Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ: Ο υπουργός του Φράνκο, που είπε «ιζ Άτενς»

Έχουν περάσει 102 χρόνια από τις 17 Ιουλίου 1920, τότε που ο Καταλανός που αφαίρεσε το ουσιαστικό «ιδεώδες» από το επίθετο «ολυμπιακό», Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ, γεννήθηκε στη Βαρκελώνη.

Για την Ελλάδα, η δεκαετία του ’90 αποτελεί μια ανάμνηση που είναι έμπλεη νοσταλγίας, σάτιρας και ειρωνείας. Ήταν ένα διάστημα που, αν εξαιρεθεί ο χαρακτήρας των ανθρώπων, δεν φαινόταν ότι κάτι θα γινόταν να πάει στραβά. Μπορεί η ευημερία να υπήρξε επίπλαστη και ο λόγος που την αφορά να ρέπει προς την υπερβολή, παρ’ όλα αυτά η εποχή για το κράτος και για το έθνος ήταν μοναδική στα χρονικά και είναι απίθανο τουλάχιστον όσο ζουν οι αναγνώστες αυτού του κειμένου και ο υπογράφων του- να επαναληφθεί.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΣΚΩΤΑΣ: Πώς ζει σήμερα ο άνθρωπος που συγκλόνισε την Ελλάδα

Η κορυφή αυτής της ευημερίας διανθίστηκε από σημαντικά γεγονότα, τα οποία ανέδειξαν την ύπαρξή της, την έθρεψαν και την κατέστησαν τερατική. Ουδέν εξ αυτών, όμως, είναι τόσο πλήρες όσο εκείνη η ανακοίνωση του προέδρου της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ, στη Λωζάννη, στις 5 Σεπτεμβρίου του 1997. Εκείνο το «And the winner is Athens» ήταν διανθισμένο από μπόλικη αθέλητη κωμωδία. Παρ’ ότι βέρος Καταλανός, δεν πρόφερε το «θ», οπότε η πόλη που πήρε τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 ακούστηκε «Άτενς».

Όπως και να έχει, με πέντε λέξεις συμπύκνωσε την άρχουσα και υπάρχουσα κατάσταση.Το zeitgeist (πνεύμα της εποχή) αποτυπώθηκε ανάγλυφα σε αυτές. Η Ελλάδα γινόταν η οικοδέσποινα της σπουδαιότερης εκδήλωσης του πλανήτη, ο αθλητισμός της ζούσε ήδη πιένες με την πιο επιτυχημένη παρουσία της στους Ολυμπιακούς της Ατλάντα, ένα χρόνο πριν, ενώ έμοιαζε να έχει λύσει όλα τα υπόλοιπα προβλήματά της για να ασχολείται με τη διοργάνωση των πέντε κύκλων. Οι ιαχές που ακούστηκαν, δε, έμοιαζαν να διέπονται από ανόθευτη χαρά. Ήταν μια αθλητική επιτυχία, αλλά κυρίως ήταν η κορυφή της ευδαιμονίας για όσους ασχολήθηκαν με την υποψηφιότητά της. Οι αντιδρούντες υπήρξαν λίγοι, τουλάχιστον σε μια εποχή που δεν θα μπορούσε κάποιος να γνωρίζει τι σκεφτόταν οποιοσδήποτε για την ανάθεση και, κυρίως, σε ένα χρονικό σημείο που δεν γινόταν να δημιουργηθεί αντίδραση για την αντίδραση μέσα από ένα πληκτρολόγιο.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ: Συνέντευξη Νίκη Μπακογιάννη: «Όταν σταμάτησα τον αθλητισμό, δεν μπορούσα ούτε να περπατήσω»

Η μειλίχια φιγούρα ενός εκ των «Αθανάτων» της ΔΟΕ, του έβδομου προέδρου της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, που είχε καθίσει στο θώκο από το 1980 αντικαθιστώντας τον κατά κόσμο Μάικλ Μόρις, που ήταν πιο γνωστός ως λόρδος Κίλανιν, δεν δημιουργούσε παρά συμπάθεια σε όσους ήθελαν να δουν την Αθήνα να παίρνει τους Ολυμπιακούς του 1996 -ήταν αξιοσημείωτες οι ταμπέλες στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας στο Ευρωμπάσκετ του 1987, δύο μήνες πριν ανατεθεί η διοργάνωση στην Ατλάντα. Το βιογραφικό του, όμως, δεν ταίριαζε ακριβώς με τη φυσιογνωμία του.

