Έρβιν Κόστεντε: Ο πρώτος μαύρος ποδοσφαιριστής της Εθνικής Γερμανίας

Οι ρατσιστικές διακρίσεις δεν έχουν εκλείψει ούτε σήμερα, που δεν προκαλεί πια ιδιαίτερη εντύπωση η παρουσία μαύρων αθλητών στις εθνικές ομάδες της Κεντρικής Ευρώπης.

Στις 22 Δεκεμβρίου 1974, όμως, όταν ο μιγάς Έρβιν Κόστεντε έκανε ντεμπούτο με τη Δυτική Γερμανία στον εκτός έδρας αγώνα με τη Μάλτα (1-0), για τα προκριματικά του Euro ’76, η εποχή ήταν διαφορετική. Δεν είχαν συμπληρωθεί καλά-καλά τριάντα χρόνια από την πτώση των Ναζί και τα αφηγήματα του Χίτλερ περί «άριας φυλής».

Ο γερμανικός λαός είχε βγει ταπεινωμένος και πληγωμένος από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά οι πεποιθήσεις περί καθαρότητας της φυλής δεν είχαν φύγει από μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας. Αν συνέβαινε αλλιώς, το διεθνές ντεμπούτο ενός γηγενή Γερμανού ποδοσφαιριστή, ο οποίος τύχαινε απλώς να γεννηθεί με διαφορετικό χρώμα δέρματος, δεν μνημονευόταν μισό αιώνα αργότερα.

Όπως έχει εκμυστηρευτεί, άλλωστε, ο ήρωας της ιστορίας μας, συνάντησε τον ρατσισμό ακόμα και μες στα αποδυτήρια της εθνικής ομάδας της Δυτικής Γερμανίας, στις λίγες φορές που κλήθηκε να φορέσει τη φανέλα. Δεν ένιωσε ποτέ πλήρως αποδεκτός.

Ο Κόστεντε γεννήθηκε στις 21 Μαΐου 1946 στο Μίνστερ από Δυτικογερμανίδα μητέρα κι έναν Αφρομερικανό πατέρα που ο ίδιος δεν γνώρισε ποτέ. Άρχισε να παίζει ποδόσφαιρο ως σέντερ φορ στον σύλλογο της περιοχής του, την Πρόισεν, η οποία αγωνιζόταν στην Μπουντεσλίγκα. Κι ύστερα από ένα σύντομο πέρασμα από την Ντούισμπουργκ μετακινήθηκε στη Σταντάρ Λιέγης, όπου έκανε «όνομα» ως ο κορυφαίος γκολτζής του βελγικού πρωταθλήματος για μία τριετία.

Με τη Σταντάρ κατέκτησε τρία διαδοχικά πρωταθληματα (1968-71) και πρωταγωνίστησε στην πρόκριση επί της Ρεάλ Μαδρίτης στο Κύπελλο Πρωταθλητριών. Πέτυχε το γκολ της νίκης με 1-0 στο πρώτο ματς στη Λιέγη, ενώ αγωνίστηκε και στη ρεβάνς του «Μπερναμπέου», όπου η ομάδα του νίκησε ξανά με 3-2. Ήταν τόσο δημοφιλής που οι Βέλγοι του έκαναν πρόταση να αλλάξει υπηκοότητα και να παίξει στην εθνική τους ομάδα!

Εκείνος όμως, αρνήθηκε, αφού το όνειρό του ήταν να φορέσει τη λευκή φανέλα της πατρίδας του, της Δυτικής Γερμανίας. Το 1971 μεταγράφηκε στους Κίκερς Όφενμπαχ, με τους οποίους κέρδισε την άνοδο στην Μπουντεσλίγκα το 1972, πετυχαίνοντας 27 γκολ. Εξίσου παραγωγικός ήταν και τα επόμενα χρόνια στην κορυφαία κατηγορία, μέχρι το 1974, όμως, δεν θεωρήθηκε υποψήφιος για κλήση του στην εθνική ομάδα. Διόλου παράξενο, αφού μεσουρανούσε ακόμα ο Γκερντ Μίλερ, αλλά και ο Γιουπ Χάινκες που τον ανταγωνιζόταν για τον τίτλο του πρώτου σκόρερ του πρωταθλήματος, ως παίκτης της μεγάλης Μπορούσια Μενχενγκλάντμπαχ.

