Ο Καρλ Λιούις αποδείχθηκε γεννημένος νικητής στην ήττα

Λένε ότι στον τελικό του μήκους στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μεξικού, ο Μπομπ Μπίμον ανακάλυψε μια… προπονητική μέθοδο. Έκανε σεξ το οποίο παρέμεινε ατελές. Ο Αμερικανός πήδηξε 8,90μ. στον τελικό και έφτιαξε ένα παγκόσμιο ρεκόρ από τα άγραφα. Ξαφνικά, λόγω της υφής του ρεκόρ, μετατράπηκε σε ζήτημα… Ψυχρού Πολέμου. Μόνο ένας κατάφερε να κάνει, ακόμα, πάνω από 8,80μ. και αυτός ήταν ο σπουδαίος άλτης Ρόμπερτ Εμιγιάν. Σοβιετικός στο επάγγελμα, Αζέρος στην καταγωγή, από το Γκιούμρι, πήδηξε στο Τσαχματζόρ 8,86μ., το 1987. Ήταν η ίδια χρονιά που πήρε το ασημένιο μετάλλιο στο Παγκόσμιο της Ρώμης, με τα 8,53μ. Η επίδοση αυτή, βεβαίως, όχι απλώς αμφισβητείται αλλά, δεν είναι γνωστή ούτε καν αναφέρεται στις κορυφαίες όλων των εποχών. Το βίντεο ουδόλως διαφωτιστικό είναι.

Μέχρι τις 31 Αυγούστου 1991, ο Μπίμον είχε την κορυφαία επίδοση όλων των εποχών. Τα χρόνια ήταν 23, ή μάλλον θα γίνονταν τόσα στις 18 Οκτωβρίου. Όλη η δεκαετία του ’80 πέρασε με τον Καρλ Λιούις να καταδυναστεύει το αγώνισμα. Είχε πάρει ήδη δύο χρυσά στο Λος Άντζελες και τη Σεούλ, στους Ολυμπιακούς του 1984 και του 1988 αντιστοίχως. Αυτό δεν είχε ξαναγίνει. Ο Λιούις ήταν ο πρώτος που στεκόταν στο ψηλότερο σκαλί του ολυμπιακού βάθρου διαδοχικές φορές. Το σχέδιο είχε ως εξής: έπρεπε να κάνει παγκόσμιο ρεκόρ και να πάρει το τρίτο σερί χρυσό στη Βαρκελώνη, το 1992.

Ένας επιστήμονας του μήκους

Η ντροπή του άκυρου και το φαινόμενο

Στο μυαλό του, βεβαίως, είχε ήδη κάνει το παγκόσμιο ρεκόρ. Είχε ταξιδέψει στην Ιντιάνα για το Φεστιβάλ Εθνικών σπορ και στις 24 Ιουλίου 1982 μπήκε στο ταρτάν αποφασισμένος. Και τότε, του συνέβη κάτι πρωτόγνωρο. Έκανε τα τρία πρώτα άλματά του άκυρα. Ο ειρμός, ωστόσο, διακοπτόταν συνεχώς. Μετά το πρώτο, έτρεξε στη σκυταλοδρομία 4Χ100μ., όπου πέτυχε, με την ομάδα του, της Σάντα Μόνικα, τον πέμπτο κορυφαίο χρόνο όλων των εποχών. Μετά το δεύτερο βρέθηκε στην απονομή. Στο τρίτο, επίσης, άγγιξε τη γραμμή.

Ακόμα και σε νεαρή ηλικία, ο Φρέντερικ Κάρλτον Λιούις ντρεπόταν να κάνει άκυρα άλματα. Ένιωθε σαν να περιβαλλόταν από μια παιδική ασθένεια, που δεν έλεγε να του φύγει. Η φιλοδοξία της ίδιας της οντότητας και η γνώμη του για τον εαυτό του σκανδάλιζε τα κοινά ήθη. Ο Λιούις ήταν ο πρώτος αθλητής στην ιστορία που σκέφτηκε και διατεινόταν ότι μπορούσε να βγάλει χρήματα από το στίβο. Σε ό,τι αφορά το μήκος, επρόκειτο για την επιστήμη του. Το αγώνισμα που αισθανόταν πιο δημιουργική τη σκέψη του. Είχε φτάσει στο σημείο να προπονείται εντελώς μόνος του σε αυτό το είδος, διότι αισθανόταν ότι θα του έκλεβαν τα μυστικά. Η τελειοποίηση ήταν αυτοσκοπός.

Στην Ιντιανάπολις δεν πήγε ως άγνωστος. Είχε κάνει ήδη, από τον προηγούμενο χρόνο, 8,62μ. Μέχρι τότε, πλην του Μπίμον, πάνω 8,53μ. είχε κάνει ακόμα ένας αθλητής, ο Ανατολικογερμανός Λουτς Ντομπρόφσκι, που πήδηξε 8,54μ. στη Μόσχα. Μέχρι το 1982, ο Λιούις είχε περάσει αυτό το σημείο εφτά φορές και έφτασε ως τις παρυφές των 8,70μ. Η σιγουριά του έρεπε ανησυχητικά προς την οίηση. Ενώ οι μεγαλύτερες επιδόσεις γίνονταν σε υψόμετρο όχι ακριβώς χαμηλό, ο Λιούις τόνιζε την επιθυμία του να κάνει το παγκόσμιο ρεκόρ στο μήκος στο… επίπεδο της θάλασσας.

