Συνέντευξη Βάσω Μώραλη: Η πρώτη γυναίκα στην ιστορία του διεθνή Τύπου που μετέδωσε ποδοσφαιρικό αγώνα

Η σύγχρονη δημοσιογραφία στη χώρα μας δεν διάγει και τις καλύτερες μέρες της, όπως φανερώνουν διεθνείς έρευνες σχετικά με την ελευθεροτυπία, ωστόσο 39 χρόνια πριν η Ελλάδα έβαλε τα… γυαλιά στον προηγμένο κόσμο.

Στις 19 Ιουνίου του 1983, η δημοσιογράφος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης, Βάσω Μώραλη έγραψε ιστορία, καθώς έγινε η πρώτη γυναίκα που κάλυψε με τη φωνή της ποδοσφαιρικό παιχνίδι, το Εθνικός – Παναχαϊκή.

Την είδηση, μάλιστα, μετέδωσαν μεγάλα ευρωπαϊκά τηλεοπτικά δίκτυα, ενώ στο αγγλικό περιοδικό Shoot δημοσιεύτηκε άρθρο με ρεπορτάζ για την παγκόσμια πρώτη της Ελληνίδας σπορτκάστερ.

Πώς, όμως έφτασε η Βάσω Μώραλη από το μικρό οικισμό της Νικήσιανης στην Καβάλα να γίνει θέμα στο διεθνή Τύπο; Το οδοιπορικό της περιγράφει η ίδια στο sportday.gr:

Μπάλα με τα αγόρια και Ολυμπιακός στη «φωλιά του ΠΑΟΚ»

«Από μικρό κορίτσι μού άρεσε το ποδόσφαιρο, χωρίς να έχει σχέση με το άθλημα κάποιος από τους δικούς ανθρώπους.

Έπαιζα με τα αγόρια στη γειτονιά μπάλα, αλλά κι άλλα σπορ, όπως μπάσκετ, τένις ακόμα και μπάντμιντον. Στο Γυμνάσιο άρχισα να δείχνω ενδιαφέρον για τις αθλητικές μεταδόσεις. Ήμουν κάτι σαν το μαύρο πρόβατο γιατί υποστήριζα τον Ολυμπιακό σε έναν τόπο όπου οι περισσότεροι ήταν ΠΑΟΚ, αρκετοί Άρης και λίγοι Παναθηναϊκοί.

Θυμάμαι να παρακολουθώ, στα τέλη της δεκαετίας του ’60 και αρχές του ’70, τους Βαλκανικούς Αγώνες, καλλιτεχνικό πατινάζ, Ολυμπιακούς Αγώνες και φυσικά ποδόσφαιρο, ματς από την Αγγλία που έδειχνε τότε η τηλεόραση μια φορά την εβδομάδα.

Είχα ξενυχτήσει για να δω τον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδας, 14 ετών τότε, με τον Βασίλη Χατζηπαναγή να παίρνει μόνος του το Κύπελλο με αντίπαλο τον Ολυμπιακό.

Να φανταστείς κρατούσα το χαρτζιλίκι μου για να παραγγέλνω την Μπάλλα. Την έφερνε το πρακτορείο μόνο για μένα».

Η «σπίκερ» και ο στόχος να γίνει δημοσιογράφος

Όλοι οι ποδοσφαιρόφιλοι στην προ ζωντανών τηλεοπτικών μεταδόσεων εποχή συντονιζόντουσαν κάθε Κυριακή στις 14:45 στη ραδιοσυχνότητα της ΕΡΤ, στο Β’ Πρόγραμμα, για να ακούσουν από το τρανζίστορ τις περιγραφές των αγώνων ποδοσφαίρου από τα γήπεδα της Α’ Εθνικής. Ανάμεσά τους και η Βάσω Μώραλη.

«Όταν τελείωναν οι αγώνες, κλεινόμουν στο δωμάτιό μου και άκουγα την εκπομπή μέχρι το τέλος. Τις χαρακτηριστικές φωνές του Αντώνη Πηλιαρού, του Κώστα Γιαλλίνη, του Γιώργου Πολυχρονίου. Αν δεν τελείωναν οι αγώνες, δεν πήγαινα πουθενά, ούτε βόλτα, ούτε τίποτα.

