ΓΟΥΕΪΝ ΓΚΡΕΤΣΚΙ: Ο Νουρέγιεφ, ο Μάτζικ και ο Καρίμ του πάγου (vids, pics)

Όταν κανείς αναφέρεται στο εξαιρετικά δημοφιλές στη Βόρεια Αμερική και την Ανατολική Ευρώπη σπορ του χόκεϊ στον πάγο το όνομα του έρχεται αμέσως πρώτο στα χείλη φιλάθλων και ειδικών.

Βλέπετε ο Γουέιν Γκρέτσκι (Γουέιν Ντάγκλας Γκρέτσκι το πλήρες ονοματεπώνυμο) που γέννήθηκε σαν σήμερα πριν από 61 χρόνια (26 Ιανουαρίου 1961) στο Μπράντφορντ του Οντάριο στον Καναδά ήταν το κάτι άλλο πάνω στον πάγο. Ένα τρομερός αθλητής που έφερε πραγματική επανάσταση στο αναμφίβολα πολύ θεαματικό σπορ της ταχύτητας και του … πόνου. Ελάχιστοι αμφισβητούν ότι είναι ο κορυφαίος όλων των εποχών στο επαγγελματικό πρωτάθλημα της Βόρειας Αμερικής (NHL). Ουκ ολίγοι επιμένουν ότι δεν πρόκειται ποτέ να υπάρξει αντάξιος του.

Προκαλούσε από μικρός το θαυμασμό και τη… ζήλεια

Ξεκίνησε να κάνει πατινάζ σε ηλικία δυόμισι ετών και πήρε τα πρώτα μαθήματα χόκεϊ από τον πατέρα του αθλητή του εν λόγω σπορ. Πέρασε αμέτρητες ώρες στον πάγο, ακονίζοντας τα ταλέντα του ως σκέιτερ, σουτέρ και πασέρ. Το πάθος του για το άθλημα γινόταν όλο και πιο δυνατό καθώς μεγάλωνε. Σε ηλικία 6 ετών έπαιζε ως all-star στο χόκεϊ για αγόρια … 10 -11 ετών. Την επόμενη σεζόν, σημείωσε 27 γκολ στην ηλικία των επτά, τη μεθεπόμενη η επίδοση εκτοξεύτηκε στα 104. Στη διάρκεια της σεζόν 1970-1971 σκόραρε 196 γκολ και έδωσε 120 ασίστ σε 76 παιχνίδια κερδίζοντας τη μεγάλη προσοχή για το φυσικό του ταλέντο. Έξι χρόνια μετά πέτυχε το πρώτο του… αιώνιο ρεκόρ με 378 γκολ σε μια σεζόν. Ουδείς 12χρονος… πλησίασε έκτοτε εκείνη την απίστευτη επίδοση. Όμως πολλά άλλα μέλη της ομάδας δεν τον συμπαθούσαν και τον ονόμασαν «puck-hog» και «show off». Οι ζηλότυποι συμπαίκτες τον έκαναν δυσαρεστημένο και αποφάσισε να αλλάξει πρωτάθλημα και να παίξει χόκεϊ junior.

Το 1975 μετακόμισε στο Τορόντο και αγωνίστηκε σε διάφορες ομάδες. Δύο χρόνια μετά στο τουρνουά Junior World Cup, ήταν ο νεότερος παίκτης και κορυφαίος σκόρερ,πριν… κατασταλάξει τη σεζόν 1977-1978 στους Sault Ste. Marie Greyhounds. Στην εναρκτήρια σεζόν του, σημείωσε 70 γκολ και είχε 112 ασίστ σε 64 αγώνες. Εκεί πρωτοφόρεσε τον θρυλικό αριθμό 99 που έγινε συνώνυμο της υπέρλαμπρης του καριέρας. Στο τέλος της περιόδου έγινε επαγγελματίας, υπογράφοντας με τους Indianapolis Racers της Παγκόσμιας Ένωσης Χόκεϊ (WHA). Στα 17 του χρόνια, ήταν ο νεότερος αθλητής που αγωνιζόταν σ’ ένα μεγάλο άθλημα πρωταθλήματος στη Βόρεια Αμερική. Ωστόσο, έπειτα από μόλις οκτώ παιχνίδια με τους Racers ένα μήνα αργότερα… πωλήθηκε στους Έντμοντον Όϊλερς που εντάχθηκαν στο NHL στις αρχές της αμέσως επόμενης περιόδου. Υπέγραψε το νέο του συμβόλαιο την ημέρα των 18^ων του γενεθλίων (26/1/79) και ήταν απλά… μυθικό, καθώς για τρία χρόνια του προσέφεραν 10 εκατομμύρια δολλάρια. Το ανταπέδωσε ακόμα περισσότερο πλουσιοπάροχα. Τίποτα και ουδείς πλέον μπορούσε να τον σταματήσει.Έπεσε σαν καταιγίδα στον πάγο. Πρώτος σκόρερ της ομάδας κέρδισε επίσης το Hart Trophy ως τον «πολύτιμο παίκτη» του πρωταθλήματος, καθώς και το Lady Byng Trophy.

