Μίσα: Η μασκότ που έκανε όλο τον κόσμο να δακρύσει στην Τελετή Λήξης της Μόσχας

Υπάρχει άνθρωπος που να μην έχει συγκινηθεί με τον επίλογο της Τελετής Λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Μόσχας, ακόμα κι αν τον παρακολούθησε πολλά χρόνια μετά τις 3 Αυγούστου 1980;

Πρόκειται για μία από εκείνες τις σκηνές που μιλάνε κατ’ ευθείαν στην καρδιά. Ο Μίσα, το αρκουδάκι-μασκότ της διοργάνωσης, εισέρχεται στο Στάδιο Λένιν, αποχαιρετά τους 100.000 θεατές στην κερκίδα υπό τους νοσταλγικούς ήχους του τραγουδιού «До свидания, Москва!» («Ντασβιντάνια, Μασκβά», δηλαδή «Αντίο, Μόσχα») και υψώνεται στον ουρανό.

Μερικά δευτερόλεπτα νωρίτερα, ένα εντυπωσιακό κορεό στην κερκίδα είχε απεικονίσει τον Μίσα να δακρύζει συγκινημένος ενώ στα δύο πλευρά του ήταν σχηματισμένη η φράση «добро пути» («νταμπρό πουτί», δηλαδή «καλό κατευόδιο»), που απευθυνόταν και στον ίδιο και στους αθλητές που είχαν βρεθεί στη Μόσχα. Οι 22οι Ολυμπιακοί Αγώνες, οι πρώτοι που είχε διοργανώσει η Σοβιετική Ένωση (η οποία μέχρι το 1951 σνόμπαρε τη ΔΟΕ) και είχαν πληγεί ανεπανόρθωτα από το μποϊκοτάζ των ΗΠΑ και άλλων 64 δυτικών κρατών, είχαν περάσει στην Ιστορία.

Η κομμουνιστική κυβέρνηση του Λεονίντ Μπρέζνιεφ δαπάνησε εκατοντάδες εκατομμύρια ρούβλια για να ανακαινίσει το Στάδιο Λένιν (το σημερινό Λουζνίκι) και να χτίσει νέες υπερπολυτελείς εγκαταστάσεις, όπως το Ολυμπιακό Αθλητικό Συγκρότημα, που περιλάμβανε κλειστό γυμναστήριο χωρητικότητας 35.000 θέσεων και κλειστό κολυμβητήριο. Παρά τις ηχηρές απουσίες από τα περισσότερα αθλήματα, οι αγώνες στέφθηκαν από οργανωτική επιτυχία και οι επιδόσεις που σημειώθηκαν ήταν καλύτερες από εκείνες της διοργάνωσης του 1976 στο Μόντρεαλ.

Την παράσταση, όμως, έκλεψε ο Μίσα. Ήταν η πρώτη φορά που συνδέθηκε τόσο έντονα με τη διοργάνωση η μασκότ, μια παράδοση που ήταν ακόμα φρέσκια στον θεσμό των Ολυμπιακών Αγώνων (η αρχή είχε γίνει επίσημα το 1968 με τον «Σους», στους Χειμερινούς Αγώνες της Γκρενόμπλ). Κανένας διάδοχος του γλυκύτατου αρκούδου των Σοβιετικών δεν μπορεί να τον ανταγωνιστεί σε αναγνωρισιμότητα (θυμάται, αλήθεια, κανείς ποια ήταν η μασκότ στο Παρίσι το 2024;) και τεράστιο ρόλο σ’ αυτό έχει παίξει ο πρωταγωνιστικός ρόλος του στην Τελετή Λήξης.

Ο δημιουργός που έμεινε με το παράπονο

Ο Μίσα (χαϊδευτικό του Μιχαήλ) ήταν δημιούργημα του Βίκτορ Τσιζίκοφ, ενός διάσημου εικονογράφου παιδικών βιβλίων εκείνη την εποχή στη Σοβιετική Ένωση. Χρειάστηκε έξι μήνες δουλειάς και περισσότερες από εκατό διαφορετικές δοκιμές για να καταλήξει στο τελικό σχέδιο, τον χαμογελαστό αρκούδο που φοράει στη μέση του μια ζώνη σαν κι αυτή των αθλητών της άρσης βαρών, στα χρώματα των ολυμπιακών κύκλων που παίζουν και τον ρόλο της αγκράφας.

