Άντονι Νέστι: Κέρδισε χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο και το Σουρινάμ τον έκανε... νόμισμα

Τόσο μεγάλη ήταν η έκπληξη που προκάλεσε η νίκη του Άντονι Νέστι στον τελικό των 100 μέτρων πεταλούδα στις 21 Σεπτεμβρίου 1988, στο πλαίσιο των Ολυμπιακών Αγώνων της Σεούλ, που ξάφνιασε ακόμα και τον Φίλιππα Συρίγο που έκανε την περιγραφή για την ΕΡΤ.

Ο αξέχαστος σπορτκάστερ είχε καταγράψει «χιλιόμετρα» μεταδόσεων σε αγώνες κολύμβησης, αλλά εκείνη τη στιγμή θεώρησε (και το είπε στον «αέρα») ότι είχε γίνει λάθος! Οι αισθητήρες αφής, όμως, δεν ήταν δυνατόν να δώσουν εσφαλμένο αποτέλεσμα. Απλώς, ο Συρίγος είχε επικεντρωμένη την προσοχή του στο μεγάλο φαβορί του αγώνα, τον Αμερικανό Ματ Μπιόντι και δευτερευόντως στον Βρετανό Άντι Τζέιμσον και τον Δυτικογερμανό (χρυσό ολυμπιονίκη του 1984), Μίχαελ Γκρος, που ήταν οι σημαντικότεροι αντίπαλοί του.

Δεν πρόσεξε, λοιπόν, στον τρίτο διάδρομο τον κολυμβητή από το Σουρινάμ, ο οποίος κάλυψε ταχύτατα τη διαφορά από τον Μπιόντι στα τελευταία μέτρα και με μία άψογα συγχρονισμένη «χεριά» άγγιξε οριακά πρώτος την πλάκα του τερματισμού σε χρόνο 53.00 που συνιστούσε νέο ολυμπιακό ρεκόρ! Ο Αμερικανός, ο οποίος είχε χάσει από την προηγούμενη ημέρα τον μεγάλο στόχο των επτά χρυσών μεταλλίων του Μαρκ Σπιτς, τερμάτισε σε 53.01.

Ήταν πολύ εύκολο για τον καθένα που έκανε την περιγραφή να την μπερδευτεί σ’ εκείνον τον τελικό – το έπαθε κι ο Αμερικανός τηλεσχολιαστής στο βίντεο που παραθέτουμε από το YouTube. Ο Νέστι είχε γυρίσει πέμπτος ή έκτος στο «πενηντάρι» και ο Μπιόντι φαινόταν να έχει καθαρό προβάδισμα ακόμα και λίγα μέτρα πριν τον τερματισμό. Ωστόσο, ο Αμερικανός υπέπεσε σ’ ένα μοιραίο λάθος. Αντί να κάνει μια τελευταία χεριά, αφέθηκε πολύ νωρίς να «γλιστρήσει» προς τον τερματισμό. Κι αυτό επέτρεψε στον Σουριναμέζο να τον προσπεράσει.

«Θα είχα νικήσει αν είχα αφήσει τα νύχια μου να μακρύνουν», είχε πει με χιούμορ ο Μπιόντι, ο οποίος δεν μπορούσε να πιστέψει τον τρόπο με τον οποίο είχε χάσει. Ο Νέστι, αντίθετα, έπλεε σε πελάγη ευτυχίας, αν και αντικειμενικά η νίκη του δεν συνιστούσε τόσο μεγάλη έκπληξη. Μπορεί να ήταν μόλις 20 ετών, όμως είχε προλάβει ήδη να σημειώσει αρκετές διακρίσεις στα 100 μέτρα πεταλούδα. Και στη Σεούλ, άλλωστε, είχε προκριθεί στον τελικό με τον τρίτο καλύτερο χρόνο, κάτι που έπρεπε να έχει προετοιμάσει τους ειδικούς γι’ αυτό που ερχόταν.