Από ένα σημείο κα μετά με προσέλκυε η ιδέα να κάνω μεταδόσεις. Για πλάκα στις σχολικές εκδρομές από την Δ’ μέχρι την ΣΤ’ Γυμνασίου, έπαιρνα το μικρόφωνο και έκανα φανταστικές περιγραφές. Με αποκαλούσαν σπίκερ».

Το μικρόβιο της δημοσιογραφίας είχε κολλήσει για τα καλά στη Βάσω Μώραλη και δεν έλεγε να φύγει με τίποτα.

«Από τη Β’ Γυμνασίου είχα αποφασίσει να γίνω δημοσιογράφος, άλλα όχι στο αθλητικό ρεπορτάζ. Ήθελα να λέω τις ειδήσεις. Τις αποστήθιζα όπως τις άκουγα στο Α’ και στο Β’ πρόγραμμα και μετά τις επαναλάμβανα.

Όταν τελείωσα το σημερινό Λύκειο, με έφερε ο πατέρας μου στην Αθήνα και γράφτηκα στο Εργαστήρι Δημοσιογραφίας. Έτσι ξεκίνησε η περιπέτειά μου στο χώρο. Τελείωσα το πρώτο έτος και όπως είχα υποσχεθεί στους γονείς μου, έδωσα εξετάσεις για να μπω στη Νομική Σχολή. Ήταν κάτι που το ήθελα κι εγώ. Τα κατάφερα και παράλληλα τελείωσα τη σχολή δημοσιογραφίας».

Το παράθυρο που άνοιξε στην ΕΡΤ

Τελειώνοντας τις σπουδές στο Εργαστήρι, η νεαρή τότε φοιτήτρια αναζήτησε εργασία για δοκιμάσει τις δυνάμεις της.

«Έκανα την πρακτική μου σε μια εβδομαδιαία εφημερία και στην Αυριανή. Κατέληξα στην ΕΡΤ ενώ ήμουν στο δεύτερο έτος της Νομικής το 1982. Είχα τα τυπικά προσόντα και με το παραπάνω, είχα πάρει και το Proficiency και κατέληξα στο ελεύθερο ρεπορτάζ της ραδιοφωνίας.

Για καλή μου τύχη μοιραζόμασταν το χώρο με το αθλητικό τμήμα όπου προΐσταται ο Ηρακλής Κοτζιάς.

Έφευγα έξω για το ρεπορτάζ και μόλις γυρνούσα καθόμουν δίπλα του και μιλούσαμε. Του έκανε εντύπωση πώς στα 21-22 μου ήξερα τόσο πολλά. Είχα φωτογραφική μνήμη και θυμόμουν απ’ έξω σκόρερ, αποτελέσματα από το ποδόσφαιρο και τον στίβο.

Στην εξουσία ήταν το ΠΑΣΟΚ και έπνεε ένας νέος άνεμος στον αθλητισμό με τη Γενική Γραμματεία Νέα Γενιάς και Αθλητισμού με επικεφαλής τον Κώστα Λαλιώτη. Μου ζήτησαν αν μπορούσα να καλύψω το ρεπορτάζ. Ήταν η πρώτη μου επαφή με τον αθλητισμό».

«Μπορώ κι εγώ να μεταδώσω»

Εκείνη την εποχή για τις ραδιοφωνικές μεταδόσεις το αθλητικό τμήμα χρησιμοποιούσε τον Πολυχρονίου, τον Αντώνη Λαγό, τον νεαρό τότε Χρήστο Σωτηρακόπουλο. Ο Χρήστος Κοντός έβγαινε από τη Θεσσαλονίκη όπου φοιτούσε. Ο Χρήστος Αθανασόπουλος βοηθούσε μόνιμα τον Ηρακλή».

Ύστερα από ένα χρόνο η ραδιοφωνία απέκτησε νέο διευθυντή σύνταξης, τον Παντελή Τρωγάδη, ο οποίος έδειχνε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα αθλητικά.

«Αγαπούσε τα νέα παιδιά και έδινε ευκαιρίες. Κάποια στιγμή με φωνάζει ο Ηρακλής και μου ζήτησε να ακούσουμε ηχογραφημένες μεταδόσεις διαφόρων που αυτοπροτεινόντουσαν για να δουλέψουν στην ΕΡΤ, κυρίως από την επαρχία.

