Ίβο Βαν Ντάμε: Ο Τζέιμς Ντιν του στίβου, που χάθηκε πρόωρα σε τροχαίο

Στις 29 Δεκεμβρίου 1976 ο πρώην κάτοχος του ρεκόρ Βελγίου στα 800 μ., Ρότζερ Μουνς, βρήκε στο γραμματοκιβώτιο του σπιτιού του μια ευχετήρια καρτ ποστάλ.

Κατάλαβε αμέσως ποιος ήταν ο αποστολέας. Ο ολυμπιονίκης των μεσαίων αποστάσεων Ίβο Βαν Ντάμε, τον οποίο είχε από χρόνια σαν παιδί του, συνήθιζε να στέλνει τέτοιες κάρτες σε συγγενείς, φίλους αλλά και στους αθλητικούς συντάκτες. Η αποστολή της είχε γίνει από τη Γαλλία στις 23 του μήνα, αλλά λόγω του φόρτου εργασίας που είχαν τα ταχυδρομεία τα Χριστούγεννα, έφτασε στον προορισμό της με αρκετές ημέρες καθυστέρηση.

«Σου εύχομαι τα καλύτερα και να περάσεις ευχάριστα το βράδυ της παραμονής Πρωτοχρονιάς. Τα λέμε ξανά το 1977…;»

Ο Μουνς σοκαρίστηκε από το ερωτηματικό στο τέλος της τελευταίας πρότασης, αφού λίγη ώρα νωρίτερα είχε γίνει γνωστός ο θάνατος του Βαν Ντάμε. Κατά την επιστροφή του από το Βιτρόλ, μια πόλη κοντά στη Μασσαλία όπου είχε συμμετάσχει σε ένα προπονητικό καμπ, έχασε για άγνωστο λόγο τον έλεγχο του Opel Kadett του κι έπεσε με μεγάλη ταχύτητα σ’ ένα Peugeot 504 στο ύψος της πόλης Οράνζ. Ο θάνατός του ήταν ακαριαίος.

Το νήμα της ζωής του Βαν Ντάμε κόπηκε άδικα και πρόωρα στα 22 του χρόνια, λίγους μήνες αφότου είχε κατακτήσει δύο ασημένια μετάλλια στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μόντρεαλ, στα 800 μ. και τα 1.500 μ. Ψηλός, με μακριά ξανθά μαλλιά, γενειάδα και αγέρωχο στιλ τρεξίματος, ήταν κάτι σαν… Μεσσίας για τον αθλητισμό του Βελγίου. Ο εξωστρεφής χαρακτήρας του τον έκανε δημοφιλή σε όλο τον κόσμο και ο πρόωρος χαμός του προκάλεσε σοκ διεθνώς.

Ο μέντοράς του, πάντως, βασανίζεται ακόμα από εκείνο το ερωτηματικό στην καρτ ποστάλ. «Δεν ήταν ο Βαν Ντάμε που γνώριζα. Ήταν πάντοτε αισιόδοξος. Ακόμα δεν μπορώ να πιστέψω πώς μπόρεσε να γράψει κάτι τέτοιο. Νομίζω ότι είχε κάποιο προαίσθημα, δεν υπάρχει άλλη εξήγηση», είχε δηλώσει το 2016 ο 94χρονος σήμερα Μουνς, στην επίσημη ιστοσελίδα του Diamond League, της διοργάνωσης που «υιοθέτησε» το ετήσιο μίτινγκ στίβου που διεξαγόταν από το 1977 εις μνήμην του αδικοχαμένου αθλητή και το μετέτρεψε στον μεγάλο τελικό της.

Τόσο αισιόδοξος, που δεν θύμιζε Βέλγο

Πριν από μερικά χρόνια, ένα αφιέρωμα της βελγικής ιστοσελίδας Knack για τον Βαν Ντάμε τον χαρακτήρισε «Τζέιμς Ντιν με spikes». Δεν είχαν άδικο, αφού πέρα από τον πρόωρο χαμό σε τροχαίο δυστύχημα σε πολύ νεαρή ηλικία, οι δύο άνδρες κατάφεραν να ασκήσουν τέτοια επιρροή στον χώρο τους μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.

