Νορμπέρτο Μέντες: Ο Αργεντινός γκολτζής με το ρεκόρ που δεν μπόρεσε να σπάσει ο Μέσι

Στην Ελλάδα και γενικότερα στην Ευρώπη, ποδοσφαιριστές όπως ο Νορμπέρτο Μέντες ή ο Σεβερίνο Βαρέλα, με τον οποίο ασχοληθήκαμε πριν από λίγες μέρες, παραμένουν άγνωστοι.

Στην Αργεντινή και τη Λατινική Αμερική, ωστόσο, εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται ως θρύλοι. Όπως αξίζει, δηλαδή, σε όλους τους άσους που έβαλαν το λιθαράκι τους ώστε να εξελιχθεί το άθλημα σ’ αυτό που γνωρίζουμε σήμερα. Το ότι δεν αγωνίστηκαν σε κάποιο Παγκόσμιο Κύπελλο μόνο και μόνο επειδή την εποχή που μεσουράνησαν η διοργάνωση δεν διεξαγόταν, δεν μειώνει επ’ ουδενί τα επιτεύγματά τους ούτε τη θέση τους στην ιεραρχία του αργεντίνικου ποδοσφαίρου.

Έτσι κι ο Μέντες, ο οποίος στις 10 Φεβρουαρίου 1946 πέτυχε και τα δύο γκολ της «Αλμπισελέστε» στη νίκη με 2-0 επί της Βραζιλίας, που την έστεψε πρωταθλήτρια Νοτίου Αμερικής για όγδοη φορά, δεν είναι τίποτα λιγότερο από ένας θρύλος. Κατέχει, άλλωστε, ένα ρεκόρ που ούτε ο Λιονέλ Μέσι δεν έχει καταρρίψει. Με 17 γκολ είναι ο πρώτος σκόρερ στην ιστορία του Κόπα Αμέρικα μαζί με τον Βραζιλιάνο Ζιζίνιο, ο οποίος ήταν ουσιαστικά σύγχρονός του.

Ο Μέσι έφτασε τα 14 γκολ στη διοργάνωση του 2024 και δύσκολα θα τον δούμε να παίζει και στην επόμενη, που θα διεξαχθεί το 2028. Αν αναλογιστούμε, βέβαια, ότι χρειάστηκε 39 ματς για να φτάσει σ’ αυτή τη συγκομιδή, ενώ ο Μέντες έπαιξε μόνο σε 17 (όλες οι συμμετοχές του με την Εθνική Αργεντινής ήταν 31), καταλαβαίνετε το μέγεθος του επιτεύγματος του τελευταίου.

Άλλες εποχές, θα πείτε. Και προφανώς είναι ανεδαφική η οποιαδήποτε σύγκριση δύο παικτών που μεσουράνησαν με διαφορά εβδομήντα και πλέον χρόνων, με βάση τους απόλυτους αριθμούς συμμετοχών και γκολ. Όμως, η ιστορία της καριέρας και της ζωής του Μέντες, του επονομαζόμενου «Τούτσο», αξίζει να γραφτεί.

«Παιδί» της Ουρακάν και του Στάμπιλε

Ο Νορμπέρτο Μέντες γεννήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 1923 στη Νουέβα Πομπέγια, μία από τις νότιες συνοικίες του Μπουένος Άιρες κι έμαθε το ποδόσφαιρο στις λασπωμένες αλάνες της περιοχής του, απ’ τις οποίες είχαν ξεπηδήσει κι άλλοι ταλαντούχοι άσοι.

Σε ηλικία 11 ετών εντάχθηκε στην Ουρακάν όπου εξέλιξε τις ποδοσφαιρικές αρετές του και προωθήθηκε στην πρώτη ομάδα το 1941. Συμπτωματικά τότε προσλήφθηκε στη θέση του προπονητή ο παλαίμαχος διεθνής άσος του συλλόγου, Γκιγέρμο Στάμπιλε, ο οποίος είναι ευρύτερα γνωστός επειδή είχε αναδειχθεί πρώτος σκόρερ στο παρθενικό Παγκόσμιο Κύπελλο του 1930.

