Άρης: Ο πρώτος πρωταθλητής Ελλάδας στο ποδόσφαιρο

Υπάρχει μια τάση να υποτιμώνται ή και να απαξιώνονται οι τίτλοι που κατέκτησαν οι σύλλογοί μας τα προπολεμικά χρόνια. Τα επιχειρήματα για τον «βαθμό δυσκολίας», αλλά και για τις πρωτόγονες συνθήκες που πράγματι επικρατούσαν, δίνουν και παίρνουν.

Ακριβώς γι’ αυτό, όμως, θα έπρεπε να δίνουμε ακόμα μεγαλύτερη αξία σε επιτυχίες όπως το πρώτο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου που διοργάνωσε η ΕΠΟ και κατέκτησε ο Άρης, στις 24 Ιουνίου 1928. Διότι τότε γράφτηκε το πρώτο κεφάλαιο στο βιβλίο της Ιστορίας του εθνικού μας πρωταθλήματος. Κάποιος θα έκανε την αρχή και δεν έχει καμία σημασία η μορφή της διοργάνωσης, που άλλωστε διαφοροποιείται τακτικά και τη σύγχρονη εποχή.

Πιθανότατα δεν θα υπήρχε η ίδια αντιμετώπιση αν ο πρώτος πρωταθλητής Ελλάδας ήταν ο Ολυμπιακός, ο Παναθηναϊκός ή η ΑΕΚ, οι οποίοι – όπως θα αναλύσουμε παρακάτω – δεν είχαν πάρει καν μέρος στη διοργάνωση. Ή ο ΠΑΟΚ, από την πλευρά των οπαδών του οποίου προέρχεται η προπαγάνδα υποβάθμισης των προπολεμικών τίτλων του Άρη. Λες και φταίνε οι πρωταγωνιστές της σπουδαίας ομάδας που είχαν οι «κίτρινοι» το 1928, για την αδυναμία του συλλόγου να κρατηθεί στο ίδιο ύψος τα χρόνια που ακολούθησαν.

Δεν μπορούμε να φανταστούμε αν σε εκατό χρόνια θα αντιμετωπίζονται με υποτιμητικά σχόλια οι επιτυχίες που σημειώνουν οι ομάδες μας τη σύγχρονη εποχή. Το βέβαιο είναι ότι κάθε 24η Ιουνίου θα αξίζει εσαεί μία αναφορά στο πώς κρίθηκε το παρθενικό Πανελλήνιο Πρωτάθλημα, από το οποίο άρχισαν όλα. Στον τελευταίο και καθοριστικό αγώνα που διεξήχθη σαν σήμερα η ισχυρότατη ομάδα των «κίτρινων» νίκησε με 3-1 στο γήπεδό της τον Εθνικό, με δύο τέρματα του Διονύση Καλτέκη (50′, 81′) και ένα του Ζαρέ Μινασιάν με πέναλτι (55′).

Ο Άρης είχε ηττηθεί με 3-2 στον αντίστοιχο αγώνα του πρώτου γύρου στον Πειραιά και είχε βρεθεί σε δύσκολη θέση. Χρειάστηκε να νικήσει με 3-1 στη Θεσσαλονίκη τον πρωταθλητή Αθήνας, Ατρόμητο, στις 17 Ιουνίου 1928, για να φτάσει στο σημείο να διεκδικεί τον τίτλο στο τελευταίο ματς. Έστω κι αν χρειαζόταν μόνο τη νίκη, ενώ ο Εθνικός βολευόταν και με την ισοπαλία και δεν την πήρε παρότι άνοιξε το σκορ με τον Νίκο Τσιριτάκη στο 35′, στον ουσιαστικό «τελικό».

Προπονητής των «κίτρινων» ήταν ο Γερμανός, Τόμας Κέσλερ, ενώ πρώτος σκόρερ της τελικής φάσης του πρωταθλήματος με τέσσερα γκολ αναδείχθηκε ο διεθνής επιθετικός Νίκος Αγγελάκης (πατέρας και παππούς των μετέπειτα γνωστών διαιτητών, Ρήγα και Νίκου). Βασικό στέλεχος της Εθνικής Ελλάδας ήταν και ο Κώστας Βικελίδης, ο μεγαλύτερος αδελφός των Νικηφόρου και Κλεάνθη που άφησαν κι εκείνοι εποχή αργότερα με τη φανέλα του Άρη.

