Ο Παπαδιαμάντης μετρά Ολυμπιάδες; Το νόθο κείμενο κι ένα λάθος του «αγίου των γραμμάτων»

Ο γιος του ιερέα Αδαμάντιου Εμμανουήλ Μοσκοβάκη και της Γκουλιώς (Αγγελική) Εμμανουήλ, το γένος Μωραΐτη. «Ἐγεννήθην ἐν Σκιάθῳ, τῇ 4 Μαρτίου 1851», έγραφε στο σύντομο αυτοβιογραφικό σημείωμα του, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες λογοτέχνες, γνωστός και ως «ο άγιος των ελληνικών γραμμάτων».

Κατά τον Κ. Π. Καβάφη ήταν «η κορυφή των κορυφών». Μοίρασε τη ζωή του ανάμεσα σε καπηλειά και εκκλησίες, μια γραφική φιγούρα της Αθήνας που μάλλον ασχολήθηκε ελάχιστα, ίσως μάλιστα καθόλου με τον αθλητισμό. Ένας τομέας που απουσιάζει από το συγγραφικό έργο. Ίσως αποτελεί εξαίρεση μια αναφορά στους Ολυμπιακού αγώνες. Ίσως… Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Σαν σήμερα: Ποιο πιόνι του σκακιού είναι «κλεμμένο» από τον Παρθενώνα

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Σαν σήμερα: Η έκδοση της L’ Equipe λόγω της υπόθεσης Ντρέιφους κι ο ρόλος των Ναζί

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Σαν σήμερα: Λεπρός ζητά δωρεάν συνδρομή αθλητικής εφημερίδας στη Σπιναλόγκα – Η απάντηση

Ο Παπαδιαμάντης παίζει λεκτικά και «ταχυδακτυλουργικά» με το «4»

Στις 23 Ιανουαρίου 2011, στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, ο Πέτρος Λινάρδος, δημοσιογράφος, ερευνητής και συγγραφέας βιβλίων αθλητικής ιστορίας και φιλοτελισμού γράφει για ένα κείμενο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη: «ΧΑΜΕΝΟ μέσα στην απεραντοσύνη τεσσάρων χιλιάδων και πλέον σελίδων των «Απάντων» του Παπαδιαμάντη (του αρχαίου εκδοτικού οίκου Δημ. Δημητράκου και του εκδοτικού οίκου Βίβλος – Γενική επιστασία της σειράς «Απαντα Νεοελλήνων Συγγραφέων» του Σπύρου Μελά και σε επιμέλεια του Γ. Βαλέτα) στη σελίδα 217 ένα κείμενο του Παπαδιαμάντη- που ξαφνιάζει- έχει για τίτλο «Ολυμπιακοί Αγώνες και Ολυμπιάδες» (στο τμήμα «Μελετήματα και άρθρα» και με χαρακτηρισμό επί μέρους «Ιστορικά»). Εδώ ο Κοσμοκαλόγερος, τον οποίο ένας υπέργηρος σκιαθίτης συμπολίτης του, νέος προφανώς όταν ο Παπαδιαμάντης περνούσε τα τελευταία χρόνια της ζωής του στο όμορφο νησί και τουρίστας ο γράφων στην αλλοτινή Σκιάθο στα μέσα της δεκαετίας του 1950, είχε σκιαγραφήσει με τη σκληρή πλην ακριβή φράση «Ο κυρ Αλέξανδρος δεν έφερνε την άνοιξη στην παρέα…», παίζει λεκτικά και «ταχυδακτυλουργικά» με το «4» ως τον αριθμό γνώρισμα των Ολυμπιακών Αγώνων».

«Η δέ τελεσθείσα εφέτος Ολυμπιάς…»