Σάρωσε σαν χιονοθύελλα τον πάγο

Στη δεύτερη σεζόν του στο NHL, σημείωσε 164 πόντους, σπάζοντας το ρεκόρ της σεζόν του Φιλ Εσπόζιτο σε 152 και ξεπερνώντας το ρεκόρ σε ασίστ του θρύλου του σπορ Μπόρι Όρ ( από 102 με 109). Ένα χρόνο αργότερα, σημείωσε 212 πόντους, συμπεριλαμβανομένων 92 γκολ – ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ του Εσπόζιτο κατά 76 γκολ. Στη διάρκεια της ίδιας σεζόν δημιούργησε ένα ακόμα απίστευτο ρεκόρ πρωταθλήματος σκοράροντας 50 γκολ σε μόλις 39 ματς. Πέτυχε αυτό το κατόρθωμα με μια εμφάνιση πέντε τερμάτων ενάντια στους Philadelphia Flyers στις 30 Δεκεμβρίου 1981. Αυτό το ρεκόρ, όπως πολλά από τα άλλα του, είναι απίθανο να ξεπεραστεί. Ως αρχηγός και υπέρτατος σκόρερ της ομάδας του Έντμοντ την οδήγησε τους «Πετρελαιάδες» σε τέσσερις θριάμβους στο Stanley Cup (τις σεζόν 1983–84, 1984–85, 1986–87 και 1987–88). Μετά το πέρας της περιόδου σεζόν 1987–88 ο ιδιοκτήτης των «πετρελαιάδων», Πίτερ Πόκλινγκτον, χρειαζόταν κεφάλαια για να υποστηρίξει άλλες επιχειρήσεις του εκτός χόκεϊ. Και έβαλε στην τσέπη του 15 εκατομμύρια δολάρια δίνοντας τον Γκρέτσκι στους Κινγκς του Λος Άντζελες. μία από τις πιο αδύναμες ομάδες του πρωταθλήματος. Ο Καναδός αστέρας δεν έκρυψε τα δάκρυά του όταν είπε στους δημοσιογράφους για τη μεταγραφή του: για πολύ καιρό δεν μπορούσε να πιστέψει ότι του το έκαναν. Μέχρι το 1988, στους αγώνες χόκεϊ στο Λος Άντζελες, το τοπικό Sports Palace «Forum» ήταν γεμάτο με το ένα τρίτο το πολύ. Οι απώλειες έφτασαν τα 5 εκατομμύρια δολάρια ετησίως. Αλλά η εμφάνιση του Γκρέτσκι αύξησε το ενδιαφέρον των Καλιφορνέζων για το χόκεϊ, και ως αποτέλεσμα, η απόκτηση εισιτηρίου για αγώνα των Κινγκς, τον μοναδικό εκπρόσωπο της περιοχής στο NHL, έγινε τόσο μεγάλο πρόβλημα όσο και για τα παιχνίδια των Λος Άντζελες Λέικερς. Ο Γκρέτσκι για αυτή τη συνεισφορά του πήρε αύξηση μισθούν στα δύο εκατομμύρια δολάρια.

