Ίγκορ Νέτο: Ο θρύλος του ρωσικού ποδοσφαίρου που δούλεψε ως προπονητής στον Πανιώνιο

Αν ασχολείστε έστω με τα βασικά της ιστορίας του διεθνούς ποδοσφαίρου αποκλείεται να μην έχετε δει σε φωτογραφίες τον Ίγκορ Νέτο – κι ας μην σας λέει τίποτα το όνομά του.

Ο λόγος είναι απλός. Ήταν ο αρχηγός της εθνικής ομάδας της Σοβιετικής Ένωσης που κατέκτησε το παρθενικό Κύπελλο Εθνών Ευρώπης (το μετέπειτα γνωστό ως Euro) το 1960 και κρατά το βαρύτιμο τρόπαιο στα χέρια στη χαρακτηριστική φωτογραφία της εντεκάδας που είχε αγωνιστεί στον τελικό με τη Γιουγκοσλαβία (2-1 στην παράταση).

Ο Νέτο, ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις 30 Μαρτίου 1999 σε ηλικία 69 ετών, δεν ήταν απλά ο «εγκέφαλος» εκείνης της ομάδας – αγωνιζόταν στη νευραλγική θέση του οργανωτή. Αλλά κι ένας από τους κορυφαίους ποδοσφαιριστές που ανέδειξε ποτέ η πρώην Σοβιετική Ένωση, δίπλα σε «ιερά τέρατα» όπως ο επί χρόνια συμπαίκτης του στην εθνική ομάδα, Λεβ Γιασίν και ο Όλεγκ Μπλαχίν.

Με τον τελευταίο ο Νέτο έχει ένα ακόμα κοινό, αφού εργάστηκε κι αυτός ως προπονητής στην Ελλάδα. Το φθινόπωρο του 1976 ανέλαβε την τεχνική ηγεσία του Πανιωνίου, διαδεχόμενος τον Πάνο Μάρκοβιτς και διατήρησε τη θέση του για ενάμισι χρόνο, χωρίς ωστόσο να συνδέσει τη θητεία του με κάποια αξιοσημείωτη επιτυχία.

Δεν έφταιγε φυσικά μόνο εκείνος. Οι «κυανέρυθροι» βρίσκονταν σε περίοδο παρακμής, μια και το ποδόσφαιρο όδευε στον επαγγελματισμό και χωρίς ισχυρό χρηματοδότη δυσκολεύονταν να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις του. Πολλά μεγάλα αστέρια των προηγούμενων ετών, όπως ο Γιώργος Δέδες, ο Θανάσης Ιντζόγλου και τελευταίος ο Θωμάς Μαύρος, είχαν αποχωρήσει. Κι ένα σερί κακών αποτελεσμάτων τον Φεβρουάριο του 1978, με αποκορύφωμα την ήττα με 3-0 απ’ τον Απόλλωνα στη Ριζούπολη, έφερε το τέλος.

Ο Πανιώνιος αποδείχθηκε μία από τις τελευταίες δουλειές του Νέτο ως προπονητή. Δεν εργάστηκε πουθενά μετά το 1979, όταν ολοκλήρωσε τη θητεία στον πάγκο της Νέφτσι Μπακού, η οποία αγωνιζόταν στην Α’ Κατηγορία του ενιαίου σοβιετικού πρωταθλήματος. Πριν έρθει στην Ελλάδα είχε περάσει και από τον πάγκο της αγαπημένης του Σπαρτάκ Μόσχας (κυρίως ως βοηθός), ενώ παλιότερα είχε εργαστεί στην Εθνική Ιράν και την Ομόνοια Λευκωσίας.

Αν και μνημονεύεται ακόμα ως ένας από τους πιο έξυπνους ποδοσφαιριστές που ανέδειξε η Ρωσία, ο Νέτο δεν κατάφερε να εξελιχθεί σε εξίσου σπουδαίο προπονητή.

Με πατέρα θαυμαστή του Τρότσκι

Ο Ίγκορ Αλεξάντροβιτς Νέτο (ή Νιέτο, όπως είναι η ορθότερη προφορά) γεννήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 1930 στη Μόσχα, αλλά είχε εσθονική καταγωγή. Η λατινογενής προέλευση του επωνύμου του οφείλεται σε έναν Ιταλό πρόγονό του, ο οποίος είχε μεταναστεύσει τον 18ο αιώνα στην περιοχή όπου βρίσκεται η σημερινή Εσθονία.