Μια αμφίσημη προσωπικότητα

Καταρχάς, ο Αντόνιο Σάμαρανκ και Τορέγιο είναι ο πρώτος μαρκήσιος του Σάμαρανκ. Αρκετοί πρόεδροι της ΔΟΕ έχουν τίτλους όπως λόρδος, βαρόνος και κόμης (στην περίπτωση του Ζακ Ρογκ). Το ενδιαφέρον για τον Καταλανό διπλωμάτη δεν είναι ότι υπήρξε αθλητής του χόκεϊ με πατίνια και πρωταθλητής κόσμου με τη χώρα του το 1951, στη διοργάνωση που η Ισπανία φιλοξένησε, αλλά πως διετέλεσε υπουργός Αθλητισμού του δικτάτορα της Ισπανίας, Φρανσίσκο Φράνκο, και ότι από τα τέλη της εφηβείας του, το 1938 δηλαδή, θαύμαζε τους Ισπανούς Εθνικιστές. Ήταν μέλος της Εθνικής Φάλαγγας, άλλωστε.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ: Ολυμπιακοί Αγώνες 2024: Άλλαξε η έδρα στα παιχνίδια του μπάσκετ μετά τις αντιδράσεις

Η ίδια η πορεία του δείχνει την ελάχιστη σημασία που μπορεί να έχουν οι πεποιθήσεις, όταν το καμουφλάζ πετυχαίνει το στόχο του. Ο Σάμαρανκ μπορεί να μην ήταν αριβίστας, αλλά αποδείχθηκε ακαταμάχητος επειδή υπήρξε υπέρ το δέον παραγωγικός. Δεν εμποδίστηκε να είναι αντιπρόεδρος της Επιτροπής των Μεσογειακών Αγώνων από το 1955 ούτε, βέβαια, να είναι αρχηγός αποστολής της Ισπανίας για τους χειμερινούς Ολυμπιακούς της Κορτίνα ντ’ Αμπέτσο το 1956 και τους θερινούς της Ρώμης το 1960 και του Τόκιο το 1964, όπου, ταυτοχρόνως, ήταν ο πρόεδρος της ισπανικής αντιπροσωπείας.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ: Σαν σήμερα: Λάζλο Κουμπάλα, καλύτερος του Μέσι, από τη Σοβιετική Ουγγαρία στην αγκαλιά του Φράνκο

Η διορατικότητά του και ο στόχος για έναν αμιγώς επαγγελματικό αθλητισμό, που θα απέφερε υπερκέρδη στις κεφαλές, έκαναν την πορεία του θυελλώδη. Ουδόλως κρυπτόν υπό τον ήλιο ήταν ότι παρέμενε φρανκικός όταν έγινε μέλος της ισπανικής Ολυμπιακής Επιτροπής το 1956 και πρόεδρός της από το 1967 έως το 1970. Αυτό δεν θα πείραζε ιδιαιτέρως αν δεν γινόταν μέλος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής το 1966, υπεύθυνος πρωτοκόλλου από το 1968 έως το 1975 και από το 1979 έως το 1980 και αντιπρόεδρός της από το 1974 έως το 1978. Νεοεκλεγείς, χαιρέτησε φασιστικά κατά την επέτειο του στρατιωτικού πραξικοπήματος, ένα χρόνο πριν το θάνατο του δικτάτορα. Οι εκκλήσεις για παραίτηση έπεσαν στο κενό, ο Σάμαρανκ δεν είχε οποιαδήποτε διάθεση να φτάσει στο σημείο να απεμπολήσει ό,τι είχε χτίσει. Το ελαφρώς γελοίο παράδοξο ήταν πως έγινε πρεσβευτής της Ισπανίας στη Μόσχα (!) και τη Μογγολία το 1977, ένα χρόνο, δηλαδή, μετά την πτώση της δικτατορίας και τρία από το χαιρετισμό.

