Γιόχαν Κρόιφ: Το ντεμπούτο του νεαρού που άλλαξε τον Άγιαξ και το ποδόσφαιρο

Ίσως σας φανεί περίεργο, αλλά η πιο έντονη ανάμνηση που είχε ο Γιόχαν Κρόιφ από το ξεκίνημα της πορείας του στον Άγιαξ δεν ήταν το ντεμπούτο του με την πρώτη ομάδα στο εκτός έδρας ματς με τη Χρόνινχεν (που τότε ονομαζόταν GVAV Rapiditas), στις 15 Νοεμβρίου 1964.

Δεν του είχε μείνει έντονα χαραγμένο στη μνήμη ούτε το πρώτο παιχνίδι που έπαιξε μπροστά στο κοινό της αγαπημένης του ομάδας, μία εβδομάδα αργότερα, παρότι ήταν ένας θρίαμβος επί της Αϊντχόφεν με 5-0. Αυτό που θυμόταν με νοσταλγία και το εκμυστηρεύτηκε στο πρώτο κεφάλαιο της αυτοβιογραφίας του «My Turn» (κυκλοφορεί και στα ελληνικά με τίτλο «Γ1ΟΧ4Ν – Η αυτοβιογραφία», εκδ. MVP Publications, μτφ. Σωτήρης Μήλιος), ήταν όταν κλήθηκε να καθαρίσει τον χλοοτάπητα του «Ντε Μέερ» πριν από ένα επίσημο παιχνίδι.

«Την ώρα που κάρφωνα το δίκρανο στο γρασίδι, ένιωθα το βάρος της ευθύνης που είχα για να παραδώσω έναν τέλειο αγωνιστικό χώρο στους ήρωές μου». 

Δεν θυμόταν την ακριβή ημερομηνία ούτε τον αντίπαλο, πέρα απ’ το ότι ήταν μόλις οκτώ ετών. Η ανάμνηση, όμως, ήταν τόσο έντονη επειδή τότε είχε νιώσει για πρώτη φορά πώς είναι να πατάς τον χλοοτάπητα του ιστορικού γηπέδου του Άγιαξ, ενώ η κερκίδα είναι γεμάτη. Το περιστατικό είναι χρήσιμο και για κάτι ακόμη. Περικλείει και τη φιλοσοφία αυτού του ανθρώπου που άλλαξε όχι μόνο τον αγαπημένο του σύλλογο αλλά και το ίδιο ποδόσφαιρο, αφού από μικρός ένιωθε ότι το πεπρωμένο του ήταν να βρεθεί στην κορυφή.

Μικρή σημασία έχει, λοιπόν, το ίδιο το ντεμπούτο του Κρόιφ στην πρώτη ομάδα του «Αίαντα» κι ας είναι η επέτειός του η αφορμή γι’ αυτό το μικρό αφιέρωμα. Ήταν μια φυσική εξέλιξη των πραγμάτων για ένα παιδί που είχε μεγαλώσει κυριολεκτικά μες στο «Ντε Μέερ» και είχε δείξει από πολύ νεαρή ηλικία ότι είχε την ικανότητα να μετατρέπει κάθε εμπόδιο σε πλεονέκτημα.

Έτυχε απλώς το ημερολόγιο να γράφει 15 Νοεμβρίου 1964 και αντίπαλος να είναι η GVAV στο Χρόνινχεν. Έτυχε να είναι προπονητής ο Άγγλος, Βικ Μπάκιγχαμ, ο οποίος είχε διακρίνει το σπανιο ταλέντο του λεπτοκαμωμένου νεαρού στους αγώνες των «μικρών» του Άγιαξ, στα βοηθητικά γήπεδα του συλλόγου και του έδωσε την ευκαιρία. Οι βάσεις, όμως, είχαν μπει από το σπίτι του.

