Χάρολντ Κόνολι: Ο ολυμπιονίκης της σφυροβολίας που νίκησε την αναπηρία του

Aπό την πρώτη ημέρα της ζωής του, την 1η Αυγούστου 1931, ο Χάρολντ Κόνολι έγινε ο κάτοχος ενός ρεκόρ. Ήταν το βαρύτερο μωρό που είχε γεννηθεί μέχρι τότε στο νοσοκομείο του Σόμερβιλ της Μασαχουσέτης, μια και ζύγιζε σχεδόν έξι κιλά!

Ο Αμερικανός σημείωσε τα επόμενα ρεκόρ του στον στίβο, στο αγώνισμα της σφυροβολίας, στο οποίο κατάφερε να φτάσει στην κορυφή του κόσμου, παρότι αντιμετώπιζε μία εκ γενετής αναπηρία στο αριστερό του χέρι που είχε προκληθεί από το γεγονός ότι ήταν ένα υπέρβαρο μωρό. Στις 24 Νοεμβρίου 1956 ο Κόνολι κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μελβούρνης, αν και έμεινε περισσότερο στην ιστορία για το ειδύλλιο με την Τσεχοσλοβάκα ολυμπιονίκη της δισκοβολίας, Όλγα Φικότοβα, το οποίο κατέληξε σε γάμο.

Δεν ήταν ούτε αυτό εύκολη υπόθεση την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, αν και το επίτευγμα της κατάκτησης του χρυσού ολυμπιακού μεταλλίου ήταν ακόμα πιο δύσκολο, με την αναπηρία που αντιμετώπιζε. Μια αναπηρία που οφειλόταν τόσο στο βάρος του, που είχε κάνει εξαιρετικά δύσκολη τη διαδικασία του τοκετού, όσο και από τα λάθη των γιατρών που προκάλεσαν εξάρθρωση του αριστερού του ώμου και σύνθλιψη των νεύρων του βραχιόνιου πλέγματος.

Αυτό είχε ως συνέπεια το αριστερό χέρι να μην αναπτύσσεται εξίσου καλά. Υπό την καθοδήγηση της θείας του που ήταν δασκάλα μπαλέτου απέκτησε δύναμη και ευκινησία στα πόδια (στοιχεία που θα αποδεικνύονταν πολύ χρήσιμα αργότερα) και στην εφηβεία άρχισε την άρση βαρών, όπου με τη συστηματική εξάσκηση παρατήρησε ότι το χέρι του άρχιζε να δυναμώνει. Αν και υπέστη δεκατρία (!) κατάγματα που συνέβαλαν ώστε το αριστερό του χέρι  να μείνει τελικά κατά δέκα και πλέον εκατοστά πιο κοντό απ’ το δεξί, ο ιρλανδικής καταγωγής Κόνολι έμεινε ταγμένος στον αθλητισμό και ως μαθητής λυκείου ασχολήθηκε με τη σφαιροβολία και το αμερικάνικο ποδόσφαιρο.

Χρειάστηκε, πάντως, ένα τυχαίο γεγονός για να στραφεί στο αγώνισμα που του χάρισε την αθανασία. Φοιτούσε πια στο Κολλέγιο της Βοστώνης (στον τομέα της Γεωλογίας) και παράλληλα εντάχθηκε στην ομάδα στίβου, όπου έκανε σφαιροβολία και δισκοβολία. Μια μέρα, λοιπόν, οι σφυροβόλοι να του ζητήσουν να φέρει πίσω τις σφύρες που είχαν μόλις ρίξει και μόλις ο νεαρός Χάρολντ (τον οποίο οι φίλοι φώναζαν Χαλ) τις έπιασε στα χέρια του, διαπίστωσε ότι δεν θα ήταν άσχημη ιδέα να δοκιμάσει κι ο ίδιος να ρίξει μερικές βολές.

Δεν άργησε να μάθει τις βασικές τεχνικές της σφυροβολίας και πολύ σύντομα οι επιδόσεις του ήταν πολύ καλύτερες από εκείνες των αθλητών που είχε βοηθήσει εκείνη τη μέρα στο στάδιο. Έτσι, συνέχισε να προπονείται συστηματικά και το 1952 που αποφοίτησε απ’ το Κολλέγιο, έβαλε στόχο να συμμετάσχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μελβούρνης, παράλληλα με τις σπουδές του για το μεταπτυχιακό του στο Πανεπιστήμιο του Λος Άντζελες.