Ο νεαρός με τα πυκνά μαύρα μαλλιά, που αργότερα άφησε κι ένα χαρακτηριστικό παχύ μουστάκι, κέρδισε γρήγορα θέση στο βασικό σχήμα της Ουρακάν. Στην ομάδα αγωνίζονταν τότε δύο σπουδαίοι διεθνείς επιθετικοί, ο βετεράνος Ερμίνιο Μασαντόνιο (ο οποίος παραμένει έως και σήμερα ο πρώτος σκόρερ στην ιστορία του συλλόγου με 254 γκολ) κι ο Εμίλιο Μπαλδονέδο και ο έφηβος ακόμα Μέντες κατάφερε να βρει θέση ανάμεσά τους, αγωνιζόμενος ως μέσα δεξιά.

Η Ουρακάν ήταν εκείνα τα χρόνια μία από τις πιο ισχυρές ομάδες της Primera, αλλά έμενε διαρκώς στη σκιά της Ρίβερ Πλέιτ και της Μπόκα Τζούνιορς που εναλλάσσονταν στον θρόνο, καθώς και άλλων ομάδων όπως η Σαν Λορένσο και η Ιντεπεντιέντε. Έτσι ο Μέντες βρήκε περισσότερο χώρο για να λάμψει με τη φανέλα της Εθνική Αργεντινής κι ας αμφισβητήθηκε αρχικά ως ευνοούμενος του Στάμπιλε, ο οποίος εργαζόταν από το 1939 ως ομοσπονδιακός τεχνικός (θέση που διατήρησε αφότου ανέλαβε τις τύχες της Ουρακάν).

Σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής, ο Μέντες μπορεί να μην ήταν ο πιο ταλαντούχος ποδοσφαιριστής της Αργεντινής ή έστω ο κορυφαίος στη θέση του, κέρδιζε όμως πόντους με την ομαδικότητά του. Ο μέσα δεξιά στο 2-3-5 που έπαιζαν όλες οι ομάδες του κόσμου εκείνη την εποχή, αγωνιζόταν ανάμεσα στον σέντερ φορ και τον δεξιό εξτρέμ. Φορούσε το Νο 8 και χρειαζόταν να έχει και καλή τεχνική και να δημιουργεί χώρους για τους συμπαίκτες του, εκτός από το να είναι καλός εκτελεστής. Προσόντα που ο «Τούτσο» είχε στον μέγιστο βαθμό.

Ήταν εξαιρετικός ντριμπλέρ, «έβλεπε» γήπεδο και μεταβίβαζε σωστά την μπάλα στους συμπαίκτες του όταν έπρεπε, ενώ διέθετε δυνατό και ευθύβολο σουτ με το δεξί πόδι, με το οποίο σημείωσε τα περισσότερα γκολ της καριέρας του.

Τα κατορθώματα στο Κόπα Αμέρικα

Ο Μέντες ήταν άβγαλτος ακόμα το 1941 και το 1942 για να παίξει στις αντίστοιχες βερσιόν του Κόπα Αμέρικα (που τότε ονομαζόταν ακόμα Πρωτάθλημα Νοτίου Αμερικής). Όταν έφτασε, όμως, η ώρα για τη διοργάνωση του 1945, ήταν πια φτασμένος επιθετικός και ο Στάμπιλε τον συμπεριέλαβε στην αποστολή που ταξίδεψε στη Χιλή.

Στο πρώτο ματς με αντίπαλο τη Βολιβία (4-0), ο ομοσπονδιακός τεχνικός προτίμησε ως μέσα δεξιά τον ήρωα της διοργάνωσης του 1937, Βισέντε Ντε Λα Μάτα. Στο δεύτερο παιχνίδι κόντρα στον Ισημερινό, ωστόσο, τον έβγαλε όταν το ματς στράβωσε κι έβαλε στη θέση του τον Μέντες, ο οποίος βοήθησε την «Αλμπισελέστε» να φτάσει στη νίκη με 4-2.

