Φρέντι Χιρς - Εβραίος, ομοφυλόφιλος, ήρωας του Άουσβιτς - Μια καλά κρυμμένη ιστορία

Ο Φρέντι Χιρς δεν υπήρξε μια απλή περίπτωση αθλητή. Ο Fredy Hirsch, δεν πρόλαβε να μείνει στην ιστορία για τις αθλητικές επιδόσεις του. Άλλωστε όταν πέθανε σαν σήμερα -8 Μαρτίου- το 1944 ήταν μόλις 28 ετών και είχε ζήσει στη Ναζιστική φρίκη της εποχής. Φρίκη όπως την βίωνε ένας άνθρωπος εβραϊκής καταγωγής, ανοιχτά ομοφυλόφιλος και ανήσυχο πνεύμα.

Ο Hirsch γεννήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 1916 στο Άαχεν της Γερμανίας. Όταν ήταν 10 ετών, ο πατέρας του, Χάινριχ Χιρς, πέθανε και η μητέρα του, Όλγα Χιρς, ξαναπαντρεύτηκε. Είχε έναν αδερφό, τον Πολ, ο οποίος ήταν δύο χρόνια μεγαλύτερος. Τα δύο αδέλφια ήταν χαρισματικοί αθλητές και ηγετικές μορφές του εβραϊκούς προσκοπικού κινήματος της Γερμανίας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Σαν σήμερα: Ο Ferucio Lamborghini, η σύζυγος τού Σήφη Βαλυράκη κι ο πίνακας

Οι νόμοι της  Νυρεμβέργης

Ο Φρέντι ήταν Σιωνιστής, ο Πολ, όχι. Όταν ο Χίτλερ ανέβηκε στην εξουσία, η Όλγα και ο δεύτερος σύζυγός της, Μάρτιν, μετανάστευσαν στη Βολιβία μαζί με τον Πολ. Ο Φρέντι έμεινε στη Γερμανία και το 1935, όταν τέθηκαν σε ισχύ οι νόμοι της Νυρεμβέργης -με αυτούς οι εθνικοσοσιαλιστές έβαζαν τις νομικές βάσεις για τον αντισημιτισμό τους- κατέφυγε στην Πράγα. Ήταν 19 ετών. Αρχικά στην Πράγα και στη συνέχεια στις πόλεις Οστράβα και Μπρνο εργάστηκε σε παιδικά και εφηβικά αθλητικά τμήματα. Παράλληλα ως σύμβουλος στo εφηβικό της Μακάμπι, αργότερα και ως προπονητής στα παράρτημα που υπήρχε στην Τσεχία. Ήταν ενεργό μέλος του σοσιαλιστικού-σιωνιστικού κινήματος Hehalutz. Μέχρι το 1940, οργάνωνε καλοκαιρινές κατασκηνώσεις για τη Μακάμπι Χατζαΐρ στην πόλη Μπεζπράβι.

Από το 1939 είχε επιστρέψει στην Πράγα και τον Οκτώβριο κατάφερε να φυγαδεύσει μια ομάδα δεκαοχτώ παιδιών 12-14 ετών στη Δανία απ’ όπου τον επόμενο χρόνο μετανάστευσαν στην Παλαιστίνη.

Έτσι, όλοι τους επέζησαν από το Ολοκαύτωμα. Το 1940 οι Ναζί είχαν κατακτήσει την Τσεχοσλοβακία και είχαν επιβάλει απαγορεύσεις στους Εβραίους. Ένα γήπεδο στην περιοχή Hagibor, στο προάστιο Strasnice της Πράγας έγινε το βασίλειο του Χιρς. Εκεί έκανε γυμναστική σε παιδιά Εβραίων και οργάνωσε αγώνες ποδοσφαίρου, αγώνες στίβου, προπονήσεις ακόμα και ομάδες μελέτης.

