Ολυμπιακοί Αγώνες: Η νίκη του πράκτορα του FBI επί του αξιωματικού της KGB

Η αναδρομή σε ολυμπιακούς τελικούς όπως αυτός των 3.000 μέτρων στιπλ στο Ελσίνκι, στις 25 Ιουλίου 1952, είναι από εκείνες που σε… τρελαίνουν με τη σημειολογία τους.

Διότι την ώρα που οι αθλητές μοχθούσαν με ευγενή άμιλλα στον στίβο για τη νίκη και τη δόξα, οι λαοί τους έβλεπαν τη μάχη τους σαν ένα ακόμα επεισόδιο του λεγόμενου «Ψυχρού Πολέμου», που είχε αρχίσει μερικά χρόνια νωρίτερα. Με νωπές ακόμα τις πληγές που είχε αφήσει ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, οι δύο χώρες έβλεπαν η μία την άλλη ως το αντίπαλο δέος.

Μην ξεχνάμε ότι την εποχή που διεξήχθησαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες, βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη και ο Πόλεμος της Κορέας, με την εμφανή ή αφανή συμμετοχή και των δύο μεγάλων δυνάμεων.

Αντιμέτωποι, λοιπόν, στον στίβο του Ολυμπιακού Σταδίου της φινλανδικής πρωτεύουσας δεν ήταν απλά ένας Αμερικανός (ο Χόρας Ασενφέλτερ) κι ένας Σοβιετικός (ο Βλαντίμιρ Καζάντσεφ), αλλά και οι ιδεολογίες των χωρών τους. H καπιταλιστική δημοκρατία των ΗΠΑ, απέναντι στον κομμουνισμό της Σοβιετικής Ένωσης.

Δεν θα μπορούσε να συμβεί διαφορετικά, αφού ακόμα κι οι εξωαγωνιστικές δραστηριότητες των δύο αθλητών ανάγκαζαν και τον πιο καλόπιστο παρατηρητή να κάνει την σύνδεση. Ο Ασενφέλτερ εργαζόταν ως πράκτορας του FBI, της μυστικής υπηρεσίας πληροφοριών των ΗΠΑ. Ο Καζάντσεφ, πάλι, εκτός από ήρωας του Κόκκινου Στρατού στον πόλεμο, είχε διατελέσει αξιωματικός της αντίστοιχης κρατικής επιτροπής της Σοβιετικής Ένωσης, της διαβόητης KGB!

Γι’ αυτό όταν ο Ασενφέλτερ έκοψε πρώτος το νήμα, οι Αμερικανοί δεν έχασαν την ευκαιρία να πικάρουν τους Σοβιετικούς. Σύμφωνα με το ανέκδοτο που κυκλοφόρησε ευρέως στον Τύπο των Ηνωμένων Πολιτειών εκείνες τις μέρες, «για πρώτη φορά ο Αμερικανός πράκτορας άφησε τον Ρώσο να τον κυνηγήσει, αντί να συμβαίνει το αντίθετο!».

Αυτή ήταν και η πρώτη κόντρα με ψυχροπολεμικό άρωμα που καταγράφηκε σε Ολυμπιακούς Αγώνες. Το 1952, άλλωστε, η Σοβιετική Ένωση έκανε την παρθενική της εμφάνιση στη διοργάνωση. Από την ίδρυσή της, με τη Ρωσική Επανάσταση του 1917, η ηγεσία της αρνούνταν να ενταχθεί στους κόλπους της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής για ιδεολογικούς λόγους.

Η κούρσα και το απρόσμενο φινάλε

Ο Καζάντσεφ είχε πάει στο Ελσίνκι ως φαβορί για το χρυσό, μια και κατείχε το ανεπίσημο παγκόσμιο ρεκόρ στα 3.000 μέτρα στιπλ («ανεπίσημο», επειδή η IAAF δεν αναγνώρισε ως ρεκόρ καμία επίδοση πριν από το 1954). Ο Ασενφέλτερ ήταν ο πρωταθλητής των ΗΠΑ, όμως η χώρα του δεν είχε παράδοση στο αγώνισμα. Οποιοδήποτε μετάλλιο θα συνιστούσε επιτυχία.

Πράγματι, ο Σοβιετικός δρομέας πήρε κεφάλι στην κούρσα από τα πρώτα μέτρα, δείχνοντας ότι είχε υπό έλεγχο την κατάσταση. Ο Αμερικανός, όμως, κατάφερνε να κρατηθεί κοντά του. Οι 65.000 φίλαθλοι που βρίσκονταν στην κερκίδα, κατάλαβαν από νωρίς ότι θα έβλεπαν μια μάχη για το χρυσό μετάλλιο μεταξύ της ΕΣΣΔ και των ΗΠΑ.

Μετά το καμπανάκι για τον τελευταίο γύρο, ο Καζάντσεφ επιχείρησε την αλλαγή στον ρυθμό. Απέκτησε μια σημαντική διαφορά και όλα έδειχναν ότι θα ήταν ο νικητής. Ο Ασενφέλτερ τον πλησίασε ξανά, αλλά έφτασε δεύτερος στο τελευταίο εμπόδιο με τη λίμνη.