Το ρεκόρ που δεν έγινε

Ό,τι δεν δείχνεται, δεν λογίζεται

Εκείνο το τέταρτο άλμα στην Ιντιανάπολις λογίζεται ως το μοναδικό στα παγκόσμια χρονικά. Ο Λιούις πήρε φόρα και… εξαφανίστηκε. Οι αυτόπτες δίνουν μια επίδοση κοντά στα 9,10μ. Ο κριτής σήκωσε την κόκκινη σημαία. Άκυρο. Ο Αμερικανός έφτασε στη γραμμή, δείχνοντας με γουρλωμένα τα μάτια το πάτημά του στον κριτή. Ο ίδιος ήταν σίγουρος ότι είχε κάνει έγκυρο. Κοίταζε την αποτυπωμένη πατούσα και τον κριτή, από τον οποίο περίμενε να σηκωθεί για να δει το πόδι του. Ο ίδιος παρέμενε στη θέση του, παγωμένος, επιμένοντας ότι το άλμα ήταν άκυρο. Ο Λιούις δεν ήξερε πού να απευθυνθεί για βοήθεια. Η τηλεόραση δεν έδειχνε τον αγώνα του. Λίγα δευτερόλεπτα αργότερα, ένας υπάλληλος του σταδίου πήρε τη σκούπα και δίχως αιδώ έσβησε το άλμα μονοκοντυλιά.

Είναι άγνωστο πώς αισθάνονταν αυτοί οι άνθρωποι, ανέκθετοι έπειτα από εκείνο το μίτινγκ, όταν πήρε τα τέσσερα χρυσά στο Λος Άντζελες και τα τρία στη Σεούλ. Ο Λιούις δεν ξέχασε αυτόν τον αγώνα, αλλά έβαλε πλώρη για το παγκόσμιο ρεκόρ. Ήταν ένα χαρακτηριστικό γνώρισμά του το απτόητο.

Και τώρα είμαστε εδώ, στο Τόκιο, τελευταία μέρα του Αυγούστου, για τον τελικό του μήκους. Ο Λιούις ήταν έτοιμος. Τόσο ορεξάτος, που έκανε ένα χαλαρό αλματάκι (που λέει και ο πιο κουλ «χρυσός» ολυμπιονίκης του μήκους στην ιστορία, Μίλτος Τεντόγλου) στα 8,56μ. Όμως, ξέρει ότι έχει ανταγωνισμό. Ο Μάικ Πάουελ είχε κατακτήσει το ασημένιο μετάλλιο στη Σεούλ και τα 8,49μ. του άφηναν υποσχέσεις για το μέλλον. Τον Αύγουστο του 1991 είναι άκλειστα 28, στην καλύτερη φάση της καριέρας του. Ο γεννημένος στη Φιλαδέλφεια άλτης έχει πάει χαλαρά τον προκριματικό, με ένα άλμα στα 8,19μ. Αλλά η αλήθεια είναι ότι ο Λιούις δεν βλέπει οποιονδήποτε άλλον. Ο νους του είναι μόνο στο παγκόσμιο ρεκόρ.

Ο ευνοϊκός άνεμος και το δράμα

Έκσταση πριν την έκσταση

Ο τελικός στο μήκος, για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του Τόκιο, είναι πιθανότατα ο πιο συναρπαστικός που έχει γίνει ποτέ. Ο Λιούις, μέσα από τον προκριματικό, είχε κερδίσει το δικαίωμα να πηδήξει τελευταίος. Στο πρώτο άλμα του προσγειώθηκε στα 8,68μ. Μοιάζει να αγωνίζεται μόνος του, λες και πρόκειται για ακροβάτη που πατά σε τεντωμένο σκοινί ανάμεσα σε δύο βράχους τη νύχτα. Ο Πάουελ ξεκινά με 7,85μ., ουδείς λόγος ανησυχίας. Αλλά στο δεύτερο άλμα του πετάει κι ο ίδιος, στα 8,54μ. Ο γεννημένος στο Μπέρμιγχαμ της Αλαμπάμα Αμερικανός κάνει άκυρο.

Ύστερα από αυτό, τα παίρνει στο κρανίο. Είναι η ώρα του παγκόσμιου ρεκόρ. Ο Λιούις αντιπαρατάσσει, στα 8,29μ. του Πάουελ, τα δικά του 8,83μ. Ύστερα ο δεύτερος, ως στιγμής, στον αγώνα, κάνει άκυρο. Και ο αντίπαλός του κάνει μία από τις πιο ακριβείς και συναρπαστικές προσπάθειες που έχει δει ανθρώπου μάτι. Υπερίπταται και φτάνει στα 8,91μ. Είναι το παγκόσμιο ρεκόρ του; Όχι ακριβώς. Ο άνεμος είναι ευνοϊκός, στα 2,9. Το ρεκόρ δεν μετράει.

