Μάης του '68 και ποδόσφαιρο. Μια σχεδόν άγνωστη κατάληψη και τι άλλαξε

Το ποδόσφαιρο δεν έμεινε έξω από το ισχυρό κύμα διαμαρτυρίας που σάρωσε τη Γαλλία την άνοιξη του 1968. Μιλάμε για τον Μάη του ’68, αν προτιμάτε Γαλλικό Μάη, την πολιτική και κοινωνική αναταραχή που ξέσπασε στη Γαλλία κατά τη διάρκεια των μηνών Μαΐου-Ιουνίου του 1968.

Στις 22 Μαΐου -σαν σήμερα-, ακριβώς δύο μήνες μετά την έναρξη του φοιτητικού κινήματος, μια μικρή ομάδα ποδοσφαιριστών προσπάθησε να ακολουθήσει το εξέγερση. Όχι στην καρδιά του διάσημου Καρτιέ Λατέν όπου γίνονταν οι διαδηλώσεις, αλλά 5 χιλιόμετρα μακριά, στο πολύ κομψό 16ο διαμέρισμα του Παρισίου.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Σαν σήμερα: Ο Ζαν Πολ Σαρτρ ήταν προπονητής και εφάρμοζε σύστημα που μόνο αυτός καταλάβαινε

Κατάληψη της Γαλλικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας

Στις 8:00 το πρωί, κάποιοι ποδοσφαιριστές έφτασαν στον αριθμό 60 της Λεωφόρου D’Iéna. Πρόθεσή τους να καταλάβουν την έδρα της Γαλλικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας. Έξω μοιράζονται φυλλάδια στους περαστικούς. Μέσα σε μια αίθουσα του κτιρίου ήταν συγκεντρωμένοι οι εργαζόμενοι της Oμοσπονδίας. Ο γενικός γραμματέας, Pierre Delaunay, και ο τεχνικός διευθυντής, Georges Boulogne ήταν απομονωμένοι σε ένα γραφείο. Η είσοδος του κτιρίου έκλεισε. Μια κόκκινη σημαία και δύο πανό τοποθετήθηκαν στην πρόσοψη. Με δύο συνθήματα: «Το ποδόσφαιρο στους ποδοσφαιριστές» και «Η Ομοσπονδία, ιδιοκτησία των 600.000 ποδοσφαιριστών» (αυτός ήταν ο αριθμός των αδειοδοτημένων Γάλλων παικτών εκείνη την εποχή).

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Σαν σήμερα: Εκτέλεση του αθλητή Μιχάλη Καραολή μετά από δίκη με κατήγορο τον Ραούφ Ντενκτάς

Αν και το προσωπικό αποχώρησε γρήγορα, όπως ακριβώς ο Ζορζ Μπουλόν και ο Πιερ Ντελονέ, που εγκατέλειψαν τις εγκαταστάσεις πριν από τα μεσάνυχτα, η κατάληψη του κτιρίου μόλις είχε αρχίσει και επρόκειτο να διαρκέσει αρκετές μέρες.

Ποιοι ήταν αυτοί;

«Σχεδόν όλη η ομάδα των διαδηλωτών ανήκε σε ερασιτεχνικούς συλλόγους στην περιοχή του Παρισίου», γράφει ο ιστορικός ποδοσφαίρου Alfred Wahl, σε ένα άρθρο αφιερωμένο σε αυτό το ελάχιστα γνωστό επεισόδιο. Ο André Mérelle και ο Michel Oriot, δύο επαγγελματίες παίκτες που συμμετείχαν σε αυτό το εγχείρημα, έπαιζαν στον Ερυθρό Αστέρα, του Saint-Ouen, μια ομάδα στα Βόρεια Προάστια του Παρισίου.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Σαν σήμερα: Ο θρύλος Στιβ Μπλούμερ και μια Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου που έφτιαξαν κρατούμενοι

Η ιδέα αυτού του εγχειρήματος προερχόταν στην πραγματικότητα από αθλητικούς συντάκτες από το μηνιαίο περιοδικό “Le Miroir du football“, το οποίο πρόσκειντο στην αριστερά.

