Ολλανδία: Η αμφιλεγόμενη πρόκριση στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1974

Αν είστε αρκετά μεγάλοι σε ηλικία ή, τέλος πάντων, έχετε γνώση του τι συνέβη στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1974, σας προκαλούμε να παίξετε ένα παιχνίδι. Να κλείσετε τα μάτια και να φανταστείτε εκείνη τη διοργάνωση χωρίς την Ολλανδία.

Αδύνατον, έτσι; Και πώς να είναι, όταν οι περισσότερες εικόνες που έχουν μείνει στο μυαλό από εκείνο το Μουντιάλ είναι σχετικές με τους «οράνιε»; Η μαγική ντρίμπλα του Γιόχαν Κρόιφ στο ματς με τη Σουηδία (κι ας έληξε 0-0). Η περίτεχνη ενέργεια του ίδιου παίκτη που απέφερε το πρώτο γκολ στο 4-0 επί της Αργεντινής. Ο «ημιτελικός» με τη Βραζιλία (2-0) που θύμιζε πολεμική μάχη. Το πέναλτι με το οποίο ο Γιόχαν Νέεσκενς άνοιξε το σκορ στον τελικό, χωρίς οι Δυτικογερμανοί να έχουν αγγίξει την μπάλα μετά τη σέντρα. Και κυρίως, το περίφημο «Total Football», που έχει προσλάβει μυθικές διαστάσεις κυρίως χάρη σ’ εκείνη την Εθνική Ολλανδίας του Ρίνους Μίχελς, παρά στον Άγιαξ του ίδιου προπονητή, που το είχε εφεύρει στα τέλη της δεκαετίας του ’60.

Όλα αυτά και πολλά ακόμη, δεν θα είχαν συμβεί ποτέ. Και είχαμε φτάσει πολύ κοντά στο να μη συμβούν ποτέ, διότι η Ολλανδία κέρδισε την πρόκριση στην τελική φάση στην ισοβαθμία με το Βέλγιο. Το οποίο μάλλον είχε αδικηθεί στον τελευταίο μεταξύ τους αγώνα για τα προκριματικά, που είχε διεξαχθεί στις 18 Νοεμβρίου 1973 στο Ολυμπιακό Στάδιο του Άμστερνταμ!

Στο 90ό λεπτό κι ενώ το αποτέλεσμα ήταν 0-0 (αποτέλεσμα που βόλευε τους «οράνιε»), ο Πολ Βαν Χιμστ εκτέλεσε ένα φάουλ από αριστερά για τους φιλοξενούμενους. Οι αμυντικοί τραβήχτηκαν για το τεχνητό οφσάιντ, ο τερματοφύλακας Πιτ Σράιβερς έκανε άστοχη έξοδο και ο Γιαν Βερέγεν που βρέθηκε μόνος του στο ύψος του δεύτερου δοκαριού, σκόραρε με προβολή.

Πριν προλάβουν, όμως, να πανηγυρίσουν οι Βέλγοι, ο Σοβιετικός διαιτητής, Πάβελ Καζάκοφ, ακύρωσε το γκολ ύστερα από υπόδειξη του επόπτη γραμμών για οφσάιντ! Οι διαμαρτυρίες των θιγόμενων δεν άλλαξαν την απόφαση και το ματς έληξε ισόπαλο, με αποτέλεσμα η Ολλανδία – η οποία είχε τότε προπονητή τον γνωστό μας Φράντισεκ Φάντρονκ – να κερδίσει την πρόκριση στη διαφορά τερμάτων (+22 έναντι +12). Ήταν δίκαιο, όμως;

Έχει επικρατήσει να λέγεται ότι το Βέλγιο αδικήθηκε, αλλά αν θέλουμε να είμαστε αντικειμενικοί, το ριπλέι δεν είναι διαφωτιστικό. Η γωνία λήψης δεν μας δείχνει την ευθεία – στην οποία, πάντως, βρισκόταν κι ο ίδιος ο διαιτητής – επομένως μόνο εικασίες μπορείς να κάνεις. Δεν πρέπει να ξεχνάμε επίσης ότι τότε υπήρχε οφσάιντ όταν ο επιτιθέμενος βρισκόταν στην ίδια ευθεία με τον αμυνόμενο (ο κανονισμός τροποποιήθηκε το καλοκαίρι του 1990).