Ο πατέρας του, Μάνους Κρόιφ, ήταν φανατικός οπαδός του Άγιαξ και το μαγαζί του με οπωροκηπευτικά προϊόντα απείχε μερικά μέτρα μακριά από το γήπεδο του συλλόγου. Ο Γιόχαν ήταν μόλις πέντε ετών όταν πέρασε για πρώτη φορά μαζί του το κατώφλι του «Ντε Μέερ», για να μοιράσουν φρούτα στους ποδοσφαιριστές της ομάδας. Τότε συνάντησε για πρώτη φορά και τον Χενκ Άνχελ, τον φροντιστή του γηπέδου (που θα γινόταν… πατριός του κάποια χρόνια μετά τον ξαφνικό θάνατο του πατέρα του, το 1959) ο οποίος τον έμπασε στα κατατόπια και τον γνώρισε με παίκτες της πρώτης ομάδας.

Μεγαλώνοντας άρχισε να παίζει κι ο ίδιος ποδόσφαιρο στα τσιμεντένια σοκάκια της γειτονιάς του στο Άμστερνταμ, αλλά και στους διαδρόμους των αποδυτηρίων του «Ντε Μέερ». Και πάντοτε είχε όνειρο να παίξει κάποτε στον «Αίαντα», όπως είχε κάνει για ένα φεγγάρι στις αρχές της δεκαετίας του ’50 ο θείος του, Χέριτ Ντράιερ (αδελφός της μητέρας του).

Εντάχθηκε επίσημα στα τμήματα υποδομής του Άγιαξ το 1957, όταν ήταν δέκα ετών (γεννήθηκε στις 25 Απριλίου 1947). Εκεί το κοκαλιάρικο παιδί με το πλούσιο ταλέντο δεν έμαθε μόνο τα συστήματα του οργανωμένου ποδοσφαίρου και πώς να συνυπάρχει με τους συμπαίκτες του, αλλά και τις ηθικές αξίες του παιχνιδιού. Γι’ αυτό και δεν σταματούσε να λέει ότι τα μαθήματα ζωής που πήρε στον «Αίαντα» δεν θα μπορούσε να του τα διδάξει ούτε το καλύτερο σχολείο.

Ο σημαντικός ρόλος του Μπάκιγχαμ

Είναι αλήθεια ότι στις συνεντεύξεις του ο Κρόιφ δεν είχε μιλήσει με τόσο θερμά λόγια για τον Μπάκιγχαμ όσο για τον προπονητή του στις ακαδημίες, Γιάνι Φαν Ντερ Φέεν και φυσικά για τον Ρίνους Μίχελς, με τον οποίο καθιερώθηκε ως ηγέτης του Άγιαξ τη σεζόν 1965-66.

Ωστόσο, στην αυτοβιογραφία του αναγνώρισε τον σημαντικό ρόλο που έπαιξε στην εξέλιξή του ο Άγγλος τεχνικός, τον οποίο γνώρισαν αργότερα και οι Έλληνες φίλαθλοι, στους πάγκους του Εθνικού (σε δύο θητείες) και του Ολυμπιακού. Όχι τόσο επειδή τον εμπιστεύθηκε σε εκείνο το ματς με τη Χρόνινχεν, στο οποίο μάλιστα πέτυχε το μοναδικό γκολ της ομάδας του (που γνώρισε την ήττα με 3-1). Αλλά κυρίως για το γεγονός ότι τον έβαζε στο σπίτι του, όπου η μητέρα του εργαζόταν ως καθαρίστρια για την οικογένεια.

Μιλώντας με τους δυο γιους του Μπάκιγχαμ, που ήταν κοντά στην ηλικία του, ο Κρόιφ άρχισε να μαθαίνει αγγλικά που του φάνηκαν πολύ χρήσιμα στη μετέπειτα ζωή του. Η συνεργασία με τον Άγγλο τεχνικό, όμως, δεν θα κρατούσε για πολύ. Η συντριβή με 9-4 (!) από τη Φέγενορντ στις 29 Νοεμβρίου 1964 άρχισε να δημιουργεί δυσαρέσκεια προς το πρόσωπό του και στα μέσα του Ιανουαρίου 1965, ενώ ο Άγιαξ πάλευε για τη σωτηρία, η διοίκηση τον απέλυσε.