Κάπου εκεί βρήκα το θάρρος, θράσος, όπως θέλεις πες το, να του πω ότι μπορώ κι εγώ να κάνω μετάδοση. Με κοίταξε με ορθάνοιχτα μάτια. Μου πρότεινε να κάνω μια φανταστική μετάδοση σε ματς Ολυμπιακός – Παναθηναϊκός. Το έκανα και μου απάντησε “ρε σύ είσαι καλή!”

Του αποκάλυψα τι έκανα μικρή, την ιστορία με τη σπίκερ και μου πρότεινε να πηγαίνω με ένα μαγνητοφωνάκι στα γήπεδα με το συνεργείο της ΕΡΤ, αυτόν δηλαδή που θα έκανε τη μετάδοση, τον ηχολήπτη και τον ηλεκτρολόγο. Έπαιρνα τις συνθέσεις και βοηθούσα το συνάδελφο που μετέδιδε το ματς από απόσταση. Έκανα και κάποιες δοκιμαστικές μεταδόσεις με τον Πηλιαρό και τον Μιλτιάδη Παναγιωτόπουλο. Τις έδωσα στον Ηρακλή να τις ακούσει».

Η μέρα που γράφτηκε ιστορία

Το νερό φάνηκε να μπαίνει στο αυλάκι, αλλά η ταχύτητα με την οποία συνέβησαν όλα εξέπληξαν και την ίδια.

«Ο Ηρακλής άκουσε την κασέτα μαζί με τον Τρωγάδη. Ένα μεσημέρι που ήμουν στο ρεπορτάζ, μου λέει ο Ηρακλής “έλα στο γραφείο σε 15 λεπτά”.

Ήταν στο γραφείο του Τρωγάδη. Μπαίνω μέσα, θυμάμαι έβλεπε ένα αγγλικό ματς στην τηλεόραση και με προέτρεψε να αρχίσω να μεταδίδω. Δεν ήξερα καν ποιοι έπαιζαν!

Άρχισα να περιγράφω λέγοντας τυχαία ονόματα. Μετά από λίγη ώρα ο Τρωγάδης γυρνάει και λέει στον Ηρακλή, “Είναι καλή, να τη στείλουμε σε γήπεδο”. Εκείνη τη στιγμή σφραγίστηκε η μοίρα μου».

Ο Ηρακλής Κοτζιάς προσπαθούσε να βρει γήπεδο για να στείλει τη θαρραλέα νεαρή ρεπόρτερ. Ήθελε να είναι ένα μέρος ήσυχο, ασφαλές.

«Θυμάμαι τελείωνε το πρωτάθλημα, προτελευταία αγωνιστική θαρρώ. Ήταν 19 Ιουνίου του 1983. Επέλεξε το ματς Εθνικός – Παναχαϊκή.

Θα έκανα τη μετάδοση από μπουθ στο Καραϊσκάκη. Δεν το είχαμε προαναγγείλει. Το ανακοίνωσε ξαφνικά ο Κοτζιάς. Μια γυναίκα θα είναι στη μετάδοση!

Πήρα τις συνθέσεις. Οι τεχνικοί με ενθάρρυναν, αν και δεν είχα τρακ. Ήμουν στο αγαπημένο μου γήπεδο με την υπέροχη θέα που είχε το παλιό Καραϊσκάκη.

Με έβγαλαν στον αέρα στην αρχή και μετά πριν τελειώσει το ημίχρονο. Οι τεχνικοί μου έλεγαν να συνεχίσω, όλα πήγαιναν καλά.

Στο ημίχρονο με κοιτούσαν από τα διπλανά μπουθ, εξεπλάγησαν!

Επειδή η φωνή μου δεν είναι η τυπική γυναικεία, κάποιοι αναρωτήθηκαν αν όντως ήταν γυναίκα αυτή που μετέδιδε!

Μπήκαν τα γκολ, τα μετέδωσα, τελείωσε ο αγώνας και φύγαμε. Όταν γύρισα στο γραφείο, ο Ηρακλής και ο Τρωγάδης με αγκάλιασαν και με φίλησαν».

