Γιόνι Μίρα: Ο πρώτος Φινλανδός ολυμπιονίκης του ακοντισμού αποδείχθηκε... απατεώνας

Υπάρχει άραγε κανείς που να ακούει τη λέξη «ακοντισμός» και να μην πηγαίνει το μυαλό του στη Φινλανδία; Είναι κάτι παρόμοιο με την Κένυα στα 3.000 μέτρα στιπλ ή την Τζαμάικα στα σπριντ.

Έχουν περάσει βέβαια αρκετά χρόνια από το τελευταίο χρυσό μετάλλιο Φινλανδού ακοντιστή σε Ολυμπιακούς Αγώνες ή Παγκόσμιο Πρωτάθλημα (το κέρδισε το 2007 ο σπουδαίος Τέρο Πιτκαμάκι) αλλά η παράδοση καλά κρατεί από την εμφάνιση του αγωνίσματος, στα τέλη του 19ου αιώνα και εδραιώθηκε στις αρχές του 20ού με πρωταγωνιστή τον Γιόνι Μίρα.

Αυτός ήταν ο πρώτος Φινλανδός χρυσός ολυμπιονίκης, το 1920 στην Αμβέρσα και μάλιστα με βολή στα 65.78 μ. που συνιστούσε νέο ολυμπιακό ρεκόρ. Τότε μάλιστα στο βάθρο ανέβηκαν άλλοι δύο συμπατριώτες του, ο Ούρο Πέλτονεν (63.60,5 μ.) και ο Πάαβο Γιόχανσον (63.09,5 μ.). Απ’ τους τρεις, όμως, μόνο ο Μίρα έδωσε το «παρών» και στους επόμενους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι και στις 6 Ιουλίου 1924 κέρδισε ξανά το χρυσό μετάλλιο με βολή στα 62.96 μ.

Ήταν ο πρώτος σταρ της Φινλανδίας στο εθνικό της αγώνισμα στον στίβο, αλλά και μία αμφιλεγόμενη προσωπικότητα. Η φυγή του για το Σαν Φρανσίσκο των ΗΠΑ, σχεδόν αμέσως μετά τη δεύτερη ολυμπιακή νίκη του στην πρωτεύουσα της Γαλλίας, προκάλεσε απορίες. Και πολύ σύντομα αποδείχθηκε ότι το κίνητρο δεν ήταν αθώο.

Ο Μίρα εργαζόταν από νεαρός ως υπάλληλος στο κατάστημα μιας τράπεζας της πόλης του, του Σαβιτάιπαλε. Ήταν τόσο καλός, μάλιστα, που πολύ πριν το 1924 είχε ανέλθει ήδη στο πόστο του διευθυντή. Όταν όμως έριξε μαύρη πέτρα πίσω του κι έφυγε για την Αμερική, πραγματοποιήθηκε έλεγχος στα ταμεία της τράπεζας και διαπιστώθηκε ότι πολλές χιλιάδες μάρκα είχαν κάνει φτερά!

Την αποκάλυψη έκαναν οι δημοσιογράφοι Άντι Άρπονεν και Σέπο Χάκουλι, συγγραφείς της βιογραφίας του Μίρα που κυκλοφόρησε το 2001 με τίτλο «Sankari vai Κonna» («Ήρωας ή Απατεώνας;»). Από τις παράνομες δραστηριότητες του ολυμπιονίκη επλήγησαν τα συμφέροντα πολλών τοπικών επιχειρήσεων, που έκλεισαν και άφησαν πολλούς εργαζόμενους χωρίς δουλειά. Η πραγματική ζημιά υπολογίζεται ότι έφτασε το ένα εκατομμύριο φινλανδικά μάρκα (ποσό που είναι αδύνατο να υπολογιστεί επακριβώς σε σημερινή αξία, σίγουρα όμως ήταν τεράστιο, αν αναλογιστούμε ότι το 2002 ένα ευρώ ισοδυναμούσε με σχεδόν έξι μάρκα)!

Ο Μίρα συνέχισε τη ζωή του στο Σαν Φρανσίσκο χωρίς να κρύβεται και για μερικά χρόνια ακόμα μετείχε κανονικά σε αγώνες. Τον Σεπτέμβριο του 1925, μάλιστα, βελτίωσε το παγκόσμιο ρεκόρ με βολή στα 68.55 μ., το οποίο όμως δεν αναγνωρίστηκε επειδή το ακόντιο κι ο αγώνας δεν πληρούσαν κάποιες προδιαγραφές. Αργότερα εργάστηκε ως προπονητής και πιστώνεται την ανακάλυψη κάποιων ασκήσεων ενδυνάμωσης που χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα.

Παραλίγο να σκοτωθεί πριν το πρώτο χρυσό!