Στο μανιφέστο που μοίρασαν οι διαμαρτυρόμενοι ποδοσφαιριστές την ημέρα της κατάληψης της έδρας της Ομοσπονδίας, ανέφεραν ότι θέλουν «να επιστρέψουν στους 600.000 Γάλλους ποδοσφαιριστές και στους εκατομμύρια φίλους τους αυτό που τους ανήκει: το ποδόσφαιρο του οποίου οι ποντίφικες της Ομοσπονδίας εκμεταλλεύονται για να εξυπηρετήσουν τα ιδιοτελή τους συμφέροντα ως κερδοσκόποι του αθλητισμού».

Ο «αρχηγός της προπονητικής μαφίας» και ο «χυδαίος Λουδοβίκο XVI»

Στο έγγραφο αυτό καταγγελλόταν η συμπαιγνία ποδοσφαιρικών παραγόντων με την πολιτική εξουσία. Ο προπονητής Ζορζ Μπουλόν περιγραφόταν ως ο «αρχηγός της προπονητικής μαφίας», που «επιφυλάσσει τις καλύτερα αμειβόμενες θέσεις για τους φίλους του». Σε ό,τι αφορά τον Πιερ Ντελονέ, τον συνέκριναν με έναν «χυδαίο Λουδοβίκο XVI», αφού είχε «κληρονομήσει» τη θέση του γενικού γραμματέα της Ομοσπονδίας από τον πατέρα του.

«Για να διασφαλίσετε ότι το ποδόσφαιρο θα γίνει δικό σας, σας καλούμε να πάτε χωρίς καθυστέρηση στην έδρα της Ομοσπονδίας, η οποία είναι ξανά το σπίτι σας. Όλοι ενωμένοι θα κάνουμε το ποδόσφαιρο ξανά αυτό που δεν έπρεπε να πάψει ποτέ να είναι: το άθλημα της χαράς, το άθλημα του κόσμου του αύριο που όλοι οι εργαζόμενοι έχουν αρχίσει να χτίζουν», κατέληγε.

Επρόκειτο για κίνηση με συμβολική διάσταση. Πέρα από τις προσωπικές επιθέσεις κατά των επικεφαλής της ομοσπονδίας και την αμφισβήτηση της ίδιας της FFF, υπήρχε και η σφοδρή κριτική για το «συμβόλαιο ζωής», που τότε δέσμευε κάθε επαγγελματία παίκτη σε έναν σύλλογο. Το συμβόλαιο αυτό, που καταγγέλθηκε από τον επιφανή Ρέιμοντ Κόπα το 1963, χαρακτηριζόταν «σκλαβιά» και απαιτείτο η κατάργησή του.

Γιορτινή ατμόσφαιρα

Αυτές τις έξι μέρες κατάληψης, η ατμόσφαιρα είναι γιορτινή, στη λεωφόρο d’Iéna. «Τοποθετούσαμε κούνιες, γλεντούσαμε χαρούμενα στα πολυτελή σαλόνια της Ομοσπονδίας και εξετάζαμε από τη σοφίτα κάθε ύποπτη κίνηση», λέει ο δημοσιογράφος Mickaël Correia, στο βιβλίο του «A popular history of football». «Ο Μάης του 68 ήταν τότε στο αποκορύφωμά του: «στις 24 Μαΐου, η πρωτεύουσα ήταν το σκηνικό σφοδρών οδομαχιών μεταξύ οχυρωμένων διαδηλωτών και αστυνομικών δυνάμεων. Το Χρηματιστήριο του Παρισίου πυρπολήθηκε…. Παθιασμένες συζητήσεις γύρω από έναν άλλο τύπο ποδοσφαίρου και προβολές διεθνών αγώνων γίνονταν συνεχώς. Επίσης, αγώνες ποδοσφαίρου στην ίδια την λεωφόρο d’Iéna».