Η αποχώρηση του Μίλερ από τη «Νατσιοναλμάνσαφτ» μετά την κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1974, άνοιξε τον δρόμο στον Κόστεντε, ο οποίος είχε ήδη κερδίσει την αναγνώριση των συμπατριωτών του. Στην πρεμιέρα του πρωταθλήματος της σεζόν 1974-75, μάλιστα, είχε πετύχει δύο γκολ στο εντυπωσιακό 6-0 των Κίκερς επί της Μπάγερν Μονάχου κι έδειχνε πιο έτοιμος από ποτέ για μια θέση στην Εθνική. Ίσως να μην ήταν τυχαίο ότι στην τεχνική ηγεσία της ομάδας ου βρισκόταν πλέον ο Ότο Ρεχάγκελ, ο οποίος έκανε τότε τα πρώτα του βήματα στην προπονητική.

Ο ομοσπονδιακός τεχνικός, Χέλμουτ Σεν, δεν τον κάλεσε για τον αγώνα με την Ελλάδα στις 20 Νοεμβρίου, όπου έλαμψε το «άστρο» του Γιώργου Δεληκάρη. Το έκανε ένα μήνα αργότερα, στο ματς με την αδύναμη Μάλτα στο ξερό γήπεδο της Βαλέτα και μάλιστα του έδωσε φανέλα βασικού. Ο Κόστεντε δεν κατάφερε να σκοράρει, αλλά παρέμεινε στις επιλογές του Σεν για μερικούς μήνες ακόμη. Τον Μάρτιο του 1975 έπαιξε σε ένα φιλικό με την Αγγλία στο Γουέμπλεϊ (ήττα με 2-0) και τον Οκτώβριο ήταν παρτενέρ του Χάινκες στη ρεβάνς με την Ελλάδα στο Ντίσελντορφ (1-1).

Τον στήριξαν ο Ρεχάγκελ κι ο Μπεκενμπάουερ

Οι Γερμανοί είδαν την κλήση του Κόστεντε ως ευκαιρία για να αποτινάξουν από πάνω τους τη ρετσινιά της ρατσιστικής κοινωνίας. Ο Σεν τού ζητούσε να δηλώνει στον Τύπο ότι δεν υπήρχαν πια φυλετικές διακρίσεις στη χώρα, ο παίκτης όμως δεν μπορούσε να παίξει θέατρο. Η κατάσταση που βίωνε ακόμα και στα αποδυτήρια της εθνικής ομάδας ήταν διαφορετική.

«Δήλωσα ότι υπήρχε ρατσισμός κι ο προπονητής θύμωσε μαζί μου. Έπρεπε να αποδεικνύω ότι ήμουν καλύτερος απ’ τους λευκούς συμπαίκτες μου. Κάθε φορά που έκανα ένα λάθος, ήταν δύο ή και τρεις φορές χειρότερη η αντιμετώπιση. Δεν μπορούσα να δείξω το ταλέντο μου, δεν μπορούσα να παίξω όπως ήξερα, αφού σκεφτόμουν συνεχώς τέτοια πράγματα», δήλωσε ο Κόστεντε πριν από μερικά χρόνια στην Deutsche Welle, για την εμπειρία του στη «Νατσιοναλμάνσαφτ».

Υπήρχαν φυσικά κι οι εξαιρέσεις. Ο αρχηγός της Εθνικής, ο μεγάλος Φραντς Μπεκενμπάουερ, αντιλήφθηκε τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε ο Κόστεντε λόγω του χρώματός του και τον στήριξε. «Ο Χέλμουτ Σεν δεν σκόπευε να με χρησιμοποιήσει στο φιλικό με την Αγγλία αλλά ο Φραντς επέμενε – κι έτσι έπαιξα στο Γουέμπλεϊ. Συνέβη χάρη στον Μπεκενμπάουερ. Αν δεν ήταν αυτός, δεν θα είχα παίξει», θυμάται ο Κόστεντε στην ίδια συνέντευξη στην Deutsche Welle.

Ωστόσο, ο μιγάς επιθετικός, ο οποίος το 1975 πήρε μεταγραφή στη Χέρτα Βερολίνου, δεν κλήθηκε ξανά στην Εθνική μετά το τελευταίο ματς των προκριματικών του Euro με την Ελλάδα. Ο ίδιος θεωρεί ότι αιτία ήταν το χρώμα του, αφού συνέχισε να αγωνίζεται σε υψηλό επίπεδο και τα επόμενα χρόνια.

Το 1976 ο Ρεχάγκελ τον πήρε μαζί του στην Μπορούσια Ντόρτμουντ, ενώ το 1978 ο Κόστεντε επέστρεψε στη Σταντάρ Λιέγης, όπου δεν ήταν εξίσου αποτελεσματικός όσο στην πρώτη θητεία του. Ξαναβρήκε τον εαυτό του στη γαλλική Λαβάλ τη σεζόν 1979-80, όταν με 21 γκολ αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ της Ligue 1 και πήρε μεταγραφή στη Βέρντερ Βρέμης, όπου στη δεύτερη σεζόν ξανάσμιξαν οι δρόμοι του με τον Ρεχάγκελ. Η διετία στη Βρέμη ήταν εξαιρετική (38 γκολ σε 75 συμμετοχές) τα χρόνια, όμως, είχαν περάσει. Ύστερα από άλλη μία καλή σεζόν στην Όσναμπρικ, αποφάσισε να κρεμάσει τα παπούτσια του σε ηλικία 37 ετών.