Το πρόσωπο της ημέρας

«Μέχρι να βραδιάσει δεχτήκαμε ένα κύμα από τηλεφωνικές κλήσεις. Ήταν συνάδελφοι που ήθελαν να μου πάρουν συνέντευξη, από τη Μεσημβρινή, την Ελευθεροτυπία, τα Νέα.

Την επόμενη μέρα ήρθε ο Σκυλάκος από τα Νέα να με φωτογραφίσει και να κουβεντιάσουμε, η Έλλη Στάη από μια άλλη εφημερίδα. Η Απογευματινή με έβαλε στο πρωτοσέλιδο με φωτογραφία. Ο Σωτηρακόπουλος μου είπε ότι το BBC μετέδωσε πώς για πρώτη φορά γυναίκα έκανε μετάδοση ποδοσφαιρικού αγώνα. Το ίδιο και ο Σπύρος Μεταξάς από τη Ρώμη. Το είχαν πει στη RAI.

Από τότε με εμπιστευόντουσαν σχεδόν κάθε εβδομάδα, εκτίμησαν την προσπάθειά μου. Πήγαινα στα ματς του Εθνικού και κυρίως στη Νέα Σμύρνη. Μάλιστα, ο κόσμος νόμιζε ότι ήμουν Πανιώνιος. Μετά ήρθε η Ριζούπολη, η Νέα Φιλαδέλφεια, το ΟΑΚΑ, που το μοιραζόντουσαν ο Ολυμπιακός και ο Παναθηναϊκός.

Όσο περνούσε ο χρόνος κέρδιζα την εμπιστοσύνη τους με έστελναν σε ευρωπαϊκά ματς, στην Εθνική».

Οι αξέχαστες μεταδόσεις

«Θυμάμαι χαρακτηριστικά το Τουλούζ – Πανιώνιος με έναν αλεξιπτωτιστή να προσγειώνεται στο κέντρο του γηπέδου, το ματς της ΑΕΚ στο Μπιλμπάο με την Αθλέτικ και το 7-1 της Εθνικής στη Δανία. Ήμασταν μαζί με τον Μιλτιάδη.

Δεν πήγαινε άσχημα εκείνο το ματς στην αρχή, χάναμε με ένα γκολ και λίγο πριν από τη λήξη του ημιχρόνου έγινε το 2-1. Ξεκινάει το δεύτερο και πριν το καταλάβουμε έχει γίνει 4-1. Μετά άρχισαν τα σημάδια της διάλυσης. Ο Μιλιτάδης είχε στεναχωρηθεί τόσο πολύ, ώστε με άφησε να μεταδίδω μόνη μου. Ο Αντώνης Γεωργιάδης, ο προπονητής της Εθνικής είχε γίνει ράκος. Στεναχωρήθηκα μαζί του γιατί είχαμε καλή σχέση. Δραμινός αυτός, Καβαλιώτισσα εγώ, με αγαπούσε πολύ.

Θυμάμαι και την πίκρα μετά το 3-0 στην Ουγγαρία. Ήταν μεγάλες οι προσδοκίες και ανώμαλη η προσγείωση».

Μια γυναίκα σε έναν κόσμο γεμάτο άνδρες

Πώς αντιμετώπιζαν άραγε οι άνδρες συνάδελφοί της, αλλά και οι παράγοντες του ποδοσφαίρου την παρουσία της στα ποδοσφαιρικά δρώμενα;

«Μου φερόντουσαν όλοι με σεβασμό, με προστατευτικότητα. Αφενός ήμουν μικρή, αφετέρου γυναίκα. Κάποιες φορές που ορισμένοι έλεγαν μια κουβέντα παραπάνω εν τη παρουσία μου, μετά ζητούσαν συγνώμη. Δεν με πρόσβαλε ποτέ κανείς.

Ο πρόεδρος του Ολυμπιακού ο Σταύρος Νταϊφάς πάντα μου φερόταν με καλοσύνη, ο Αλέξανδρος Αλαμάνος του Απόλλωνα και ο Γιώργος Κατσιφαράκης του Πανιωνίου το ίδιο, αλλά και όλοι οι άλλοι ποδοσφαιρικοί παράγοντες.

Ήταν ωραίες εποχές και από την πλευρά των φιλάθλων. Τη χάρηκα με την ψυχή μου. Ζούσα αυτό που δεν μπορούσα ούτε να το φανταστώ».