Ο Χιρς από το Τερέζιενσταντ στο Άουσβιτς

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Σαν σήμερα: Ο αγώνας και οι φυλακισμένοι που ο Τζον Λένον απελευθέρωσε κρυφά

Το Τερέζιενσταντ ή Τερεζίν, βόρεια της Πράγας ήταν το στρατόπεδο στο οποίο οι Γερμανοί έστειλαν τον Δεκέμβριο του 1941 τον  Χιρς μαζί με χιλιάδες ακόμα Εβραίους. Η πορεία ήταν προδιαγεγραμμένη. Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1943 με διάφορες δικαιολογίες και αντιμέτωπος με τον προσωπικό εξευτελισμό του από τους Ναζί, λόγω της ομοφυλοφιλίας του, κατάφερνε μα αυτοθυσία να γλιτώνει παιδιά από την μετακίνησή του σε στρατόπεδα θανάτου. Εκείνο τον μήνα δεν τα κατάφερε. Πολλά παιδιά, αλλά και ο ίδιος μεταφέρθηκαν στο Άουσβιτς.

Για την ακρίβεια στο Άουσβιτς ΙΙ Μπίρκεναου, το στρατόπεδο εξόντωσης, όπου δολοφονήθηκαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι, κυρίως Εβραίοι και Ρομά. Ο Χιρς συνέχισε να δουλεύει με τα παιδιά. Μάζευε φαγητό από όλους τους κρατούμενους για την καλύτερη σίτισή τους, τους έκανε μάθημα και καθημερινή γυμναστική. Ακόμα και πολιτιστικές δραστηριότητες για να ξεχνιούνται. Μέχρι θεατρικό θίασο είχε φτιάξει.

«Περνούσαμε κάθε μέρα κάνοντας αθλήματα και παιχνίδια και τραγουδώντας», λέει η Ντίτα Κράους, που επέζησε στο Άουσβιτς και γνώριζε τον Χιρς από την Πράγα και το Τερέζιενσταντ, στο ντοκιμαντέρ του Ρούμπι Γκατ το 2017 «Dear Fredy».

Η συντομογραφία «SB»

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Σαν σήμερα: Η μανιάτισσα Μις Ευρώπη που παραβίασε το άβατον του Αγίου Όρους

Ο Χιρς ήταν μέρος της πρώτη αποστολής Εβραίων από το Theresienstadt στο Άουσβιτς. Ακολούθησαν αυτές -μετά τον Σεπτέμβριο του 1943-, τον Δεκέμβριο του 1943 και τον Μάιο του 1944. Η μοίρα των μελών της πρώτης αποστολής έμοιαζε διαφορετική από των άλλων δύο. Το 90% των αποστολών του Δεκεμβρίου του 1943 και του Μαΐου του 1944 οδηγήθηκαν απευθείας στους θαλάμους αερίων.

Αντίθετα ο Χιρς και οι υπόλοιποι μεταφέρθηκαν σε έναν άδειο καταυλισμό που μόλις είχε χτιστεί. Αυτό το στρατόπεδο, το οποίο ονομαζόταν «BIIb», αναφερόταν από όλους ως Familienlager (οικογενειακό στρατόπεδο). Δεν ξυρίστηκαν τα κεφάλια τους, δεν αναγκάστηκαν να φορούν ριγέ στολές κρατουμένων. Οι άνδρες και οι γυναίκες ζούσαν σε χωριστά τετράγωνα, αλλά μπορούσαν ακόμα να συναντηθούν, σε αντίθεση με άλλα μέρη του Άουσβιτς, όπου άντρες και γυναίκες χωρίζονταν με συρματοπλέγματα. Αυτό που δεν ήξεραν αυτοί οι κρατούμενοι –αλλά που έγινε σαφές από τις μαρτυρίες των επιζώντων– ήταν ότι, στις καρτέλες τους η συντομογραφία «SB» που εμφανιζόταν δίπλα στα ονόματά τους σήμαινε «Sonderbehandlung», δηλαδή «ειδική μεταχείριση». Οι Ναζί ήξεραν ότι επρόκειτο να οδηγηθούν στους θαλάμους αερίων σε έξι μήνες.