Το πάρτι τελείωσε στις 27 Μαΐου, ειρηνική. Οι ποδοσφαιριστές αποφάσισαν να φύγουν από τις εγκαταστάσεις μετά από ψηφοφορία στη γενική συνέλευση, ενώ συνδικάτα και φοιτητικές οργανώσεις ξεκινούσαν διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση, που θα οδηγούσαν στις περίφημες συμφωνίες της Γκρενέλ. Οι ποδοσφαιριστές πίστευαν ότι είχαν επιτύχει τον στόχο τους, δηλαδή να δημοσιοποιήσουν τον αγώνα τους.

Η «επιτροπή δράσης των ποδοσφαιριστών», με πρωτοβουλία αυτής της κατάληψης, μετατράπηκε ουσιαστικά στην Γαλλική Ένωση Ποδοσφαιριστών, μια οντότητα της οποίας προήδρευσε ο Just Luis Fontaine, πρώην επιθετικός της Ρεμς και της Εθνικής Γαλλίας.

Ήταν μαζικό κίνημα;

Σε αντίθεση με αυτόν των φοιτητών και των εργαζομένων, ο «Μάης του 68» των ποδοσφαιριστών δεν ήταν μαζικό κίνημα. Ουσιαστικά παρέμεινε περιορισμένος στο Παρίσι, κυρίως σε αυτός που έγινε στη λεωφόρο De Iéna. Στην υπόλοιπη χώρα, περίπου 200 παίκτες συγκεντρώθηκαν στο Saint-Brieuc, αλλά αυτός είναι ο μόνος απόηχος που είχε το κίνημα έξω από την πρωτεύουσα.

«Με την πρακτική του και τα αιτήματά του, ο «Μάης των ποδοσφαιριστών» βρέθηκε στο σταυροδρόμι του φοιτητικού και του συνδικαλιστικού κινήματος», ανέλυσε ο Alfred Wahl. Για τον ιστορικό, αυτό το επεισόδιο, αν και περιορισμένο, ήταν αρκετό για να κλονίσει τη δομή του γαλλικού ποδοσφαίρου. Το 1969 καταργήθηκε το περίφημο «συμβόλαιο ζωής». Αντικαταστάθηκε από συμβόλαια καθορισμένης χρονικής διάρκειας. Ενώ οι πρόεδροι των συλλόγων προσπάθησαν το 1972 να θέσουν υπό αμφισβήτηση αυτή την πρόοδο, κηρύχθηκε απεργία παικτών και πέτυχε να την παγιώσει. Μια άλλη αξιοσημείωτη αλλαγή ήταν η παραίτηση του Γενικού Γραμματέα της Ομοσπονδίας Πιερ Ντελονέ. Αξιοποιήθηκε αργότερα από την UEFA, της οποίας έφτασε να γίνει Γενικός Γραμματέας αλλά και Πρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής.

«Ήμουν ο αριστερός!»

Ταρακουνημένο το οικοδόμημα της Γαλλικής Ομοσπονδίας άντεξε ωστόσο στην καταιγίδα. Ο André Mérelle, ένας από τους λίγους επαγγελματίες ποδοσφαιριστές που είχαν ενταχθεί στο κίνημα, αντιμετώπισε πρόβλημα: «Δυσκολεύτηκα να βρω σύλλογο. Ήμουν ο αριστερός!», εξηγούσε

Οι αρχές προσπάθησαν επίσης να κρατήσουν τους ερασιτέχνες διαδηλωτές μακριά από τις ομάδες. «Το πρωτάθλημα του Παρισίου ανέστειλε τις άδειές μας για λίγο. Ήθελαν να μας εμποδίσουν να ξεκινήσουμε τη επόμενη σεζόν», είπε ο Serge Aurer, ένας άλλος συμμετέχων, τον οποίο ανέφερε ο δημοσιογράφος Mickaël Correia, στο βιβλίο του «A popular history of football».