Η άδικη φυλάκιση

Ο Κόστεντε έχει δηλώσει σε πρόσφατες συνεντεύξεις του χαρούμενος για το γεγονός ότι όλο και περισσότεροι μαύροι ποδοσφαιριστές που έχουν γεννηθεί στη Γερμανία, είναι πλέον βασικά στελέχη της εθνικής ομάδας. Θεωρεί, ωστόσο, ότι ο ρατσισμός δεν έχει εκλείψει ολοκληρωτικά.

«Είναι ωραίο να βλέπεις τόσους πολλούς μαύρους να αγωνίζονται στην Εθνική, αλλά θα αντιμετωπίζονται πάντα ως δεύτερες επιλογές στη Γερμανία. Παρατηρήστε τι συμβαίνει κάθε φορά που κάνουν ένα σοβαρό λάθος», λέει ο Κόστεντε, η πικρία του οποίου οφείλεται προφανώς και στην αδιανόητη περιπέτεια που πέρασε το 1990. Όταν κατηγορήθηκε άδικα για μια ένοπλη ληστεία στο Μίνστερ και κλείστηκε στη φυλακή για έξι μήνες!

Θεωρήθηκε ύποπτος επειδή υπήρχαν μαρτυρίες ότι ο δράστης ήταν μαύρος κι η τοπική Αστυνομία τον συνέλαβε μόνο μ’ αυτό το «στοιχείο» – και την εσφαλμένη αναγνώριση από έναν αυτόπτη. Όταν αναγνωρίστηκε το λάθος αποφυλακίστηκε και αποζημιώθηκε με το αστείο ποσό των 3.000 μάρκων (περίπου 7.000 ευρώ σε σημερινή αξία), αλλά δεν ξεπέρασε ποτέ τα ψυχικά τραύματα που του προκάλεσε ο εγκλεισμός στη φυλακή.

«Το 80% των Γερμανών είναι καλοί άνθρωποι, αλλά υπάρχει κι ένα 20% που δεν θέλουν να συμβεί τίποτα καλό σε ανθρώπους σαν κι εμένα. Το νιώθω κάθε φορά που βγαίνω για βόλτα στην πόλη, δεν νιώθω αποδεκτός. Τα πράγματα είναι ίδια όπως παλιά».

 

Άλλα γεγονότα στην Ελλάδα και τον κόσμο στις 22 Δεκεμβρίου

2020: Ο Λιονέλ Μέσι σημειώνει το 644ο επίσημο γκολ του με τη φανέλα της Μπαρτσελόνα, στο 3-0 επί της Βαγιαδολίδ και καταρρίπτει το ρεκόρ επίτευξης τερμάτων για έναν σύλλογο που κατείχε ο Πελέ (643 για τη Σάντος μεταξύ 1956 και 1974).

2007: Ο Νίκλας Μπέντνερ σκοράρει για την Άρσεναλ στο 74ο λεπτό του ντέρμπι με την Τότεναμ, μόλις 1.8 δευτερόλεπτα μετά την είσοδό του στον αγωνιστικό χώρο στη θέση του Εμανουέλ Έμπουε. Πρόκειται για νέο ρεκόρ ταχύτερου γκολ στην Premier League από παίκτη που εισέρχεται στον αγώνα ως αλλαγή. Μάλιστα, ήταν το παρθενικό γκολ του Δανού επιθετικού στο αγγλικό πρωτάθλημα και χάρισε στην Άρσεναλ τη νίκη με 2-1.

2006: Πεθαίνει σε ηλικία μόλις 46 ετών η Γελένα Μούχινα, η μεγάλη Ρωσίδα αθλήτρια της ενόργανης γυμναστικής που είχε μείνει ανάπηρη το 1980, ύστερα από πτώση κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας της για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας.

2005: Ο Δήμος Αθηναίων και η Εθνική Τράπεζα αποφασίζουν και τυπικά να αγοράσουν το οικόπεδο στον Βοτανικό, όπου θα χτιστεί το νέο γήπεδο του Παναθηναϊκού και θα διαμορφωθεί η γύρω περιοχή. Οκτώ μήνες νωρίτερα (5 Απριλίου) έχει επιλεγεί από τους εκπροσώπους του Παναθηναϊκού η περιοχή του Βοτανικού, αντί για του Γουδή και το Ελληνικό. Τον Απρίλιο του 2007 θα παρουσιαστεί η μακέτα και θα πραγματοποιηθούν οι πρώτες χωματουργικές εργασίες.