Σαν να μην έφτανε το βαθύ πεδίο της έκστασης, στην οποία είχαν ήδη περιέλθει οι θεατές στο Ολυμπιακό Στάδιο, το δράμα δεν είχε φτάσει ακόμη στο απώτατο σημείο του. Ο συγγραφέας είχε εξαπολύσει την επίθεσή του, αλλά δεν ήταν καν έτοιμος να απογειωθεί.

Η πιο απίστευτη σειρά στην ιστορία

Ένα… αδόκητο παγκόσμιο ρεκόρ

Και τότε ο Πάουελ πήρε φόρα. Φίλησε το σταυρό του, πάτησε με σιγουριά και πέταξε. Το σημείο που προσγειώθηκε ήταν παράλληλα με το 9, στην ταμπέλα που προσδιόριζε τα μέτρα. Ο Πάουελ ήξερε ότι πήδηξε μακρύτερα από κάθε άλλη φορά στην καριέρα του, και αυτό έγινε στο πέμπτο άλμα του τελικού Παγκόσμιου Πρωταθλήματος. Η κάμερα έδειξε τον Λιούις, ο οποίος κοίταζε προς το μέρος του. Ο Πάουελ έμεινε δίπλα στο σκάμμα. Στις κερκίδες οι άνθρωποι ούρλιαζαν, κραύγαζαν, λες και επρόκειτο για το κλου μιας παγανιστικής γιορτής. Ο Πάουελ ξεφυσούσε. Και μόλις εμφανίστηκε η επίδοση, τα 8,95μ., με αρνητικό άνεμο 0,3, ξεκίνησε το τρέξιμο αλαλάζοντας. Ήταν το νέο παγκόσμιο ρεκόρ. Τα 8,90μ. του Μπίμον δεν κράτησαν ένα τέταρτο του αιώνα. Άλλος μπήκε στην πρώτη θέση -και αυτός ουδόλως αναμενόμενος ήταν.

Κι ο Λιούις; Ύστερα από δύο φαντασμαγορικά άλματα, δεν έβλεπε μόνο άλλον άλτη να κάνει το δικό του παγκόσμιο ρεκόρ, μια προσδιορισμένη στιγμή την οποία έπαιζε τόσο συχνά στο μυαλό του που δεν γινόταν παρά να είναι αλήθεια, έχανε και το χρυσό μετάλλιο. Πώς εκείνη τη στιγμή δούλεψε το μυαλό του, πρέπει να αναχθεί στο πεδίο της μελέτης. Πάντως, ό,τι επακολούθησε ήταν το αληθινό αριστούργημά του.

Φαινομενικά χαμένος από χέρι, ο 30χρονος άλτης έκανε δύο από τα κορυφαία άλματα στην ιστορία. Στο πρώτο, πήδηξε στα 8,87μ., μόλις 8 εκατοστά, η πατούσα ενός μωρού, που λέει ο λόγος, μακριά από την επίδοση του Πάουελ. Στο δεύτερο, έκανε 8,84μ. Μέχρι την τελευταία στιγμή, κυνήγησε το χρυσό μετάλλιο -και μαζί το παγκόσμιο ρεκόρ. Δεν πέτυχε κάτι από τα δύο. Αλλά…

Πώς άνοιξε ο δρόμος για την… Ατλάντα

Το φαινομενικό κυνήγι χίμαιρας έφερε ένα αθλητικό αριστούργημα

Ο άνθρωπος έκανε πέντε έγκυρα άλματα με χειρότερο στα 8,68μ. Έκανε τέσσερα διαδοχικά πάνω από τα 8,80μ. Προσγειώθηκε πάνω από τα 8,90μ. με ελάχιστα ευνοϊκό άνεμο. Ουδείς αθλητής, συμπεριλαμβανομένων των δύο αλμάτων του Τζόναθαν Έντουαρντς στο τριπλούν, των 18,16μ. και 18,29μ. στο Γκέτεμποργκ, το 1995, έκανε ποτέ τέτοιο αγώνα.

Στο τέλος, δεν τα παράτησε. Κυνήγησε το παγκόσμιο ρεκόρ όσο βαστούσαν τα πόδια του. Πήρε το τρίτο διαδοχικό ολυμπιακό χρυσό στη Βαρκελώνη, το 1992, και το τέταρτο στην Ατλάντα, το 1996, και έγινε ο πρώτος αθλητής μετά το δισκοβόλο Αλ Έρτερ που τα καταφέρνει σε ένα αγώνισμα.

Κι αν η ίδια η παρουσία του και τα λεγόμενά του δημιουργούσαν αμφισημία και δυσθυμία, κι αν δεν ήταν ο πιο αγαπημένος αθλητής των ΜΜΕ, τα οποία έφτασαν να σκαλίζουν την προσωπική ζωή του όπως σε ουδένα αθλητή του στίβου έως τότε, ο Λιούις ήταν ο πιο σπουδαίος άλτης του μήκους όλων των εποχών. Κι αυτό, αντί να αντιτίθεται, αποδεικνύεται με τη σειρά των αλμάτων του σε έναν αγώνα που έχασε.