Και πάλι, βέβαια, το πιθανότερο είναι ο Βερέγεν να βρισκόταν πιο πίσω από τους αμυνόμενους όταν η μπάλα έφυγε απ’ το πόδι του Βαν Χιμστ, αλλά όρκο δεν παίρνεις. Πάντως, σε κατοπινές συνεντεύξεις τους (που περιλαμβάνονται στο βίντεο που παραθέτουμε) ο Ρόμπι Ρένσενμπρινκ και ο Βιμ Φαν Χάνεγκεμ παραδέχθηκαν ότι το σφύριγμα του Καζάκοφ ήταν αμφιλεγόμενο κι ότι οι «οράνιε» είχαν σταθεροί τυχεροί σ’ εκείνη τη φάση.

Το τεχνητό οφσάιντ, που αποτέλεσε σήμα κατατεθέν του «Ολοκληρωτικού Ποδοσφαίρου», λίγο έλειψε να κρεμάσει την ομάδα που δεν το είχε εμπνευστεί πρώτη, αλλά το εφάρμοσε καλύτερα από κάθε άλλη επτά μήνες αργότερα, στα γήπεδα της Δυτικής Γερμανίας.

Η εκδίκηση των Βέλγων το 1985

Όπως και στη ζωή, έτσι και στο ποδόσφαιρο η ζωή κάνει κύκλους. Έτσι και οι Βέλγοι πήραν εκδίκηση από τους γείτονές τους για τον αποκλεισμό της 18ης Νοεμβρίου 1973, δώδεκα χρόνια αργότερα, στα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του Μεξικού.

Οι δύο εθνικές ομάδες τερμάτισαν δεύτερες στους ομίλους και έπρεπε να αναμετρηθούν σε αγώνες πλέι οφ για μια θέση στα τελικά. Το Βέλγιο νίκησε με 1-0 στο πρώτο παιχνίδι που διεξήχθη στις Βρυξέλλες, χάρη σ’ ένα γκολ που πέτυχε στο 19′ ο Φρανκ Βερκάουτερεν (ή Βερκότερεν, όπως τον λέγαμε τότε) κι ενώ η Ολλανδία έπαιζε με δέκα από το 4′, λόγω αποβολής του Βιμ Κιφτ. Στη ρεβάνς του Ρότερνταμ, όμως, οι «οράνιε» ήταν καλύτεροι και προηγήθηκαν 2-0 με τέρματα των Πίτερ Χάουτμαν (60′) και Ρομπ Ντε Βιτ (72′).

Η εποχή του «Total Football» είχε παρέλθει και οι Ολλανδοί, που είχαν στον πάγκο τον Λίο Μπενάκερ και στη βασική εντεκάδα τους 23χρονους Ρουντ Γκούλιτ και Φρανκ Ράικαρντ (στο πρώτο ματς είχε παίξει και ο κατά δύο χρόνια νεότερός τους, Μάρκο Φαν Μπάστεν), έμοιαζαν έτοιμοι να επιστρέψουν στα τελικά μιας μεγάλης διοργάνωσης ύστερα από τις απουσίες του 1982 και του 1984. Μέχρι που στο 85′ ήρθε το σοκ.

Ύστερα από σέντρα του Έρικ Γκέρετς, ο προωθημένος αμυντικός Ζορζ Γκριν μείωσε σε 2-1 με κεφαλιά. Τότε φυσικά ίσχυε ο κανονισμός του εκτός έδρας γκολ και δεν υπήρχε καμία υποψία παράβασης του σκόρερ για να μη μετρήσει. Το Βέλγιο κέρδισε την πρόκριση για το Μεξικό, όπου έμελλε να διαπρέψει το καλοκαίρι του 1986. Έφτασε μέχρι τα ημιτελικά, όπου υποκλίθηκε στην ανωτερότητα της Αργεντινής και το σπάνιο ταλέντο του Ντιέγκο Μαραντόνα.