Αυτή η εξέγερση δεν εμπόδισε τον Ζορζ Μπουλόν, παρόλο που βρέθηκε στο στόχαστρο των διαδηλωτών, να γίνει ο Ομοσπονδιακός τεχνικός της Γαλλίας την επόμενη χρονιά και ένας από τους πυλώνες της ομοσπονδίας. Φημισμένος ως δογματικός, αυτός ο άνθρωπος με αποφασιστικά συντηρητικές, ακόμη και αντιδραστικές ιδέες, είχε την ελευθερία μετά το 1968 να διαμορφώσει την εκπαίδευση των Γάλλων προπονητών και παικτών όπως ήθελε. Προσπάθησε να εδραιώσει ένα σύστημα, εμπνευσμένο από τη στρατιωτική λειτουργία. Δεν ήθελε σε τίποτα, το ποδόσφαιρο να θυμίζει γιορτή…

Το δείγμα στην ταινία Milou en Mai

Η κατάληψη της έδρας της Γαλλικής Ομοσπονδίας από διαμαρτυρόμενους ποδοσφαιριστές δεν θεωρείται ευρέως γνωστό επεισόδιο του Γαλλικού Μάη. Ένα μικρό δείγμα του εμφανίζεται εν συντομία στην ταινία του Louis Malle, «Ο Μιλού το Μάη» -«Milou en Mai» ή «Milou in May» ή «May Fools»-, με τους Μισέλ Πικολί, Μίου Μίου και Μισέλ Ντισοσουά. Σε αυτήν την ταινία μεγάλου μήκους με σενάριο που συνυπογράφει ο Jean-Claude Carrière, η οποία διαδραματίζεται τον Μάιο του 1968, τα γεγονότα της εποχής αναφέρονται μέσω ραδιοφωνικών δελτίων ειδήσεων που ακούγονται σε ορισμένες σκηνές.

Σε ένα από αυτά ακούμε στο βάθος την ανακοίνωση του αγώνα των ποδοσφαιριστών. «Σήμερα το πρωί, οι χώροι της Γαλλικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας καταλήφθηκαν με τη σειρά τους από διαδηλωτές….», ανακοινώνει δημοσιογράφος. «Με ακούς, Ζακ Πάολι;», απαντά ο ειδικός απεσταλμένος που βρίσκεται στο ρεπορτάζ, ενώ ακούμε αρκετά άτομα να φωνάζουν το σύνθημα: «Το ποδόσφαιρο στους ποδοσφαιριστές».

Με πληροφορίες από nouvelobs.com, economicsociology.org και footballmakeshistory.eu.

Ο δικός μας… Ξένος, πρωταθλητής

2021: Ο Διονύσης Ξένος επικρατεί με 1-0 του Ρώσου Εβγκένι Πλακούτιν στην κατηγορία -67κ. και στέφεται πρωταθλητής Ευρώπης στο Καράτε στο Πόρετς της Κροατίας. Νωρίτερα είχαν κερδίσει αργυρό μετάλλιο η Βίκυ Πανετσίδου (έχασε στον τελικό της κατηγορίας -68 από την Αζέρα, Ιρίνα Ζαρέτσκα με 3-0) και χάλκινα οι Έλενα Χατζηλιάδου (νικώντας στον μικρό τελικό των +68 την Κοσοβάρα, Οράνα Φορτέσα με 5-0), Γιώργος Τζάνος (νικώντας στον μικρό τελικό των +84 τον Πολωνό Ματσιέι Γκέμπκα 1-0) και ο αδερφός του Χρήστος-Στέφανος Ξένος (νικώντας στον μικρό τελικό των -60 τον Γερμανό, Φλόριαν Χάας).

2021: Η πρωταθλήτρια Μπάγερν νικά 5-2 την Άουγκσμπουργκ, με τον Πολωνό επιθετικό Ρόμπερτ Λεβαντόφσκι να πετυχαίνει το πολυπόθητο γκολ στο 90ό λεπτό και να σπα το ρεκόρ των 40 γκολ του Γκερντ Μίλερ, ολοκληρώνοντας τη σεζόν με 41 γκολ στη φετινή Bundesliga. Μία εβδομάδα πριν, στις 15/5, το είχε ισοφαρίσει όταν με εκτέλεση πέναλτι άνοιξε το σκορ για την ομάδα του κόντρα στην Φράιμπουργκ.