Οι επιτυχίες του Βαν Ντάμε στις μεσαίες αποστάσεις δεν ήρθαν μόνο επειδή διέθετε γνήσιο ταλέντο, αλλά και χάρη στην ψυχοσύνθεσή του. Πίστευε πολύ στον εαυτό του και έθετε υψηλούς στόχους, τους οποίους έφερνε εις πέρας.

«Οι Βέλγοι προτιμούν τον τίτλο του αουτσάιντερ, αλλά εκείνος ήταν το ακριβώς αντίθετο. Είχε τόσο μεγάλη αυτοπεποίθηση που πολλοί τον παρεξηγούσαν και τον χαρακτήριζαν αλαζόνα», δήλωσε κάποτε ο αθλητικός συντάκτης, Βίλφριντ Μέερτ, ο οποίος πρωτοστάτησε στη διοργάνωση του πρώτου μίτινγκ που διεξήχθη εις μνήμην του, το καλοκαίρι του 1977 στις Βρυξέλλες. «Είχε μια προσωπικότητα που δεν θύμιζε Βέλγο», πρόσθεσε.

Η υπέρμετρη αισιοδοξία του Βαν Ντάμε γίνεται αντιληπτή αν διαβάσει κανείς τις δηλώσεις που είχε κάνει πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1976. Αν και ήταν πρωτάρης στη διοργάνωση, τα μετάλλια που είχε κατακτήσει στα 800 μ. του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Κλειστού Στίβου (ασημένιο το 1975 στο Κατοβίτσε και χρυσό το 1976 στο Μόναχο) τον έκαναν να στοχεύει ψηλά. «Θέλω να πάω στον τελικό και να περάσω στον τελικό. Δεν θα πάω στο Μόντρεαλ για τουρισμό. Κι έπειτα, όλα είναι πιθανά στον τελικό».

Από ποδοσφαιριστής, δρομέας

Ο Βαν Ντάμε γεννήθηκε στις Βρυξέλλες στις 21 Φεβρουαρίου 1954 και η πρώτη του επαφή με τον αθλητισμό ήρθε μέσω του ποδοσφαίρου. Αγωνιζόταν στα τσικό της Μόλενμπεεκ και μάλιστα ήταν αρκετά καλός μέχρι τα 16 του, οπότε και ανακάλυψε την κλίση του στο τρέξιμο.

Αρχικά ασχολήθηκε με τα 400 μ., όπου με το καλημέρα σημείωσε αξιοπρόσεκτη επίδοση (46.4). Γρήγορα, όμως, επικεντρώθηκε στα 800 μ., αγώνισμα στο οποίο πέτυχε την πρώτη του διεθνή διάκριση το 1973, με την κατάκτηση της τέταρτης θέσης στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Νέων του Ντούισμπουργκ. Το χρυσό μετάλλιο σ’ εκείνον τον αγώνα κατέκτησε ο μετέπειτα θρύλος του αγωνίσματος, ο Βρετανός Στιβ Όβετ.

Την επόμενη χρονιά ο Βαν Ντάμε προσβλήθηκε από λοιμώδη μονοπυρήνωση και υποχρεώθηκε να μείνει για πολλούς μήνες εκτός δράσης. Ωστόσο, επέστρεψε δριμύτερος το 1975 και σημείωσε νέο ρεκόρ Βελγίου στα 800 μ. με 1:45.31, καταρρίπτοντας εκείνο που κατείχε από το 1955 ο μέντοράς του, Ρότζερ Μουνς (1:45.7). Το χρυσό μετάλλιο στο Ευρωπαϊκό του κλειστού στίβου άνοιξε την όρεξή του για τις υπόλοιπες μεγάλες διοργανώσεις.

Η δεύτερη θέση δεν του έφτανε

Το 1976 άρχισε να σημειώνει καλές επιδόσεις και στα 1.500 μ., φτάνοντας στην κατάρριψη του εθνικού ρεκόρ (3:36.26) τον Ιούλιο στη Ζυρίχη. Έτσι, προετοιμάστηκε για να διαγωνιστεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες και στις δύο αποστάσεις κι έκανε όσες θυσίες χρειάζονταν για να είναι έτοιμος για τη μεγάλη πρόκληση. Μοναδικός του στόχος ήταν η πρωτιά και στα δύο αγωνίσματα.