Όλα αυτά, βέβαια, δεν μειώνουν την ιστορικότητα της νίκης του Νέστι. Έγινε ο πρώτος μαύρος αθλητής που κέρδισε χρυσό μετάλλιο σε ατομικό αγώνισμα της κολύμβησης από το 1896 που άρχισαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες, αλλά και ο πρώτος αθλητής από το Σουρινάμ – το οποίο πολλοί δεν γνώριζαν ούτε πού βρισκόταν στον χάρτη – ο οποίος ανέβηκε σε οποιοδήποτε σκαλί του βάθρου στην κορυφαία διοργάνωση.

Ήταν απολύτως λογικό, λοιπόν, για έναν λαό μόλις 350.000 κατοίκων που βρισκόταν μάλιστα σε εμφύλιο πόλεμο, να πέσει… με τα μούτρα σε μια αθλητική επιτυχία που αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης σε όλο τον κόσμο. Το κράτος του Σουρινάμ (που είχε κερδίσει την ανεξαρτησία του από την Ολλανδία μόλις το 1975) τίμησε τον Νέστι τυπώνοντας γραμματόσημα με τη μορφή του και το πήγε ακόμα παραπέρα όταν τοποθέτησε την εικόνα του και στα εθνικά νομίσματα!

Ακόμα και το 2004, όταν το Σουρινάμ αντικατέστησε το φιορίνι με το δολάριο, διατήρησε τη μορφή του ολυμπιονίκη κολυμβητή και στα νέα κέρματα, ενώ έδωσε το όνομά του και στο κλειστό εθνικό γυμναστήριο της πρωτεύουσας Παραμαρίμπο.

Η αθλητική αεροπορική τραγωδία που τον σημάδεψε

Ανάμεσα στις τιμές εθνικού ήρωα που επιφυλάχθηκαν στον πρώτο ολυμπιονίκη του Σουρινάμ, ήταν και η μετονομασία ενός αεροσκάφους του εθνικού αερομεταφορέα σε «Anthony Nesty». Ωστόσο, η κίνηση αυτή δεν αποδείχθηκε γούρικη.

Το Douglas DC-8 που είχε πάρει το όνομα του Νέστι συνετρίβη στις 7 Ιουνίου 1989 την ώρα της προσγείωσης στο αεροδρόμιο του Παραμαρίμπο εξαιτίας ενός λάθους του πιλότου, παρασύροντας στον θάνατο 178 από τους 187 επιβαίνοντες! Κατά τραγική ειρωνεία, μάλιστα, ανάμεσα στους νεκρούς ήταν και δεκατέσσερις Ολλανδοί ποδοσφαιριστές με καταγωγή από το Σουρινάμ, οι οποίοι είχαν προσκληθεί ως μέλη της μικτής ομάδας «Colourful 11» για να δώσουν τρεις φιλικούς αγώνες κόντρα σε ομάδες της χώρας.

Αρχικά, μάλιστα, είχε προγραμματιστεί να συμμετάσχουν στη μικτή και τα μεγάλα αστέρια των «οράνιε» που είχαν στεφθεί πρωταθλητές Ευρώπης το 1988, ο Ρουντ Γκούλιτ και ο Φρανκ Ράικαρντ, όμως η Μίλαν δεν τους έδωσε άδεια να παρευρεθούν. Στη θέση τους ταξίδεψαν λιγότερο γνωστοί ποδοσφαιριστές, ανάμεσα στους οποίους ξεχώριζαν ο 29χρονος αναπληρωματικός τερματοφύλακας του Άγιαξ, Λόιντ Ντούσμπουργκ και ο 20χρονος Βίργκαλ Γιουμάνχαν της Σερκλ Μπριζ, ο οποίος είχε ξεκινήσει την καριέρα του από τις ακαδημίες του «Αίαντα» και συνδεόταν με φιλία με τον γνωστό μας, Ντένις Μπέργκαμπ.