Ο Γιόνι Μίρα γεννήθηκε στις 13 Ιουλίου 1892 στο Σαβιτάιπαλε, μια πόλη της Νότιας Καρελίας πολύ κοντά στα σημερινά σύνορα με τη Ρωσία. H Φινλανδία δεν ήταν ακόμα ανεξάρτητο κράτος, παρά μία αυτόνομη πολιτεία της Ρωσικής Αυτοκρατορίας.

Η χώρα βέβαια έγινε δεκτή στους κόλπους της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής το 1907, όμως στις πρώτες της ολυμπιακές συμμετοχές, το 1908 στο Λονδίνο και το 1912 στη Στοκχόλμη, οι αθλητές της αγωνιζόταν κάτω απ’ τη ρωσική σημαία. Στη δεύτερη διοργάνωση έκανε το ντεμπούτο του και ο Μίρα καταλαμβάνοντας την όγδοη θέση στον ακοντισμό με καλύτερη βολή στα 51.33 μ. (αρχικά είχε προγραμματίσει να κατέβει και στο πένταθλο, αλλά αυτό δεν συνέβη). Τότε κέρδισε το πρώτο μετάλλιο για τη Φινλανδία ο Γιούλιους Σααρίστο, ο οποίος κατετάγη δεύτερος με 58.66 μ.

Μεσολάβησε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος (1914-18) λίγο πριν το τέλος του οποίου η Φινλανδία κέρδισε την ανεξαρτησία της απ’ τους Ρώσους. Ο Μίρα βίωσε στο πετσί του όλες αυτές τις δύσκολες καταστάσεις (το 1918 ξέσπασε και εμφύλιος πόλεμος στην πατρίδα του), αλλά μέχρι το 1920 που διεξήχθησαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αμβέρσας ήταν ώριμος ακοντιστής και φαβορί για το χρυσό μετάλλιο. Το 1919, μάλιστα, είχε σημειώσει και παγκόσμιο ρεκόρ με 66.10 μ.

Ένα ατυχές συμβάν, όμως, λίγο έλειψε όχι μόνο να κόψει την πορεία του προς το ψηλότερο σκαλί του βάθρου, αλλά και το νήμα της ίδιας του της ζωής! Πριν την έναρξη του αγώνα της 15ης Αυγούστου 1920, ο Αμερικανός Τζέιμς Λίνκολν έκανε μια δοκιμαστική βολή που δεν πήγε και τόσο καλά, με συνέπεια το ακόντιό του να πέσει πάνω στον Μίρα, ο οποίος ήταν ξαπλωμένος στο χορτάρι του σταδίου!

Το μοιραίο αποφεύχθηκε για λίγα εκατοστά. Το ακόντιο τραυμάτισε επιπόλαια τον Φινλανδό παγκόσμιο ρέκορντμαν λίγο πάνω απ’ τον αριστερό του αγκώνα κι εκείνος, ως δεξιόχειρας, έσφιξε τα δόντια και πήρε μέρος στον αγώνα. Μπήκε ως τρίτος με 60.63 μ. στην πρώτη τριάδα αθλητών που απέκτησαν δικαίωμα για άλλες τρεις βολές (έτσι ήταν τότε το σύστημα) και σε μία από αυτές κατάφερε να ρίξει το ακόντιό του στα 65.78 μ. και να κερδίσει το χρυσό μετάλλιο.

Το 1924 το σύστημα διεξαγωγής έμοιαζε περισσότερο με το σημερινό. Υπήρχε κανονικός προκριματικός σε δύο γκρουπ, όμως προκρίνονταν μόνο οι έξι καλύτεροι, που είχαν δικαίωμα μόνο για τρεις βολές στον τελικό. Ο Μίρα επικράτησε εύκολα, ρίχνοντας το ακόντιο δύο μέτρα πιο μακριά από τον δεύτερο, τον Σουηδό Γκούναρ Λίντστρεμ (62.96 μ. έναντι 60.92 μ.).

Ήταν πια ένας ήρωας για την πατρίδα του, σχεδόν ισάξιος με τον μυθικό δρομέα Πάαβο Νούρμι που κέρδισε πέντε χρυσά μετάλλια τις μέρες που ακολούθησαν στο Παρίσι. Όμως, το οικονομικό σκάνδαλο που δεν είχε ακόμα αποκαλυφθεί και στάθηκε αιτία για τη φυγή του στις ΗΠΑ, πλήγωσε την υστεροφημία του. Ο Μίρα δεν επέστρεψε ποτέ στη Φινλανδία, ούτε καν για διακοπές και πέθανε στο Σαν Φρανσίσκο στις 22 Ιανουαρίου 1955, σε ηλικία 62 ετών.