Εξέπληξε και τους Αυστραλούς το 2014

Η φωνή της Βάσως Μώραλη είχε πια καθιερωθεί μέσα και από ζωντανές εκπομπές όπως το 3 και 5 ώρα για σπορ. Έπειτα από θητεία ολίγων ετών στην Αυστραλία, η πρωτοπόρος δημοσιογράφος επέστρεψε στην Ελλάδα, στην ΕΡΤ 1 πια έχοντας την αρχισυνταξία εκπομπών, αλλά κάνοντας και το επόμενο βήμα με τηλεοπτικές μεταδόσεις.

«Εν συνεχεία μετακόμισα στην Καβάλα και αργότερα ανέλαβα τη διεύθυνση του περιφερειακού σταθμού. Παράλληλα έκανα μεταδόσεις ή σχολιασμό για λογαριασμό της ΕΡΤ 3.

Πήγα ξανά στην Αυστραλία, όπου το 2014 έκανα από το στούντιο για λογαριασμό του ελληνικού προγράμματος του SBS με σχολιασμό του Στέργο Καστελλορίου, τις μεταδόσεις των αγώνων της Εθνικής στο Μουντιάλ της Βραζιλίας. Είχαμε καλεσμένους τον Κυριάκο Τοχούρογλου, και τους Πίτερ Καθόλος και Πίτερ Ρασκόπουλος, Έλληνες της ομογένειας που τίμησαν τη φανέλα της εθνικής Αυστραλίας.

Λόγω της διαφοράς της ώρας ξενυχτούσαμε μαζί με όλη την ομογένεια. O κόσμος έζησε πολύ έντονα εκείνο το Μουντιάλ. Θυμάμαι να με ρωτούν κυρίες προχωρημένης ηλικίας, γιατί δεν αποκλείσαμε την Κόστα Ρίκα.

Ακόμα και στην Αυστραλία, όταν μετέδωσα αυτούς τους αγώνες του Μουντιάλ, η δημόσια τηλεόραση έστειλε συνεργείο για να με κάνει θέμα.

Με αυτές τις μεταδόσεις “έκλεισα” ως σπορτκάστερ. Ολοκληρώθηκε ένα υπέροχο ταξίδι από το οποίο δεν έκοψε ποτέ δεσμούς, ακόμα κι όταν ασχολήθηκα με άλλα πράγματα».

Ύστερα από 39 χρόνια παραμένουν ελάχιστες οι γυναίκες στο ποδόσφαιρο

Παρ’ ότι η Βάσω Μωράλη άνοιξε την πόρτα, δεν ακολούθησαν άλλες γυναίκες το μετερίζι των αθλητικών μεταδόσεων.

«Η Ειρήνη Μαραγκού έκανε μεταδόσεις για την ΕΡΑ Σπορ το 2017 και με την Αγγελική Κούρκουλου στο Open το 2021 ακούσαμε ξανά γυναικεία φωνή στην τηλεόραση σε ποδοσφαιρικό αγώνα.

Δυστυχώς, για διάφορους λόγους δεν δίνεται η δυνατότητα στις γυναίκες να μπουν στο χώρο των μεταδόσεων και περιορίζονται σε ρεπορτάζ αγωνιστικού χώρου.

Αν εγώ το τόλμησα πριν από 39 χρόνια, γιατί να μη συμβεί και σήμερα, που και η κοινωνία μας είναι πιο δεκτική και οι τεχνολογικές δυνατότητες σαφώς περισσότερες.

Θέλει λίγη τρέλα, αποφασιστικότητα, να έχεις εμπιστοσύνη στις δυνατότητές σου.

Τα νέα παιδιά πρέπει να ξέρουν ότι τίποτα δεν σου χαρίζεται. Ειδικά στην τηλεόραση όλοι σε περιμένουν με το τουφέκι, αλλά αν είσαι καλός επαγγελματίας και προετοιμάζεσαι σωστά και περάσεις την πρώτη μεταβατική περίοδο, θα καθιερωθείς.

Υπάρχουν προϊστάμενοι που θα δώσουν τις ευκαιρίες. Έχουμε τη χαρά και την τιμή να έχουμε στο χώρο μας τη Φωτεινή Παπαγεωργίου.

Μακάρι να το τολμήσουν κι άλλες γυναίκες».