Μάλιστα, η μασκότ είχε και πλήρες ονοματεπώνυμο με πατρωνυμικό (τηρώντας τις ρωσικές παραδόσεις). Ήταν ο Μιχαήλ Ποτάπιτς Τοπτίγκιν, όλοι όμως τον έμαθαν ως Μίσα και βρισκόταν παντού στις δεκαέξι ημέρες που διήρκεσαν οι αγώνες. Απέκτησε τόσο θρυλικό status ώστε έφτασε να πωλείται επί χρόνια ως κουκλάκι στα καταστήματα παιχνιδιών, ενώ πρωταγωνίστησε σε ταινία μικρού μήκους, αλλά και σε σειρά κινουμένων σχεδίων.

Το τραγούδι «До свидания, Москва!», που έγραψαν ειδικά για την Τελετή Λήξης η Αλεξάντρα Παχμούτοβα (μουσική) και ο Νικολάι Νταμπρονράβοφ (στίχοι) και το ερμήνευσε ο διάσημος Ρώσος τραγουδιστής, Λεβ Λεστσένκο, έφεραν δάκρυα στα μάτια των χιλιάδων Σοβιετικών που βρίσκονταν στην κερκίδα. Ακόμα και στους ξένους που παρακολουθούσαν απ’ την τηλεόραση κι ας μην καταλάβαιναν τους στίχους.

Αντίο αγαπημένε μας, Μίσα
γύρνα πίσω στο παραμυθένιο σου δάσος
μη στενοχωριέσαι, πες μας «αντίο» με χαμόγελο
να θυμάσαι αυτές τις μέρες για πάντα
με την ελπίδα να βγει αληθινή ή ευχή σου
και όλοι εμείς να συναντηθούμε ξανά

Σε κάποια άλλη χώρα ο δημιουργός του θα είχε γίνει πλούσιος. Ο Τσιζίκοφ παραπονέθηκε ότι η σοβιετική κυβέρνηση αθέτησε την υπόσχεσή της να του αναγνωρίσει τα πνευματικά δικαιώματα ως δημιουργού, αν και στη συμφωνία που έδωσε η οργανωτική επιτροπή στη δημοσιότητα, αναφέρεται ότι μετά την 31η Δεκεμβρίου 1980 αυτά περνούσαν στη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή.

Πολλοί θα αναρωτιέστε τι απέγινε το γιγαντιαίο (ύψους 6 μέτρων) ομοίωμα του Μίσα αφότου χάθηκε από τα μάτια των θεατών που βρίσκονταν στο Στάδιο Λένιν. Η αλήθεια είναι ότι η πτήση του κράτησε μόνο μερικές ώρες, μια και έπεσε στον σταθμό του μετρό «Βαραμπιόβι Γκόρι» και αργότερα τοποθετήθηκε στο Εκθεσιακό Κέντρο της Μόσχας.

Η αντιγραφή του 2014 στο Σότσι

Η επιρροή του Μίσα στη λαϊκή κουλτούρα της Ρωσίας είναι τέτοια, που η χώρα δεν μπόρεσε να τον ξεπεράσει όταν ανέλαβε να διοργανώσει για πρώτη Ολυμπιακούς Αγώνες μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης: το 2014, στη χειμερινή εκδοχή τους στο Σότσι.

Μία από τις τρεις μασκότ τους ήταν η πολική αρκούδα με το όνομα «Μπέλι Μίσκα», η οποία υποτίθεται ότι ήταν το εγγονάκι του αυθεντικού Μίσα του 1980. Όταν την είδε ο Τσιζίκοφ αντέδρασε μια και θεώρησε ότι αποτελούσε αντιγραφή του δικού του σχεδίου (τα μάτια, τα αυτιά και κυρίως το χαμόγελο μοιάζουν πράγματι πολύ) και αρνήθηκε να παράσχει βοήθεια στους διοργανωτές που ζήτησαν τη συνδρομή του για την Τελετή Λήξης.

Ο Μίσα, πάντως, εμφανίστηκε σε βίντεο που έπαιξε λίγο πριν το κλείσιμο και εκείνης της διοργάνωσης, επιβεβαιώνοντας ότι αποτελεί μία από τις πιο εμβληματικές στιγμές όλων των Τελετών Έναρξης ή Λήξης, στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων.

Πηγές: Wikipedia («Misha», «Victor Chizhikov»), lyricstranslate.com («Lev Leshchenko: До свидания, Москва!).