Κορυφαίοι παίκτες στον αγώνα με τον Εθνικό, πάντως, ήταν ο μέσος Ιάκωβος Γιακουμής και ο τερματοφύλακας Νίκος Κατράντζος. Ο τελευταίος χρημάτισε το 1951 εκλέκτορας της Εθνικής Ελλάδας και αργότερα ίδρυσε μαζί με τον αδελφό του, Γιώργο, το πολυκατάστημα αθλητικών ειδών «Κατράντζος Σπορ» που απέκτησε παράρτημα και στην Αθήνα (το οποίο κάηκε ολοσχερώς μαζί με το «Μινιόν» τον Δεκέμβριο του 1980).

Τιμής ένεκεν, θα αναφέρουμε έναν προς έναν τους ποδοσφαιριστές του ρόστερ για να ξέρετε ποιος είναι ποιος στην κεντρική μας φωτογραφία. Στην πάνω σειρά, διακρίνονται από αριστερά οι Ιορδάνης Βογδάνου, Χρήστος Λεονταρίδης, Ζαρές Μινασιάν, Νίκος Αγγελάκης, Βασίλης Ιωαννίδης. Στη μεσαία σειρά οι Παναγιώτης Κατσαούνης, Κώστας Βικελίδης και Ιάκωβος Γιακουμής. Και στην κάτω, οι Γιάννης Νακόπουλος, Νίκος Κατράντζος, Δημήτρης Οπλοποιός.

Η απονομή στο γήπεδο του Ηρακλή

Άξιο αναφοράς είναι και το ρεπορτάζ του περιοδικού «Αθλητισμός» της 3ης Ιουλίου 1928, το οποίο καταγράφει λεπτομέρειες από την απονομή του τροπαίου στον Άρη, η οποία είχε λάβει χώρα δύο ημέρες νωρίτερα, στο πλαίσιο εκδήλωση που οργάνωσε η Ποδοσφαιρική Ένωση Μακεδονίας-Θράκης στο στάδιο του Ηρακλή για να τιμήσει όλα τα επιτυχόντα σωματεία της.

Το τοπικιστικό συναίσθημα ήταν έντονο στις ομιλίες των παραγόντων, μια και είχαν περάσει μόλις δεκαπέντε χρόνια από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων. «Χάρις εις τας λαμπράς προσπαθείας των ομάδων μας, η Μακεδονία κατήγαγε ωραίας νίκας, και με ομάδας των Αθηνών, τόσον εδώ όσον και εις την πρωτεύουσαν. Χάρις επίσης εις τας προσπαθείας του Άρεως, η πόλις μας απέκτησε το πρωτάθλημα της Ελλάδος. Τιμή και δόξα εις τον Γ. Σ. Άρην, τιμή και δόξα εις τους πρωταθλητάς Α’, Β’ και Γ’ Κατηγορίας», είχε αναφέρει στην ομιλία του ο πρόεδρος της Π.Ε.Μ-Θ., λοχαγός Β. Ζαρκάδης.

Τον λόγο πήρε στη συνέχεια ο υφυπουργός γενικός διοικητής Μακεδονίας, Αχιλλέας Καλεύρας, ο οποίος έκανε αναφορές στον ήρωα του Μακεδονικού Αγώνα, Παύλο Μελά και τους πρωτοπόρους της Πολεμικής Αεροπορίας, Χρήστο Αδαμίδη και Ευάγγελο Παπαδάκο, που είχαν διασχίσει όλη τη Μεσόγειο από τις αρχές του Ιουνίου κι εκείνο το πρωί είχαν περάσει από τη Θεσσαλονίκη. Αναφερόμενος στον Άρη, είπε: «Ποιος εφαντάζετο ότι θα χαιρετούσαμεν εις το στάδιον του Ηρακλέους το πρωτάθλημα της Ελλάδος;».