Τότε έγινε η ανατροπή. Ο Καζάντσεφ πάτησε άσχημα το πόδι του κατά την προσγείωση κι έπαθε ζημιά στον τένοντα, με συνέπεια σχεδόν να φρενάρει απ’ τον πόνο. Αντίθετα ο Αμερικανός αντίπαλός του πετάχτηκε σαν ελατήριο απ’ το νερό και μπήκε στην τελική ευθεία έχοντας αποκτήσει ένα σημαντικό, όσο και απρόσμενο, προβάδισμα.

Με φτερά στα πόδια πια, ο 29χρονος Αμερικανός «πέταξε» προς τον τερματισμό και έκοψε το νήμα σε χρόνο 8:45.4. Πεντέμισι δευτερόλεπτα κάτω από το ολυμπιακό ρεκόρ που είχε σημειώσει ο ίδιος στον ημιτελικό και τρία κάτω από το παγκόσμιο ρεκόρ του Καζάντσεφ.

Ο αποκαμωμένος Σοβιετικός δρομέας έμεινε εντέλει τριάντα μέτρα πίσω από τον νικητή και κράτησε με το ζόρι τη δεύτερη θέση μπροστά απ’ τον Βρετανό Τζον Ντίσλι (8:51.6 έναντι 8:51.8).

Τιμές μέχρι τα βαθιά γεράματα

Ο Χόρας Ασενφέλτερ δεν κατάφερε να σημειώσει κάποια άλλη διεθνή επιτυχία μετά τον θρίαμβο του 1952. Το 1955 κατέκτησε ένα ασημένιο μετάλλιο στους Παναμερικανικούς Αγώνες (στα 5.000 μέτρα), ένα χρόνο αργότερα, όμως, απέτυχε να υπερασπίσει τον ολυμπιακό τίτλο του στα στιπλ, στη Μελβούρνη. Αποκλείστηκε στον προκριματικό και το 1957 εγκατέλειψε τη δράση. Ήταν ήδη 34 ετών.

Το 1959 άφησε και τη θέση του στο FBI κι έπιασε δουλειά στη βιομηχανία μετάλλων Engelhard του Νιου Τζέρσι, απ’ όπου συνταξιοδοτήθηκε το 1993. Πέθανε στις 7 Ιανουαρίου 2018, λίγες ημέρες προτού κλείσει τα 95 του χρόνια, όμως ο αντίκτυπος της νίκης του στο Ελσίνκι δεν έχει ξεθωριάσει. Κι ας έχει τελειώσει προ πολλού ο Ψυχρός Πόλεμος, που της είχε δώσει άλλες διαστάσεις.

Το 1975 ο Ασενφέλτερ εισήχθη στο Hall of Fame του κλασικού αθλητισμού των ΗΠΑ και το 2001 το Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια (όπου είχε φοιτήσει κι ο ίδιος) έδωσε το όνομά του στο κλειστό γυμναστήριό του. Το όνομά του φέρει και ο ετήσιος αγώνας δρόμου 8 χιλιομέτρων του Γκλεν Ριτζ, της πόλης όπου έζησε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του.

Άλλα γεγονότα στην Ελλάδα και τον κόσμο στις 25 Ιουλίου

2017: Ο Γιώργος Πηλίδης κερδίζει τον τίτλο του πρωταθλητή Ευρώπης Νέων στην κατηγορία των 58 κιλών, όταν νικά στα σημεία τον Ρώσο Αρτίς Όρζακ.

2005: Η Εθνική Κορασίδων γνωρίζει την ήττα με 69-26 από την Τουρκία για το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Μπάσκετ, πετυχαίνοντας μόλις έναν πόντο στο δεύτερο ημίχρονο (παγκόσμιο αρνητικό ρεκόρ).

2004: Η Βραζιλία κατακτά το Κόπα Αμέρικα που διεξάγεται στο Περού, αφού νικά στον τελικό την Αργεντινή με 4-2 στα πέναλτι. Ο κανονικός αγώνας λήγει ισόπαλος 2-2 χάρη σε γκολ που πετυχαίνει στις καθυστερήσεις ο Αντριάνο, ο οποίος με επτά γκολ αναδεικνύεται πρώτος σκόρερ της διοργάνωσης.

1999: Ο 27χρονος Τεξανός, Λανς Άρμστρονγκ, κερδίζει τον Γύρο της Γαλλίας και χαρακτηρίζει τη νίκη του «θαύμα της ιατρικής», αφού τρία χρόνια νωρίτερα είχε διαγνωστεί με καρκίνο στους όρχεις, τους πνεύμονες και τον εγκέφαλο και κατάφερε να τον ξεπεράσει. Ο Άρμστρονγκ θα κερδίζει τον φημισμένο αγώνα και τα επόμενα έξι χρόνια, όμως το 2012 θα αποδειχθεί ότι είχε κάνει συστηματική χρήση απαγορευμένων ουσιών και όλοι οι τίτλοι του θα του αφαιρεθούν.