Έκτοτε ο «Τούτσο» καθιερώθηκε στην εντεκάδα και ταίριαξε τέλεια με τους «παλιούς» Ρενέ Ποντόνι, Φέλιξ Λουστάου και Ρινάλντο Μαρτίνο. Πέτυχε δύο γκολ στον θρίαμβο με 9-1 επί της Κολομβίας, άλλο ένα στο 1-1 με τη γηπεδούχο Χιλή και έλαμψε εκτυφλωτικά στο ματς με τη Βραζιλία, που έμοιαζε με τελικό. Η «Σελεσάο» βολευόταν και με ισοπαλία, η Αργεντινή όμως νίκησε 3-1, με τον Μέντες να πετυχαίνει και τα τρία γκολ!

Κανείς πλέον δεν μπορούσε να τον κατηγορήσει ότι έπαιζε στην Εθνική επειδή ήταν «παιδί» του Στάμπιλε κι αυτός φρόντισε να το επιβεβαιώσει και στη διοργάνωση της επόμενης χρονιάς στα πάτρια εδάφη, που αποτέλεσε και αφορμή για να διηγηθούμε την ιστορία του. Σκόραρε δύο φορές στο 7-1 επί της αδύναμης Βολιβίας κι άλλη μία στο 3-1 επί της Ουρουγουάης. Κράτησε, όμως, το καλύτερο πάλι για το ματς με τη Βραζιλία, στις 10 Φεβρουαρίου 1946.

Ο αγώνας που διεξήχθη στο «Μονουμεντάλ» του Μπουένος Άιρες είχε ξανά χαρακτήρα τελικού, με την Αργεντινή όμως να ευνοείται σε περίπτωση ισοπαλίας. Η Βραζιλία, με την οποία αγωνιζόταν πλέον ο θρυλικός Ζιζίνιο, καθώς και οι Ζαΐρ, Ελένο ντε Φρέιτας, Τεσουρίνια και Τσίκο, είχε γκελάρει με την Παραγουάη (1-1) και αναζητούσε την υπέρβαση.

Το ματς ήταν επεισοδιακό. Ένα σκληρό φάουλ του Ζαΐρ στον αρχηγό της Αργεντινής, Χοσέ Σολομόν, στα πρώτα λεπτά, προκάλεσε τη μήνι των Αργεντινών οπαδών, που εισέβαλαν στον αγωνιστικό χώρο και προκάλεσαν τη διακοπή της αναμέτρησης για μία και πλέον ώρα! Όταν το ματς συνεχίστηκε, ο Μέντες «καθάρισε» για την «Αλμπισελέστε», πετυχαίνοντας στο 38′ και το 45′ τα δύο γκολ που διαμόρφωσαν το τελικό 2-0.

Ήταν πλέον «ο τρόμος της Βραζιλίας», όπως τον είχε χαρακτηρίσει το περιοδικό El Grafico. Λίγους μήνες πριν την παλινόρθωση της δημοκρατίας στη χώρα, με την εκλογή του Χουάν Περόν στη θέση του προέδρου, ο «Τούτσο» ήταν το απόλυτο ποδοσφαιρικό είδωλο για τον αργεντίνικο λαό, μαζί με ισάξιους άσους όπως ο Αδόλφο Περδενέρα (αναδείχθηκε MVP της διοργάνωσης του 1946), o Μάριο Μπογέ και ο Άνχελ Λαμπρούνα.

Στα τέλη του 1947, το Κόπα Αμέρικα φιλοξενήθηκε στον Ισημερινό και η Αργεντινή διεύρυνε το σερί των κατακτήσεων. Ο Μέντες ήταν ακλόνητος στη θέση του μέσα δεξιά και ανάγκασε μέχρι και τον Χοσέ Μανουέλ Μορένο, που είχε μόλις επιστρέψει από τη σύντομη καριέρα του στο Μεξικό, να παίξει στην απέναντι πλευρά για να χωρέσει στην εντεκάδα.

