Χούλιο Λιμπονάτι: Ο πρώτος «οριούντο» χάρισε στην Αργεντινή το πρώτο της Κόπα Αμέρικα

Είναι πρακτικά αδύνατο να καταγράψει κανείς τον ακριβή αριθμό των Αργεντινών ποδοσφαιριστών που έχουν παίξει στην Ευρώπη. Γνωρίζουμε, ωστόσο, με βεβαιότητα ποιος ήταν ο πρώτος. Ο Χούλιο Λιμπονάτι, ο οποίος έκανε το υπερατλαντικό ταξίδι το 1925!

Πρόκειται για έναν χαρισματικό επιθετικό της ηρωικής εποχής του ποδοσφαίρου που εντάχθηκε στη φημισμένη Τορίνο κι έχει μείνει στην Ιστορία ως ο πρώτος «οριούντο» – όπως έλεγαν οι Ιταλοί τους μετανάστες που είχαν ιταλική καταγωγή κι έφταναν στο σημείο να φορέσουν και τη φανέλα της «Σκουάντρα Ατζούρα». Θρύλοι όπως ο Ραϊμούντο Όρσι και ο Λουίς Μόντι, που είναι πασίγνωστοι στο ευρύ κοινό, έκαναν την ίδια διαδρομή μερικά χρόνια αργότερα.

Κι ο Λιμπονάτι, όμως, δεν ήταν τυχαίος ποδοσφαιριστής, άσχετα αν δεν είναι εξίσου γνωστός επειδή δεν αγωνίστηκε με την Εθνική Ιταλίας που κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1934 – σε αντίθεση με τους προαναφερθέντες. Είχε πετύχει σπουδαία πράγματα στη γενέτειρά του, όπου θα μνημονεύεται για πάντα για έναν πρόσθετο λόγο: για την τεράστια συμβολή του στο πρώτο Κόπα Αμέρικα που κατέκτησε ποτέ η Αργεντινή.

Στις 30 Οκτωβρίου 1921, η «αλμπισελέστε» υποδέχθηκε την Ουρουγουάη στο στάδιο Σπορτίβο Μπαράκας, γνωρίζοντας ότι τη βόλευε και η ισοπαλία για να σηκώσει το τρόπαιο (η διοργάνωση διεξαγόταν με σύστημα «πουλ»). Με την ώθηση που της έδωσαν, όμως, 40.000 οπαδοί της, νίκησε με 1-0 χάρη σε ένα γκολ που πέτυχε στο 57ο λεπτό ο Λιμπονάτι, ο οποίος αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ της διοργάνωσης. Είχε σκοράρει από μία φορά και στα δύο προηγούμενα παιχνίδια: το 1-0 επί της Βραζιλίας στην πρεμιέρα και το 3-0 επί της Παραγουάης.

Η τελευταία ήταν και η πιο αδύναμη ομάδα αλλά είχε κάνει την έκπληξη στη δεύτερη αγωνιστική, μια και είχε νικήσει την Ουρουγουάη (2-1). Η «σελέστε» που είχε κατέβει χωρίς τους αδελφούς Κάρλος και Έκτορ Σκαρόνε, νίκησε με το ίδιο σκορ τη Βραζιλία με δύο γκολ του μεγάλου «αστέρα» της, Άνχελ Ρομάνο και ευελπιστούσε στη νίκη στον ουσιαστικό τελικό. Δεν τα κατάφερε, όμως.

Ο θρύλος λέει ότι οι Αργεντινοί φίλαθλοι είχαν ενθουσιαστεί τόσο πολύ από τις επιδόσεις του Λιμπονάτι σ’ εκείνη τη διοργάνωση, που με τη λήξη του αγώνα με την Ουρουγουάη τον πήραν στους ώμους τους και τον κουβάλησαν μέχρι το επίκεντρο των πανηγυρισμών, την Πλατεία Μαΐου! Είναι εξαιρετικά αμφίβολο ότι κάτι τέτοιο συνέβη στ’ αλήθεια, μια και η απόσταση από το ένα σημείο στο άλλο είναι μεγαλύτερη των τεσσάρων χιλιομέτρων. Η διήγηση, όμως, που μεταφέρεται από γενιά σε γενιά, καταδεικνύει τη σημασία που είχε για τους Αργεντινούς φιλάθλους το γκολ που χάρισε στην «αλμπισελέστε» τον πρώτο της διεθνή τίτλο.