Δύο ακόμα παίκτες του Άγιαξ, ο βασικός γκολκίπερ Στάνλεϊ Μένζο και ο επιθετικός Χένι Μάιερ, είχαν ταξιδέψει νωρίτερα στο Σουρινάμ με άλλη πτήση κι έτσι γλίτωσαν, ενώ ανάμεσα στα θύματα της συντριβής του «Anthony Nesty» ήταν και ο 34χρονος προπονητής, Νικ Στίνστρα. Πρόκειται για τη χειρότερη αεροπορική τραγωδία στην ιστορία της χώρας της Νοτίου Αμερικής.

Δεν είχε εμφανιστεί από το πουθενά

Ο Άντονι Κόνραντ Νέστι (όπως είναι το πλήρες όνομά του) γεννήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 1967 στο Πορτ οφ Σπέιν, την πρωτεύουσα του Τρίνινταντ και Τομπάγκο. Όμως, η επταμελής οικογένειά του μετανάστευσε στο Σουρινάμ όταν ο ίδιος ήταν επτά μηνών.

Έμαθε να κολυμπάει σε ηλικία μόλις πέντε ετών και αργότερα ασχολήθηκε συστηματικά με το άθλημα, έχοντας την καθοδήγηση και της μεγαλύτερης αδελφής του, Πολίν. Από πολύ μικρός σημείωσε διακρίσεις σε εθνικό επίπεδο στην πεταλούδα και το 1983 εκπροσώπησε μαζί με την αδελφή του το Σουρινάμ στους Παναμερικανικούς Αγώνες του Καράκας.

Το 1984, όταν ήταν ακόμα 16 ετών, πήρε μέρος στα 100 μέτρα πεταλούδα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες. Εκεί κατέλαβε την 21η θέση, το ταλέντο του όμως έγινε αντιληπτό από τους Αμερικανούς ειδικούς του αθλήματος, που του πρόσφεραν υποτροφία σε ιδιωτικό κολλέγιο της Φλόριντα. Η κίνηση αυτή ήταν καθοριστική για την αγωνιστική εξέλιξη του Νέστι, μια και στο Σουρινάμ υπήρχε τότε μόνο μία πισίνα ολυμπιακών διαστάσεων.

Η βελτίωση στις επιδόσεις του υπό τις οδηγίες του καταξιωμένου προπονητή, Γκρεγκ Τρόι, έγινε γρήγορα αντιληπτή. Το 1985 κατέρριψε το σχολικό ρεκόρ στις 100 γυάρδες που κατείχε ο κορυφαίος πεταλουδίστας των ΗΠΑ, Πάμπλο Μοράλες και το 1986 κατέλαβε την πέμπτη θέση στα 100 μέτρα πεταλούδα του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος της Μαδρίτης (πίσω από τους Μοράλες, Μπιόντι, Τζέιμσον και Γκρος). Η κορυφαία του διάκριση ήρθε το 1987, όταν κέρδισε το χρυσό μετάλλιο του αγωνίσματος στους Παναμερικανικούς Αγώνες της Ιντιανάπολις, όπου όμως δεν είχαν συμμετάσχει ο Μοράλες κι ο Μπιόντι.

Γι’ αυτό γράψαμε πιο πάνω ότι η νίκη του Νέστι στη Σεούλ δεν συνιστούσε τόσο μεγάλη έκπληξη. Δεν ήταν κάποιος κολυμβητής που είχε έρθει από το «πουθενά», αλλά παρουσίαζε σταθερή βελτίωση και ήταν γνωστός στην πιάτσα. Ίσως να στάθηκε τυχερός, όχι μόνο επειδή ο Μπιόντι έκανε λανθασμένο υπολογισμό στον τερματισμό, αλλά και επειδή απουσίαζε ο Μοράλες, ο οποίος είχε αποτύχει να προκριθεί μέσω των τράιαλς των ΗΠΑ. Ο Σουριναμέζος απέδειξε, όμως, τα επόμενα χρόνια ότι δεν είχε αναδειχθεί τυχαία χρυσός ολυμπιονίκης.