 

Ο δρόμος του χρήματος

Στη ΔΟΕ τον αγαπούσαν ιδιαιτέρως, ενώ ο Τύπος στην Ισπανία επέλεξε το δρόμο της επιλεκτικής όρασης και ακόμα επιλεκτικότερης πληροφόρησης. Μία μέρα πριν τα εξηκοστά γενέθλιά του, στις 16 Ιουλίου του 1980, ψηφίστηκε πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής και η θητεία του άρχισε στις 3 Αυγούστου του 1980. Για τον ίδιο, η οικοδέσποινα των Ολυμπιακών Αγώνων, Μόσχα, δεν ήταν αχαρτογράφητα ύδατα όσο κι αν το μποϊκοτάζ των Δυτικών δυσχέραινε το έργο του. Ούτως ή άλλως, επισήμως ανέλαβε την προεδρία την τελευταία ημέρα των Αγώνων. Ο Σάμαρανκ παρήγε έργο θαυμαστό ως ισχυρός ανήρ της πλέον σημαίνουσας διοργάνωσης για το ανθρώπινο είδος: οι χώρες και οι αθλητές που συμμετείχαν στο φεστιβάλ των πέντε κύκλων αυξάνονταν γεωμετρικά, μαζί με τις εγκαταστάσεις στις χώρες που το φιλοξενούσαν. Ο ίδιος, βέβαια, έπαιξε μείζονα ρόλο ώστε να υπάρξει πλήρης αποδοχή των επαγγελματιών και οι Ολυμπιακοί της γενέτειράς του, Βαρκελώνης, το 1992 ήταν ο τόπος που έριξε και τις τελευταίες αντιστάσεις, με την παρουσία της Dream Team, της εθνικής ομάδας μπάσκετ των ΗΠΑ που αποτελούνταν από 11 παίκτες του NBA και έναν απόφοιτο κολεγίου.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ: Τα… δίκια του για το μεγαλύτερο ματς που δεν έγινε ποτέ

Με τον Καταλανό στην προεδρία της, η ΔΟΕ έζησε πιένες. Η εποχή των χορηγών και των απεριόριστων εσόδων ήταν γεγονός. Το ίδιο και η εποχή των εργολάβων και της ανάθεσης δημόσιων έργων με διαδικασίες υπερεπείγοντος. Τα επακόλουθα ήταν ένα σοβαρό πλήγμα για το ολυμπιακό ιδεώδες, όχι πως ένοιαζε κάποιον από τη ΔΟΕ. Επειδή παντού υπάρχει τάση για κωμωδία, ο Σάμαρανκ το 1990 τιμήθηκε με το βραβείο Ειρήνης της Σεούλ.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ: Ραφαέλ Ναδάλ: Μεσάνυχτα στο Παρίσι!

Ο Σάμαρανκ ήταν ο δεύτερος μακροβιότερος πρόεδρος της ΔΟΕ, αφού δεν έβαλε υποψηφιότητα το 2001. Μόνο τα 29 χρόνια του βαρόνου Πιέρ ντε Κουμπερντέν υπερσκελίζουν τα 21 δικά του. Έγινε ισόβιος επίτιμος πρόεδρος μετά τη λήξη της θητείας του. Το τελευταίο αίτημά του, πάντως, να πάρει η Μαδρίτη τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016, δεν έγινε αποδεκτό. Τον Απρίλιο του 2010, τρεις μήνες πριν κλείσει τα 90 και ενώ παρακολουθούσε τον Ράφα Ναδάλ να αγωνίζεται στο Μόντε Κάρλο, ένιωσε δυσφορία. Σε συνεννόηση με την κόρη του, Μαρία Τερέζα, το δεύτερο παιδί του από το γάμο του με τη Μαρία Τερέζα Σαλισάκς Ρόου (το πρώτο είναι ο Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ τζούνιορ, που, ω, είναι μέλος της ΔΟΕ), μετέβη στο νοσοκομείο «Κιρόν» στη Βαρκελώνη. Είκοσι λεπτά αργότερα έχασε τις αισθήσεις του και άφησε την τελευταία πνοή του στις 13:25. Ήταν 21 Απριλίου 2010, δηλαδή η επέτειος των 43 χρόνων από το στρατιωτικό πραξικόπημα στην Ελλάδα. 

 

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News