Έκανε το χόκεϊ στον πάγο μόδα στο… Λος Άντζελες

Η φινέτσα και η ταχύτητα έφερε επανάσταση στο άθλημα, το οποίο ήταν γνωστό για τον υπερβάλλοντα συχνά δυναμισμό του.

Το 1996 ανταλλάχθηκε από τους «βασιλιάδες» με τους St. Louis Blues και αργότερα εκείνο το έτος υπέγραψε στους Ρέιντζερς της Νέας Υόρκης. Το συμβόλαιο του Γκρέτσκι που δεν κέρδισε ποτέ πρωτάθλημα στο Λος Άντζελες, χάνοντας στους τελικούς του 1993 από τους Montreal Canadiens, έφτανε στο τέλος του και οι Καλιφορνέζοι που δεν ήταν πλέι οφ τον αντικατέστησαν με τρεις παίκτες και δύο ντραφτ. Ακόμη και τα τελευταία χρόνια της καριέρας του, εξακολουθούσε να φτάνει σε εντυπωσιακούς αριθμούς. Στην πρώτη του σεζόν με την ομάδα της Νέας Υόρκης σκόραρε 97 πόντους και ήταν ο πρώτος σκόρερ της στα πλέι οφ του 1997, βοηθώντας την να φτάσει μέχρι τους τελικούς της περιφέρειας επιτυχίας που απέτυχαν να πραγματοποιήσουν επί μία 10ετία στη συνέχεια.

Μετά από τρεις σεζόν παίζοντας με τους Rangers, ανακοίνωσε τη συνταξιοδότησή του σε ηλικία των 38 ετών. Η είδηση προκάλεσε θλίψη τόσο στις τάξεις της ομάδας και των οπαδών της όσο και της αθλητικής οικογένειας του χόκεϊ στον πάγο τόσο στη Βόρεια Αμερική όσο και παγκόσμια. Έπαιξε το τελευταίο του παιχνίδι στις 18 Απριλίου 1999, στο Madison Square Garden της Νέας Υόρκης. Τελείωσε με ήττα 2-1 από τους Πιγκουίνους του Πίτσμπουργκ και ο υπέρτατος αστέρας το χαρακτήρισε ως «τη μεγαλύτερη μου μέρα στο χόκεϊ». Λίγο αργότερα, το NHL απέσυρε τον αριθμό του σε αναγνώριση του αντίκτυπού του στο άθλημα . Κανένας παίκτης δεν θα φορούσε ποτέ τον αριθμό 99 ξανά ενώ εντάχθηκε στο Hockey Hall of Fame το 1999 (22 Νοεμβρίου) κόντρα στον κανόνα του να περάσουν χρόνια από το «αντίο» στην ενεργό δράση από τους εισαχθέντες.

Έγινε ιδιοκτήτης μειοψηφικού πακέτου των Phoenix Coyotes το 2000 και επικεφαλής προπονητής τους πέντ χρόνια αργότερα 2005 . Υπέβαλε την παραίτηση του το 2009 όταν τα «κογιότ» αντιμετώπισαν σημαντικά οικονομικά προβλήματα και ο ιδιοκτήτης της ομάδας Τζέρι Μόγιες ήταν πρόθυμος να την πουλήσει με μετρητά ( τελικά αγοράστηκε από το NHL προσωρινά). Το 2016 επέστρεψε στους Oilers ως συνεργάτης και αντιπρόεδρος.

Ο «μέγας» και μοναδικός

Το παρατσούκλι του, «The Great One» ανταποκρίνεται στις ικανότητες στον πάγο και τον αντίκτυπό του στο άθλημα. Διέθετε τεράστιο ανάστημα, δύναμη και ταχύτητα. Έξυπνος διορατικός. Σπουδαίος πέρα για πέρα σε σημείο ένας κανονισμός που άλλαξε στη διάρκεια των ’80s και επηρέασε έντονα τον ίδιο και την ομάδα του έμεινε στην ιστορία ως «ο κανονισμός Γκρέτσκι» . Η μεγάλη του ανταλλαγή αναφέρεται συχνά ως «η Ανταλλαγή» στη βίβλο του χόκεϊ στον πάγο. Έκανε το άθλημα τόσο δημοφιλές στην Καλιφόρνια που η περιοχή απέκτησε άλλες δύο ομάδες, σε σημείο το NHL να δυσκολεύεται να λανσάρει εμπόρευμα αλλού. Η παρουσία του και μόνο αλλοίωνε εντός του γηπέδου τον τρόπο που παιζόταν ένα ολόκληρο παιχνίδι και εκτός του γηπέδου την ίδια την αθλητική μόδα του λαμπερού Λος Άντζελες. Την ώρα που οι υπόλοιποι αθλητές παρέδιδαν ψυχή και πνεύμα, εκείνος πάλευε να φτάσει στον στόχο του που δεν ήταν άλλος από τη νίκη. Και μόνον αυτή!