Στην πραγματικότητα ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης φέρεται να μετρά Ολυμπιάδες. Το κείμενο -μονοτονισμένο- είναι το εξής: «Γνωστόν τοις πάσι τυγχάνει, ότι οι Ολυμπιακοί αγώνες, ή ακριβέστερον, ως έλεγον οι αρχαίοι, τα Ολύμπια, συνέστησαν μεν κατά παλαιοτάτους χρόνους, εξαφανιζομένους εις τα βάθη της μυθικής εποχής, αλλά κατέστησαν θεσμός και όρος ιστορικός τω 776 προ Χριστού, επί Κοροίβου, ότε ούτος ενίκησεν εν Ολυμπία σταδιοδρομών. Από του έτους εκείνου ηρίθμουν οι αρχαίοι κατ’ Ολυμπιάδας, τετραετές δήλον ότι χρονικόν διάστημα, διαιρούμενον εις τέσσαρα έτη, διότι κατά τετραετίαν ετελούντο οι αγώνες. Διήρκεσε δε ο θεσμός ούτος επί 1170 έτη, όσα διέρρευσαν από του 776 προ Χριστού μέχρι του έτους 394 μετά Χριστόν, ότε κατηργήθησαν τα Ολύμπια οριστικώς επί του Αυτοκράτορος του Βυζαντίου Θεοδοσίου του Μεγάλου, βασιλεύσαντος κατά τα έτη 379 – 395 μετά Χριστόν.

Μέχρι της εποχής εκείνης συνεπληρώθησαν 293 Ολυμπιάδες. Περίεργον δε και όντως άξιον αναγραφής αποβαίνει, ότι εάν μη επήρχετο τότε διακοπή, εξηκολούθει δε η σειρά των τετραετιών, η τέλεσις των Ολυμπιακών Αγώνων συνέπιπτεν ακριβώς προς το έτος 1896 διότι το 776 π. Χρ. και 1896 μ. Χρ. αποτελούσιν αριθμόν ετών 2672, όστις διαιρείται ακριβώς διά τού 4. Η δέ τελεσθείσα εφέτος Ολυμπιάς, λαμβανομένης μεν υπ’ όψιν της διακοπής μετά την 293ην, έχει την σειράν της 294ης. Εάν όμως η αρίθμησις προβή άνευ της διακοπής, έχει σειράν 668ης από της πρώτης αρχής, ήτοι από του 776 π. Χρ.

Η σύμπτωσις αύτη έστω εις έτι πρόσθετος όρος εις την φαεινήν επιτυχίαν των άρτι τελεσθέντων αγώνων».

Γνήσια ή νόθα (spuria), προς στιγμήν αμφίβολα (dubia)

Το 2011 ήταν «Έτος Παπαδιαμάντη» και αυτός ήταν ο λόγος που ο κορυφαίος Πέτρος Λινάρδος είχε προχωρήσει στη συγκεκριμένη αναφορά στο έργο του Παπαδιαμάντη. Μόνο που το συγκεκριμένο κείμενο δεν είναι βέβαιο ότι ανήκει στον Σκιαθίτη λογοτέχνη παρ’ ότι υπάρχει στον πέμπτο τόμο των Απάντων του Παπαδιαμάντη, στο κεφάλαιο Ζ’ Φιλολογικά.

Στις 17 Απριλίου 2011, στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, ο κ. Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος, φιλόλογος, επιμελητής της έκδοσης των «Απάντων» Παπαδιαμάντη (εκδ. Δόμος) αναφέρει ότι υπάρχει ο «κίνδυνος να πληθυνθούν οι παραπομπές στα ήδη αθετημένα ή νοθευμένα κείμενα». Κάνει λόγο για επτά κείμενα, τα οποία «ήταν ανυπόγραφα στην πρώτη δημοσίευση ή υπογράφονταν απλώς με Π. «Ωσπου η έρευνα να αποφανθεί οριστικά αν είναι γνήσια ή νόθα (spuria), επιτρέπεται να τα θεωρούμε αμφίβολα (dubia)», αναφέρει.

Η παρατηρητικότητα του Παπαδιαμάντη και το λάθος

Πάντως στο ιστολόγιο του συγγραφέα, λογοτέχνη και μεταφραστή, Νίκου Σαραντάκου, αμφισβητείται και η καταμέτρηση στο κείμενο «Ολυμπιακοί Αγώνες και Ολυμπιάδες». Διαβάζουμε μεταξύ άλλων: «… Ο Παπαδιαμάντης έχει κάνει στον υπολογισμό του ένα πολύ συνηθισμένο λάθος. Προκειμένου να υπολογίσει την χρονική απόσταση ανάμεσα στο 776 π.Χ. και το 1896 μ.Χ. πρόσθεσε τους δύο αριθμούς 776 + 1896 = 2672 χρόνια. Αλλά είναι γνωστό ότι, όταν θέλουμε να υπολογίσουμε πόσα χρόνια μεσολαβούν ανάμεσα σε κάποιο έτος π.Χ. και σε κάποιο έτος μ.Χ., πρέπει από το άθροισμα των δύο αριθμών να αφαιρέσουμε 1, στην προκειμένη περίπτωση 776 + 1896 – 1 = 2671 χρόνια. Αυτό συμβαίνει επειδή στο Ιστορικό Σύστημα Χρονολόγησης που χρησιμοποιούμε δεν υπάρχει έτος μηδέν…».