Ο πατέρας του, Αλεξάντρ Νέτο, ήταν ξυλουργός στην πόλη Βάλγκα και υποστήριζε θερμά την Οκτωβριανή Επανάσταση. Ενεργό ρόλο στα του Κόμματος είχε και ο μεγαλύτερος αδελφός του, ο Λεβ (τον οποίο ο πατέρας του είχε ονομάσει έτσι για να τιμήσει τον ιδεολόγο του κομουνισμού, Λεβ Τρότσκι), ο οποίος όμως βρέθηκε αιχμάλωτος στα γκούλαγκ από το 1948 έως και το 1956. Την ίδια εποχή δηλαδή που ο Ίγκορ είχε καθιερωθεί ως ένας από τους κορυφαίους ποδοσφαιριστές της Σοβιετικής Ένωσης.

Από το 1948, όταν προωθήθηκε στην πρώτη ομάδα της Σπαρτάκ Μόσχας, ο Νέτο ξεχώρισε για την τεχνική του κατάρτιση και την οξυδέρκεια στο παιχνίδι του. Παράλληλα, όμως, αγαπούσε και το χόκεϊ επί πάγου, το πιο δημοφιλές άθλημα στην πατρίδα του. Ήταν μάλιστα τόσο καλός που είχε επίσημες συμμετοχές με τη Σπαρτάκ μέχρι και το 1951, όταν αποφάσισε να σταματήσει φοβούμενος τραυματισμούς που θα δυσκόλευαν την ανέλιξή του στο ποδόσφαιρο.

Το 1952, σε ηλικία μόλις 22 ετών, φόρεσε το περιβραχιόνιο του αρχηγού της μοσχοβίτικης ομάδας και δεν το έβγαλε μέχρι το 1966, οπότε και κρέμασε τα ποδοσφαιρικά παπούτσια του. Είχε ηγετικό ρόλο στην κατάκτηση πέντε εθνικών πρωταθλημάτων και τριών Κυπέλλων, αγωνιζόμενος σε 368 αγώνες και σημειώνοντας 36 γκολ.

Η σύμπτωση με τον Πεντζαρόπουλο

Ο Νέτο ήταν παρών και στον πρώτο αγώνα που έδωσε ποτέ η εθνική ομάδα της Σοβιετικής Ένωσης, τη νίκη με 2-1 επί της Βουλγαρίας για το προολυμπιακό τουρνουά του Ελσίνκι στις 15 Ιουλίου 1952 (μέχρι τότε η χώρα αρνούνταν να ενταχθεί στους κόλπους της FIFA).

Ο αγώνας εκείνος είχε διεξαχθεί στην πόλη Κότκα, μερικά χιλιόμετρα μακριά από το Τάμπερε, όπου την ίδια ημέρα διέπρεψε με την Εθνική Ελλάδας κόντρα στη Δανία ο Νίκος Πεντζαρόπουλος. Τον οποίο ο Νέτο είχε συνεργάτη είκοσι πέντε χρόνια αργότερα στον Πανιώνιο! Παιχνίδια της μοίρας…

Η Σοβιετική Ένωση δεν προχώρησε πέρα απ’ τους «16» στο ολυμπιακό τουρνουά του Ελσίνκι. Τέσσερα χρόνια αργότερα, όμως, στη Μελβούρνη, κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο νικώντας στον τελικό με 1-0 τη Γιουγκοσλαβία. Ο Νέτο ήταν πλέον αρχηγός της και ένας από τους συμπαίκτες του ήταν ο Σεργκέι Σαλνίκοφ, ο παππούς του Στέφανου Τσιτσιπά.

Από το 1954 που φόρεσε για πρώτη φορά το περιβραχιόνιο του αρχηγού της Εθνικής, ο Νέτο δεν το αποχωρίστηκε ποτέ, εκτός φυσικά απ’ τους αγώνες στους οποίους δεν πήρε μέρος λόγω τραυματισμού. Ήταν, όμως, αρχηγός και μέσα στο παιχνίδι.

«Πιστεύω ότι ο τρόπος με τον οποίο αγωνιζόταν η Σπαρτάκ, δηλαδή με κοντινές πάσες και έμφαση στο παιχνίδι κατοχής, οφειλόταν στον Νέτο», είχε δηλώσει κάποτε ο Γιούρι Σόμιν, ο οποίος τον πρόλαβε οριακά ως συμπαίκτη τα τελευταία χρόνια της καριέρας του. «Ήταν πάντοτε επικριτικός με όσους έχαναν την μπάλα χωρίς πίεση ή έπαιζαν υπερβολικά ριψοκίνδυνα και με μεγάλες μπαλιές. Μπορούσε να πλησιάσει συμπαίκτη σε οποιαδήποτε στιγμή του αγώνα και να του κάνει παρατήρηση. Ήταν πολύ απαιτητικός και στις προπονήσεις τον φοβόμασταν», είχε προσθέσει.

