Παγκόσμιο Κύπελλο 1974: Τα δύο πολωνικά τηλεφωνήματα πριν και μετά το ματς με την Ιταλία

Η δεύτερη και η τρίτη ομάδα του Παγκόσμιου Κυπέλλου του 1974, δηλαδή η Ολλανδία και η Πολωνία, δεν είχαν παίξει στη διοργάνωση μετά τον πόλεμο. Οι πρώτοι πήγαν στις διοργανώσεις του 1934 και του 1938, σε Ρώμη και Παρίσι αντιστοίχως, και όπως πήγαν… έφυγαν. Οι δεύτεροι έπαιξαν μόνο στο Παρίσι και αποκλείστηκαν γρήγορα, στη φάση των «16», όχι όμως πριν αφήσουν το στίγμα τους.

Το θρυλικό 6-5 της Βραζιλίας είναι ταυτισμένο με το θρύλο του Λεονίντας, τον πρώτο ποδοσφαιριστή στην Ιστορία που έχει καταγραφεί να επιχειρεί το περίφημο ψαλιδάκι. Το χατ τρικ του μποέμ επιθετικού υπερκέρασε τα τέσσερα γκολ που έβαλε ο Έρνεστ Βιλμότσκι, μεταξύ αυτών στο 89’, όταν έκανε το 4-4 και έστειλε το παιχνίδι στην παράταση.

Μόλις ένα χρόνο μετά, οι Πολωνοί θα ήταν οι πρώτοι που θα πλήττονταν από τη γερμανική εισβολή, μία εβδομάδα αφού οι υπουργοί της Σοβιετικής Ένωσης και της Γερμανίας, δηλαδή οι Μολότοφ και Ρίμπεντροπ, θα υπέγραφαν συμφωνία βάσει της οποίας θα σέβονταν τα ουδέτερα εδάφη, δηλαδή της Πολωνίας, και δεν θα επιχειρούσαν διείσδυση.

Ύστερα από τον πόλεμο και με τη Σοβιετική Ένωση να της δίνει τη Βαϊμάρη, αλλά και να την έχει υπό την κυριαρχία της, οι Πολωνοί θα έκαναν χρόνια να συνέλθουν. Δύο τινά συνετέλεσαν στην ακμή της εθνικής ομάδας. Το πρώτο ήταν ο προβιβασμός του Καζιμίρ Γκόρσκι, που είχε κοουτσάρει Ολυμπιακό, Παναθηναϊκό και Εθνικό, ενός προπονητή που ήταν στα κλιμάκια από το 1956 έως το 1970, στο τιμόνι της εθνικής Ανδρών.

Το δεύτερο, η παρουσία του Κάζιμιρ Ντέινα στον αγωνιστικό χώρο. Ο γεννημένος στις 23 Οκτωβρίου του 1947 στο Στάρογκρατ Ντάνσκι παίκτης της Λέγκια Βαρσοβίας είχε αγάπη στο ποτό, με αποτέλεσμα νωρίς στην καριέρα του στη Λέγκια, να απελπίσει τον προπονητή του με τα μεθύσια του.

Λέγεται ότι το 1966, ο νέος προπονητής της ομάδας, Γιάροσλαβ Βέιβοντα, ζήτησε από τον Στρατό να τον κλείσει σε στρατιωτική φυλακή. Ο Ντέινα έχανε προπονήσεις λόγω πάρτι και αυτό τον κατέστησε persona non grata στη στρατιωτική αστυνομία, η οποία τον… κατασκόπευε, προκειμένου να διαπιστώσει αν ό,τι τον κατηγορούσε ο προπονητής του ήταν αλήθεια.

Αν ο ίδιος το έμαθε και αποφάσισε να κόψει τις κακές συνήθειες ή αν, απλώς, η μελλοντική συγκέντρωσή του στο ποδόσφαιρο ήταν ζήτημα επιφοίτησης, δεν έχει αποσαφηνιστεί. Το σίγουρο είναι πως δύο χρόνια αργότερα, το 1968, έκανε το ντεμπούτο του στην εθνική Πολωνίας, που με εκείνο για ηγέτη στον αγωνιστικό χώρο έζησε τις χρυσές σελίδες της ποδοσφαιρικής Ιστορίας της.

Ειρήσθω εν παρόδω, ο Ντέινα βρήκε τραγικό θάνατο από αυτοκινητικό στο Σαν Ντιέγκο, την 1η Σεπτεμβρίου 1989, σχεδόν δύο μήνες πριν κλείσει τα 42. Είχε ξεκινήσει την προπονητική θητεία του στους Σόκερς, στους οποίους τελείωσε την καριέρα του, παίζοντας από το 1981 (όταν και συμμετείχε ως ποδοσφαιριστής της ομάδας των αιχμαλώτων στη «Μεγάλη Απόδραση των 11») έως το 1987, τα τελευταία τρία χρόνια μάλιστα ως παίκτης της ομάδας ποδοσφαίρου… σάλας!