Στο Μόντρεαλ ευνοήθηκε από το μποϊκοτάζ των αφρικανικών χωρών, που μείωσε σημαντικά τον ανταγωνισμό στα αγωνίσματά του. Στα 800 μ., όμως, είχε την ατυχία να πέσει πάνω στο θηρίο που άκουγε στο όνομα Αλμπέρτο Χουαντορένα. Ο Κουβανός αθλητής πήρε προβάδισμα στην κούρσα απ’ το ξεκίνημα, δεν έριξε ούτε δευτερόλεπτο τον γρήγορο ρυθμό του και πρώτευσε με νέο παγκόσμιο ρεκόρ (1:43.50).

Ο Βέλγος δρομέας ακολούθησε πιο συντηρητική τακτική στο πρώτο τετρακοσάρι και δεν ήταν δυνατό να διεκδικήσει κάτι καλύτερο από τη δεύτερη θέση, την οποία κέρδισε με υπερπροσπάθεια στην τελική ευθεία. Με χρόνο 1:43.86, πάντως, συνέτριψε το εθνικό ρεκόρ το οποίο έμελλε να αντέξει μέχρι το 2024 (!) οπότε και το κατέρριψε ο Έλιοτ Κρεστάν (1:42.43), ενώ άφησε πέμπτο τον Όβετ, ο οποίος τον είχε νικήσει τρία χρόνια νωρίτερα στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Νέων.

Παρόμοια ήταν η εξέλιξη και στον τελικό των 1.500 μ. Ο Βαν Ντάμε έμεινε στο δεύτερο γκρουπ των αθλητών χωρίς να φορτσάρει στο μεγαλύτερο μέρος της κούρσας κι έκανε την επίθεσή του λίγο μετά το καμπανάκι. Πριν την τελευταία στροφή ήταν καθαρά δεύτερος και φαινόταν να έχει περισσότερες δυνάμεις απ’ τον προπορευόμενο, τον Νεοζηλανδό Τζον Γουόκερ.

Ο  τελευταίος, όμως, άντεξε στην πίεση που δέχθηκε στα πρώτα είκοσι μέτρα της τελικής ευθείας κι ο Βέλγος αντίπαλός του ξέμεινε από δυνάμεις. Δεν έχασε, ωστόσο, τη δεύτερη θέση παρά την υπερπροσπάθεια που κατέβαλαν οι δύο διώκτες του, ο Δυτικογερμανός Πολ-Χάιντς Βέλμαν που κέρδισε το χάλκινο μετάλλιο κι ο Ιρλανδός Ίμον Κόγκλαν που έμεινε τέταρτος.

Εμπνεύστηκε το μίτινγκ που κατέληξε να τιμά τη μνήμη του

Ο Βαν Ντάμε αντιμετωπίστηκε σαν εθνικός ήρωας απ’ τους Βέλγους μετά την επιστροφή του από το Μόντρεαλ. Ο ίδιος, ωστόσο, δεν ήταν ικανοποιημένος με τα δύο ασημένια μετάλλια και είχε θέσει ήδη τον επόμενο στόχο. Την κατάκτηση τουλάχιστον ενός χρυσού μεταλλίου στους επόμενους Ολυμπιακούς Αγώνες, το 1980 στη Μόσχα.

Δυστυχώς, η μοίρα είχε άλλα σχέδια για τον χαρισματικό αυτό νεαρό, ο οποίος όμως έχει κερδίσει την αθανασία με τις διακρίσεις του και το διεθνές μίτινγκ που διοργανώνεται κάθε χρόνο στις Βρυξέλλες για να τιμηθεί η μνήμη του. Η τραγική ειρωνεία, μάλιστα, είναι ότι την αρχική ιδέα για τη διοργάνωσή του συγκεκριμένου μίτινγκ την είχε ο ίδιος, χωρίς φυσικά να φαντάζεται τον τιμητικό χαρακτήρα που θα λάμβανε μετά τον αδόκητο χαμό του.

Κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος της Ρώμης, τον Σεπτέμβριο του 1974, είχε πιάσει μια παρέα Βέλγων αθλητικών συντακτών, με επικεφαλής τον Βίλφριντ Μέερτ, και τους είχε πει: «Πότε επιτέλους θα κάνετε κάτι για να βοηθήσετε το άθλημά μας; Πιέστε την ομοσπονδία να διοργανώσει ένα μίτινγκ στίβου στις Βρυξέλλες. Δεν γίνεται να τρέχω συνέχεια στο Όσλο, τη Στοκχόλμη και τη Ζυρίχη για να αντιμετωπίσω τους καλύτερους και να βελτιώνομαι».

Η ιδέα ωρίμασε μετά τις επιτυχίες του Βαν Ντάμε στο Μόντρεαλ και στα τέλη Νοεμβρίου του 1976 είχαν βρεθεί χορηγοί και είχαν τακτοποιηθεί οι περισσότερες λεπτομέρειες για τη διοργάνωση του μίτινγκ τον επόμενο χρόνο. Οι δημοσιογράφοι κι ο ολυμπιονίκης ανανέωσαν το ραντεβού τους για τις πρώτες ημέρες του 1977. Όμως, δεν ήταν γραφτό να ξανασυναντηθούν.

Ο Μέερτ συνειδητοποίησε κατά τη διάρκεια της κηδείας του Βαν Ντάμε ότι το σχεδόν έτοιμο μίτινγκ θα έπρεπε να πάρει το όνομα του αδικοχαμένου αθλητή. Όπως κι έγινε για πρώτη φορά στις 16 Αυγούστου 1977, με δεκάδες χιλιάδες φιλάθλους να γεμίζουν τις κερκίδες του σταδίου «Ρουά Μποντουέν» για να τιμήσουν τη μνήμη αυτής της χαρισματικής αθλητικής προσωπικότητας.

Πηγές: brussels.diamondleague.com, rtbf.be, Forspedian Magazine, knack.be.

 

Άλλα γεγονότα στην Ελλάδα και τον κόσμο στις 29 Δεκεμβρίου

2022: Πεθαίνει σε ηλικία 82 ετών ο «βασιλιάς του ποδοσφαίρου» Πελέ.

2013: Ο επτά φορές πρωταθλητής της Formula 1, Μίκαελ Σουμάχερ τραυματίζεται σοβαρά σε ατύχημα που είχε κάνοντας σκι, στο χιονοδρομικό κέντρο Μεριμπέλ των Άλπεων. Ο Γερμανός μεταφέρεται στο νοσοκομείο με σοβαρές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και θα παραμείνει σε κωματώδη κατάσταση για πολλούς μήνες. Θα επιστρέψει στην οικία του τον Σεπτέμβριο του 2014 και μέχρι σήμερα καταβάλλει προσπάθειες για την πλήρη αποκατάστασή του, μακριά απ’ τα φώτα της δημοσιότητας.

1999: Με γκολ του Δημήτρη Ναλιτζή ο Πανιώνιος νικά με 1-0 την ΑΕΚ στη Νέα Φιλαδέλφεια και σπάει την αρνητική παράδοση που είχε στο συγκεκριμένο γήπεδο από τη σεζόν 1960-61.

1999: Ο τερματοφύλακας της Σπόρτινγκ Λισαβώνας, Πίτερ Σμάιχελ (πρωταθλητής Ευρώπης με τη Mάντσεστερ Γιουνάιτεντ) αγοράζει την Χβιντόβρε, ομάδα Β’ Κατηγορίας της Δανίας, στην οποία είχε αγωνιστεί κι ο ίδιος από το 1984 έως και το 1987. Θα αποχωρήσει το καλοκαίρι του 2002.

1999: Ο Βασίλης Χατζηπαναγής τιμάται από την ΕΠΑΕ για την μεγάλη προσφορά του στο ελληνικό ποδόσφαιρο με μια επιταγή αξίας 1.000.000 δραχμών και ανακοινώνει την ίδρυση ποδοσφαιρικής ακαδημίας στις αρχές του 2000.