Το τρόπαιο παρέλαβε ο Κώστας Βικελίδης, ως αρχηγός του Άρη, ο οποίος ζητωκραύγασε κι αυτός υπέρ των ομάδων της Θεσσαλονίκης και της ποδοσφαιρικής ένωσης. Στην εκδήλωση παρέστησαν και φίλαθλοι από την Καβάλα, οι οποίοι πρόσφεραν στους παίκτες των πρωταθλητών ένα κύπελλο και μία ανθοδέσμη με κίτρινα λουλούδια.

Η αφορμή για να ιδρυθεί το ΠΟΚ

Εύλογα θα αναρωτιέστε, ύστερα απ’ όλα αυτά, γιατί δεν είχαν πάρει μέρος στο παρθενικό πρωτάθλημα ο Ολυμπιακός, ο Παναθηναϊκός και η ΑΕΚ. Οι οποίοι μπορεί να μετρούσαν λίγα χρόνια ύπαρξης, όμως είχαν καταφέρει να αποκτήσουν ισχυρή οπαδική βάση στην Αθήνα, χάρη στις πρωτοβουλίες τους για διεξαγωγή αγώνων ακόμα και με ομάδες του εξωτερικού.

Η απάντηση είναι ότι από τις 31 Οκτωβρίου 1927, λίγο πριν την έναρξη των ενωσιακών πρωταθλημάτων, η ΕΠΟ είχε διαγράψει τα τρία σωματεία από τα μητρώα της λόγω κόντρας που είχε ξεσπάσει για – τι άλλο; – οικονομικούς λόγους. Από την έναρξη εκείνης της αγωνιστικής σεζόν, ο Ολυμπιακός δεν επιθυμούσε να δώσει μερίδιο από τις εισπράξεις κάποιων διεθνών φιλικών αγώνων του στην ομοσπονδία, η οποία τον τιμώρησε με πολύμηνο αποκλεισμό.

Ο Παναθηναϊκός και η ΑΕΚ συντάχθηκαν με τους «ερυθρόλευκους», μια και γνώριζαν ότι θα μπορούσαν κάλλιστα να είχαν βρεθεί εκείνοι στη θέση τους. Είχαν τους δικούς τους πολυάριθμους οπαδούς και η αποκλειστική εκμετάλλευση των εσόδων θα τους έκανε ακόμα πιο ισχυρούς. Κυριαρχούσε, μάλιστα, μεταξύ τους η πεποίθηση (που δεν απείχε πολύ από την πραγματικότητα) ότι χάρη στις δικές τους πρωτοβουλίες είχε αρχίσει να προοδεύει το ελληνικό ποδόσφαιρο και να μετατρέπεται από λαϊκό παιχνίδι της αλάνας, σε οργανωμένο άθλημα.

Η άρνηση της ΑΕΚ να αγωνιστεί κόντρα στον Απόλλωνα Σμύρνης στις 23 Οκτωβρίου 1927, σε έναν αγώνα υπέρ της ΕΠΟ, ήταν το casus belli που προκάλεσε τη διαγραφή των τριών σωματείων, που είχαν ήδη ιδρύσει αθόρυβα το «τραστ» του ΠΟΚ (από τα αρχικά των λέξεων «Παναθηναϊκός», «Ολυμπιακός» και «Κωνσταντινούπολη»). Τις ημέρες, μάλιστα, που αναμενόταν η τελική απόφαση της ομοσπονδίας, το ΠΟΚ έδωσε φιλικούς αγώνες με τη σερβική Μπεογκράντσκι.

Απόντων του Παναθηναϊκού και της ΑΕΚ, αλλά και του Απόλλωνα, ο οποίος τον Φεβρουάριο του 1928 συντάχθηκε με το ΠΟΚ (αλλά δεν έγινε ουσιαστικά ποτέ πλήρες μέλος του συνεταιρισμού), ο Ατρόμητος κατέκτησε το πρωτάθλημα στην Αθήνα. Ο Εθνικός αξιοποίησε στο έπακρο την απουσία του Ολυμπιακού στη διοργάνωση του Πειραιά και κέρδισε άνετα τον τίτλο κόντρα στην Άμυνα Κοκκινιάς. Ο Άρης, αντίθετα, είχε πιο δύσκολο έργο στη Θεσσαλονίκη κόντρα στον ΠΑΟΚ και τον Ηρακλή, όμως κατέλαβε την πρώτη θέση και στη συνέχεια κατέκτησε και τον πανελλήνιο τίτλο με τον τρόπο που προαναφέραμε.