Ο Ντέινα είχε επιστρέψει στο αλκοόλ και αυτήν τη φορά ήταν οριστικό. Έγινε αποτέφρωση και οι στάχτες του κρατήθηκαν στην περιοχή της Καλιφόρνια, ως το 2012, που επέστρεψαν στη Βαρσοβία. Εκεί, σε μια σεμνή τελετή στο στρατιωτικό νεκροταφείο, τοποθετήθηκαν δίπλα στον τάφο του Γκόρσκι, που πέθανε στα 85 του, στις 23 Μαΐου 2006.

Οι Πολωνοί τούς θεωρούν ακόμη απλησίαστο δίδυμο για το ποδόσφαιρο της χώρας. Παρά τα εφτά γκολ του Γκρέγκορζ Λάτο στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1974 -αν και πριν την άνθηση του Ρόμπερτ Λεβαντόφσκι- ο Ντέινα ψηφίστηκε ως ο κορυφαίος ποδοσφαιριστής όλων των εποχών στη χώρα.

Τα κρίσιμα γκολ στο Μόναχο και το Γουέμπλεϊ

 

Για την Πολωνία, η μεγάλη στιγμή ήρθε το 1972, στους Ολυμπιακούς του Μονάχου. Το ανατολικό μπλοκ δεν διαχώριζε τις διοργανώσεις σε μικρές και μεγάλες: ενώ οι δυτικές χώρες έστελναν νεαρούς στο τουρνουά, οι ανατολικοί πήγαιναν πάνοπλοι. Δεν ήταν τυχαίες οι πρώτες τέσσερις ομάδες: Πολωνία, Ουγγαρία, Σοβιετική Ένωση και Ανατολική Γερμανία.

Μάλιστα, ο μικρός τελικός, μεταξύ της ΕΣΣΔ και της Ανατολικής Γερμανίας, είχε λήξει με σκορ 2-2 και νικητής δεν υπήρξε, κατά συνέπεια και οι δύο ομάδες πήραν το χάλκινο μετάλλιο. Το 2017, μάλιστα, ο φυσικοθεραπευτής της Σοβιετικής Ένωσης είπε ότι εκείνος ο μικρός τελικός ήταν στημένος.

Η Πολωνία, πάντως, έδωσε το στίγμα της. Από τον πρώτο γύρο πέρασε… τρένο, νικώντας 5-1 την Κολομβία, 4-0 την Γκάνα και 2-1, με ισάριθμα γκολ του σημαντικού κεντρικού αμυντικού Γέρζι Γκοργκόν, την Ανατολική Γερμανία. Στο δεύτερο γύρο και σε όμιλο τεσσάρων ομάδων, η πρώτη εκ των οποίων θα πήγαινε στον τελικό, «μίλησε» ο Ντέινα.

‘Εβαλε το γκολ στην ισοπαλία με τη Δανία, 1-1, και το τέρμα που ισοφάρισε εκείνο του Όλεγκ Μπλαχίν με τη Σοβιετική Ένωση, πριν το νικητήριο γκολ του Ζίγκφριντ Σόλτιζικ. Το 5-0 με το Μαρόκο έστειλε την Πολωνία στον τελικό.

Η Ουγγαρία, που στόχευε στο τρίτο διαδοχικό χρυσό ολυμπιακό μετάλλιό της, ύστερα από εκείνα του 1964 στο Τόκιο και του 1968 στο Μεξικό, προηγήθηκε στο ημίχρονο, αλλά τα δύο γκολ του Ντέινα χάρισαν στην Πολωνία το χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο.

Ο Γκόρσκι, όμως, έψαχνε την πρόκριση στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1974. Οι Πολωνοί μπήκαν σε προκριματικό όμιλο τριών ομάδων, που βρίσκονταν οι Αγγλία και η Ουαλία. Στις 17 Οκτωβρίου του 1973, σε ένα μνημειώδες παιχνίδι στο Γουέμπλεϊ, η ομάδα του Γκόρσκι κράτησε το 1-1, σχεδόν καθ’ ολοκληρία εξαιτίας του «κλόουν του τσίρκου με τα γάντια», όπως αποκάλεσε ο σχολιαστής Μπράιαν Κλαφ τον τερματοφύλακα Γιαν Τομασέφσκι. Ο Γόρδιος Δεσμός λύθηκε.

Στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1974, οι Πολωνοί έκαναν… παρέλαση. Αποκλείστηκαν στο παιχνίδι με τη Δυτική Γερμανία στο λασπωμένο «Βαλντ Στάντιον» της Φρανκφούρτης, αφού είχαν κάνει τρεις νίκες στον πρώτο γύρο, με την Αργεντινή, 3-2, την Αϊτή, 7-0, και την Ιταλία, 2-1, και ενώ νίκησαν 1-0 τη Σουηδία και 2-1 τη Γιουγκοσλαβία στο δεύτερο γύρο.

Με το έβδομο γκολ του Λάτο, πήραν την τρίτη θέση μετά το 1-0 επί της Βραζιλίας στο μικρό τελικό. Στο πλαίσιο εκείνης της αξιομνημόνευτης πορείας, μία ιστορία που διημείφθη πριν και μετά το παιχνίδι με την Ιταλία, έχει τη σημασία της.

 

Ο Καπέλο, ο Τζουλιάνο και οι δύο κλήσεις στο ξενοδοχείο

 

Οι Ιταλοί βρίσκονταν σε δυσμενή θέση στις 23 Ιουνίου του 1974, όταν αντιμετώπισαν τους Πολωνούς στο «Νέκαρσταντιον» της Στουτγάρδης. Είχαν νικήσει την Αϊτή 3-1 και είχαν έρθει ισόπαλοι 1-1 με την Αργεντινή, που είχε σκοράρει με τον αρτίστα Ρενέ Χούσεμαν. Η «αλμπισελέστε» είχε επικρατήσει της Αϊτής 4-1, οπότε υπερείχε στην ισοβαθμία.

Η Πολωνία θα ήταν πρώτη στον όμιλό της αν δεν έχανε από τους Ιταλούς. Οι ποδοσφαιρικές ιστορίες από εκείνη την εποχή, είτε επρόκειτο για τους συλλόγους είτε για τις εθνικές ομάδες, έφερναν τους παράγοντες της ιταλικής Ομοσπονδίας να φροντίζουν για τα παιχνίδια πριν κριθούν στον αγωνιστικό χώρο.

Μια τέτοια περίπτωση ήταν και το ματς με την Πολωνία, αφού δεν ήθελαν να γυρίσουν νωρίς «σπίτι» και να αντιμετωπίσουν τους εξοργισμένους συμπατριώτες τους. Στο προηγούμενο Παγκόσμιο Κύπελλο ήταν φιναλίστ και οπωσδήποτε δεν ήθελαν να ρισκάρουν. Οι Πολωνοί προκρίνονταν ως πρώτοι και με ισοπαλία.

Οι πρώτες επικοινωνίες, όμως, ήταν άκαρπες. Οι Πολωνοί το έπαιζαν ήξεις αφήξεις, αλλά λίγο πριν την αναχώρηση της ομάδας του Φερούτζιο Βαλκαρέτζι για το γήπεδο, ένα τηλεφώνημα στο ξενοδοχείο της Ιταλίας είχε τη μορφή προειδοποίησης: «Πες τους (σ.σ. με φωνή… Βίτο Κορλεόνε σε πολωνική εσάνς) να χρησιμοποιήσουν τον Καπέλο και τον Τζουλιάνο».

Ο Φάμπιο Καπέλο ήταν μέλος του βασικού κορμού, αλλά όχι και ο 31χρονος Ναπολιτάνος και ήρωας των «παρτενοπέι», Αντόνιο Τζουλιάνο.

Ο Βαλκαρέτζι έμαθε για το τηλεφώνημα, αλλά θεώρησε πως ήταν μπλόφα. Ο Καπέλο, που ήταν βασικός στα προηγούμενα ματς, ξεκίνησε. Καμία έκπληξη εδώ. Όμως, ο ομοσπονδιακός τεχνικός δεν έβαλε τον Τζουλιάνο στο τερέν.

Οι Πολωνοί προηγήθηκαν 1-0 με τον αρχοντικό φορ τους, τον Αντρέι Σάρμαχ, στο 38’, και ο Ντέινα έδωσε αέρα δύο τερμάτων στο 44’. Στο 85’, ο Καπέλο ήταν εκείνος που μείωσε, αλλά το 2-1 δεν άλλαξε. Στην επιστροφή της απογοητευμένης «ατζούρα» στο ξενοδοχείο, το τηλέφωνο της ρεσεψιόν ξαναχτύπησε. Η ίδια φωνή ακούστηκε: «Έπρεπε να βάλουν και τον Τζουλιάνο».

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News