Πρώτα το ρεκόρ, μετά το χρυσό

Η αναπηρία του Κόνολι δεν αποτελούσε πλέον εμπόδιο για την εξέλιξή του στη σφυροβολία. Το 1953 κατέλαβε την τρίτη θέση στο εθνικό πρωτάθλημα των ΗΠΑ και το 1955 κατέκτησε για πρώτη φορά τον τίτλο, με νέο ατομικό ρεκόρ (60.86 μ.). Την ίδια χρονιά έγινε και ο πρώτος Αμερικανός που κατέγραψε βολή που υπερέβαινε το φράγμα των 200 ποδιών (201 πόδια και 5 ίντσες, δηλαδή 61.08 μ.) και ήταν πλέον η μεγάλη ελπίδα της χώρας του για μετάλλιο στη Μελβούρνη.

Εκείνη την εποχή το μεγάλο όνομα του αγωνίσματος ήταν ο Σοβιετικός, Μιχαήλ Κριβοσόνοφ, ο οποίος από τον Αύγουστο του 1955 έως και τον Οκτώβριο του 1956, βελτίωσε πέντε φορές το παγκόσμιο ρεκόρ: από 64.05 μ. οπότε και το παρέλαβε, το έφτασε στα 67.32 μ. και φάνταζε ως το αδιαφιλονίκητο φαβορί για το χρυσό στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Τρεις εβδομάδες πριν το μεγάλο ραντεβού, όμως, ο Κόνολι συνέτριψε το ρεκόρ με βολή στα 68.54 μ. στο Λος Άντζελες και σχεδόν… από το πουθενά μπήκε στην εξίσωση για την πρωτιά.

Ο τελικός της Μελβούρνης ήταν συναρπαστικός, μια και με την πρώτη βολή ο έτερος Σοβιετικός, ο Ανατόλι Σαμοτσβέτοφ, έριξε τη σφύρα του στα 62.10 μ. κι έσπασε το ολυμπιακό ρεκόρ που είχε σημειώσει το 1952 στο Ελσίνκι ο Ούγγρος Γιόζεφ Τσέρμακ (60.34 μ.). Ο Κριβοσόνοφ απάντησε με 63.00 μ. και 63.03 μ. στη δεύτερη και την τρίτη του προσπάθεια, ενώ ο Κόνολι ήταν δεύτερος με 62.65 μ. Στην πέμπτη βολή, ωστόσο, ο Αμερικανός έκανε την υπέρβαση με 63.19 μ. και κέρδισε το χρυσό μετάλλιο (βελτιώνοντας φυσικά και το ολυμπιακό ρεκόρ).

Όταν ανέβηκε στο ψηλότερο σκαλί του βάθρου ο 25χρονος Αμερικανός ύψωσε μόνο το δεξί του χέρι για να χαιρετίσει το κοινό. Αισθανόταν ακόμα άβολα με την αναπηρία του, σε μια εποχή που τέτοια ζητήματα δεν αντιμετωπίζονταν με ιδιαίτερη ευαισθησία από τον κόσμο.

Το γεγονός, πάντως, ότι οι ΗΠΑ είχαν να κερδίσουν ολυμπιακή πρωτιά στη σφυροβολία από το 1924 και τον Φρεντ Τούτελ, δεν έμεινε ανεκμετάλλευτο από τα αμερικανικά ΜΜΕ. Με τον Ψυχρό Πόλεμο να βρίσκεται σε έξαρση, η νίκη του Κόνολι επί των δύο Σοβιετικών αθλητών (ο Σαμοτσβέτοφ κατετάγη τρίτος) έγινε πρώτο θέμα. Γι’ αυτό το σοκ που υπέστησαν ήταν μεγάλο όταν λίγες μέρες αργότερα έγινε γνωστό το ειδύλλιό του με μία «ανατολική».

Παντρεύτηκαν χάρη στον Ζάτοπεκ

Η Όλγα Φικότοβα είχε κερδίσει το χρυσό μετάλλιο στη δισκοβολία μία ημέρα νωρίτερα (23 Νοεμβρίου) καταρρίπτοντας μάλιστα το παγκόσμιο ρεκόρ με βολή στα 53.69 μ. Με τον Κόνολι γνωρίστηκε στο Ολυμπιακό Χωριό και ο έρωτάς τους ήταν κεραυνοβόλος, αφού από τις πρώτες μέρες αποφάσισαν να παντρευτούν.