Σε εκείνη τη διοργάνωση έκανε την παρθενική του εμφάνιση στο διεθνές στερέωμα ο νεαρός άσος της Ρίβερ Πλέιτ, Αλφρέδο Ντι Στέφανο, ο οποίος έμελλε να λάμψει τα επόμενα χρόνια στην απέναντι πλευρά του Ατλάντικού. O χαρισματικός επιθετικός πέτυχε έξι γκολ, όσα ακριβώς και ο Μέντες, ο οποίος κράτησε πάλι το καλύτερο για τον ουσιαστικό τελικό. Με δύο δικά του τέρματα, η «Αλμπισελέστε» νίκησε 3-1 την Ουρουγουάη και κατέκτησε το τρόπαιο για ένατη φορά συνολικά.

Η Βραζιλία δεν είχε πάρει μέρος σε εκείνη τη διοργάνωση κι έτσι γλίτωσε από τις ορέξεις του «Τούτσο». Από την άλλη, βέβαια, η κόντρα που είχαν οι δύο χώρες οδήγησε την Αργεντινή στην απόφαση να μη δηλώσει συμμετοχή στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1950, που φιλοξενήθηκε στη Χώρα του Καφέ. Χαμένοι βγήκαν οι διεθνείς Αργεντινοί άσοι όπως ο Μέντες, ο οποίος έμεινε με το ρεκόρ των 17 γκολ στα Κόπα Αμέρικα, που παραμένει ακλόνητο οκτώ δεκαετίες αργότερα.

Η μεταγραφή στη Ρασίνγκ και το τέλος

Στις αρχές του 1947, πριν δηλαδή την κατάκτηση του τρίτου Κόπα Αμέρικα, ο Μέντες είχε πάρει μεταγραφή στη Ρασίνγκ Κλουμπ, με την οποία γεύτηκε τίτλους και σε συλλογικό επίπεδο. Αυτό συνέβη το 1949, χρονιά κατά την οποία προπονητής της ομάδας ανέλαβε ο Στάμπιλε, ο οποίος και φρόντισε να αξιοποιήσει στο έπακρο τον αγαπημένο του «Τούτσο».

Ήταν το πρώτο πρωτάθλημα Αργεντινής που κατέκτησε η Ρασίνγκ από το 1925 και επανέλαβε την επιτυχία το 1950 και το 1951. Στην τελευταία χρονιά ο Μέντες δεν ήταν τόσο αποτελεσματικός όσο στις δύο προηγούμενες κι όπως αποδείχθηκε, είχε αρχίσει η φθίνουσα πορεία στην καριέρα του. Αποχώρησε απ’ τη Ρασίνγκ το 1954 κι έπαιξε για δύο χρόνια στην Τίγκρε, ενώ το 1956 επέστρεψε στην Ουρακάν, με την οποία αγωνίστηκε μέχρι το 1958, οπότε και κρέμασε τα παπούτσια του.

Όπως είχε δηλώσει μετά το τέλος της καριέρας του: «Είχα τρεις αγάπες στη ζωή μου. Η Ουρακάν ήταν η ερωμένη μου, η Ρασίνγκ η σύζυγός μου και η Εθνική Αργεντινής το πάθος μου».

Η δημοφιλία του Μέντες στην αργεντίνικη κοινωνία ήταν τόσο μεγάλη, που το 1949 κλήθηκε να συμμετάσχει μαζί με τον Μπογέ και τον Ντι Στέφανο σε μια ταινία υπό τον τίτλο «Con los mismos colores» (Με τα ίδια χρώματα). Η ταινία εξιστορεί την ανοδική πορεία των τριών ποδοσφαιριστών από την εποχή που παίζουν μπάλα στις γειτονιές τους, μέχρι το σημείο που οι πορείες τους τέμνονται, όταν αγωνίζονται μαζί στην Εθνική Αργεντινής.