Ο κ. Σαραντάκος καταλήγει: «Οι τελευταίοι Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν οι 293οι, όπως σωστά σημειώνει ο Παπαδιαμάντης, αφού από την πρώτη Ολυμπιάδα το 776 π.Χ. μέχρι το 393 μ.Χ. μεσολαβούν (776+393-1)/4 = 292 τετραετίες. Όμως, για την Ολυμπιάδα του 1896 σημειώνει ότι θα ήταν η 668η, ενώ κατά τον υπολογισμό του απέχει από την πρώτη 2672 χρόνια = 668 τετραετίες και επομένως θα έπρεπε να είναι η 669η.
Ανεξάρτητα πάντως από αυτά τα μικρολάθη, είναι αξιοσημείωτη η παρατηρητικότητα του Παπαδιαμάντη πάνω σε ένα μάλλον ασυνήθιστο γι’ αυτόν θέμα».

Ο θάνατος του Αστόρι

2018: Λίγες ώρες πριν από τον αγώνα με την Ουντινέζε, ο αρχηγός της Φιορεντίνα, Ντάβιντε Αστόρι, βρίσκεται νεκρός στο ξενοδοχείο, στο οποίο είχε καταλύσει η ομάδα της Φλωρεντίας.

2017: Με άλμα στα 4.85μ. η Κατερίνα Στεφανίδη κερδίζει το χρυσό μετάλλιο στο άλμα επί κοντώ στο 34ο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα κλειστού στίβου που διεξάγεται στο Βελιγράδι.

2002: Πεθαίνει σε ηλικία 62 ετών ο Velibor Vasovic, ένας από τους μεγαλύτερους Γιουγκοσλάβους ποδοσφαιριστές. Ήταν αρχηγός του Άγιαξ στον τελικό τουΓουέμπλεϊ το 1971 με τον ΠΑΟ.

2000: Η αμερικανίδα Marla Runyan, παρόλο το γεγονός ότι είναι τυφλή (20/300) καταφέρνει να οδηγεί και να κερδίσει την κούρσα των 3000μ σε 9:10.29 στο Αμερικάνικο Πρωτάθλημα κλειστού στίβου στο Georgia Dome.

2000: Ο 18χρονος Χρήστος Φανδρίδης σκοτώνεται σε τροχαίο. Ο αθλητής της ενόργανης γυμναστικής ήταν πρώτος στο Παγκόσμιο Νεότητας στην Μόσχα το 1998 και πρώτος στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα στο έδαφος και στο άλμα το 1999.

1995: Η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ κερδίζει την Ίπσουιτς με 9-0 σημειώνοντας τη μεγαλύτερη νίκη της στην Αγγλία.

1995: Ο Αμερικανός Michael Johnson καταρρίπτει το παγκόσμιο ρεκόρ των 400μ κλειστού στίβου με 44.63 στην Ατλάντα.

1989: Ο Κουβανός Javier Sotomayor καταρρίπτει το παγκόσμιο ρεκόρ κλειστού στίβου στο ύψος με 2.43 στη Βουδαπέστη.

1967: Η Queen’s Park Rangers, ομάδα της 3ης κατηγορίας, κερδίζει με 3-2 την West Bromwich Albion, ομάδα της 1ης κατηγορίας, στον πρώτο αγώνα του League Cup που γίνεται στο Γουέμπλεϊ.

1945: Ιδρύεται ο Ερυθρός Αστέρας του Βελιγραδίου.

1930: Η Emma Fahning γίνεται η πρώτη γυναίκα bowler που σημειώνει ένα perfect game σε τουρνουά που διοργανώνεται στο Buffalo των ΗΠΑ.

1928: Διοργανώνεται ο μακρύτερος “μαραθώνιος δρόμος” στην ιστορία όταν 199 δρομείς ξεκινούν από το Λος Άντζελες για να καλύψουν μια απόσταση 3.422 μιλίων μέχρι τη Νέα Υόρκη.

1902: Ιδρύεται το American Automobile Association.