Όπως σημειώνει σε αφιέρωμά του το περιοδικό «El Grafico», το ποδόσφαιρο είχε αρχίσει να γίνεται πάθος για τον λαό της Αργεντινής και η επικράτηση κόντρα στην Ουρουγουάη, η οποία είχε ήδη αναδειχθεί τρεις φορές πρωταθλήτρια Νοτίου Αμερικής, σήμαινε πολλά. Γι’ αυτό ο Λιμπονάτι έγινε εθνικός ήρωας, όπως και οι υπόλοιποι πρωταγωνιστές του θριάμβου. Ο Αδόλφο Σέλι, ο Γκαμπίνο Σόσα, ο Πέδρο Καλομίνο, ο Ραούλ Ετσεβερία και ο τερματοφύλακας Αμέρικο Τεσοριέρε, ο οποίος κράτησε ανέπαφα τα δίχτυα του και στα τρία παιχνίδια.

Έτσι τον ανακάλυψαν στην Τορίνο

Ο Χούλιο Λιμπονάτι ήταν μόλις 20 ετών όταν κατέκτησε το Κόπα Αμέρικα. Γεννήθηκε στις 5 Ιουλίου 1901 στο Ροζάριο, από γονείς που είχαν μεταναστεύσει στην Αργεντινή από την Ιταλία κι άρχισε να παίζει ποδόσφαιρο στην Μπελγράνο. Αργότερα εντάχθηκε στη Σεντράλ αλλά άρχισε να παίζει σε υψηλό επίπεδο όταν μεταγράφηκε στη Νιούελς Ολντ Μπόις, σε ηλικία 16 ετών.

Ήταν ήδη γνωστός με το παρατσούκλι «Matador» (που σημαίνει «ταυρομάχος» στην κυριολεξία, αλλά χρησιμοποιείται στις ισπανόφωνες χώρες με την ευρύτερη έννοια του «φονιά») και ένα από τα πρώτα «αστέρια» στο αναπτυσσόμενο ακόμα ποδόσφαιρο της πατρίδας του. Ως παίκτης της Νιούελς Ολντ Μπόις πρωταγωνίστησε στην κατάκτηση τριών Κόπα Νικάσιο Βίλα κι ενός Κόπα Ιμπαργουρέν, που είχαν ιδιαίτερο κύρος στον εγχώριο ανταγωνισμό της εποχής.

Το μεγαλύτερο προσόν του ήταν η ταχύτητα (γι’ αυτό το δεύτερο παρατσούκλι του ήταν «Potrillo», δηλαδή «αλογάκι»), αλλά και η ικανότητά του να σουτάρει εξίσου καλά και με τα δύο πόδια. Επίσης, αν και αγωνιζόταν ως σέντερ φορ φημιζόταν και για το ομαδικό του πνεύμα. Σε μια εποχή που τα συστήματα ήταν πρωτόγονα και κυριαρχούσε ο ατομισμός, εκείνος μοίραζε την μπάλα στους συμπαίκτες του όταν δεν βρισκόταν ο ίδιος σε ευνοϊκή θέση για να σκοράρει.

Η μεταγραφή του στην Τορίνο οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στην τύχη. Ο πρόεδρός της, Ενρίκο Μαρόνε Τσιντζάνο, ένας απόστρατος Ιταλός υπολοχαγός και κληρονόμος της ποτοποιίας Cinzano, είχε αναλάβει τα ηνία του συλλόγου το 1924 και έναν χρόνο αργότερα βρέθηκε στο Μπουένος Άιρες. Εκεί έτυχε να παρακολουθήσει έναν αγώνα της Νιούελς Ολντ Μπόις κόντρα στην Τίρο Φεδεράλ και εντυπωσιάστηκε από τα προσόντα του Λιμπονάτι, ο οποίος πέτυχε δύο γκολ.

