LONGFORM: Ένας ύμνος του Λευτέρη Ελευθερίου στη Φεντερίκα Πελεγκρίνι

Η μέρα όποιου Θεού ξημέρωσε στο Τόκιο την Τετάρτη 28 Ιουλίου του ανθρώπινου χρόνου και από πολύ νωρίς μία Ιταλίδα είχε ανοίξει διάπλατα τα μάτια της στο Ολυμπιακό Χωριό. Αν τραγουδά το «τι είναι αυτό που το λένε αγάπη» που πριν 64 χρόνια είχε πει μία συμπατριώτισσά της επί ελληνικού εδάφους, παραμένει αδιευκρίνιστο. Πάντως, κάτι πρέπει να τραγουδά. Σε σχεδόν 3,5 ώρες θα μπορεί να μιλά με όρους παρελθόντος για την παροιμιώδη, οσονούπω μνημειώδη, καριέρα της.

Το όνομά της είναι Φεντερίκα Πελεγκρίνι. Σε λίγο θα πάρει μέρος στον τελικό των 200μ. ελεύθερο και ξέρει ότι δεν μπορεί να διεκδικήσει οποιοδήποτε μετάλλιο σε αυτήν την κούρσα. Γεννημένη στις 5 Αυγούστου του 1988, στο Μιράνο, η Πελεγκρίνι είναι μια συμβατική κολυμβήτρια πια. Αν ανέβαινε στο βάθρο, θα ήταν τέλειο, αλλά και μόνο που συμμετέχει σε αυτήν την κούρσα, είναι ένα θαύμα. Η φωτογραφία που ανέβασε μετά τον ημιτελικό είναι η τελευταία πράξη του δράματος, το τελευταίο ξεφύσημα του άγχους και της ψύχωσης του πρωταθλητισμού, που εδώ και πάνω από 16 χρόνια πλημμύριζε τους πόρους της και δεν την άφηνε να ζει σαν άνθρωπος.

Η απόδραση

Προκρίθηκε στην κόψη του ξυραφιού για τον… Φελπς

Στα ημιτελικά πέρασε 15η από τις 16. Στον τελικό, προκρίθηκε 8η και τελευταία. Ήταν δύο αποδράσεις. Για εκατοστά, η «Σούπερ Φέντε» βρέθηκε στον τελικό ενός αγωνίσματος που πρέπει να περάσουν δεκαετίες για να φτάσει άλλη την προσφορά της. Μέχρι πρότινος, ήταν άνετη. Υπέρβαση έμοιαζε να είναι το μεσαίο όνομά της. Μόνο η παρουσία της, στις 4:45 τα ξημερώματα της Τετάρτης, είναι ιστορική. Μόνο ο Μάικλ Φελπς έχει παρουσία σε τελικό του ίδιου αγωνίσματος σε πέντε Ολυμπιακούς Αγώνες, στα 200μ. πεταλούδα. Ο Αμερικανός ξεκίνησε στο Σίδνεϊ, το 2000, 15 χρόνων παιδαρέλι, και τελείωσε στο Ρίο το 2016. Μόνο μία φορά δεν βρέθηκε στο βάθρο, στους πρώτους Ολυμπιακούς του.

Η Πελεγκρίνι ξεκίνησε στην Αθήνα και τελείωσε στο Τόκιο, την Τετάρτη, τα ατομικά αγωνίσματά της. Αυτή η κούρσα ήταν και το χειρότερο πλασάρισμά της, αφού τερμάτισε έβδομη. Δεν απείλησε δευτερόλεπτο, όχι την πρώτη, Αριάρν Τίτμους, ούτε την πέμπτη, η οποία, κατά σατανική συγκυρία, ήταν η Κέιτι Λεντέκι. Η τελευταία έβαλε το κεφάλι της στον ντορβά, αφού σχεδόν μία ώρα μετά τον τερματισμό ξανάπεσε στην πισίνα για να κολυμπήσει… ένα τέταρτο, στον πρώτο τελικό 1500μ. Γυναικών σε Ολυμπιακούς.