Αν και με αυτά τα γνωρίσματα θα μπορούσε κανείς να τον πει αυταρχικό ή αλαζόνα, ήταν και δίκαιος. Στον αγώνα με την Ουρουγουάη για την τελική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1962, όταν ο διαιτητής έδειξε σέντρα σε σουτ του Ίγκορ Τσισλένκο που η μπάλα πέρασε στα δίχτυα από μια τρύπα στην εξωτερική πλευρά, δεν δίστασε να του ζητήσει να ακυρώσει το γκολ. Πρόκειται για μία από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις fair play στο διεθνές ποδόσφαιρο.

Με τον Νέτο ηγέτη η Σοβιετική Ένωση κατέκτησε το 1ο Κύπελλο Εθνών το 1960 και τύγχανε του αμέριστου σεβασμού των συμπαικτών και των φιλάθλων. Ξεχώρισε ανάμεσα σε σπουδαίους άσους όπως ο κορυφαίος τερματοφύλακας του κόσμου, ο Λεβ Γιασίν και οι χαρισματικοί επιθετικοί, Βαλεντίν Ιβάνοφ και Βίκτορ Πονεντέλνικ και σήκωσε πρώτος το τρόπαιο ύστερα από τη νίκη επί της Γιουγκοσλαβίας στον τελικό (2-1 στην παράταση).

Αμέτρητες τιμές στο πρόσωπό του

Ο Νέτο ήταν ο πρώτος παίκτης που έφτασε τις 50 συμμετοχές με την Εθνική Σοβιετικής Ένωσης, γι’ αυτό και είχε καθιερωθεί να λέγεται, κάθε φορά που κάποιος έφτανε το συγκεκριμένο ορόσημο, ότι γινόταν μέλος της «Λέσχης Ίγκορ Νέτο». To 1957 είχε γίνει μέλος και του Τάγματος Λένιν, σε ένδειξη αναγνώρισης της συνεισφοράς του για την κατάκτηση του χρυσού ολυμπιακού μεταλλίου.

Ενδεικτικό της κλάσης του είναι ότι επί 14 χρόνια είχε συμπεριληφθεί στη λίστα των κορυφαίων ποδοσφαιριστών της χρονιάς στη Σοβιετική Ένωση και στις 13 είχε καταλάβει την πρώτη θέση.

Ωστόσο, αν και η πορεία του στο ποδόσφαιρο ήταν συνυφασμένη με την επιτυχία, σε προσωπικό επίπεδο δεν στάθηκε εξίσου τυχερός. Στα μέσα της δεκαετίας του ’80 χτυπήθηκε από τη Νόσο του Αλτσχάιμερ και λίγο αργότερα (το 1987) η σύζυγός του, η ηθοποιός Όλγα Γιακόβλεβα, τον εγκατέλειψε. Από συνέπειες της ασθένειας προήλθε κι ο θάνατός του, στις 30 Μαρτίου 1999.

Ο θρύλος του Νέτο παραμένει ζωντανός. Το 2021 ένας δρόμος της Μόσχας κοντά στο γήπεδο της Σπαρτάκ πήρε το όνομά του, ενώ στις 31 Ιουλίου 2022 έγιναν τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του στους εξωτερικούς χώρους της «Λουκόιλ Αρένα», έδρα της αγαπημένης του ομάδας από το 2014.

Άλλα γεγονότα στην Ελλάδα και τον κόσμο στις 30 Μαρτίου

2008: Με πρωταγωνιστή τον Ριβάλντο η ΑΕΚ συντρίβει με 4-0 τον Ολυμπιακό στο ντέρμπι της 27ης αγωνιστικής στο ΟΑΚΑ και μειώνει τη μεταξύ τους διαφορά στους δύο βαθμούς. Τα γκολ της Ένωσης πετυχαίνουν οι Μπλάνκο (10′), Εντίνιο (12′), Λυμπερόπουλος (32′) και Καφές (60′).