Στη θέση του προσέλαβε τον παλιό ποδοσφαιριστή του συλλόγου, Ρίνους Μίχελς, ο οποίος επανέφερε αμέσως στην εντεκάδα τον 17χρονο Κρόιφ κι αυτός τον αντάμειψε με δύο γκολ στον θρίαμβο με 9-3 επί της Μάαστριχτ στο «Ντε Μέερ». Η συνέχεια δεν ήταν εξίσου καλή, όμως ο Άγιαξ κέρδισε έστω και δύσκολα την παραμονή του στην Eredivisie. Και την επόμενη σεζόν, με τον Κρόιφ να καθιερώνεται ως «πρώτο βιολί» της επίθεσης από την 8η αγωνιστική (σε μια εκτός έδρας νίκη με 2-0 επί της DWS με δύο δικά του γκολ) κατέκτησε το πρωτάθλημα δίνοντας σιγά-σιγά μορφή σ’ αυτό που ονομάστηκε «Total Football» και με το οποίο έφτασε στην κορυφή της Ευρώπης.

Στις 7 Σεπτεμβρίου 1966 ο Κρόιφ έκανε ντεμπούτο και με την Εθνική Ολλανδίας, πετυχαίνοντας μάλιστα κι ένα γκολ στο 2-2 κόντρα στην Ουγγαρία στο Ρότερνταμ, για τα προκριματικά του Κυπέλλου Εθνών του 1968. Με τη φανέλα της θα έγραφε επίσης Ιστορία, με αποκορύφωμα την παρουσία του στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1974, το οποίο έχασε στις λεπτομέρειες στον τελικό από τη γηπεδούχο Δυτική Γερμανία του Φραντς Μπεκενμπάουερ.

Δεν έχει νόημα να απαριθμήσουμε όλα τα κατορθώματα του Κρόιφ με τον Άγιαξ, την Μπαρτσελόνα, ακόμα και τη Φέγενορντ (στην οποία έκλεισε την καριέρα του το 1984) στο παρόν αφιέρωμα. Ούτε να επαναλάβουμε πόσο μεγάλη ήταν η επιρροή που άσκησε και ως προπονητής στην εξέλιξη του ποδοσφαίρου. Δεν υπάρχει σοβαρός φίλαθλος που να μη γνωρίζει ότι ήταν ο άνθρωπος που επηρέασε όσο κανείς άλλος τον Πεπ Γκουαρντιόλα.

Είχε σημασία, ωστόσο, να τονίσουμε κάποιες στιγμές από τα πρώτα βήματα της ζωής και μετέπειτα της καριέρας του Κρόιφ. Τις αξίες και τη φιλοσοφία που είχε από μικρός και τον έφτασαν να θεωρείται σήμερα ένας από τους κορυφαίους ποδοσφαιριστές όλων των εποχών.

Πηγές: Johan Cruyff: My Turn (McMillan Publishers, 2016), David Winner: Brilliant Orange (Bloomsbury Publishing, 2001), Wikipedia («Johan Cruyff»), transfermarkt.com («Johan Cruyff»).

Άλλα γεγονότα στην Ελλάδα και τον κόσμο στις 15 Νοεμβρίου

2024: Πεθαίνει στο Χιούστον σε ηλικία 82 ετών ο διάσημος προπονητής της ενόργανης γυμναστικής, Μπέλα Κάρολι. Από τα χέρια του είχαν περάσει κορυφαίες αθλήτριες όπως η Νάντια Κομανέτσι, η Μέρι-Λου Ρέτον, η Κέρι Στραγκ και άλλες.