Ο γάμος, ωστόσο, μεταξύ ενός Αμερικανού και μίας Τσεχοσλοβάκας δεν ήταν εύκολη υπόθεση εκείνα τα ταραγμένα χρόνια. Δεν είχε περάσει πολύς καιρός από την εποχή του Μακαρθισμού και τις διώξεις εναντίον των κομμουνιστών στις ΗΠΑ, με αποτέλεσμα το ειδύλλιο των δύο ολυμπιονικών να προκαλέσει σάλο, αν και οι προοδευτικές φωνές το υποδέχθηκαν με θέρμη.

Ο Κόνολι ήταν τόσο ερωτευμένος με τη Φικότοβα που δέχθηκε ο γάμος τους να γίνει στην Πράγα. Ούτε η απέναντι πλευρά, όμως, είχε αντιμετωπίσει με ενθουσιασμό τον δεσμό τους. Η Τσεχοσλοβακία ήταν υπό την επιρροή της Μόσχας και χρειάστηκε η παρέμβαση του κορυφαίου αθλητή της χώρας, του Εμίλ Ζάτοπεκ, για να καμφθούν οι κυβερνώντες και να χορηγήσουν τη σχετική άδεια. Σημαντικό ρόλο έπαιξε και η γνωριμία του ζεύγους με τον πρόεδρο της Τσεχοσλοβακίας, Άντονιν Ζαποτότσκι. Ο «άνθρωπος-ατμομηχανή», μάλιστα, ήταν μαζί με τη σύζυγό του Ντάνα οι μάρτυρες (κουμπάροι ουσιαστικά) στον πολιτικό γάμο του ζεύγους που τελέστηκε τον Οκτώβριο του 1957 στην Πράγα, παρουσία 30.000 ανθρώπων!

Δεν ξέρουμε αν η οικογενειακή ζωή και τα τέσσερα παιδιά που απέκτησαν, είχε αρνητική επίδραση στις επιδόσεις τους στον αθλητισμό. Γεγονός είναι πάντως ότι αμφότεροι έμειναν μακριά από το βάθρο τα χρόνια που ακολούθησαν, παρότι συνέχισαν να αγωνίζονται σε υψηλό επίπεδο για πολλά ακόμα χρόνια. Ο Κόνολι κατέτάγη όγδοος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1960 και έκτος σε εκείνους του 1964, ενώ το 1968 απέτυχε να προκριθεί στον τελικό.

Αντίστοιχα η Φικότοβα βγήκε έβδομη το 1960, δωδέκατη το 1964, έκτη το 1968 και δέκατη έκτη το 1972. Μετά τον γάμο μετείχε στους αγώνες ως Όλγκα Κόνολι, με τη σημαία των ΗΠΑ, την οποία μάλιστα κράτησε ως σημαιοφόρος στην Τελετή Έναρξης στο Μόναχο. Μετά τον γάμο της, η τσεχοσλοβακική ολυμπιακή επιτροπή δεν της επέτρεψε να εκπροσωπήσει ξανά την πατρίδα της.

Το άγαλμα προς τιμήν του

Όλα τα ωραία, όμως, κάποτε τελειώνουν. Κι όσο θόρυβο προκάλεσε ο Κόνολι με τον δεσμό του με τη Φικότοβα, τόσο αθόρυβα ο γάμος τους έλαβε τέλος το 1975. Βετεράνος πια, ο ολυμπιονίκης του 1956 αφιερώθηκε στην καριέρα του ως καθηγητής σε σχολεία της Σάντα Μόνικα, ενώ έβλεπε τον γιο του, Τζιμ Κόνολι, να εξελίσσεται σε έναν πολύ καλό δεκαθλητή. Επίσης η Μέρτζα, δίδυμη αδελφή του Τζιμ, έκανε σπουδαία καριέρα στο βόλεϊ φτάνοντας να παίξει και στην εθνική ομάδα των ΗΠΑ, ενώ με τον αθλητισμό ασχολήθηκαν και τα άλλα δύο παιδιά τους.