Ο «Great One» που ξεχωρίζει και για τη φιλανθρωπική του δράση, γεγονός που αυξάνει το μεγαλείο του, άλλαξε την ιστορία του χόκεϊ στον πάγο. Είναι ένας από τους πιο πλέον σημαντικούς αθλητές παγκόσμια. Κατάφερε να περάσει το εξαιρετικά εντυπωσιακό και απίστευτα δύσκολο (για ουκ ολίγους δυσκολότερο όλων σπορ) σε άλλο επίπεδο με τις αέρινες κινήσεις του αλλά και το πάθος του για τη νίκη. Η ευφυΐα του και ο τρόπος που διάβαζε το παιχνίδι τον εκτόξευσαν στην κορυφή. Ενδεικτική της φιλοσοφίας του και παροιμιώδης η φράση του «Χάνεις το 100% των βολών που δεν κάνεις». Ως επίλογος η ετυμηγορία του δεύτερου σκόρερ του NHL Μαρκ Μεσιέ: «Δεν θα υπάρξει ποτέ νέος Γκρέτσκι! Τέτοιοι παίκτες χόκεϊ δεν γεννιούνται ούτε μία φορά στα εκατό, αλλά μία φορά στα χίλια χρόνια ».

Το ματς ορόσημο

Η αναμέτρηση της 15ης Οκτωβρίου 1989 ήταν ορόσημο στην καριέρα του Γκρέτσκι και του σπορ εν γένει. Κόντρα στην πρώην ομάδα του, τους Έντμοντον Όιλερς, ξεπέρασε τον πρώτο σκόρερ του πρωταθλήματος όλων των εποχών Γκόρντι Χάουϊ που σταμάτησε στους 1.850 πόντους καριέρας. Σημείωσε το δικό του 1850ο μέσα σε 4 λεπτά 32 δευτερόλεπτα μετά την έναρξη του παιχνιδιού. Μέχρι το τέλος της τρίτης περιόδου, οι Oilers ήταν μπροστά 4-3, με τον προπονητή των Kings, Τομ Γουέμπστερ, να παίρνει τάιμ άουτ 1 λεπτό 46 δευτερόλεπτα πριν από το φινάλε. Ο Γκρέτσκι ήταν στον πάγο για 3 λεπτά χωρίς διακοπή, εξαιρετικά εξαντλημένος. Παρόλα αυτά ζήτησε από τον προπονητή να τον αφήσει στο γήπεδο. Ενώ το κοινό φωνάζει το επώνυμο του 53 δευτερόλεπτα πριν το φινάλε ξεκίνησε η τελευταία επίθεση των «βασιλιάδων» και με τρομερό σουτ ο Γκρέτσκι ισοφάρισε το σκορ στον αγώνα, κερδίζοντας τον 1851ο πόντο στην ασύγκριτη καριέρα του, και έγινε ο απόλυτος πρώτος σκόρερ στην ιστορία του NHL. Το παιχνίδι διακόπηκε και ξεκίνησε ο πανηγυρισμός του ρεκόρ. Μετά την επανέναρξη του παιχνιδιού η αναμέτρηση πήγε στην παράταση όπου ο Γκρέτσκι πέτυχε το γκολ της νίκης.