2021: Πεθαίνει σε ηλικία μόλις 46 ετών η παλαίμαχος μπασκετμπολίστρια του Σπόρτιγκ, Βάσω Μπεσκάκη, ύστερα από άνιση μάχη με τον καρκίνο.

2020: Πεθαίνει σε ηλικία 72 ετών ο Ρέι Κλέμενς, ένας από τους κορυφαίους τερματοφύλακες που πέρασαν από τα αγγλικά γήπεδα. Αγωνίστηκε επί 14 χρόνια στη Λίβερπουλ (1967-81), με την οποία κατέκτησε πέντε πρωταθλήματα, ένα Κύπελλο κι ένα Λιγκ Καπ Αγγλίας, καθώς και τρία Κύπελλα Πρωταθλητριών, δύο Κύπελλα ΟΥΕΦΑ κι ένα Σούπερ Καπ Ευρώπης. Από το 1981 έως το 1989 αγωνίστηκε στην Τότεναμ με την οποία κατέκτησε ένα Κύπελλο Αγγλίας κι ένα Κύπελλο ΟΥΕΦΑ. Κατέγραψε 61 συμμετοχές με την Εθνική Αγγλίας.

2020: Πεθαίνει σε ηλικία 85 ετών ο πρώην ομοσπονδιακός τεχνικός, Αντώνης Γεωργιάδης. Υπήρξε βασικό επιθετικό στέλεχος της μεγάλης Δόξας Δράμας της δεκαετίας του ’50 και σε ηλικία 31 ετών άρχισε την καριέρα του ως προπονητής. Καθοδήγησε πολλές ομάδες (συμπεριλαμβανομένων Ολυμπιακού, ΑΕΚ, Άρη, ΟΦΗ και ΑΕΛ), ενώ βρέθηκε και στο τιμόνι της Εθνικής την τριετία 1989-1992. ο σοβαρός τραυματισμός του σε τροχαίο ατύχημα το 1996, όταν εργαζόταν στον Πανηλειακό, έδωσε ουσιαστικά τέλος στη σπουδαία προπονητική καριέρα του.

2019: Πεθαίνει σε ηλικία 40 ετών έπειτα από συμπλοκή ο παλαίμαχος μπασκετμπολίστας, Άντονι Γκράντι, ο οποίος είχε αναδειχθεί δύο φορές πρώτος σκόρερ του ελληνικού πρωταθλήματος (2007, 2009). Είχε αγωνιστεί σε Πανελλήνιο (2007-09), ΑΕΚ (2010-11) και Καβάλα (2012-13).

2013: Με πρωταγωνιστή τον Κώστα Μήτρογλου, ο οποίος πετυχαίνει δύο γκολ, η Εθνική Ελλάδας νικά με 3-1 τη Ρουμανία στο πρώτο μπαράζ πρόκρισης για τα τελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου της Βραζιλίας. Τέσσερις ημέρες αργότερα το αντιπροσωπευτικό μας συγκρότημα θα αποσπάσει 1-1 στο Βουκουρέστι και θα σφραγίσει την πρόκριση.

2004: Η 17χρονη Μαρία Σαράποβα γίνεται η πρώτη Ρωσίδα τενίστρια που κερδίζει το WTA Tour Championship, με το οποίο κλείνει η αγωνιστική σεζόν. Στον τελικό επικρατεί της Αμερικανίδας, Σερένα Γουίλιαμς, με 2-1 σετ (4-6, 6-2, 6-4).

2003: Με κορυφαίο τον Αντώνη Νικοπολίδη, η Εθνική Ελλάδας αποσπά ισοπαλία 1-1 από την Πορτογαλία σε φιλικό παιχνίδι στο Αβέιρο (59′ Παουλέτα/47′ Λάκης), παρότι αγωνίζεται με δέκα για περισσότερη από μία ώρα. Ο έμπειρος τερματοφύλακας αποκρούει στο 29′ πέναλτι του Φίγκο, που έχει προκαλέσει την αποβολή του Καραγκούνη.