Τα χνάρια του Χαλ στη σφυροβολία ακολούθησε ο Άνταμ, γιος του από τον δεύτερο γάμο του με τη διακεκριμένη αθλήτρια του πεντάθλου, Πατ Ντάνιελς, με την οποία έμειναν μαζί μέχρι τον θάνατό του στις 18 Αυγούστου 2010. Το 1999, μάλιστα, έφτασε στο σημείο να κατέχει την τρίτη καλύτερη επίδοση ανάμεσα στους σφυροβόλους των ΗΠΑ, όμως δεν κατάφερε να εκπροσωπήσει τη χώρα σε κάποια μεγάλη διοργάνωση.

Ο Κόνολι εισήχθη το 1984 στο Hall of Fame του στίβου των ΗΠΑ και από το 1988 έως και το 1999 κατείχε θέση τεχνικού συμβούλου στον οργανισμό Special Olympics της χώρας. Τον Δεκέμβριο του 2005 παρέστη στα αποκαλυπτήρια ενός χάλκινου αγάλματός του, έργο του γλύπτη Πάμπλο Εντουάρντο, το οποίο στέκει έξω από το κτίριο ενός παλιού σχολείου στο Μπράιτον της Βοστώνης.

Πηγές: hammerthrow.org («Harold Connolly»), olympics.com («East-West romance in Melbourne», irishboston.org («Harold Connolly: Boston Irish Olympian Hammers out a Victory», «US Olympian Harold Connolly, Gold Medalist in Hammer Throw, Honored with a Statue in Boston’s Brighton Neighborhood»), en.wikipedia.org («Hal Connolly», «Olga Fikotova», «Athletics at the 1956 Olympics»).

Άλλα γεγονότα στην Ελλάδα και τον κόσμο στις 24 Νοεμβρίου

2022: Ο Κριστιάνο Ρονάλντο γίνεται ο πρώτος ποδοσφαιριστής με γκολ σε πέντε διαφορετικά Παγκόσμια Κύπελλα, όταν ανοίγει το σκορ για την Πορτογαλία στον αγώνα με την Γκάνα, με εύστοχο χτύπημα πέναλτι στο 65′ (τελικό σκορ 3-2). Με τη συμμετοχή του, ο Ρονάλντο γίνεται ο έκτος ποδοσφαιριστής με παρουσία σε πέντε τελικές φάσεις Παγκοσμίου Κυπέλλου, ύστερα από τους Μεξικανούς Αντόνιο Καρμπαχάλ, Ράφα Μάρκες, Αντρές Γκουαρδάδο, τον Γερμανό Λόταρ Ματέους και τον Αργεντινό Λιονέλ Μέσι.

2015: Οι Γκόλντεν Στέιτ Γουόριορς νικούν τους Λος Άντζελες Λέικερς με 111-77 και καταρρίπτουν το ρεκόρ του καλύτερου ξεκινήματος στην ιστορία του ΝΒΑ με 16-0. Το προηγούμενο ρεκόρ (15-0) ανήκε στους Χιούστον Ρόκετς (1993-94) και τους Ουάσινγκτον Κάπιτολς (1948-49).

2013: Ο Σεμπάστιαν Φέτελ στέφεται και τυπικά παγκόσμιος πρωταθλητής της Formula 1 για τέταρτη σερί χρονιά, ενώ με τη νίκη του στο τελευταίο γκραν πρι στη Βραζιλία δημιουργεί διπλό ρεκόρ (εννέα σερί νίκες και 13 συνολικά σε μία σεζόν).

2002: Ο Ακράτητος του Πέτρου Ραβούση νικά με 3-2 την ΑΕΚ του Ντούσαν Μπάγεβιτς σε αγώνα για το πρωτάθλημα της Α’ Εθνικής στα Άνω Λιόσια. Δύο γκολ πετυχαίνει ο Παναγιώτης Ζιάκας.

1999: Ο Γιώργος Τζελίλης κερδίζει τρία ασημένια μετάλλια στην κατηγορία των 69 κιλών του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος άρσης βαρών που φιλοξενείται στο ΣΕΦ (155 κ. στο αρασέ, 190 στο επολέ-ζετέ, 345 στο σύνολο). Τρία χάλκινα στην ίδια κατηγορία κατακτά ο Βαλέριος Λεωνίδης (152,5 κ. στο αρασέ, 187,5 στο επολέ-ζετέ και 340 στο σύνολο), παρά το γεγονός ότι αγωνίζεται με πρόβλημα τραυματισμού.