2001: Σκοτώνεται σε τροχαίο δυστύχημα στο Βελιγράδι ο μεσοεπιθετικός του Ηρακλή, Γιόβαν Γκοΐκοβιτς, σε ηλικία μόλις 26 ετών. Είχε ενταχθεί στον Γηραιό τον Δεκέμβριο του 2000 προερχόμενος από τον Ερυθρό Αστέρα και μετρούσε 29 συμμετοχές και τρία γκολ με τη φανέλα του στην Α’ Εθνική. Είχε χριστεί μία φορά διεθνής με την Εθνική Γιουγκοσλαβίας, το 1998. Άφησε πίσω του τη σύζυγό του, Ξένια, η οποία ήταν έγκυος στον έβδομο μήνα και τη δίχρονη κορούλα τους, Νάντια.

1996: Ο Καρλ Μαλόουν των Γιούτα Τζαζ γίνεται ο ενδέκατος παίκτης που σπάει το φράγμα των 20.000 πόντων και των 10.000 ριμπάουντ στο ΝΒΑ, στον αγώνα με τους Κλίβελαντ Καβαλίερς (100-94).

1996: Ο 47χρονος τερματοφύλακας Πίτερ Σίλτον, ο οποίος είχε υπερασπιστεί την εστία της Εθνικής Αγγλίας σε τρία Παγκόσμια Κύπελλα (1982, 1986, 1990), συμμετέχει στο χιλιοστό επίσημο παιχνίδι της καριέρας του. Αγωνίζεται κάτω απ’ τα γκολπόστ της Λέιτον Όριεντ, ομάδας τέταρτης κατηγορίας της Αγγλίας, κόντρα στην Μπράιτον.

1979: Ο καταξιωμένος Ιταλοαργεντινός προπονητής, Μπρούνο Πεζάολα, αναλαμβάνει την τεχνική ηγεσία του Παναθηναϊκού με στόχο να τον αναγεννήσει αγωνιστικά, ύστερα από ένα σερί κακών αποτελεσμάτων. Ο Πεζάολα είχε εργαστεί με επιτυχία στη Νάπολι (στην οποία είχε διαπρέψει και ως ποδοσφαιριστής), τη Φιορεντίνα και την Μπολόνια.

1964: Ο Ντένις Λο της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ κερδίζει τη «Χρυσή Μπάλα», το έπαθλο του γαλλικού περιοδικού France Football για τον κορυφαίο ποδοσφαιριστή της χρονιάς στην Ευρώπη. Ο Λο υπερισχύει στην ψηφοφορία των Λουίς Σουάρεθ (Ίντερ) και Αμάνθιο Αμάρο (Ρεάλ Μαδρίτης) και γίνεται ο πρώτος Σκωτσέζος που κερδίζει το βραβείο.

1962: Σημειώνεται ο υπ’ αριθμόν 1.000.000 πόντος στο NBA.

1944: Εκτελείται κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών στο Συκάμινο Αττικής η 35χρονη Φαίνη Ξύδη, έξι φορές πρωταθλήτρια Ελλάδος στην αντισφαίριση μεταξύ 1934 και 1940 και με συμμετοχές στο Γουίμπλεντον και στο Ρολάν Γκαρός το 1935 και το 1936. Ήταν κόρη της Αλεξάνδρας Δραγούμη και ανιψιά του Ίωνα Δραγούμη και έντεκα ημέρες νωρίτερα είχε συλληφθεί από αντάρτες του ΕΛΑΣ ενώ βρισκόταν στο πατρικό της σπίτι στην Κηφισιά.

1939: Η 17χρονη Γκλόρια Γιάκομπς γίνεται η πρώτη σκοπεύτρια που κάνει παγκόσμιο ρεκόρ στο πιστόλι, όταν κερδίζει 299 από τους 300 πιθανούς πόντους.

1900: Το εργοστάσιο του Γκότλιμπ Ντάιμλερ, που διευθύνουν οι γιοί του Πάουλ και Άντολφ, παράγει το πρώτο αυτοκίνητο Mercedes. Το τριάκτινο αστέρι, που έχει εμπνευστεί ο ιδρυτής της Daimler και συμβολίζει τον εκσυγχρονισμό των μεταφορών σε στεριά, αέρα και θάλασσα, θα υιοθετηθεί το 1909.

1894: Ιδρύεται στις ΗΠΑ η ομοσπονδία του γκολφ, η οποία είναι υπεύθυνη για την διοργάνωση αγώνων και τη διατύπωση κανόνων του αθλήματος.

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News