Χωρίς να το σκεφτεί πολύ, ο Τσιντζάνο πρότεινε στον Αργεντινό επιθετικό να ενταχθεί στην Τορίνο, έχοντας υπόψη του και τον νόμο που επέτρεπε σε αλλοδαπούς που είχαν ιταλική καταγωγή να πάρουν γρήγορα την υπηκοότητα. Ο Λιμπονάτι είπε το «ναι» και λίγες εβδομάδες αφότου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Γένοβας, έγινε Ιταλός πολίτης. Δεν μπορούσε να φανταστεί τότε, ότι το ίδιο δρομολόγιο θα ακολουθούσαν τα επόμενα χρόνια χιλιάδες συμπατριώτες του.

Άλλαξε επίπεδο την Τορίνο

Ο Λιμπονάτι δεν είχε κανένα πρόβλημα προσαρμογής στην Ιταλία. Στον πρώτο του αγώνα με την Τορίνο πέτυχε δύο γκολ και είχε καθοριστική συμβολή στη νίκη με 4-3 επί της Μπρέσια. Με 18 γκολ σε 22 συμμετοχές μετέτρεψε την «Γκρανάτα» από κομπάρσο σε πρωταγωνίστρια και τη σεζόν 1926-27 την οδήγησε στην κατάκτηση του πρωταθλήματος σημειώνοντας 21 τέρματα. Ο τίτλος, ωστόσο, αφαιρέθηκε λίγους μήνες αργότερα, όταν αποκαλύφθηκε ότι η Τορίνο είχε δωροδοκήσει τον αμυντικό της Γιουβέντους, Λουίτζι Αλεμάντι.

Αυτό δεν πτόησε τους Τορινέζους, που με «πρώτο βιολί» τον Λιμπονάτι, ο οποίος πέτυχε 35 γκολ και άξιους συμπαραστάτες τους Αντόλφο Μπαλοντσιέρι και Τζίνο Ροσέτι, κατέκτησε την περίοδο 1927-28 το πρώτο πρωτάθλημα της ιστορίας της. Συνέχισε να είναι φόβος και τρόμος των αντιπάλων της Τορίνο μέχρι το τέλος του 1934 και αποχώρησε από τις τάξεις της έχοντας σημειώσει 157 τέρματα σε 241 συμμετοχές. Μεταγράφηκε στην Τζένοα, την οποία βοήθησε να επιστρέψει στη Serie A την άνοιξη του 1935 και το 1937 ανέλαβε παίκτης-προπονητής της Ρίμινι (ομάδα της Γ’ Κατηγορίας), αν και περιορίστηκε μόνο στα καθήκοντά του στην άκρη του πάγκου.

Στις 28 Οκτωβρίου 1926, εξάλλου, ο Λιμπονάτι έκανε και το ντεμπούτο του με την Εθνική Ιταλίας, κόντρα στην Τσεχοσλοβακία. Ήταν βασικό στέλεχός μαζί με τον Τζουζέπε Μεάτσα και τον (μετέπειτα προπονητή της ΑΕΚ), Μάριο Μανιότσι στα πρώτα παιχνίδια του Κυπέλλου Κεντρικής Ευρώπης της τριετίας 1927-30, που κατέκτησε η «Σκουάντρα Ατζούρα». Δεν αγωνίστηκε όμως λόγω ενός σοβαρού τραυματισμού στην κνήμη, στα ματς που έκριναν τον τίτλο. Για παρόμοιο λόγο είχε απουσιάσει και από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1928 στο Άμεστερνταμ, όπου η Ιταλία κέρδισε το χάλκινο μετάλλιο.

Η ηλικία του δεν ήταν απαγορευτική για να συμμετάσχει στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1934, που έληξε με την Ιταλία να κερδίζει το τρόπαιο. Ο Όρσι, για παράδειγμα, ήταν συνομήλικός του. Λόγω των τραυματισμών του, όμως, ο Λιμπονάτι δεν βρισκόταν στα 33 του στην ίδια φόρμα με τα πρώτα χρόνια του στην Ιταλία και από το 1931 είχε πάψει να καλείται στην Εθνική. Όσο έπαιξε, πάντως, είχε εντυπωσιακά στατιστικά. Σε 17 συμμετοχές πέτυχε 15 γκολ, ενώ με την Αργεντινή είχε 8 τέρματα σε 15 αγώνες.