1995: Αποφυλακίζεται ύστερα από 44 ημέρες ο Σκωτσέζος ποδοσφαιριστής της Έβερτον, Ντάνκαν Φέργκιουσον, ο οποίος είχε καταδικαστεί γιατί είχε ρίξει κουτουλιά εκτός φάσης στον Τζον ΜακΣτέι της Ρέιθ Ρόβερς στις 16 Απριλίου 1994.

1993: Με εντυπωσιακό buzzer beater του Γιώργου Σιγάλα ο Ολυμπιακός νικά με 58-57 τη Ρεάλ στη Μαδρίτη, για τη φάση των ομίλων του Κυπέλλου Πρωταθλητριών στο μπάσκετ. Κορυφαίος παίκτης των «ερυθρόλευκων» είναι ο Ζάρκο Πάσπαλιε με 26 πόντους.

1991: Η Μόνικα Σέλες κατακτά το WTA Tour Championship για δεύτερη σερί χρονιά, νικώντας στον τελικό τη Μαρτίνα Ναβρατίλοβα με 3-1 σετ και ολοκληρώνει τη χρονιά με το χρηματικό έπαθλο-ρεκόρ των 2.457.758 δολαρίων.

1983: Ο Ολυμπιακός λύνει τη συνεργασία του με τον Δυτικογερμανό προπονητή, Χάιντς Χέερ. Έξι ημέρες αργότερα ο πρόεδρος της ΠΑΕ, Σταύρος Νταϊφάς, θα προσλάβει στη θέση του τον Νίκο Αλέφαντο.

1976: Η ΑΕΚ νικά με 2-0 τον Ερυθρό Αστέρα στη Νέα Φιλαδέλφεια, στον πρώτο αγώνα για τη φάση των «16» του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ. Τα γκολ πετυχαίνουν ο Μίμης Παπαϊωάννου (18′) κι ο Θωμάς Μαύρος (27′).

1974: Ο Ολυμπιακός νικά με 2-1 τον Παναθηναϊκό στο ντέρμπι πρωταθλήματος στο «Γ. Καραϊσκάκης», με όλα τα γκολ να σημειώνονται νωρίς (3′ Κρητικόπουλος, 20′ Γαλάκος/2′ Ελευθεράκης).

1965: Ο Ολυμπιακός γνωρίζει την ήττα από τη Γουέστ Χαμ με 4-0 στην πρώτη τους αναμέτρηση για τον 2ο γύρο του Κυπέλλου Πρωταθλητριών.

1962: Η Αυστραλή κολυμβήτρια, Ντον Φρέιζερ, σημειώνει το εντέκατο από τα δώδεκα συνολικά παγκόσμια ρεκόρ της καριέρας της, με 59:5 στα 100 μέτρα ελεύθερο.

1960: Ο Γουίλτ Τσάμπερλεν μαζεύει 55 ριμπάουντ στον αγώνα των Φιλαδέλφεια Γουόριορς με τους Μπόστον Σέλτικς (129-132) και σημειώνει ρεκόρ στο ΝΒΑ, το οποίο παραμένει ακατάρριπτο.

1956: Ο Αμερικανός Μπόμπι Μόροου κερδίζει το χρυσό μετάλλιο στα 100 μ. των Ολυμπιακών Αγώνων της Μελβούρνης με χρόνο 10.5. Τις μέρες που θα ακολουθήσουν θα κερδίσει άλλα δύο χρυσά, στα 200 μ. και τη σκυταλοδρομία 4×100.

1934: Ο σκοπευτής του Παναθηναϊκού, Γιώργος Βήχος, ισοφαρίζει το παγκόσμιο ρεκόρ. Ένα χρόνο αργότερα θα κατακτήσει το πρώτο του μετάλλιο σε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση στο Παγκόσμιο της Ρώμης ενώ συνολικά θα κατακτήσει πέντε παγκόσμια μετάλλια (δύο ασημένια και τρία χάλκινα) έως το 1947.

1894: Ιδρύεται στην Αθήνα η ΕΟΑ (Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων) με πρώτο πρόεδρο τον Διάδοχο Κωνσταντίνο και σκοπό την διοργάνωση των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων. Το 2000 η ΕΟΑ θα μετονομαστεί σε ΕΟΕ (Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή).

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News