Το 1990 νίκησε τον Μπιόντι στα 100 μέτρα πεταλούδα και στους Αγώνες Καλής Θελήσεως του Σιάτλ, ενώ το 1991 κέρδισε το χρυσό μετάλλιο στο αγώνισμα στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του Περθ, αφήνοντας δεύτερο τον βετεράνο Γκρος και τρίτο τον Σοβιετικό, Βλάντισλαβ Κουλίκοφ. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1992 στη Βαρκελώνη ο Μοράλες επέστρεψε δριμύτερος και ανέβηκε στο ψηλότερο σκαλί του βάθρου, όμως ο Νέστι τον ακολούθησε στο τρίτο.

Το χρυσό και το χάλκινο του Νέστι παραμένουν τα μοναδικά ολυμπιακά μετάλλια που έχει κερδίσει το Σουρινάμ έως και σήμερα. Δεν προκάλεσαν, ωστόσο, έκρηξη ενδιαφέροντος για τον αθλητισμό στη χώρα, η οποία στερείται βασικών υποδομών και παραμένει μικρή σε πληθυσμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2008 στο Πεκίνο, επιλέχθηκε ως σημαιοφόρος του Σουρινάμ στην παρέλαση της Τελετής Έναρξης παρότι είχαν περάσει πολλά χρόνια από την απόσυρσή του από τις πισίνες. Προφανώς κανείς από τους ενεργούς αθλητές της χώρας δεν είχε κριθεί άξιος για αυτήν την τιμή.

Ο Νέστι εξακολουθεί να ζει στην Αμερική, όπου εδώ και αρκετά χρόνια ασκεί το επάγγελμα του προπονητή με μεγάλη επιτυχία. Από τα χέρια του έχουν περάσει κορυφαία σύγχρονα ονόματα του αθλήματος όπως η Κέιτι Λεντέκι και ο Κάλεμπ Ντρέσελ, ενώ στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2024 στο Παρίσι ήταν ο επικεφαλής προπονητής της κολυμβητικής ομάδας των ΗΠΑ.

Πηγές: olympics.com («Anthony Conrad Nesty», «Butterfly star Nesty sparks joy in tiny Suriname»), wikipedia («Anthony Nesty», «Surinam Airways Flight 764»), worldaquatics.com («Anthony Nesty»), ishof.org («Anthony Nesty (SUR)»).

Άλλα γεγονότα στην Ελλάδα και τον κόσμο στις 21 Σεπτεμβρίου

2004: Ο Χρήστος Ταμπαξής κατακτά το ασημένιο μετάλλιο στα 100μ ελεύθερο S1 με 2:56.64 στους Παραολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας.

2003: Ο Νίκος Κακλαμανάκης κατακτά το ασημένιο μετάλλιο στην ιστιοσανίδα Mistral, στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ιστιοπλοΐας που διεξάγεται στην Ισπανία.

2000: Η Χάιντι Αντικατζίδη καταλαμβάνει την 6η θέση στο ιππικό τρίαθλο, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ.

1998: Πεθαίνει σε ηλικία 38 ετών η τρεις φορές χρυσή ολυμπιονίκης του 1988, Φλόρενς Γκρίφιθ-Τζόινερ. Η νεκροψία δείχνει ως αιτία θανάτου την ασφυξία που προήλθε από επιληπτικό επεισόδιο. Η Γκρίφιθ-Τζόινερ παραμένει έως και σήμερα η κάτοχος των παγκοσμίων ρεκόρ στα 100 (10.49) και στα 200 μέτρα (21.34), αγωνίσματα στα οποία είχε πρωτεύσει στη Σεούλ, όπως και στη σκυταλοδρομία 4×100.

1996: Πεθαίνει από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου σε ηλικία μόλις 54 ετών ο Θόδωρος Βαρδινογιάννης. Υπήρξε βασικός χρηματοδότης της ΠΑΕ ΟΦΗ στο μεγαλύτερο διάστημα της δεκαετίας του ’80, γι’ αυτό και ο σύλλογος τον έχει τιμήσει δίνοντας το όνομά του στο γήπεδό του, αλλά και στο προπονητικό κέντρο που κατασκευάστηκε με δικά του χρήματα.