1999: Ο Ολυμπιακός νικά με 2-0 την ΑΕΚ σε αγώνα που διεξάγεται κεκλεισμένων των θυρών στη Νέα Φιλαδέλφεια, αλλά στιγματίζεται από σοβαρά επεισόδια στην κερκίδα των επισήμων και στο Members Club του σταδίου, με πρωταγωνιστή τον σωματοφύλακα του προέδρου της ΕΠΑΕ, Βίκτωρα Μητρόπουλου! Η Ένωση έχει παράπονα από τη διαιτησία του Βαγγέλη Δημητρόπουλου.

1998: Η εθνική ομάδα της άρσης βαρών καταλαμβάνει την πρώτη θέση στη γενική κατάταξη του 69ου Παγκοσμίου Πρωταθλήματος που ολοκληρώνεται στο Λάχτι της Φινλανδίας. Τη μεγαλύτερη συμβολή στην πρωτιά έχει ο Λεωνίδας Σαμπάνης, με τρία χρυσά μετάλλια που κατακτά στα 62 κ. και ακολουθούν ο Κάχι Καχιασβίλι με δύο χρυσά κι ένα χάλκινο στα 94 κ. και ο Πύρρος Δήμας με ένα χρυσό και δύο αργυρά στα 85 κ.

1997: Πεθαίνει ξαφνικά στο σπίτι του σε ηλικία 60 ετών ο Τσέχος Λούντβικ Ντάνεκ, ένας από τους μεγαλύτερους δισκοβόλους όλων των εποχών. Κορυφαία στιγμή της καριέρας του ήταν το χρυσό στους Ολυμπιακούς του Μονάχου (1972).

1996: Κάνει πρεμιέρα στις κινηματογραφικές αίθουσες η ταινία «Space Jam» (ελληνικός τίτλος «Διαστημικά Καλάθια»), με τους θρύλους του ΝΒΑ, Μάικλ Τζόρνταν και Λάρι Μπερντ, να βοηθούν την παρέα των Looney Tunes (Μπαγκς Μπάνι, Ντάφι Ντακ κ.λπ) να παίξουν έναν αγώνα μπάσκετ εναντίον εξωγήινων κατακτητών με σκοπό να κερδίσουν την ελευθερία τους.

1994: Η Μαρτίνα Ναβρατίλοβα ολοκληρώνει τη 19χρονη καριέρα της στο επαγγελματικό τένις με ήττα από την Γκαμπριέλα Σαμπατίνι με 2-0 (6-4, 6-2) για τον πρώτο γύρο του τουρνουά Virginia Slims της Νέας Υόρκης. Κατέκτησε 167 τίτλους, εκ των οποίων οι 18 σε τουρνουά γκραν σλαμ.

1989: Με γκολ που πετυχαίνει ο Νίκος Νιόπλιας, η Εθνική Ελλάδας νικά με 1-0 τη Βουλγαρία στο ΟΑΚΑ, στον τελευταίο αγώνα της για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου της Ιταλίας. Το αδιάφορο βαθμολογικά παιχνίδι παρακολουθούν μόλις 1.500 θεατές.

1987: Ο Αυστριακός πιλότος Γκέρχαρντ Μπέργκερ κερδίζει το πρώτο γκραν πρι που διεξάγεται στην Αυστραλία, στην πίστα της Αδελαΐδας. Τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή κερδίζει ο Βραζιλιάνος Νέλσον Πικέ με δώδεκα βαθμούς διαφορά από τον Βρετανό Νάιτζελ Μάνσελ.

1982: Εκδίδεται το πρώτο τεύχος της δεκαπενθήμερης σκακιστικής επιθεώρησης «ΤΟ ΜΑΤ» με εκδότη τον Κώστα Χατζιώτη και διευθυντή σύνταξης τον Τριαντάφυλλο Σιαπέρα.