Ωστόσο, η τελική φάση του Πανελληνίου Πρωταθλήματος στέφθηκε από οικονομική αποτυχία. Ο φίλαθλος κόσμος της πρωτεύουσας προτίμησε τους φιλικούς αγώνες που έδινε το ΠΟΚ έναντι εκείνων του Εθνικού και του Ατρόμητου για το πρωτάθλημα, ενώ και η οπαδική βάση του Άρη στη Θεσσαλονίκη δεν συγκρινόταν με εκείνη των «μεγάλων» της Αττικής.

Τον Ιούλιο του 1928 η ΕΠΟ παραδέχθηκε την ήττα της στη διαμάχη. Ανακάλεσε τις διαγραφές του Ολυμπιακού, του Παναθηναϊκού και της ΑΕΚ, που έγιναν ξανά δεκτοί στους κόλπους της και πρωταγωνιστούν έκτοτε στο ελληνικό ποδόσφαιρο χωρίς καμία διακοπή.

Πηγές: «1928, η εποχή του ποδοσφαίρου στην Ελλάδα ξεκινάει με τον Άρη» (εκδόσεις aris.re 2018), περιοδικό «Αθλητισμός» (τεύχη 4ης Νοεμβρίου 1927 και 3ης Ιουλίου 1928), εφημερίδα «Έθνος» (φύλλο 3ης Νοεμβρίου 1927).

Άλλα γεγονότα στην Ελλάδα και τον κόσμο στις 24 Ιουνίου

2021: Η UEFA ανακοινώνει την απόφασή της να καταργήσει τον κανόνα του εκτός έδρας γκολ στους διπλούς αγώνες των νοκ άουτ φάσεων στις διοργανώσεις της.

2014: Η Εθνική Ελλάδας προκρίνεται για πρώτη φορά στην ιστορία της στη νοκ άουτ φάση ενός Παγκοσμίου Κυπέλλου, αφού νικά 2-1 την Ακτή Ελεφαντοστού, με εύστοχο πέναλτι του Γιώργου Σαμαρά στο τρίτο λεπτό των καθυστερήσεων. Η Εθνική μας είχε προηγηθεί στο 43′ με τον Ανδρέα Σάμαρη, ο οποίος είχε μπει ως αλλαγή στο 12′ αντί του τραυματία Παναγιώτη Κονέ. Οι Αφρικανοί είχαν ισοφαρίσει στο 74′ με τον Αλφρέ Μπονί.

2012: Η Ιταλία δίνει τέλος στο όνειρο της Αγγλίας να διακριθεί στο Euro της Ουκρανίας και την Πολωνίας, αφού την αποκλείει με 4-2 στα πέναλτι στον τελευταίο χρονικά προημιτελικό. Ο αγώνας λήγει ισόπαλος 0-0 και στα πέναλτι μοιραίοι είναι οι δύο Άσλεϊ, ο Γιανγκ και ο Κόουλ.

2011: Πεθαίνει σε ηλικία 77 ετών ο καταξιωμένος Κροάτης προπονητής ποδοσφαίρου, Τόμισλαβ Ίβιτς, ο οποίος είχε περάσει και από τον πάγκο του Παναθηναϊκού το 1986.

2010: Η Σλοβακία κάνει τη μεγάλη έκπληξη, μια και νικά με 3-2 την κάτοχο του τίτλου Ιταλία και προκρίνεται στους «16» του Παγκοσμίου Κυπέλλου της Νοτίου Αφρικής, στην παρθενική παρουσία της σε τελική φάση. Πρωταγωνιστής του αγώνα είναι ο 22χρονος Μάρεκ Χάμσικ της Νάπολι, ο οποίος δίνει την ασίστ για το ένα από τα δύο γκολ που πετυχαίνει ο Ρόμπερτ Βίτεκ, ενώ συμμετοχή στο μεγαλύτερο μέρος του αγώνα έχει ο εν ενεργεία παίκτης της Ξάνθης, Ζντένκο Στρμπα, καθώς και ο Έρικ Γέντρισεκ, που θα φορέσει τη φανέλα της αργότερα (2017-19).