Εκτός από καλός ποδοσφαιριστής, ο Λιμπονάτι φημιζόταν και για το καλό γούστο του στο ντύσιμο. Ξόδευε τα περισσότερα από τα χρήματα που έβγαζε για να αγοράζει ακριβά κοστούμια και όταν αποφάσισε να επιστρέψει για μόνιμη εγκατάσταση στη γενέτειρά του, με το ζόρι συγκέντρωσε το ποσό που απαιτούνταν για το εισιτήριο στο πλοίο. Εγκαταστάθηκε στο Ροζάριο και για ένα διάστημα εργάστηκε στις ακαδημίες της Νιούελς Ολντ Μπόις, αλλά δεν ασχολήθηκε πολύ με το ποδόσφαιρο και σιγά-σιγά χάθηκε απ’ το προσκήνιο.

Ο πιονέρος των υπερατλαντικών μεταγραφών έφυγε από τη ζωή στις 9 Οκτωβρίου 1981, σε ηλικία 80 ετών. Πρόλαβε να δει πολλούς Λατινοαμερικάνους να ακολουθούν τον δρόμο που εκείνος είχε ανοίξει, αλλά και την Αργεντινή να κατακτά πολλές φορές ακόμα το Κόπα Αμέρικα και μία το Παγκόσμιο Κύπελλο – έστω και με αμφιλεγόμενο τρόπο, το 1978. Η ιστορικότητα των επιτευγμάτων του, όμως, άρχισε να αναγνωρίζεται μόλις τα τελευταία χρόνια.

Πηγές: Jonathan Wilson – Angels With Dirty Faces (εκδ. Seven Dials, 2016), elgrafico.com.ar («Julio Libonatti: Goleador de exportació», «1921. Los primeros criollos campeones»), thesefootballtimes.co («The Story of Julio Libonatti, the first of Italian football’s oriundi»), Wikipedia («1921 South American Championship», «Julio Libonatti»).

Άλλα γεγονότα στην Ελλάδα και τον κόσμο στις 30 Οκτωβρίου

2023: Ο Λιονέλ Μέσι κερδίζει τη «Χρυσή Μπάλα» για όγδοη φορά στην καριέρα του και παράλληλα γράφει Ιστορία ως ο πρώτος ποδοσφαιριστής που κερδίζει το έπαθλο ενώ αγωνίζεται εκτός Ευρώπης (Ίντερ Μαΐάμι) και με τρίτο διαφορετικό σύλλογο (Μπαρτσελόνα, Παρί Σεν Ζερμέν οι δύο προηγούμενοι).

2015: Ο Βαγγέλης Καναβός κατακτά το ασημένιο μετάλλιο στο τριπλούν κατηγορίας T20 με άλμα στα 13.70 (και νέο πανελλήνιο ρεκόρ) στο Παγκόσμιο πρωτάθλημα ΑμεΑ που διεξάγεται στη Ντόχα του Κατάρ.

2014: Ο Δημήτρης Διαμαντίδης γίνεται ο πρώτος μπασκετμπολίστας που φτάνει τις 1.000 ασίστ στην Ευρωλίγκα, στο πρώτο λεπτό του αγώνα του Παναθηναϊκού με τη Φενερμπαχτσέ (91-73).

2010: Με δύο γκολ του Τζιμπρίλ Σισέ σε διάστημα λίγων λεπτών (57′, 64′) ο Παναθηναϊκός νικά με 2-1 τον Ολυμπιακό στο ντέρμπι πρωταθλήματος στο ΟΑΚΑ.