1991: Ο τερματοφύλακας της Έβερτον και της Εθνικής Ουαλίας Νέβιλ Σάουθολ, συμπληρώνει 500 επίσημες συμμετοχές στον αγώνα πρωταθλήματος κόντρα στην Άστον Βίλα.

1983: Η Εθνική Ελλάδας αποσπά 0-0 από την Αγγλία στο «Γουέμπλεϊ» για την προκριματική φάση του Euro ’84. Στην Ιστορία έχουν μείνει η υπερβολικά αμυντική προσέγγιση της ομάδας μας και οι έξαλλοι πανηγυρισμοί του προπονητή, Χρήστου Αρχοντίδη.

1980: Ο Παναθηναϊκός συντρίβει τον ΠΑΟΚ με 108-81 και επιστρέφει στον θρόνο της Α’ Εθνικής μπάσκετ ύστερα από ένα διάλειμμα τριών ετών. Οι «πράσινοι» τερματίζουν πρώτοι στην τελική φάση με δύο βαθμούς διαφορά από τον Ολυμπιακό, ενώ την τρίτη θέση καταλαμβάνει ο Άρης, τον οποίο έχει ενισχύσει από τον Δεκέμβριο ο Ελληνοαμερικανός, Νίκος Γκάλης.

1969: Ο Παναθηναϊκός κατακτά το Πρωτάθλημα Ελλάδας στο μπάσκετ, αφού στον καθοριστικό αγώνα που διεξάγεται υπό καταρρακτώδη βροχή στο Παναθηναϊκό Στάδιο, νικά 85-80 την ΑΕΚ στη δεύτερη παράταση! Το σκορ της κανονικής διάρκειας ήταν 68-68, με τους «πράσινους» να ισοφαρίζουν σχεδόν σε νεκρό χρόνο με δύο εύστοχες βολές του Παναγιωταράκου. Πρώτος σκόρερ των νικητών αναδεικνύεται ο Κολοκυθάς με 32 πόντους.

1966: Η ΑΕΚ ηττάται με 103-73 από την Σλάβια Πράγας, στον νοκ άουτ ημιτελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών που διεξάγεται στο Παλαλίντο του Μιλάνου. Στην ανάπαυλα, ο Γιώργος Μόσχος αποκαλύπτει στους συμπαίκτες του τη μάχη του με τον καρκίνο και, όντας εξαντλημένος, δεν θα αγωνιστεί στον μικρό τελικό με την ΤΣΣΚΑ Μόσχας στην Μπολόνια (62-85). Ο ταλαντούχος πλέι μέικερ θα φύγει από τη ζωή στις 28 Δεκεμβρίου 1966.

1955: Η Αργεντινή κατακτά το Κόπα Αμέρικα που διεξάγεται στη Χιλή, νικώντας στο καθοριστικό παιχνίδι την εθνική ομάδα της διοργανώτριας χώρας με 1-0. Το γκολ πετυχαίνει στο 59′ ο Ροδόλφο Μιτσέλι, ο οποίος αναδεικνύεται και πρώτος σκόρερ της διοργάνωσης (οκτώ τέρματα).

1924: Με πρωτοστάτη τον πρωταθλητή ρίπτη του Πανιωνίου, Δημητρού Καραμπάτη, πραγματοποιείται η πρώτη απεργία στον ΣΕΓΑΣ. Οι αθλητές δεν κατεβαίνουν στους προκριματικούς αγώνες στο Παναθηναϊκό Στάδιο, με αίτημα «όχι προκριματικούς, όχι όρια» για τους Ολυμπιακούς Αγώνες που θα διεξαχθούν αργότερα μες στη χρονιά στο Παρίσι.

1896: Η 30χρονη Πειραιώτισσα Σταμάτα Ρεβύθη τρέχει μόνη της τη διαδρομή του Μαραθωνίου, μία ημέρα μετά τον θρίαμβο του Σπύρου Λούη στο πλαίσιο των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων. Η Ρεβύθη έχει μάρτυρες που βεβαιώνουν ότι κάλυψε την απόσταση των 42 χιλιομέτρων σε 5 ώρες και 30 λεπτά, ωστόσο οι διοργανωτές δεν της επιτρέπουν να εισέλθει στο Παναθηναϊκό Στάδιο για να τερματίσει.

1895: Ο κωπηλατικός αγώνας μεταξύ των πανεπιστημίων της Οξφόρδης και του Κέιμπριτζ είναι το πρώτο αθλητικό γεγονός της Βρετανίας που καταγράφεται σε φιλμ από τον κάμεραμαν Μπερτ Άκρες.

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News