2017: Λίγες ημέρες μετά το τροχαίο δυστύχημα που είχε την ώρα που έκανε ποδήλατο με τους φίλους του στην Ιταλία, ο Nicky Hayden υποκύπτει στα τραύματα του και φεύγει από τη ζωή σε ηλικία 35 ετών. Ο Αμερικανός αναβάτης που είχε αναδειχθεί παγκόσμιος πρωταθλητής το 2006 με τη Repsol Honda, συμμετείχε και στα Superbikes, ενώ πέρυσι είχε καταταγεί στην 5η θέση της παγκόσμιας κατάταξης.

Πεθαίνει ο Δημήτρης Μελιδώνης

2012: Πεθαίνει σε ηλικία 92 ετών ο Δημήτρης Μελιδώνης, αθλητής και πρόεδρος του Πειραϊκού Συνδέσμου. Αναδείχθηκε 4 φορές Πανελληνιονίκης (1949, 1950, 1951, 1952) στα 3000 στιπλ με πανελλήνιο ρεκόρ 9.30.8. Τερμάτισε τέταρτος στους Μεσογειακούς στην Αλεξάνδρεια το 1951 ενώ ήταν 13ος στους Πανευρωπαϊκούς το 1950 στις Βρυξέλλες.

2012: Ο κολυμβητής του Άρη, Άρης Γρηγοριάδης, μετά τη νίκη του στα 50μ. ύπτιο το 2008 στο Αϊντχόφεν, ανακηρύσσεται για δεύτερη φορά στην καριέρα του Πρωταθλητής Ευρώπης, νικώντας στον τελικό των 100μ. ύπτιο στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του Ντέμπρετσεν, με χρόνο 53.86 έναντι 54.06 του 2ου Γερμανού Χέλγκε Μέουβ και 54.14 του 3ου Ισραηλινού Γιάκοβ Τουμάρκιν. Αυτό είναι συνολικά το πέμπτο μετάλλιο που κατακτά σε Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα, καθώς έχει επίσης δύο ασημένια (50μ. ύπτιο το 2006 και 100μ. ύπτιο το 2008) και ένα χάλκινο (100μ. ύπτιο το 2006), ενώ είναι ο πρώτος Έλληνας που έχει κερδίσει χρυσό μετάλλιο σε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα (50μ. ύπτιο, Μόντρεαλ, 2005).

Αντίο Κάζιμιρ Γκόρσκι

2006: Πεθαίνει από καρκίνο σε ηλικία 85 ετών σε νοσοκομείο της Βαρσοβίας ο Πολωνός, πρώην προπονητής του Παναθηναϊκού, Ολυμπιακού, Καστοριάς και Εθνικού, Κάζιμιρ Γκόρσκι. Ο Γκόρσκι κάθισε στον πάγκο της εθνικής Πολωνίας τη χρυσή δεκαετία του ’70 και την οδήγησε στο χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς αγώνες του Μονάχου το 1972, στην τρίτη θέση στο Μουντιάλ της Γερμανίας το 1974 και στο ασημένιο μετάλλιο στους Ολυμπιακούς αγώνες του Μόντρεαλ, δύο χρόνια αργότερα.

2005: Ο διακεκριμένος Γερμανός οδηγός μοτοσυκλέτας και αυτοκινήτου Ernst Henne πεθαίνει σε ηλικία 101 ετών. Μεταξύ του 1928 και του 1937 έκανε 76 παγκόσμια ρεκόρ ταχύτητας στο έδαφος, ενώ το τελευταίο που έγινε στις 28/11/1937 με 297,5 χλμ/ώρα κράτησε για 15 χρόνια. Ο Henne ήταν ένας από τους πιο επιτυχημένους Γερμανούς αθλητές της δεκαετίας του ’30 μαζί με τον πυγμάχο Max Schmeling.