Άλλα γεγονότα στην Ελλάδα και τον κόσμο στις 3 Αυγούστου

2021: Ο Νορβηγός Κάρστεν Βάρχολμ κατακτά το χρυσό μετάλλιο στα 400 μέτρα με εμπόδιο των Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο με νέο εντυπωσιακό παγκόσμιο ρεκόρ (45.94). Στη δεύτερη θέση αφήνει τον Αμερικανό, Ρέι Μπέντζαμιν και στην τρίτη τον Βραζιλιάνο, Άλισον Ντος Σάντος.

2017: Η Παρί Σεν Ζερμέν πραγματοποιεί την ακριβότερη μεταγραφή στον κόσμο αφού δαπανά 222 εκατομμύρια ευρώ για να αποκτήσει τον Νεϊμάρ από την Μπαρτσελόνα. Το συνολικό ποσό της μεταγραφής, εάν προστεθεί ο ετήσιος μισθός των 30 εκατ. ευρώ που αξιώνει ο παίκτης (το διπλάσιο απ’ όσο αμοιβόταν στην Μπαρτσελόνα) και τα πριμ που θα λάβουν ο ατζέντης κι ο πατέρας του παίκτη (από 38 εκατ.), ξεπερνάει τα 500 εκατ. ευρώ.

2010: Πεθαίνει από καρκίνο σε ηλικία 50 ετών η Ελένη Πολυχρονίδου, εξέχουσα προσωπικότητα της ρυθμικής γυμναστικής, προπονήτρια από τις πρώτες ημέρες του αθλήματος στην Ελλάδα (1982).

2008: Η Ελλάδα νικά την Λιθουανία με 57-50 στον τελικό του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Εφήβων Κ-18, που ολοκληρώνεται σε Πύργο και Αμαλιάδα και κατακτά για πρώτη φορά το τρόπαιο. Βασικά στελέχη της Εθνικής μας είναι μεταξύ άλλων ο Κώστας Σλούκας και ο Νίκος Παππάς, οι οποίοι συμπεριλαμβάνονται και στην κορυφαία πεντάδα της διοργάνωσης.

2002: Η Ελλάδα πανηγυρίζει για το πρώτο της μετάλλιο σε Ευρωπαικό Πρωτάθλημα κολύμβησης. Το κατακτά η ομάδα 4×200 ελεύθερο των ανδρών, την οποία αποτελούν οι Θανάσης Οικονόμου, Νίκος Ξυλούρης, Σπύρος Γιαννιώτης και Γιάννης Κοκκώδης, οι οποίοι τερματίζουν στην τρίτη θέση πίσω από την Ιταλία και τη Γερμανία.

1996: Τρεις φορές καταρρίπτει το πανελλήνιο ρεκόρ του ύψους η Νίκη Μπακογιάννη (από 1.97 σε 2.03 μ.), στον τελικό των Ολυμπιακών Αγώνων της Ατλάντα και κερδίζει το ασημένιο μετάλλιο, πίσω από τη Βουλγάρα, Στέφκα Κοσταντίνοβα.

1996: Η Ρωσία Σβετλάνα Μαστέρκοβα κάνει νταμπλ στα χρυσά μετάλλια των μεσαίων αποστάσεων, αφού μετά τα 800 μέτρα κερδίζει και τα 1.500.

1992: Ο Βρετανός δρομέας, Ντέρεκ Ρέντμοντ, παθαίνει ρήξη αχίλλειου τένοντα την ώρα που μπαίνει στην τελική ευθεία του ημιτελικού των 400 μ. στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης. Ο πατέρας του, Τζιμ, αγνοεί τις υποδείξεις των security και εισέρχεται στον στίβο για να τον βοηθήσει να τερματίσουν μαζί, παρότι γνωρίζει ότι με την κίνησή του θα προκαλέσει την ακύρωσή του. Το κοινό αποθεώνει πατέρα και γιο και η στιγμή μνημονεύεται ακόμα και σήμερα ως μία από τις πιο συγκινητικές στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων.

1992: Ο Καναδός Μαρκ Μακόι κάνει την έκπληξη στον τελικό των 110 μέτρων με εμπόδια των Ολυμπιακών Αγώνων της Βαρκελώνης, καθώς κερδίζει το χρυσό μετάλλιο με χρόνο 13.12. Το μεγάλο φαβορί, ο Βρετανός παγκόσμιος πρωταθλητής, Κόλιν Τζάκσον, μένει έβδομος.