Ρεκόρ τα … ρεκόρ του

Το βιβλίο ρεκόρ του NHL θα μπορούσε κάλλιστα να μετονομαστεί σε «Τα απομνημονεύματα του Γουέιν Γκρέτσκι». Κατείχε ή μοιράστηκε 61 ρεκόρ NHL (περισσότερα από οποιονδήποτε άλλον) μέχρι την αποχώρησή του από το άθλημα στις 18 Απριλίου 1999. Συμπεριλαμβανομένων 40 ρεκόρ κανονικής περιόδου, 15 πλέι οφ (τελικοί κυπέλλου Stanley) και 6 σε παιχνίδια All-Star NHL.

*Είναι ο μοναδικός παίκτης στην ιστορία του θεσμού που κατέγραψε 200 πόντους σε μία σεζόν. Και το έπραξε μάλιστα τετράκις.

*Τη σεζόν 1981/1982 σημείωσε 92 γκολ σε 80 παιχνίδια.

*Κέρδισε δις το τρόπαιο Conn Smythe ως ο πολυτιμότερος παίκτης των τελικών του Στάνλεϊ Καπ.

*Ρεκόρ για τα περισσότερα γκολ (894), τις περισσότερες ασίστ (1963), τους περισσότερους πόντους (2857) και τα χατ-τρικ (50) σε μια καριέρα. Ο πιο κοντινός αντίζηλος όσον αφορά στον αριθμό των πόντων (γκολ + πάσα) Μαρκ Μεσιέ σημείωσε «μόνο» 1887 ενώ στην τρίτη θέση ο θρυλικός Γκόρντι Χάουϊ (1850).

*Οι συνδυασμένοι πόντοι του Γκρέτσκι στις κανονικές περιόδους και στα πλέι οφ έφτασαν το απίστευτο νούμερο 3239.

*Στην πρώτη του σεζόν με τους Oilers, σημείωσε 51 γκολ και 86 ασίστ (137 συνολικοί πόντοι).

* Κέρδισε 382 πόντους καριέρας στα πλέι-οφ, σχεδόν 100 περισσότερους από οποιονδήποτε άλλο επαγγελματία.

* Στη σεζόν 1980-81 έγινε ο πρώτος παίκτης στην ιστορία του NHL με μέσο όρο περισσότερους από δύο πόντους στο παιχνίδι.

*Το 1981–82 έκανε ρεκόρ στους σκόρερ σε μία σεζόν στη Λιγκα με 92 γκολ 120 ασίστ και συνολικούς πόντους (212).

* Έσπασε τα δύο τελευταία ρεκόρ στη σεζόν 1985–86 με 163 ασίστ και 215 συνολικούς πόντους.

*Κέρδισε τέσσερις φορές το βραβείο Lady Byng Trophy που δίνεται στον αθλητή ο οποίος συνδυάζει αθλητική συμπεριφορά και ευγένεια με υψηλού επιπέδου αγωνιστική ικανότητα.

*Κέρδισε το Art Ross Memorial Trophy (κορυφαίος σκόρερ NHL) για επτά συνεχόμενα χρόνια, (από το 1980–81 έως το 1986–87 ) και εκ νέου το 1989–90, 1990–91, και 1993–94.

*Ήταν ο πρώτος παίκτης που κέρδισε το Hart Memorial Trophy, που δόθηκε στον πιο πολύτιμο παίκτη κάθε σεζόν, για οκτώ συνεχόμενα χρόνια (από το 1979–80 έως το 1986–87) και πάλι το 1988–89.

*Στις αρχές της σεζόν 1989–90 έσπασε το ρεκόρ πρωταθλήματος από κατείχε ο Γκόρντι Χάουϊ με 1.850 πόντους (ο συνολικός αριθμός των γκολ και ασίστ) και προς το τέλος της περιόδου 1993–94 κατέρριψε και εκείνο του ίδιου παίκτη αναφορικά με τα γκολ σταδιοδρομίας (801). Μέσα σε 11 σεζόν ξεπέρασε το ρεκόρ που πέτυχε ο πρώτος σε 26.

*Στις 14 Οκτωβρίου 1979 πέτυχε το πρώτο του γκολ στο NHL.

*14/8 1980: Κερδίζει τον πρώτο, από τους πέντε συνεχόμενους, τίτλο του MVP της λίγκας του χόκεϊ και γίνεται ο νεότερος παίκτης με αυτή τη διάκριση.