1998: Η Αμερικανίδα ολυμπιονίκης του μήκους και του επτάθλου, Τζάκι Τζόινερ-Κέρσι, αποφασίζει να εγκαταλείψει τους στίβους σε ηλικία 36 ετών.

1997: Πεθαίνει σε ηλικία 84 ετών ο Μπεν Χόγκαν, ένας από τους μεγαλύτερους παίκτες στην ιστορία του γκολφ. Είχε κερδίσει 64 τίτλους στο PGA Tour, εκ των οποίων οι εννιά σε major τουρνουά.

1996: Η Ουγγαρέζα Κριστίνα Εγκερσέγκι κατακτά το χρυσό μετάλλιο στα 200 μέτρα ύπτιο των Ολυμπιακών Αγώνων της Ατλάντα τερματίζοντας σε χρόνο 2:07.83, τέσσερα και πλέον δευτερόλεπτα μπροστά από τη δεύτερη, την Αμερικανίδα Γουίτνι Χέτζπεθ. Η Εγκερσέγκι γίνεται μόλις η δεύτερη κολυμβήτρια που κερδίζει το ίδιο αγώνισμα για τρίτη σερί διοργάνωση Ολυμπιακών Αγώνων, μετά την Αυστραλή Ντον Φρέιζερ στα 100 μέτρα ελεύθερο (1956, 1960, 1964).

1992: Αρχίζουν στη Βαρκελώνη οι 25οι Ολυμπιακοί Αγώνες, στους οποίους μετέχουν 9.367 αθλητές και αθλήτριες από 169 χώρες σε 25 αθλήματα. Όλα τα κράτη-μέλη της ΔΟΕ λαμβάνουν μέρος. Η Γερμανία κατεβαίνει ενωμένη για πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ στη θέση της διαλυμένης Σοβιετικής Ένωσης εμφανίζεται η Ένωση πρώην Σοβιετικών Δημοκρατιών (CIS), οι αθλητές της οποίας αγωνίζονται με την ολυμπιακή σημαία, αλλά ακούν τον εθνικό ύμνο της δημοκρατίας που εκπροσωπούν σε περίπτωση νίκης (εξαίρεση αποτελούν η Λιθουανία, η Λετονία και η Εσθονία που κατεβαίνουν χωριστά, μια και έχουν γίνει ήδη μέλη της ΔΟΕ). Με την ολυμπιακή σημαία αγωνίζονται και οι 52 αθλητές από τη Γιουγκοσλαβία (την οποία απαρτίζουν πλέον μόνο οι δημοκρατίες της Σερβίας και του Μαυροβουνίου), μια και της έχει επιβληθεί εμπάργκο από τη ΔΟΕ λόγω του εμφυλίου πολέμου.

1980: Ο Σοβιετικός αθλητής της ενόργανης γυμναστικής, Αλεξάντρ Ντιτιάτιν, ολοκληρώνει την παρουσία του στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας έχοντας κατακτήσει οκτώ μετάλλια, τα περισσότερα από κάθε άλλον αθλητή οποιουδήποτε αθλήματος σε μία διοργάνωση. Μόνο τρία είναι χρυσά (στο σύνθετο ατομικό, τους κρίκους και το σύνθετο ομαδικό), τέσσερα είναι ασημένια (πλάγιος ίππος, άλμα, δίζυγο, μονόζυγο) και ένα χάλκινο (ασκήσεις εδάφους). Την επίδοση του Ντιτιάτιν θα βελτιώσει ο Μάικλ Φελπς το 2008 στο Πεκίνο, όταν θα κατακτήσει οκτώ χρυσά μετάλλια στην κολύμβηση.

1976: Ο Αμερικανός Τζιμ Μοντγκόμερι γίνεται ο πρώτος που κολυμβητής που κατεβαίνει τα 50 δευτερόλεπτα στα 100 μέτρα ελεύθερο. Με επίδοση 49.99 κατακτά το χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μόντρεαλ.

1952: Η Ελλάδα νικά με 4-2 την ερασιτεχνική εθνική ομάδα της Αγγλίας, σε φιλικό αγώνα που διεξάγεται στο Λάχτι, λίγες ημέρες μετά τη συμμετοχή της στο προολυμπιακό τουρνουά.

1908: Οι ΗΠΑ κερδίζουν το χρυσό μετάλλιο στη μικτή σκυταλοδρομία στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου, μια και η ομάδα τους τερματίζει μπροστά από εκείνες της Γερμανίας και της Ουγγαρίας. Πρόκειται για τον πρώτο αγώνα σκυταλοδρομίας που διεξάγεται σε Ολυμπιακούς Αγώνες και οι αθλητές δεν κρατούν σκυτάλη, παρά κάνουν την αλλαγή με απλή επαφή των χεριών τους. Είναι και η μοναδική φορά που πραγματοποιείται μικτή σκυταλοδρομία, στην οποία οι δύο πρώτοι δρομείς κάθε ομάδας έτρεχαν από 200 μέτρα, ο τρίτος 400 και ο τέταρτος 800.

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News