1973: Ο Παναθηναϊκός συντρίβει με 97-70 την πολωνική Βιμπρέζε στον «Τάφο του Ινδού», ανατρέπει το -18 με το οποίο είχε ηττηθεί στον πρώτο αγώνα και προκρίνεται στους «16» του Κυπέλλου Πρωταθλητριών.

1969: Για πρώτη φορά το Match of the Day του BBC μεταδίδει έγχρωμο έναν ποδοσφαιρικό αγώνα, αυτόν ανάμεσα στη Λίβερπουλ και τη Γουέστ Χαμ (2-0).

1966: Πεθαίνει στην Πάτρα σε ηλικία 82 ετών ο Δημήτρης Τόφαλος, νικητής της άρσης βαρών στους Μεσοολυμπιακούς Αγώνες του 1906 στην Αθήνα. Αργότερα μετανάστευσε στις ΗΠΑ όπου διακρίθηκε στην ελεύθερη πάλη και υπήρξε προπονητής του παγκόσμιου πρωταθλητή, Τζιμ Λόντου.

1964: Με το γκολ που σημειώνει στον νικηφόρο αγώνα του Ολυμπιακού με τον Ηρακλή (3-1), ο Γιώργος Σιδέρης γίνεται ο πρώτος ποδοσφαιριστής που σκοράρει σε οκτώ διαδοχικές αγωνιστικές του πρωταθλήματος Α’ Εθνικής. Το ρεκόρ έχει μόνο ισοφαριστεί έκτοτε από τους Κώστα Νικολαΐδη (ΑΕΚ, 1967-68) και Ντέμη Νικολαΐδη (ΑΕΚ, 1997-98), αλλά κι από τον ίδιο τον Σιδέρη στο τέλος της περιόδου 1968-69.

1959: Η Εθνική Ελλάδας ηττάται με 4-0 από την αντίστοιχη της Γιουγκοσλαβίας στο πλαίσιο του τουρνουά πρόκρισης στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ρώμης. Κορυφαίος παίκτης της Εθνικής μας είναι ο τερματοφύλακας, Σάββας Θεοδωρίδης.

1954: Ο Gallant Fox, το άλογο που είχε κερδίσει το Triple Crown το 1930, πεθαίνει σε ηλικία 27 ετών.

1952: Ο τερματοφύλακας Τεντ Σάγκαρ παίζει τον 463ο και τελευταίο του αγώνα με την Έβερτον. Η καριέρα του διήρκησε 22 χρόνια και 10 μήνες και είναι η μεγαλύτερη σε διάρκεια σχέση παίκτη με μία ομάδα στην αγγλική λίγκα.

1952: Νέο ρεκόρ αποβολών σημειώνεται στο ΝΒΑ όταν 13 παίκτες – πέντε από τους Μπάλτιμορ Μπούλετς και οκτώ από τους Σίρακιουζ Νάσιοναλς – παίρνουν την άγουσα με πέντε φάουλ, σε έναν αγώνα που λήγει 97-91 στην παράταση. Επειδή οι Νάσιοναλς δεν μπορούν να συμπληρώσουν πεντάδα, οι διαιτητές επιτρέπουν σε κάποιους αποβληθέντες παίκτες να παίξουν, αλλά όταν αυτοί κάνουν φάουλ ο αντίπαλος κερδίζει μία έξτρα βολή.

1859: Στην Πλατεία Λουδοβίκου (η σημερινή Πλατεία Ομονοίας) διεξάγονται κατόπιν πρωτοβουλίας του Ευαγγέλη Ζάππα τα Α’ Ολύμπια, μια πρώιμη απόπειρα αναβίωσης των αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων. Παρά την περιορισμένη επιτυχία, η διοργάνωση, που έμεινε γνωστή και ως «Ζάππειες Ολυμπιάδες», θα επαναληφθεί άλλες τρεις φορές (1870, 1875, 1888-89).

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News