Ο Μέντες πέθανε στις 22 Ιουνίου 1998, μία ημέρα μετά τον θρίαμβο της «Αλμπισελέστε» επί της Τζαμάικας με 5-0, για το Παγκόσμιο Κύπελλο της Γαλλίας. Ήταν, φαίνεται, γραφτό να φύγει απ’ τη ζωή κατά τη διάρκεια της διοργάνωσης στην οποία δεν αγωνίστηκε ποτέ, λόγω μιας σειράς ατυχών συγκυριών. Ο μύθος του, πάντως, παραμένει ζωντανός.

Πηγές: Pinte de foot («Argentine 1947: Norberto Méndez, trois à la suite»), Jonathan Wilson («Angels with dirty faces»), footballbh.net («The 1942 and 1946 Copa América: Triumph in the Midst of Turmoil»), Wikipedia.

Άλλα γεγονότα στην Ελλάδα και τον κόσμο στις 10 Φεβρουαρίου

2006: Με ήρωα τον τερματοφύλακα Εσάμ Ελ Χανταρί η Αίγυπτος κατακτά το Κύπελλο Αφρικής επικρατώντας στον τελικό της Ακτής Ελεφαντοστού με 4-2 στα πέναλτι. Ο τελικός λήγει ισόπαλος 0-0 στα 120’ και στην ψυχοφθόρο διαδικασία ο Ελ Χανταρί αποκρούει τα χτυπήματα των Ντιντιέ Ντρογκμπά και Μπακαρί Κονέ.

2002: Ο Πανιώνιος νικά με 3-1 τον Ολυμπιακό στη Νέα Σμύρνη και τον ρίχνει στην τέταρτη θέση της βαθμολογίας, τέσσερις βαθμούς πίσω απ’ την πρωτοπόρο ΑΕΚ. Δύο γκολ για τους «κυανέρυθρους» πετυχαίνει ο Πετρ Βλτσεκ και ένα ο Ερμίν Σίλιακ.

1999: Πεθαίνει σε ηλικία 56 ετών ο παλαίμαχος μπασκετμπολίστας του Παναθηναϊκού, Πέτρος Παναγιωταράκος. Φόρεσε 54 φορές τη φανέλα της Εθνικής Ελλάδας και σημείωσε 404 πόντους.

1996: Αρχίζει ο ιστορικός πρώτος αγώνας σκάκι μεταξύ ανθρώπου και μηχανής στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ. Αντιμέτωποι είναι ο επί χρόνια παγκόσμιος πρωταθλητής, Γκάρι Κασπάροφ, με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή Deep Blue της ΙΒΜ. Ο υπολογιστής κερδίζει την πρώτη παρτίδα, όμως ο Κασπάροφ θα επικρατήσει με σκορ 4-2.

1992: Η Αμερικανίδα, Μπόνι Μπλερ, γίνεται η πρώτη αθλήτρια του πατινάζ ταχύτητας που κερδίζει το χρυσό μετάλλιο στα 500 μ. σε δεύτερη διαδοχική διοργάνωση Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων, με την πρωτιά της στην Αλμπερτβίλ. Θα διευρύνει το σερί της το 1994 στο Λιλεχάμερ.

1991: Ο αγώνας Ολυμπιακός-Αθηναϊκός για το πρωτάθλημα της Α’ Εθνικής διακόπτεται στο 88′ με σκορ 2-2 λόγω εισβολής οπαδών των γηπεδούχων που κυνηγούν τον άσο των φιλοξενούμενων, Χρήστο Δημόπουλο. Ο πρόεδρος της ΠΑΕ Ολυμπιακός, Αργύρης Σαλιαρέλης, ισχυρίζεται ότι οι εισβολείς «ήταν επιστήμονες κι όχι παιδάκια της Θύρας 7». Οι Πειραιώτες θα μηδενιστούν και θα τιμωρηθούν με -2 βαθμούς, με συνέπεια να τεθούν εκτός διεκδίκησης του τίτλου.