Η περίεργη ιστορία του αποτελεί ακόμα θέμα συζήτησης στην πατρίδα του και μάλιστα το 2016 ανέβηκε θεατρική παράσταση με θέμα τη ζωή του εντός και εκτός στίβου, με τον δημοφιλή ηθοποιό Τούρο Μάρτιλα να τον υποδύεται. Οι Φινλανδοί, ωστόσο, έχουν τιμήσει τη μνήμη του για τις αθλητικές επιτυχίες του με την ανέγερση ενός μνημείου στο Σαβιτάιπαλε.

Πηγές: olympedia.org (Jonni Myyrä), Wikipedia, olympics.com, worldathletics.org.

Άλλα γεγονότα στην Ελλάδα και τον κόσμο στις 6 Ιουλίου

2018: Το Βέλγιο νικά με 2-1 τη Βραζιλία και προκρίνεται στους «4» του Παγκοσμίου Κυπέλλου της Ρωσίας. Οι «Κόκκινοι Διάβολοι» ανοίγουν το σκορ στο 13′ με αυτογκόλ του Φερναντίνιο και στο 31′ πετυχαίνουν και δεύτερο τέρμα με τον Ντε Μπρόινε. Η «Σελεσάο» μειώνει στο 76′ με τον Ρενάτο Αουγκούστο. Αντίπαλος του Βελγίου στον ημιτελικό θα είναι η Γαλλία, η οποία είχε νικήσει νωρίτερα την Ουρουγουάη με 2-0 (40′ Βαράν, 61′ Γκριεζμάν).

2014: Ο Νόβακ Τζόκοβιτς νικά στον τελικό του Γουίμπλεντον τον Ρότζερ Φέντερερ με 3-2 σετ (6-7, 6-4, 7-6, 5-7, 6-4) και κατακτά το τρόπαιο για δεύτερη φορά.

2010: Η Ολλανδία προκρίνεται στον τελικό Παγκοσμίου Κυπέλλου της Νοτίου Αφρικής, αφού νικά με 3-2 την Ουρουγουάη στον συναρπαστικό πρώτο ημιτελικό στο Κέιπ Τάουν (18′ Φαν Μπρόνκχορστ, 70′ Σνέιντερ, 73′ Ρόμπεν/41′ Φορλάν, 90’+2 Περέιρα).

2008: Ο Ράφαελ Ναδάλ κερδίζει τον παρθενικό του τίτλο στο Γουίμπλεντον νικώντας τον Ρότζερ Φέντερερ με 3-2 σετ (6–4, 6–4, 6–7, 6–7, 9–7). Ο τελικός διαρκεί 4 ώρες και 48 λεπτά και είναι ο μεγαλύτερος σε διάρκεια στην ιστορία του τουρνουά (ρεκόρ που θα σπάσει το 2019). Ο Ναδάλ γίνεται ο πρώτος τενίστας που κατακτά την ίδια χρονιά το Ρολάν Γκαρός και το Γουίμπλεντον μετά τον Μπιορν Μποργκ το 1980, αλλά και ο πρώτος Ισπανός που κερδίζει το λονδρέζικο γκραν σλαμ μετά τον Μανουέλ Σαντάνα το 1966. Όσο για τον Φέντερερ, αποτυγχάνει να κερδίσει το Γουίμπλεντον για έκτη διαδοχική χρονιά και να σπάσει το ρεκόρ που πρώτος σημείωσε ο Μποργκ στην Open Era.

2007: Οι Ολυμπιακοί Αγώνες Νέων (14-18 ετών) γίνονται πραγματικότητα. Κατά την διάρκεια της 119ης Συνόδου στην πόλη της Γουατεμάλας, τα μέλη της ΔΟΕ εγκρίνουν τη διοργάνωση των Θερινών Αγώνων το 2010 και των Χειμερινών το 2012.

2003: Ο 21χρονος Ρότζερ Φέντερερ, κατακτά το Γουίμπλεντον νικώντας με 3-0 σετ τον έμπειρο Ελληνοαυστραλό, Μαρκ Φιλιππούση (7-6, 6-2, 7-6). Πρόκειται για τον παρθενικό γκραν σλαμ τίτλο του Ελβετού τενίστα, από τους 20 συνολικά που θα κέρδιζε στην πλούσια καριέρα του.

1999: Ο Άγιαξ αποκτά τον Νίκο Μαχλά από τη Φίτεσε δαπανώντας 5,2 δισ. δρχ., ποσό-ρεκόρ για τη μεταγραφή Έλληνα ποδοσφαιριστή.

1988: Ο Λάγιος Ντέταρι απαντά καταφατικά στην πρόταση του Γιώργου Κοσκωτά να μεταγραφεί στον Ολυμπιακό με παγκόσμιο ρεκόρ κόστους μεταγραφής (1,4 δισ. δρχ.).