2004: Ο Ολυμπιακός συντρίβει τον ΠΑΟΚ με 5-1 στο «Γ. Καραϊσκάκης» για την 6η αγωνιστική της Α’ Εθνικής. Ιστορικό έχει μείνει το τελευταίο γκολ που πετυχαίνει με σουτ ο Καστίγιο, ύστερα από διαδοχικές πάσες με τους Ριβάλντο και Ζιοβάνι.

1996: Ο Παναγιώτης Γιαννάκης κάνει νικηφόρο ντεμπούτο ως προπονητής της Εθνικής Ελλάδας, στον αγώνα των προκριματικών του Ευρωμπάσκετ του ’97 με αντίπαλο το Ισραήλ στο «Γιαντ Ελιάου» (86-84 στην παράταση).

1985: Η Εθνική Ελλάδας αναδεικνύεται ισόπαλη 1-1 με την Αλβανία στα Τίρανα, στον τελευταίο αγώνα της για την προκριματική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του Μεξικού.

1977: Ο 24χρονος μέσος της Περούτζια, Ρενάτο Κούρι, πεθαίνει από ανακοπή καρδιάς κατά τη διάρκεια ενός εντός έδρας αγώνα με τη Γιουβέντους. Για να τιμήσει τη μνήμη του η Περούτζια θα δώσει το όνομά του στο γήπεδό της.

1974: Στον αγώνα που έμεινε στην ιστορία ως «Βροντή στη Ζούγκλα», ο Μοχάμεντ Αλί νικά τον Τζορτζ Φόρμαν στην Κινσάσα με τεχνικό νοκ άουτ στον 8ο γύρο και ανακτά τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή στα βαρέα βάρη.

1963: Ο φημισμένος Τούρκος επιθετικός, Λεφτέρ Κιουτσουκαντωνιάδης, αναλαμβάνει την τεχνική ηγεσία του Αιγάλεω αντικαθιστώντας τον Γαβρήλο Γαζή. Στη συμφωνία προβλέπεται και το δικαίωμα του 38χρονου άσου να αγωνιστεί, εφόσον χρειαστεί, κάτι που δεν συμβαίνει μέχρι το τέλος της σεζόν. Το 1964, ωστόσο, ο Λεφτέρ θα πάρει μεταγραφή στην ΑΕΚ ως ποδοσφαιριστής και θα γίνει ο μοναδικός άνθρωπος στην ιστορία που θα έχει μετάσχει στο ελληνικό πρωτάθλημα πρώτα ως προπονητής κι ύστερα ως παίκτης.

1954: Διεξάγεται ο πρώτος αγώνας μπάσκετ με ρολόι 24 δευτερολέπτων για την εκδήλωση επίθεσης, με αντιπάλους τους Μπόστον Σέλτικς και τους Ρότσεστερ Ρόγιαλς (98-95). Η ιδέα ανήκει στον Λίο Φέρις, ιδρυτή των Μπάφαλο Μπάισονς, ο οποίος δοκίμασε να μετρήσει πόσες επιθέσεις έκανε μία ομάδα στην διάρκεια ενός αγώνα. Κατέληξε στον αριθμό των 120. Στη συνέχεια διαίρεσε το σύνολο των δευτερολέπτων ενός 48λεπτου αγώνα μπάσκετ (2.880) με το 120 και έτσι κατέληξε στον αριθμό 24. Από την αρχή θα φανεί πόσο ευεργετική ήταν η ιδέα του για το μπάσκετ, καθώς σε ένα πρωτάθλημα που κατά μέσο όρο σημειώνονταν 79,5 πόντοι, η παραγωγικότητα αυξήθηκε από την πρώτη σεζόν στους 93,1.

1927: Ολοκληρώνονται οι αγώνες «Σόφια-Αθήνα» είχαν αρχίσει την προηγούμενη ημέρα, με αθλητές από τη βουλγάρικη πρωτεύουσα που φτάνουν στην Αθήνα με έξοδα του ΣΕΓΑΣ. Οι Αθηναίοι αναδεικνύονται νικητές με 204 βαθμούς έναντι 128.

1900: Ανοίγει στο Μάντισον Σκουέαρ Γκάρντεν της Νέας Υόρκης η πρώτη έκθεση αυτοκινήτου στις ΗΠΑ.

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News