Σχέδιο εξαπάτησης των Ναζί

Για πολλά χρόνια, η στάση των Ναζί απέναντι στους συγκεκριμένους κρατούμενους αποτελούσε ένα μεγάλο μυστήριο. Αυτό λύθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1960, όταν ο ιστορικός Dov Kulka ανακάλυψε έγγραφα από το Κεντρικό Γραφείο Ασφαλείας του Ράιχ. Οι Ναζί ήθελαν να είναι έτοιμοι για το ενδεχόμενο μια αντιπροσωπεία του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού που επρόκειτο να επισκεφθεί το Theresienstadt να ζητήσει να μεταβεί και στο Άουσβιτς. Οι κρατούμενοι έζησαν περισσότερο εν αναμονή αυτής της πιθανότητας. Ήταν μέρος του σχεδίου εξαπάτησης των Ναζί για να διαψευστούν οι φήμες για όσα γίνονταν στο Άουσβιτς.

Μια «φούσκα» για τα παιδιά

Ο Φρέντι Χιρς και τα παιδιά ζούσαν στο μπλοκ 31 του Άουσβιτς. Ο Hirsch κατάφερε να δημιουργήσει κάτι σαν προστατευτική φούσκα για εκατοντάδες παιδιά στη μέση του στρατοπέδου του θανάτου. Η σίτιση και οι κανόνες υγιεινής, σύμφωνα με τους επιζώντες, ήταν ο λόγος που σε αντίθεση με άλλα στρατόπεδα, πολλά παιδιά τα κατάφεραν και βγήκαν ζωντανά από την κόλαση του Άουσβιτς. Για όλα αυτά υπεύθυνος ήταν ο Χιρς. Σε έξι μήνες, το 1/4 των κρατουμένων είχε πεθάνει από τις κακουχίες. Κανένα όμως παιδί.

Στο βιβλίο του Ισπανού, Αντόνιο Ιτούρμπε, «Η βιβλιοθηκάριος του Άουσβιτς» (Εκδόσεις Κλειδάριθμος) διαβάζουμε για την  έφηβη Ντίτα Κράους, η οποία με τους γονείς της μεταφέρεται από το γκέτο των Εβραίων της Τερεζίν στην Πράγα στο στρατόπεδο Άουσβιτς-Μπιρκενάου. Η Ντίτα Κράους «πάνω απ’ όλα, θυμάται τον Φρέντι Χιρς, τον αρχηγό του παιδικού μπλοκ 31. Στη μαύρη λάσπη του Άουσβιτς που καταπίνει τα πάντα, ο Φρέντι Χιρς έκτισε μυστικά ένα σχολείο. Οι Ναζί δεν το ξέρουν. Όπως δεν γνωρίζουν και την ύπαρξη της μικρότερης, κρυμμένης και παράνομης δημόσιας βιβλιοθήκης που υπήρξε ποτέ. Περιλαμβάνει έξι «ομιλούντα» βιβλία και οχτώ τυπωμένα. Τα τελευταία, η νεαρή Ντίτα τα κρύβει κάτω από το φόρεμά της με κίνδυνο της ζωής της».  

Το μυστήριο του θανάτου του Χιρς

Το Μάρτιο του 1944 κυκλοφόρησε η φήμη ότι οι Ναζί είχαν αποφασίσει να στείλουν στους θαλάμους αερίου όσους είχαν μεταφερθεί τον Σεπτέμβριο του 1943 στο Άουσβιτς. Στις 7 Μαρτίου, όλοι οι κρατούμενοι από τη μεταφορά του Σεπτεμβρίου, εκτός από αυτούς που βρίσκονταν στο νοσοκομείο, μεταφέρθηκαν σε άλλο, κοντινό στρατόπεδο κράτησης. Ανάμεσά τους ήταν και ο Χιρς. Πριν από αυτό, αποχαιρέτησε κάποιους φίλους στο νοσοκομείο και ζήτησε να στείλουν χαιρετισμούς στους φίλους του στην Παλαιστίνη. Την επόμενη μέρα, μια φήμη έφτασε στον οικογενειακό καταυλισμό ότι ο Χιρς δεν ένιωθε καλά. Το τι συνέβη εκείνη την ημέρα και οι συνθήκες του θανάτου του παραμένουν ασαφείς.