1991: Ο παγκόσμιος πρωταθλητής του σνούκερ, Στίβεν Χέντρι, κατακτά το Masters νικώντας στον τελικό τον Μάικ Χάλετ με 9-8. Το αξιοσημείωτο είναι ότι ο Χάλετ, Νο 7 της παγκόσμιας κατάταξης τότε, είχε προηγηθεί με 7-0 και 8-2 και είχε χάσει πολλές ευκαιρίες για να «κλείσει» το ματς.

1988: Ο Ολυμπιακός νικά με 3-1 την ΑΕΚ στη Νέα Φιλαδέλφεια και προκρίνεται στα προημιτελικά του Κυπέλλου Ελλάδας, όμως από την προηγούμενη μέρα κυκλοφορούν φήμες περί χρηματισμού συγκεκριμένων παικτών της Ένωσης από τον πρόεδρο των «ερυθρόλευκων», Γιώργο Κοσκωτά, με μεσολάβηση του ποδοσφαιριστή του Άρη, Ντίνου Μπαλλή! Ο πρόεδρος, Ανδρέας Ζαφειρόπουλος, θέτει εκτός ομάδας τον τερματοφύλακα, Θεολόγη Παπαδόπουλο, ο οποίος όμως αθωώνεται στα δικαστήρια. Καταδικαστικές αποφάσεις θα βγουν για τον Μπαλλή, τον αντιπρόεδρο του «ερυθρόλευκων», Σταύρο Κοσκωτά και τον προπονητή, Γιάννη Γούναρη, ωστόσο ο Ολυμπιακός δεν θα τιμωρηθεί, αφού δεν προκύπτει ότι είχε ευθύνη για τη δωροδοκία.

1968: Η Αμερικανίδα πρωταθλήτρια του καλλιτεχνικού πατινάζ, Πέγκι Φλέμινγκ, κερδίζει το χρυσό μετάλλιο στο ατομικό των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων της Γκρενόμπλ.

1933: Ο Πρίμο Καρνέρα νικά με νοκ άουτ στον 13ο γύρο τον Έρνι Σάαφ, στο Μαντισον Σκουέαρ Γκάρντεν της Νέας Υόρκης. Ο Σάαφ μεταφέρεται αναίσθητος στο νοσοκομείο όπου θα πέσει σε κώμα και θα υποκύψει στα τράυματά του απ’ τον αγώνα στις 14 Φεβρουαρίου. Η νεκροψία δείχνει ότι είχε προσβληθεί από μηνιγγίτιδα.

1913: Πεθαίνει σε ηλικία μόλις 24 ετών ο ολυμπιονίκης Κωστής Τσικλητήρας, υποκύπτοντας στην καλπάζουσα μηνιγγίτιδα απ’ την οποία είχε προσβληθεί το διάστημα που υπηρετούσε ως έφεδρος λοχίας στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο. Στη σύντομη ζωή του, ο Τσικλητήρας κατέκτησε τέσσερα ολυμπιακά μετάλλια στα άλματα άνευ φοράς: δύο ασημένια στο ύψος και το μήκος το 1908 στο Λονδίνο κι ένα χρυσό (στο μήκος) κι ένα χάλκινο (στο ύψος) το 1912 στη Στοκχόλμη.

1908: Ο Καναδός παγκόσμιος πρωταθλητής των βαρέων βαρών της πυγμαχίας, Τόμι Μπερνς, υπερασπίζεται για όγδοη φορά τον τίτλο του νικώντας στο Λονδίνο τον Άγγλο, Τζακ Πάλμερ, με νοκ άουτ στον 4ο γύρο.

1891: Είκοσι επτά διακεκριμένα μέλη της αθηναϊκής κοινωνίας ιδρύουν τον Πανελλήνιο Γυμναστικό Σύλλογο, υλοποιώντας μια ιδέα του Νικολάου Κοτσελόπουλου.

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News