1989: Ο Χόρχε Βελάσκεζ γίνεται ο πέμπτος τζόκεϊ που φτάνει τις 6.000 νίκες, όταν κερδίζει την τρίτη ιπποδρομία στο Arlington International Racecourse ιππεύοντας την τρίχρονη «Maddie Bumpo».

1984: Δύο μετάλλια πανηγυρίζει η Ελλάδα στην ελληνορωμαϊκή πάλη, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες. Ο Δημήτρης Θανόπουλος κερδίζει το ασημένιο στα 82 κ., μια και γνωρίζει την ήττα στον τελικό από τον Ρουμάνο, Ίον Ντράικα και ο Μπάμπης Χολίδης το χάλκινο στα 57 κ., χάρη στη νίκη του επί του Ρουμάνου, Νικολάε Ζαμφίρ, στον μικρό τελικό.

1984: Η Αμερικανίδα, Μέρι Λου Ρέτον, κατακτά το χρυσό μετάλλιο στο σύνθετο ατομικό της ενόργανης γυμναστικής των Ολυμπιακών Αγώνων του Λος Άντζελες, ύστερα από σκληρή μάχη με τη Ρουμάνα, Εκατερίνα Σάμπο (79.175 έναντι 79.125). Μόλις πέντε εβδομάδες πριν τους αγώνες η Ρέτον είχε υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση στο γόνατο, κατάφερε όμως να αγωνιστεί και να κερδίσει τη μάχη χάρη στα «δεκάρια» των κριτών για τις προσπάθειές της στο έδαφος και το άλμα.

1980: Ολοκληρώνονται οι 22οι Ολυμπιακοί Αγώνες στη Μόσχα με μια εντυπωσιακή Τελετή Λήξης, από την οποία ξεχωρίζει η στιγμή που η μασκότ της διοργάνωσης, το αρκουδάκι Μίσα, απογειώνεται από το στάδιο και χάνεται στον ουρανό. Οι αγώνες επισκιάστηκαν από το μποϊκοτάζ των ΗΠΑ και αρκετών χωρών της δυτικής Ευρώπης.

1948: Ο Αμερικανός Μελ Πάτον κερδίζει το χρυσό μετάλλιο στα 200 μέτρα των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου και ο συμπατριώτης του, Μπάρνι Γιούελ, το ασημένιο, συνεχίζοντας για τρίτη διαδοχική διοργάνωση την παράδοση των ΗΠΑ στο αγώνισμα. Το χάλκινο μετάλλιο κατακτά ο Παναμέζος Λόιντ Λα Μπιτς. Πρόκειται για το πρώτο ολυμπιακό μετάλλιο που κερδίζει όχι μόνο ο Παναμάς, αλλά οποιαδήποτε χώρα της Κεντρικής Αμερικής γενικότερα.

1936: Ο Τζέσι Όουενς κερδίζει το πρώτο από τα τέσσερα χρυσά μετάλλιά του στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου. Στα 100 μ., όπου πρωτεύει στον τελικό με ολυμπιακό ρεκόρ (10.3).

1932: O Αμερικανός Έντι Τόλαν κάνει το νταμπλ χρυσών μεταλλίων στα σπριντ στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες, μια και μετά τα 100 μ. κερδίζει και τα 200 μ. με χρόνο 21.2 (ολυμπιακό ρεκόρ). Στο βάθρο ανεβαίνουν άλλοι δύο αθλητές των ΗΠΑ, ο Τζορτζ Σίμσον (21.4) και τρίτος ο Ραλφ Μέτκαλφ (21.5). Οι διοργανωτές διαπιστώνουν εκ των υστέρων είχαν υποχρεώσει τον Μέτκαλφ να τρέξει ενάμισι μέτρο επιπλέον και προτείνουν επανάληψη του τελικού, εκείνος όμως αρνείται ευγενικά και η κατάταξη δεν αλλάζει.

1928: Ο εν ενεργεία παίκτης του αμερικάνικου φούτμπολ, Ρέι Μπάρμπουτι, συμμετέχει στα 400 μ. στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Άμστερνταμ και κερδίζει το χρυσό μετάλλιο με χρόνο 47.8.

1852: Στον πρώτο κωπηλατικό αγώνα μεταξύ πανεπιστημίων στις ΗΠΑ, η ομάδα του Χάρβαρντ νικά την αντίστοιχη του Γέιλ.

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News