1995: Η ΟΥΕΦΑ αποκλείει την Ντινάμο Κιέβου από το Champions League, ύστερα από την καταγγελία του Ισπανού διαιτητή Αντόνιο Λόπεθ Νιέτο ότι την παραμονή του αγώνα με τον Παναθηναϊκό άνθρωποι της ουκρανικής ομάδας αποπειράθηκαν να τον δωροδοκήσουν προσφέροντάς του γούνες και χρήματα. Το ματς της 1ης αγωνιστικής (Ντινάμο Κιέβου-Παναθηναϊκός 2-1) ακυρώνεται και τη θέση της ουκρανικής ομάδας στον όμιλο παίρνει η πρωταθλήτρια Δανίας, Άαλμποργκ.

1988: Η κολυμβήτρια Σίλβια Πολ κερδίζει το πρώτο μετάλλιο (ασημένιο) για την Κόστα Ρίκα στην 92χρονη ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων, όταν τερματίζει δεύτερη στον τελικό των 200 μέτρων ελεύθερο στη Σεούλ. Χρυσή ολυμπιονίκης αναδεικνύεται η Ανατολικογερμανίδα, Χάικε Φρίντριχ.

1986: Ισόπαλοι 1-1 αναδεικνύονται ο Παναθηναϊκός κι ο Ολυμπιακός στο ντέρμπι πρωταθλήματος που διεξάγεται στο ΟΑΚΑ. Οι «πράσινοι» ανοίγουν το σκορ στο 26′ με τον Κώστα Μπατσινίλα και ο Νίκος Αναστόπουλος ισοφαρίζει στο 80′.

1980: Η ΑΕΚ νικά 2-1 τον Ολυμπιακό στη Νέα Φιλαδέλφεια με δύο γκολ του Θωμά Μαύρου και παίρνει προβάδισμα στη βαθμολογία της Α’ Εθνικής.

1977: Η Εθνική Ελλάδας γνωρίζει τη συντριβή από τη Ρουμανία με 6-1, σε φιλικό αγώνα που διεξάγεται στο Βουκουρέστι. Ντεμπούτο με το εθνόσημο πραγματοποιούν οι Νίκος Αναστόπουλος (Πανιώνιος), Σπύρος Λιβαθηνός (Παναθηναϊκός), Γιώργος Παράσχος (Καστοριά) και Λάκης Παπαϊωάννου (Πιερικός).

1969: Ο Ολυμπιακός νικά με 2-1 τον ΠΑΟΚ στο γήπεδο της Τούμπας, με γκολ που πετυχαίνουν o Μίλτος Κουμαριάς στο 49’ και ο Γιώργος Σιδέρης στο 85’ (μειώνει στο 90’ ο Ανέστης Αφεντουλίδης). Οι «ερυθρόλευκοι» θα ξανανικήσουν στην έδρα του «Δικεφάλου» του Βορρά για το πρωτάθλημα το 1992. Την ίδια μέρα ο Παναθηναϊκός νικά 2-0 τον Άρη στη Λεωφόρο με πρωταγωνιστή τον Αντώνη Αντωνιάδη.

1966: Η Μπαρτσελόνα κερδίζει το Κύπελλο Εκθέσεων για τρίτη φορά, αφού με χατ τρικ του Λούις Πουγιόλ νικά με 4-2 στην παράταση τη Σαραγόσα στον δεύτερο τελικό που διεξάγεται στο «La Romareda» (στον πρώτο αγώνα στο «Καμπ Νου» η Σαραγόσα είχε νικήσει με 1-0).

1955: Ο Ρόκι Μαρτσιάνο νικά με νοκ άουτ στον 9ο γύρο τον Άρτσι Μουρ και διατηρεί τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή στα ελαφρά βαρέα βάρη της πυγμαχίας. Αυτός ο αγώνας θα αποδειχθεί και ο τελευταίος της τεράστιας καριέρας του Μαρτσιάνο, ο οποίος δεν γνώρισε ποτέ την ήττα ως επαγγελματίας.

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News