Από το ασημένιο της Αθήνας στο χρυσό του Πεκίνου το 2008 και από εκεί στην πέμπτη θέση του Λονδίνου και την τέταρτη του Ρίο, η Πελεγκρίνι βρέθηκε σε πτώση. Όμως ήταν σίγουρο ότι αυτή η μία παλιοχρονιά, που της στερήθηκε η ευκαιρία να μπει τους Ολυμπιακούς του Τόκιο σε καλύτερη μοίρα και, κυρίως, φόρμα και φυσική κατάσταση, της κόστισε. Η Πελεγκρίνι ήταν πολύ μεγάλη για να παρακάμψει τους κανόνες και το σώμα της να βρεθεί στην ιδανική κατάσταση πολύ γρήγορα. Η Ιταλία υπέφερε -κι εκείνη μαζί της. Ο τελευταίος χορός ήταν προ των πυλών. Αυτός, που τα ξημερώματα της Τετάρτης σημείωσε, για να απαντήσει πειστικά σε όποια απορία για το αν σκεφτόταν οποιοδήποτε άλλο ενδεχόμενο.

Η Ιστορία ήταν καλή μαζί της, επειδή την έγραψε

Η «Ντιβίνα» και ένα απίθανο ρεκόρ

Η τελευταία εικόνα της «Ντιβίνα» της παγκόσμιας κολύμβησης ήταν το κουρασμένο πρόσωπό της και ένα… τζοκοντικό μειδίαμα μετά τον τελικό των 200μ. ελεύθερο. Το βραδάκι της ίδιας μέρας, μεσημέρι για την Ελλάδα, πήρε μέρος και στα 4Χ200μ. ελεύθερο, κάτι που πρέπει ομαδόν να υποκριθούμε ότι δεν συνέβη: σε αυτό το πλαίσιο, είναι άξιο λόγου ότι «κατάπιε» τρεις αντιπάλους της πριν μάθει ότι… τζάμπα κολύμπησε, αφού η Ιταλία αποβλήθηκε για άκυρη εκκίνηση. Όμως, έχει τώρα ακόμα έναν τελικό, τα 4Χ100μ. Ανδρών και Γυναικών. Όλα αυτά γράφουν στο κοντέρ μιας χαρούμενης επίδοξης παλαιμάχου.

Η «Σούπερ Φέντε» υπήρξε ακριβοθώρητη ντίβα. Από τότε που ακτινοβόλησε στην Αθήνα, το 2004, μια νεάνιδα πριν κλείσει τα 17 χρόνια της, φαινόταν ότι θα μεγαλώσει. Τα πρόσωπα γύριζαν για να την κοιτάξουν. Εκτός των άλλων, είναι Ιταλίδα, δηλαδή κατάγεται από μία χώρα που ενώ παραδοσιακά βγάζει κάποιους κολυμβητές, οι γοργόνες της παραμένουν στα… ρηχά. Όταν βγήκε η Πελεγκρίνι, ήταν από εκείνες τις καταστάσεις που λαχταρούσαμε, χωρίς να το θέλουμε.

Το έκανε ξεκάθαρα με τον τρόπο της. Αν κάποιος ήθελε να αποταθεί στους προγόνους της, διέβη τον Ρουβίκωνα με απόλυτη επιτυχία και οι «ειδοί του Μαρτίου» πέρασαν και δεν ακούμπησαν, αφού είχε και τη φρονιμάδα να μη χλευάσει τον προφήτη, ο οποίος ορμήνεψε δυστυχίες και κατάρες.

Γι’ αυτό, κιόλας, έχει ένα ρεκόρ το οποίο, αν και εξ ορισμού ανεπανάληπτο, πιθανότατα δεν θα καταρριφθεί: τα 8 μετάλλια σε ισάριθμα παγκόσμια πρωταθλήματα στα 200μ. ελεύθερο, τα οποία γάρνιρε με δύο νταμπλ στο πικ της: το χρυσάφι και στο τετρακοσάρι του «Φόρο Ιτάλικο» στη Ρώμη, το 2009, και στη Σαγκάη το 2011.

Ο φελινικός δρόμος και οι υπερβάσεις

Από την έκτη διαδρομή

Για το κορίτσι που έβαλε τις συμπατριώτισσές του στο χάρτη, δεν ήρθαν όλα εύκολα. Η ταχύτητα που οι νέοι σταρ της κολύμβησης βγαίνουν δεν επιτρέπουν αγρανάπαυση. Η Πελεγκρίνι έχει περάσει από όλα τα σημεία. Ένιωσε περίπου όπως η Λεντέκι τώρα, μετά τις ήττες της στο διακοσάρι και το τετρακοσάρι από την Αυστραλή Αριάνα Τίτμους, αλλά και τη νίκη της στα 1.500μ. και τη συγκίνηση με την οποία την υποδέχθηκε.