Η ειρωνεία, μάλιστα, είναι ότι όπως όλοι λένε ότι η Ολλανδία είχε ευνοηθεί στο ματς του 1973, έτσι έχει καθιερωθεί να λέγεται ότι και το Βέλγιο είχε σπρωχτεί από τη διαιτησία στον αγώνα της φάσης των «16» του Μουντιάλ του Μεξικού κόντρα στη Σοβιετική Ένωση (4-3 στην παράταση). Κι ας μην υπάρχουν ούτε στη μία ούτε στην άλλη περίπτωση διαφωτιστικά ριπλέι για τις επίμαχες φάσεις.

Η νέα γενιά των «οράνιε» δικαιώθηκε τελικά στο Euro ’88, όπου και πάλι είχαν προηγηθεί «σκιές» στα προκριματικά (η ΟΥΕΦΑ δεν μηδένισε την Ολλανδία στο ματς με την Κύπρο, παρότι ο τερματοφύλακας Ανδρέας Χαρίτου είχε χτυπηθεί από φωτοβολίδα), για να επιβεβαιωθεί ότι τις περισσότερες φορές την Ιστορία γράφουν κάποιες μικρές λεπτομέρειες.

Πηγές: Steven Scragg: In the Heat of the Midday Sun – The Indelible Story of the 1986 World Cup (Pitch Publishing 2022), David Winner: Brilliant Orange – The Neurotic Genius of Dutch Football (Bloomsbury Publishing 2001), en.wikipedia.org («1974 FIFA World Cup qualification (UEFA)»).

Άλλα γεγονότα στην Ελλάδα και τον κόσμο στις 18 Νοεμβρίου

2022: Το κλειστό γυμναστήριο των Άνω Λιοσίων παίρνει το όνομα του Στέβαν Γέλοβατς, του Σέρβου μπασκετμπολίστα της ΑΕΚ ο οποίος είχε υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο κατά τη διάρκεια προπόνησης στις 14 Νοεμβρίου 2021 και απεβίωσε στις 5 Δεκεμβρίου.

2020: Πεθαίνει από κορωνοϊό ο παλαίμαχος ποδοσφαιριστής και προπονητής της Δόξας Δράμας, Γιάννης Τσεβρεντζής.

2017: Πεθαίνει σε ηλικία μόλις 50 ετών ο παλαίμαχος αρσιβαρίστας, Ναΐμ Σουλεϊμάνογλου, λίγες ημέρες μετά τη μεταμόσχευση ήπατος στην οποία είχε υποβληθεί. Γεννήθηκε στη Βουλγαρία, αλλά αποσκίρτησε για την Τουρκία το 1986 και με τα χρώματα της έγινε ο πρώτος αθλητής που κατέκτησε τρία χρυσά ολυμπιακά μετάλλια στην άρση βαρών (1988, 1992, 1996).

2004: Ανακοινώνεται η απόφαση του εφετείου βάσει της οποίας η ΑΕΚ υπάγεται επιτυχώς στο άρθρο 44. Η επιτυχία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον πρόεδρο της ΠΑΕ, Ντέμη Νικολαΐδη, ο οποίος με την ευνοϊκή ρύθμιση είδε το χρέος της ΠΑΕ να μειώνεται από 164 εκατ. ευρώ στο ένα δέκατο, δηλαδή στα 16 εκατ. ευρώ, καταβλητέα μέσα στην επόμενη δεκαετία.

2001: Ο Ολυμπιακός αναδεικνύεται ισόπαλος 1-1 με την Ξάνθη στο ΟΑΚΑ, όμως γεγονός του αγώνα είναι η αποβολή του Ζε Ελίας για κουτουλιά στον Ζωγραφάκη, ύστερα από σκληρό φάουλ που του έκανε ο τελευταίος (ο οποίος επίσης αποβάλλεται από τον διαιτητή Κασναφέρη). Στον Βραζιλιάνο μέσο των «ερυθρόλευκων» θα επιβληθεί αρχικά αποκλεισμός πέντε αγωνιστικών, όμως στον δεύτερο βαθμό εκδίκασης η ποινή θα μειωθεί στη μία αγωνιστική!