Στο ντοκιμαντέρ του Claude Lanzmann «Shoah» (1985), ο επιζών του Άουσβιτς Rudolf Vrba, ένας από τους λίγους ανθρώπους που κατάφεραν να δραπετεύσουν από το στρατόπεδο, λέει ότι ήταν αυτός που είπε στον Hirsch για την επικείμενη εκκαθάριση. Λέει επίσης ότι ο Χιρς κλήθηκε να ηγηθεί μιας εξέγερσης κρατουμένων. Ζήτησε μια ώρα για να σκεφτεί και στη συνέχεια αυτοκτόνησε καταπίνοντας χάπια Luminal (φαινοβαρβιτάλη).

Αλλά υπάρχει μια άλλη θεωρία, που βασίζεται στη μαρτυρία του επιζώντος του Άουσβιτς, Ότα Κράους. Ο Kraus, συγγραφέας, ο οποίος πέθανε στο Ισραήλ το 2000, υποστήριξε ότι ο Χιρς πέθανε από υπερβολική δόση Luminal που του έδωσαν Εβραίοι γιατροί στο στρατόπεδο. Ανέφερε ότι του το είπε ο Ludwig Sand, ο οποίος ήταν φαρμακοποιός στο Άουσβιτς και ήταν αυτός που έδωσε στον Hirsch τα φάρμακα. Του το είπε σε ένα συνέδριο στην Πράγα το 1989. Ο Χιρς είχε ζητήσει ένα ηρεμιστικό αλλά οι γιατροί του έδωσαν υπερβολικά πολλά προκειμένου να τον κοιμίσουν. Οι Ναζί τους είχαν υποσχεθεί ότι θα ζήσουν αν δεν γινόταν εξέγερση. Μια ομάδα 22 γιατρών και νοσοκόμων όντως επέζησαν. Αρκετοί επιζώντες κατέθεσαν ότι το όνομα του Χιρς ήταν επίσης στη συγκεκριμένη λίστα.

Στους θαλάμους αερίων 3.792 κρατούμενοι και μια κρυμμένη ιστορία

Τη νύχτα της 8ης Μαρτίου 1944, ακριβώς έξι μήνες μετά την άφιξή τους στο Άουσβιτς, 3.792 κρατούμενοι από τη μεταφορά του Σεπτεμβρίου δολοφονήθηκαν στους θαλάμους αερίων. Ο θάνατος του Χιρς καταγράφεται την ίδια ημέρα, αλλά όχι στους θαλάμους αερίων. Για πολλά χρόνια η κομουνιστική Τσεχοσλοβακία, αλλά και το Ισραήλ έκρυβαν την ιστορία του. Οι ιστορικοί εκτιμούν ότι αυτό συνέβη για δύο λόγους. Ο ένας είναι ότι παραμένει ασαφές αν αυτοκτόνησε ή συνέβη κάτι άλλο. Ο άλλος, ότι ήταν ομοφυλόφιλος. Γι’ αυτό ήταν μια καλά κρυμμένη ιστορία. Πλέον δεν είναι κρυμμένη.

(Με πληροφορίες κυρίως από κείμενο της Michal Aharony για την εφημερίδα Haaretz

Οι φωτογραφίες του Φρέντι Χιρς είναι από το ερευνητικό και εκπαιδευτικό ίδρυμα Beit Terezin ή Beit Theresienstadt, ένα μουσείο μνήμης για τα θύματα των διώξεων της Ναζιστικής Γερμανίας στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Theresienstadt).

Η μεγάλη ανατροπή

2017: Η Barcelona σημειώνει την μεγαλύτερη ανατροπή στην ιστορία των ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου όταν κερδίζει με 6-1 την Paris Saint Germain στον δεύτερο αγώνα των προημιτελικών του Champions League ανατρέποντας το 4-0 του πρώτου αγώνα.

2015: Πεθαίνει από καρκίνο σε ηλικία 70 ετών ο δημοσιογράφος Βαγγέλης Αλυσανδράτος που για τρεις δεκαετίες κάλυψε το ρεπορτάζ του Παναθηναϊκού για την “Αθλητική Ηχώ”, ενώ διετέλεσε υπεύθυνος Τύπου της ΠΑΕ Παναθηναϊκός.