Η Πελεγκρίνι έχει βρεθεί εκεί: τα θέματα ψυχικής υγείας έγιναν δεύτερη φύση της, η δημοσιότητα που έπαιρναν ακόμα και τα ειδύλλιά της, το ερωτικό τρίγωνο με τον γοητευτικό Ιταλό κολυμβητή Λούκα Μαρίν και τη Γαλλίδα, αντίπαλό της, Λορ Μανοντού, που τροφοδότησαν με ίντριγκα τους Ολυμπιακούς του Πεκίνου, η ανορεξία και η έλλειψη επιθυμίας, οι ανά τακτά χρονικά διαστήματα υπόνοιες ότι θα εγκατέλειπε την κολύμβηση.

Έμοιαζε με επαγγελματία ομαδικού, που υπέγραφε ετήσια συμβόλαια με την ομάδα του. Όταν τελείωσαν οι Ολυμπιακοί του 2016 και με τη μυρωδιά της θέσης του βλάκα να ενοχλεί για καιρό τα ρουθούνια της, η διορία του τελεσίγραφου που είχε δώσει στον εαυτό της είχε εκπνεύσει. Όμως, η εθνικότητά της υπερίσχυσε. Οι Ιταλοί είχαν πάντα τον «Κλέφτη ποδηλάτων», την ταινία του Βιτόριο ντε Σίκα, ως φυλαχτό. Ήταν εκείνοι που τους έσωσε και τους έκανε να μην παίρνουν τόσο στα σοβαρά τους εαυτούς τους, ώστε να αντιμετωπίσουν μια μεταπολεμική κατάθλιψη η οποία, κιόλας, είχε ηθικό συμβολισμό: ξεκίνησαν ως σύμμαχοι των Ναζί. Η Πελεγκρίνι δεν σώθηκε από την ομορφιά τους, ποτέ δεν σώζεσαι. Αυτό που την κράτησε ήταν η φελινική τάση της, η σάτιρα, ένας δρόμος που ειδικά όταν ο κόσμος φαίνεται ότι χάνεται, κρατά τους Ιταλούς ζωντανούς.

Ακούστε την περιγραφή των 200μ. ελεύθερο από το Παγκόσμιο της Βουδαπέστης, το 2017. Δεν αναφέρουν το όνομά της παρά μόνον στα 180 μέτρα από την έναρξη της κούρσας, όταν καταλαβαίνουν πως ούτε η Λεντέκι ούτε η Αυστραλή Έμα ΜακΚίον ούτε η Ρωσίδα Βερόνικα Ποπόβα μπορούσαν να αντισταθούν στο ντου της Φέντε, από την έκτη διαδρομή, προς τη δόξα.

Το θαύμα του Βερολίνου

Όταν αρνήθηκε την ήττα της Ιταλίας

Η Στίνα Γκαρντέλ είναι Σουηδή, που μάλιστα έχει να επιδείξει συμμετοχή σε δύο Ολυμπιακούς Αγώνες, το 2012 στο Λονδίνο και το 2016 στο Ρίο. Στο Ευρωπαϊκό κολύμβησης του Βερολίνου, το 2014, ήταν η τελευταία στα 4Χ200μ. ελεύθερο και οι υπόλοιπες κολυμβήτριες από τη σκανδιναβική χώρα είχαν κάνει τη δουλειά τους περισσότερο από καλά. Η Μισέλ Κόουλμαν, η Λουίζ Χάνσον και η Σάρα Σιόστρεμ τής παρέδωσαν το χρυσό μετάλλιο στο πιάτο. Η τελευταία, δε, είχε κολυμπήσει σε ένα εκπληκτικό 1.53.64 την απόσταση και όταν η Γκαρντέλ πέταξε για να πέσει στο νερό, η διαφορά από τη δεύτερη Ιταλία ήταν 4.51 δευτερόλεπτα.

Από τη μεριά τους, η Αλίς Μιτσάου, η Στεφανία Πιρότσι και η Κιάρα Μαρία Λουτσέτι είχαν ξεχάσει το δεύτερο μέρος της παροιμίας που αρχίζει «συν Αθηνά»… Όταν παρέδωσαν στην Πελεγκρίνι, το δικό της διακοσάρι έμοιαζε με αγγαρεία.