1995: Ο Λεωνίδας Σαμπάνης κατακτά δύο χρυσά (στο αρασέ και το σύνολο) κι ένα χάλκινο μετάλλιο (στο επολέ-ζετέ) στην κατηγορία των 59 κ. του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος άρσης βαρών της Γκουανγκζού.

1990: Η Μόνικα Σέλες νικά με 3-2 σετ την Γκαμπριέλα Σαμπατίνι στον τελικό του WTA Tour Championships στη Νέα Υόρκη (6-4, 5-7, 3-6, 6-4, 6-2). Πρόκειται για τον πρώτο τελικό γυναικών που κρίνεται στα πέντε σετ, ύστερα από τον τελικό του US Open του 1901, όπου η Ελίζαμπεθ Μουρ είχε επικρατήσει με 3-2 της Μίρτολ ΜακΑτίρ.

1987: Ανακοινώνεται η αγορά του 51% των μετοχών της ΠΑΕ Ολυμπιακός από τον ιδιοκτήτη της Τράπεζας Κρήτης, Γιώργο Κοσκωτά. Ο απερχόμενος μεγαλομέτοχος, Σταύρος Νταϊφάς, κάνει λόγο για μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της ζωής του.

1984: Πραγματοποιείται η τελετή έναρξης της 26ης Ολυμπιάδας Σκακιού στη Θεσσαλονίκη, της πρώτης που γίνεται στην Ελλάδα (19/11 – 5/12). Η ομάδα της Σοβιετικής Ένωσης αγωνίζεται χωρίς τα δύο κορυφαία αστέρια της, τον Ανατόλι Κάρποφ και τον Γκάρι Κασπάροφ που την επόμενη ημέρα παίζουν την 26η παρτίδα τους στη Μόσχα για τον παγκόσμιο τίτλο. Επικεφαλής της ομάδας των Σοβιετικών είναι οι Αλεξάντρ Μπελιάφσκι και Λεβ Πολουγκαγέφσκι, ενώ αυτής της Γαλλίας ο πρώην Σοβιετικός, Μπόρις Σπάσκι. Λαμβάνουν μέρος 88 ανδρικές ομάδες και 51 γυναικείες που πλαισιώνονται από ένα σύνολο 700 παικτών.

1979: Ο καταξιωμένος Πολωνός προπονητής, Γιάτσεκ Γκμοχ, φτάνει στα Γιάννινα και πιάνει δουλειά στον τοπικό ΠΑΣ.

1970: Στον πρώτο αγώνα του ως παγκόσμιος πρωταθλητής βαρέων βαρών, ο Τζο Φρέιζερ βγάζει νοκ άουτ τον Μπομπ Φόστερ στον 2ο γύρο και υπερασπίζεται τον τίτλο του.

1959: Ο Τζο Μπέικερ γίνεται ο πρώτος ποδοσφαιριστής που δεν αγωνίζεται στο αγγλικό πρωτάθλημα και σκοράρει με την Εθνική Αγγλίας, στο 2-1 επί της Βόρειας Ιρλανδίας στο Γουέμπλεϊ.

1940: Ο 31χρονος διεθνής ποδοσφαιριστής του Παναθηναϊκού, Μίμης Πιερράκος, σκοτώνεται στο αλβανικό μέτωπο.

1938: Ο Τζιμ Λόντος νικά τον Μπρόνκο Ναγκούρσκι και αναδεικνύεται αδιαμφισβήτητος παγκόσμιος πρωταθλητής στα βαρέα βάρη της ελεύθερης πάλης (κατς).

1927: Ο πρόεδρος της FIFA, Ζιλ Ριμέ, συστήνει επιτροπή μελέτης για τη θέσπιση του Παγκοσμίου Κυπέλλου στο ποδόσφαιρο.

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News