2001: Η ISL, η πιο γνωστή εταιρεία sports marketing στον κόσμο, πτωχεύει έχοντας χρέος ύψους 300 εκ. δολαρίων. Η FIFA, θα χάσει 45 εκ. δολάρια αφού την περίοδο 1996-97 είχε αναθέσει στην ISL τα τηλεοπτικά δικαιώματα των Παγκοσμίων Κυπέλλων του 2002 και του 2006, με σκοπό η ISL να βρει εμπορικούς σπόνσορες. Η FIFA έχει λοιπόν όφελος να βοηθήσει την ISL να ορθοποδήσει, αλλά η προσπάθεια σωτηρίας θα αποτύχει.

1999: Η Βούλα Τσιαμήτα του Πανελληνίου Γ.Σ. κάνει πανελλήνιο ρεκόρ στο τριπλούν με 14.67 στο διεθνές μίτινγκ “Παπαφλέσσεια”.

Το τρίτο νταμπλ της Γιουνάιτεντ

1999: Η Manchester United κερδίζει τη Newcastle με 2-0 στον 121ο τελικό του Κυπέλλου Αγγλίας και γίνεται η πρώτη ομάδα που κατακτά τρία νταμπλ. O Alex Ferguson γίνεται ο πρώτος προπονητής με 4 Κύπελλα Αγγλίας.

1999: Η 27χρονη ποδοσφαιριστής Mia Hamm σημειώνει το 108ο της γκολ με την εθνική ομάδα των ΗΠΑ στο Orlando και γίνεται η κάτοχος του παγκοσμίου ρεκόρ περισσοτέρων γκολ με εθνική ομάδα.

1996: Η Monica Seles κερδίζει την Barbara Schett στον δεύτερο γύρο του Madrid Open, στον πρώτο της ευρωπαϊκό αγώνα μετά τη μαχαιριά που είχε δεχτεί στην πλάτη στο Αμβούργο της Γερμανίας.

1990: Ο πρώην παγκόσμιος πρωταθλητής μεσαίων βαρών Tomas Rocko Balboa, γνωστότερος ως Rocky Graziano, πεθαίνει σε ηλικία 68 ετών.

1990: Ο Άρης κατακτά το 4ο συνεχόμενο νταμπλ στο μπάσκετ.

1988: Ο Ανατολικογερμανός Ulf Timmermann σπάει το φράγμα των 23 μέτρων στη σφαίρα με 23.06 κατά τη διάρκεια των Βενιζελείων στα Χανιά της Κρήτης.

Η πρώτη γυναίκα στο Indianapolis 500 

1977: Με μέση ταχύτητα 188 μιλίων την ώρα, η Janet Guthrie γίνεται η πρώτη γυναίκα οδηγός που προκρίνεται στο Indianapolis 500. Λόγω μηχανικής βλάβης δεν τερματίζει, αλλά θα το καταφέρει την επόμενη χρονιά όταν θα τερματίσει ένατη.

1963: Ο βουλευτής και βαλκανιονίκης Γρηγόρης Λαμπράκης, δέχεται δολοφονική επίθεση και τραυματίζεται σοβαρά από παρακρατικούς εξερχόμενος από συγκέντρωση για την ειρήνη και τον πυρηνικό αφοπλισμό στη Θεσσαλονίκη. Μεταφέρεται στο νοσοκομείο σε κωματώδη κατάσταση και 5 ημέρες μετά, στις 27/5/1963, θα υποκύψει στα τραύματά του.

1949: Η Εθνική Ελλάδας μπάσκετ κερδίζει το πρώτο της μετάλλιο (χάλκινο) στο 6ο Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα που ολοκληρώνεται στο Κάιρο, στη μοναδική φορά που η διοργάνωση φιλοξενείται εκτός Ευρώπης. Οι αγώνες ξεκίνησαν στις 15/5 και η Ελληνική ομάδα με αρχηγό τον Φαίδωνα Ματθαίου του Άρη Θεσσαλονίκης νίκησε διαδοχικά την Ολλανδία, τον Λίβανο, την Τουρκία και την Συρία ενώ έχασε από τη Γαλλία και την ισχυρή Αίγυπτο η οποία πήρε τον τίτλο αήττητη.

1906: Οι αδελφοί Wright πατεντάρουν το αεροπλάνο.

1900: Ιδρύεται το Associated Press.

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News