1986: Ο 18χρονος Μπόρις Μπέκερ κατακτά το Γουίμπλεντον για δεύτερη σερί χρονιά, νικώντας στον τελικό τον Ιβάν Λεντλ με 3-0 σετ (6-4, 6-3, 7-5).

1985: Η Μαρτίνα Ναβρατίλοβα κατακτά τον τέταρτο συνεχόμενο τίτλο της στο Γουίμπλεντον, όταν νικά στον τελικό την Κρις Έβερτ-Λόιντ με 2-1 σετ (4-6, 6-3, 6-2).

1974: Η Πολωνία κατακτά την τρίτη θέση στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Δυτικής Γερμανίας, χάρη στη νίκη της με 1-0 επί της Βραζιλίας στον μικρό τελικό. Σκόρερ είναι ο Γκζέγκοζ Λάτο, ο οποίος φτάνει τα επτά τέρματα στη διοργάνωση και αναδεικνύεται πρώτος σκόρερ.

1973: H Μπίλι Τζιν Κινγκ νικά την Κρις Έβερτ-Λόιντ με 2-0 σετ (6-0, 7-5) στον πρώτο τελικό μεταξύ Aμερικανίδων στο Γουίμπλεντον.

1969: Ο Παναθηναϊκός νικά με 1-0 τον Πανιώνιο με γκολ του Δομάζου στο 18’ και προκρίνεται στον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδας. Ο σκόρερ του «τριφυλλιού» αποβάλλεται στο 45’ μαζί με τον Χάιτα για διαπληκτισμό, ωστόσο δεν θα τιμωρηθεί ενόψει του τελικού στον οποίο θα βρει αντίπαλο τον Ολυμπιακό (ο οποίος νικά 4-3 τον Εθνικό στην παράταση).

1967: Ο Παναθηναϊκός κατακτά το Κύπελλο Ελλάδας νικώντας στον τελικό τον Πανιώνιο με 1-0, χάρη σε γκολ του Χάρη Γραμμού στο 56ο λεπτό. Ιστορική έχει μείνει και η χαμένη ευκαιρία των «κυανέρυθρων» στο 87’, με τον Αχιλλέα Αθανασούλα να σουτάρει άστοχα προ κενής εστίας. Πρόκειται για τη χρονιά κατά την οποία ο Γιουγκοσλάβος προπονητής, Στέπαν Μπόμπεκ, επιχείρησε την περίφημη «ανανέωση», ερχόμενος σε ρήξη με πολλούς βασικούς παίκτες.

1960: Αρχίζει στη Γαλλία η τελική φάση του 1ου Κυπέλλου Εθνών Ευρώπης, του γνωστού μας σήμερα ως Euro, με τη συμμετοχή τεσσάρων ομάδων. Στον πρώτο ημιτελικό που φιλοξενείται στο Παρίσι, η Γιουγκοσλαβία νικά με 5-4 τη γηπεδούχο Γαλλία ανατρέποντας το εις βάρος της 4-2 στο τελευταίο δεκαπεντάλεπτο (11’ Γκάλιτς, 55’ Ζάνετιτς, 75’ Κνεζ, 78’, 79’ Γέρκοβιτς/12’ Βενσάν, 43’, 62’ Ετ, 53’ Βισνιεσκί). Και στον δεύτερο, στη Μασσαλία, η Σοβιετική Ένωση συντρίβει με 3-0 την Τσεχοσλοβακία (34’, 56’ Ιβάνοφ, 66’ Πονεντέλνικ).

1957: Η Άλθια Γκίμπσον γίνεται η πρώτη μαύρη τενίστρια που κατακτά το Γουίμπλεντον. Στον τελικό επικρατεί της Ντάρλεν Χαρτ με 2-0 σετ (6-3, 6-2).

1933: Διεξάγεται στο Σικάγο το πρώτο All-Star Game του μπέιζμπολ, με τη μικτή της American League να νικά εκείνη της National League με 4-2. Ο Μπέιμπ Ρουθ σημειώνει το πρώτο home run.

1912: Ο Αμερικανός Ντόναλντ Λίπινκοτ αναγνωρίζεται ως πρώτος κάτοχος του παγκοσμίου ρεκόρ των 100 μέτρων, όταν καταφέρνει να κάνει τον καλύτερο χρόνο (10.60) στις προκριματικές σειρές του αγωνίσματος στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Στοκχόλμης.

1907: Εγκαινιάζεται το Brooklands, η πρώτη τεχνητή πίστα αυτοκινήτων στον κόσμο, η οποία κατασκευάζεται ύστερα από την απαγόρευση των αγώνων στους δρόμους της Βρετανίας.

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News