*9/4 1987: Για τρίτη φορά σημειώνει 7 γκολ σε αγώνα του Stanley Cup και γίνεται ο πρώτος σκόρερ στα πλέι οφς του χόκεϊ ξεπερνώντας τον Ζαν Μπελιβό

*9/8/1988: Μεταγράφεται από τους Edmonton Oilers στους L.A Kings με το αστρονομικό ποσό των 20 εκατομμυρίων δολαρίων.

* Κατέκτησε επίσης το Καναδά Καπ (1984, 1987, 1991), Ασημένιο μετάλλιο στο Κύπελλο Καναδά το 1981, Ασημένιο μετάλλιο στο Παγκόσμιο Κύπελλο 1996, Χάλκινο μετάλλιο στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα 1982 και Χάλκινο μετάλλιο στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Νέων 1978.

Ο Γουόρχολ, το άγαλμα, η μπάντα του Τορόντο και η … καλλονή κόρη

*Στα 22 του χρόνια πόζαρε για έξι έργα του Άντι Γουόρχολ. Μετά από πρόταση του φίλου του Φρανς Γουάινανς ο εκκεντρικός καλλιτέχνης της ποπ –αρτ πείστηκε να ζωγραφίσει τον νεαρό τότε αστέρα του χόκεϊ στον πάγκο στο διαμέρισμα του Γουόρχολ στο Μανχάταν. Ο Γκρέτσκι πήγε εκεί με καθυστέρηση 3,5 ωρών δίχως να έχει τα …αξεσουάρ του σπορ του. Ο Γουάινανς πήγε σε γειτονικό αθλητικό κατάστημα δανείστηκε ένα μπαστούνι του χόκει και μια φανέλα με το Νούμερο 99. Τα υπόλοιπα είναι πολιτισμική Ιστορία και …παζάρι καθώς τα έργα με εξαίρεση που είχε προσυμφωνηθεί να επιλέξει ο …εμπνευστής μοσχοπουλήθηκαν σε δημοπρασίες λίγς χρόνια μετά ενώ κάτι ανάλογο έγινε εν τέλει και με εκείνο του Γουάινανς.

*Το άγαλμά του ήταν το πρώτο που κόσμησε τον εξωτερικό χώρο του «Στέιπλς Σέντερ» στο Λος Αντζελες το 2002, πολύ πριν προστεθούν αυτά των Μάτζικ Τζόνσον, Καρίμ Αμπντούλ-Τζαμπάρ, Τζέρι Γουέστ ή Οσκαρ ντε λα Χόγια. Όμως μιλάμε για τον κάτοχο του ρεκόρ 9 τίτλων MVP της σεζόν. Περισσότερων από κάθε άλλο αθλητή οποιουδήποτε σπορ στις επαγγελματικές λίγκες της Αμερικής!

*Ήταν κάτοχος της κάρτας του Όνους Βάγκνερ (η πιο διάσημη αθλητών του μπέιζμπολ) η οποία εκτιμάται σε περίπου τρία εκατομμύρια δολάρια

*Είναι παραγωγός ενός βραβευμένου… παγωμένου κρασιού

* Στο Τορόντο έχει τη βάση της μία λίαν δημοφιλής μπάντα που ειδικεύεται στις διασκευές επιτυχιών. Το όνομα αυτής… Ντουέιν Γκρέτσκι.

*Κόρη του είναι η πολυφωτογραφημένη Πολίνα Γκρέτσκι. Γνωστή όχι τόσο για τις επιδόσεις της σε κάποιο σπορ αν και συνδέεται εξ …αγχιστείας με το γκολφ ως σύντροφος από το 2013 και σύζυγος αργότερα του λίαν επιτυχημένου γκόλφερ Ντάστιν Τζόνσον. Μάλιστα το σημαντικότερο περιοδικό στο χώρο του εν λόγω σπορ «Golf Digest» επέλεξε πριν από κάποια χρόνια προκαλώντας έντονες αντιδράσεις από την οικογένεια και τους φίλους του σπορ σ’ ένα από τα τεύχη του να φιλοξενήσει στο εξώφυλλο την εν λόγω καλονή ντυμένη για να πάει στο… γυμναστήριο κι όχι για να παίξει γκολφ .