1998: Διεξάγεται το 3ο Eurostars στη σάλα «Μαξ Σμέλινγκ» του Βερολίνου, όπου η Ανατολή του Στάνισλαβ Ερέμιν επικρατεί με 104-98 της Δύσης του Σβέτισλαβ Πέσιτς. Από ελληνικής πλευράς συμμετέχει ο Νίκος Οικονόμου, καθώς και οι Ντέγιαν Μποντίρογκα και Ντράγκαν Τάρλατς που εκείνη την εποχή αγωνίζονται στη Α1. Ο Ιταλός Κάρλτον Μάιερς αναδεικνύεται πολυτιμότερος παίκτης του αγώνα και κερδίζει και τον διαγωνισμό τριπόντων.

1995: H ιταλική εφημερίδα «Gazzetta Dello Sport» ανακηρύσσει κατόπιν ψηφοφορίας τον Λιθουανό Άρβιντας Σαμπόνις καλύτερο Ευρωπαίο μπασκετμπολίστα (142 ψήφοι). Είναι η τέταρτη φορά που ο Σαμπόνις κερδίζει τη συγκεκριμένη διάκριση.

1989: Ο Καναδός άσος του χόκεϊ επί πάγου Γουέιν Γκρέτσκι και η Αμερικανίδα τενίστρια Μαρτίνα Ναβρατίλοβα, ανακηρύσσονται «Αθλητές της Δεκαετίας» από το Associated Press.

1974: Ο Κώστας Μουρούζης συμπληρώνει 40 παρουσίες στον πάγκο της Εθνικής Ελλάδας μπάσκετ στον αγώνα εναντίον της Γιουγκοσλαβίας (58-71) στη Θεσσαλονίκη για το Βαλκανικό Πρωτάθλημα και παραδίδει τη σκυτάλη στον Βαγγέλη Νικητόπουλο.

1973: Ο Δημήτρης Κοκολάκης αγωνίζεται για πρώτη φορά με την Εθνική Ελλάδας, στον αγώνα με τη Μεγάλη Βρετανία στην Αθήνα. Ο πανύψηλος (2.14) σέντερ του Παναθηναϊκού θα σημειώσει συνολικά 1.271 πόντους σε 177 συμμετοχές με την εθνική ομάδα.

1958: Ιδρύεται ο ΟΠΑΠ βάσει του Βασιλικού Διατάγματος «Περί της λειτουργίας δελτίου προγνωστικών επί των ποδοσφαιρικών αγώνων» με πρώτο πρόεδρο τον Νικόλαο Παπαρόδου. Το πρώτο δελτίο ΠΡΟΠΟ θα κυκλοφορήσει την 1η Μαρτίου 1959 με 12 αγώνες ενώ έξι μήνες αργότερα, στον 17ο διαγωνισμό της 28ης Ιουνίου 1959 θα προστεθεί και 13ος αγώνας.

1956: Για πρώτη φορά στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου 43 Έλληνες αποκτούν δίπλωμα προπονητή αναγνωρισμένο από την ΕΠΟ. Ανάμεσά τους είναι οι Κώστας Νεγρεπόντης, Οδυσσέας Τσούτσος, Τρύφων Τζανετής, Νίκος Σίμος, Χρήστος Ρίμπας, Αλέκος Χατζησταυρίδης, Κώστας Χούμης και οι αδελφοί Γιάννης και Βαγγέλης Χέλμης.

1930: Ο Αμερικανός κολυμβητής Φρεντ Νιούτον διανύει την μεγαλύτερη απόσταση στον κόσμο, όταν κολυμπάει 1.826 μίλια στον ποταμό Μισισιπή από το φράγμα Φορντ στη Μινεάπολη, μέχρι τη Νέα Ορλεάνη. Το εγχείρημα είχε αρχίσει στις 6 Ιουλίου και ο Νιούτον, ο οποίος έκανε κάθε τόσο στάσεις σε διάφορες πόλεις, υπολογίζεται ότι έμεινε συνολικά 742 ώρες μες στο νερό.

1862: Ολοκληρώνεται η κατασκευή της πρώτης μπάλας του μπόουλινγκ.

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News