Αν κάποιος ψάξει, για να ψυχαγωγηθεί, μια από τις μεγαλύτερες επιστροφές στην ιστορία της κολύμβησης, πολύ δύσκολα θα βρει κάτι που συναρπαστικό από αυτό το 1.56.50 που έκανε η Πελεγκρίνι. Εκ πρώτης όψεως και διαβάζοντας το χρόνο, θα μπορούσε να πει ότι το κολύμπι της Γκαρντέλ συνιστά μιας πρώτης τάξεως χαρακίρι. Αλλά η Πελεγκρίνι είχε ρίξει τη διαφορά στα 3,88 δευτερόλεπτα ύστερα από το πρώτο κατοστάρι και μετά τα 150 μέτρα, η Γκαρντέλ προηγείτο με 2,53 δευτερόλεπτα.

Πίσω της, όμως, ένιωθε τον τρόμο να έρχεται. Η Ιταλίδα τής έριξε 5,51 δεύτερα στα 200 και 3,54 στα τελευταία 50μ. Η «ατζούρα» πήρε το χρυσό μετάλλιο με ένα δευτερόλεπτο διαφορά. Και αυτή ήταν η επιρροή της.

Χάνεται στο ηλιοβασίλεμα

Μια κανονική ζωή για την απόλυτη Ιταλίδα σταρ

Στα δάχτυλα, χεριών και… ποδιών, 11 μετάλλια σε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα 50άρας πισίνας, έξι χρυσά, τέσσερα στα 200μ. ελεύθερο (2009, 2011, 2017, 2019) και δύο στα 400μ. ελεύθερο (2009, 2011), 4 ασημένια, τρία στα 200μ. ελεύθερο (2005, 2013, 2015) και ένα στα 4Χ200μ. ελεύθερο (2015), ένα χάλκινο, στα 200μ. ελεύθερο (2007), και οκτώ σε Παγκόσμιο 25άρας. Στο λαιμό, ένα κολιέ με 37 μετάλλια σε Ευρωπαϊκά 50άρας και 25άρας, 20 και 17 αντιστοίχως, τα 14 (εφτά και εφτά) χρυσά, τα 10 (έξι και τέσσερα) ασημένια) και τα 13 (εφτά και έξι) χάλκινα.

Στα αυτιά, δύο σκουλαρίκια, το χρυσό και το ασημένιο στα 200μ. ελεύθερο σε Πεκίνο, το 2008, και Αθήνα, το 2004, αντιστοίχως. Στη μέση, μια ασημένια αλυσίδα, με το 1.52.98 στα 200μ. ελεύθερο από τον τελικό του Παγκόσμιου της Ρώμης, το 2009, το πλέον μακρόβιο παγκόσμιο ρεκόρ στην πισίνα, που κρατά ακόμη.

Η εικόνα, πάνω στο καουτσουκένιο χώρισμα στην πισίνα της Γκουανγκτσού, το 2019, όταν νίκησε ξανά τη Λεντέκι, αλλά και την Αριάρν Τίτμους, για να πάρει το τελευταίο μετάλλιό της, χρυσό, σε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα. Τα χέρια, παρακινητικά ανοιχτά, για να πανηγυρίσει μαζί της ο κόσμος.

Η Φεντερίκα Πελεγκρίνι θα εμφανιστεί, γκεστ σταρ, στη Νάπολη στα τέλη του Αυγούστου, για τη Διεθνή Λίγκα κολύμβησης. Πριν, θα έχει φάει, όπως είπε, πολλή πίτσα. Ελπίζει να της χωρά το μαγιό.

Η «λέαινα της Βενετίας», η οποία είναι τέτοια σταρ στην πατρίδα της που διετέλεσε έως και… κριτής στο «Italia Got Talent», τρώει. Γελάει πολύ, χορεύει, σαρκάζει και αυτοσαρκάζεται, κρατά την προσωπική ζωή της για εκείνη, παίζει με τα δύο σκυλιά της, τον Ρόκι και τη Βανέσα, μνημονεύει τη γάτα της, Μαφάλντα, και έχει βάλει υποψηφιότητα για να γίνει πρέσβης των Ολυμπιακών Αγώνων.

Η ώρα της σύνταξης είναι εκείνη της δημιουργικότητας. Στα αποδυτήρια του Ολυμπιακού Κέντρου, η πρώτη ανάσα που βγήκε, μακρόσυρτη, ήταν εκείνη της ανακούφισης.

Για την «Ντιβίνα», ειδικά, ισχύει ό,τι για τους αθλητές με τους οποίους κάπως ο θεατής σαγηνεύεται. Δεν υπάρχει «αντίο», Φεντερίκα. Υπάρχει «τσάο μπαμπίνα». Ακόμα κι αν χαθείς στο ηλιοβασίλεμα.