2015: Η Ελλάδα κερδίζει 2 αργυρά μετάλλια την τελευταία ημέρα του Πανευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Κλειστού Στίβου που διεξάγεται στην Πράγα, με τον Αντώνη Μάστορα στο ύψος (2.31 με ατομικό ρεκόρ) και την Κατερίνα Στεφανίδη στο επί κοντώ (4.75).

2014: Ο Κώστας Φιλιππίδης κερδίζει το χρυσό μετάλλιο στο άλμα επί κοντώ με ατομικό ρεκόρ 5.80μ. στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα κλειστού στίβου, στο Σόποτ της Πολωνίας.

2002: Κυκλοφορεί το πρώτο φύλλο της αθλητικής εφημερίδας ”Goalnews” με επικεφαλής τον δημιουργό του ”Sportime” Χάρη Ξύδη

2001: Δύτες ανασύρουν από το βυθό της λίμνης Coniston της Cumbria τα συντρίμμια του σκάφους του Donald Campbell, που σκοτώθηκε το 1967 επιχειρώντας να σπάσει το ρεκόρ ταχύτητας στο νερό.

1999:  Πεθαίνει ο Joe Di Maggio σε ηλικία 84 ετών. Ο 9 φορές πρωταθλητής σε World Series είχε υποβληθεί σε εγχείρηση για καρκίνο στους πνεύμονες τον Οκτώβριο.

1994: Είναι η πρώτη φορά που δύο συμπαίκτες, ο Pete Myers και ο Scottie Pipen των Chicago Bulls, σημειώνουν 4ποντα (τρίποντο που συνοδεύεται από εύστοχο σουτ από φάουλ) στον ίδιο αγώνα, στη νίκη των ”ταύρων” επί των Atlanta Hawks με 116-95.

1991: Ο τερματοφύλακας της Ατλέτικο Μαδρίτης Abel Resino κάνει νέο παγκόσμιο ρεκόρ όταν δεν δέχεται γκολ για 1.274 λεπτά.

1986: Η Martina Navratilova γίνεται η πρώτη τενίστρια που κερδίζει περισσότερα από 10 εκατομμύρια δολάρια σε τουρνουά τένις. Ακόμα κατέχει το ρεκόρ κερδών σε μια χρονιά με 2.173.556 δολάρια το 1984.

Ο «αγώνας του αιώνα»

1971: Στο Madison Square Garden της Νέας Υόρκης γίνεται ο «αγώνας του αιώνα» μεταξύ των Muhammad Ali και του Joe Frazier έναντι αμοιβής 2.5 εκατ. δολαρίων. Στο 15ο γύρο ο Frazier ρίχνει τον Ali στο καναβάτσο και ανακηρύσσεται νικητής με ομόφωνη απόφαση που προσβάλλει ο Ali στο Ανώτατο Δικαστήριο και ανακηρύσσεται αυτός νικητής.

1963: Ένας νεκρός και 10 τραυματίες από επεισόδια στη Βραζιλία όταν οπαδοί της Σάο Πάολο κατηγορούν τον Πελέ ότι πέτυχε τα 5 γκολ της Σάντος χρησιμοποιώντας μαύρη μαγεία.

1954: Οι Milwaukee Hawks κερδίζουν τους Baltimore Bullets δύο φορές με 64-54 και 65-54 στο μοναδικό doubleheader στην ιστορία του ΝΒΑ.

1942: Ο Κουβανός σκακιστής Jose Raul Capablanca, παγκόσμιος πρωταθλητής από το 1921 μέχρι το 1927 και ένας από τους μεγαλύτερους παίκτες στην ιστορία, πεθαίνει στη Νέα Υόρκη σε ηλικία 53 ετών.

1917: Ο Ferdinard von Zeppelin, γνωστός και σαν Βαρώνος Zeppelin, πεθαίνει σε ηλικία 79 ετών. Ήταν κατασκευαστής αερόπλοιων και ιδρυτής της εταιρείας Zeppelin Airship.

1910: Η Γαλλίδα βαρώνη Raymonde de Laroche γίνεται η πρώτη γυναίκα που βγάζει δίπλωμα πιλότου.

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News