» νικούν με 1-0 τον Πανηλειακό στον Πύργο, χάρη σε γκολ του Εμάνουελ Ολισαντέμπε στο 76ο λεπτό. Ο Νιγηριανοπολωνός επιθετικός είχε πετύχει τα νικητήρια τέρματα και στις εξίσου σημαντικές εκτός έδρας νίκες επί του ΠΑΟΚ και της Προοδευτικής.
1999: Η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ γίνεται η πρώτη αγγλική ομάδα που έκανε το νταμπλ για τρίτη φορά στην ιστορία της, όταν νικά με 2-0 τη Νιουκάστλ στον τελικό του Κυπέλλου στο «Γουέμπλεϊ». Παράλληλα, ο προπονητής της, Άλεξ Φέργκιουσον, γίνεται ο πρώτος που αναδεικνύεται Κυπελλούχος Αγγλίας για τέταρτη φορά. Ο επόμενος στόχος των Reds μες στη σεζόν είναι η κατάκτηση του και του Champions League στον τελικό με την Μπάγερν ώστε να κάνουν το τρεμπλ.
1990: Πεθαίνει σε ηλικία 71 ετών ο Ρόκι Γκρατσιάνο (κατά κόσμον Τόμας Ρόκο Μπαρμπέλα), πρώην παγκόσμιος πρωταθλητής της πυγμαχίας στην κατηγορία των μεσαίων βαρών.
1988: Ο Ανατολικογερμανός, Ουλφ Τίμερμαν, καταρρίπτει το παγκόσμιο ρεκόρ στη σφαιροβολία με 23.06 μ., κατά τη διάρκεια του διεθνούς μίτινγκ «Βενιζέλεια» στα Χανιά. Ο Τίμερμαν γίνεται έτσι ο πρώτος σφαιροβόλος που σπάει το φράγμα των 23 μέτρων, ενώ το ρεκόρ του αντέχει ως ευρωπαϊκό μέχρι σήμερα.
1963: Ο βουλευτής της ΕΔΑ και παλαίμαχος αθλητής του στίβου, Γρηγόρης Λαμπράκης, δέχεται δολοφονική επίθεση από παρακρατικούς στη Θεσσαλονίκη και προσκομίζεται σε κωματώδη κατάσταση στο νοσοκομείο. Πέντε ημέρες αργότερα θα αφήσει την τελευταία του πνοή. Ο Λαμπράκης υπήρξε στα νιάτα του κορυφαίος αθλητής του μήκους και του τριπλούν, με διακρίσεις στους Βαλκανικούς Αγώνες, ενώ συμμετείχε και στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936 στο Βερολίνο. Το πανελλήνιο ρεκόρ που είχε σημειώσει στο μήκος με 7.37 μ., άντεξε 21 χρόνια (από το 1938 έως το 1959).
1949: Η Εθνική μπάσκετ κατακτά το χάλκινο μετάλλιο στην παρθενική συμμετοχή της σε Ευρωμπάσκετ, το 1949 στην Αίγυπτο. Την ομάδα μας απαρτίζουν οι Φαίδων Ματθαίου, Τάκης Ταλιαδώρος, Αλέκος Σπανουδάκης, Νίκος Μήλας, Μίσας Πανταζόπουλος, Γιάννης Λάμπρου, Νίκος Νομικός, Νικόλας Σκυλακάκης, Νικόλας Μπουρνέλλος, Αλέκος Αποστολίδης, Στέλιος Αρβανίτης και Θανάσης Κωστόπουλος.