2004: Η Πορτογαλία προκρίνεται στους «4» του Euro που διοργανώνεται στη χώρα της, αποκλείοντας στα πέναλτι την Αγγλία (6-5) ύστερα από έναν δραματικό αγώνα που λήγει 2-2 στην παράταση (83′ Ποστίγκα, 110′ Ρουί Κόστα/3′ Όουεν, 115′ Λάμπαρντ). Πρωταγωνιστής στην ψυχοφθόρο διαδικασία είναι ο Πορτογάλος τερματοφύλακας Ρικάρντο, ο οποίος αποκρούει το τελευταίο και καθοριστικό πέναλτι του Ντάριους Βασέλ αφού έχει βγάλει τα γάντια του.

1998: Η Ισπανία αποκλείεται από τη φάση των ομίλων του Παγκοσμίου Κυπέλλου της Γαλλίας, παρά τη νίκη της επί της Βουλγαρίας με 6-1, αφού την ίδια ώρα η Παραγουάη νικά με 3-1 τη Νιγηρία, που έχει εξασφαλίσει την πρόκριση και περνάει εκείνη ως δεύτερη.

1990: Η Αργεντινή νικά με 1-0 τη Βραζιλία σε αγώνα της φάσης των «16» του Παγκοσμίου Κυπέλλου της Ιταλίας. Οι Βραζιλιάνοι υπερέχουν σε όλη τη διάρκεια του αγώνα κι έχουν και δύο δοκάρια, όμως στο 81′ ο Ντιέγκο Μαραντόνα κάνει ό,τι θέλει την άμυνά της και δίνει την ασίστ στον Κλαούντιο Κανίγια, ο οποίος θα πετύχει το γκολ που κάνει τη διαφορά. Αργότερα την ίδια μέρα, η Δυτική Γερμανία παίρνει ρεβάνς από την Ολλανδία για την ήττα της στον ημιτελικό του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος του 1988. Τη νικά με 2-1 χάρη σε τέρματα του Γιούργκεν Κλίνσμαν (51′) και του Αντρέας Μπρέμε (81′). Μειώνει στο 90′ με πέναλτι ο Ρόναλντ Κούμαν.

1989: Η Εθνική Ελλάδας προκρίνεται στον τελικό του Ευρωμπάσκετ της Γιουγκοσλαβίας νικώντας στον ημιτελικό τη Σοβιετική Ένωση με 81-80.

1988: Εκδίδεται η εγκύκλιος των μεταγραφών βάσει της οποίας δίνεται για πρώτη φορά το δικαίωμα στις ελληνικές ομάδες καλαθοσφαίρισης να χρησιμοποιούν έναν αλλοδαπό παίκτη στο εγχώριο πρωτάθλημα.

1984: Η Ισπανία προκρίνεται στον τελικό του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος της Γαλλίας, νικώντας με 5-4 στα πέναλτι τη Δανία. Το σκορ του κανονικού αγώνα είναι 1-1 (67′ Μαθέδα/7′ Λέρμπι) και μοιραίος παίκτης για τους Δανούς είναι ο Έλκιερ, που στέλνει άουτ το τελευταίο πέναλτι.

1978: Η Βραζιλία κατακτά την τρίτη θέση στο Μουντιάλ της Αργεντινής, αφού νικά με 2-1 την Ιταλία στον μικρό τελικό. Οι Ιταλοί ανοίγουν το σκορ με τον Κάουζιο (38′), όμως η «Σελεσάο» απαντά με δύο εκπληκτικά γκολ των Νελίνιο (64′) και Ντιρσέου (72′).

1962: Ο Ολυμπιακός νικά με 3-2 τον Πανιώνιο στο «Γ. Καραϊσκάκης» (9′ Υφαντής, 36′, 41′ Αρ. Παπάζογλου/64′ Γ. Γιαννακόπουλος, 71′ Αθανασούλας) και προκρίνεται στον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδας, όπου τρεις ημέρες αργότερα θα αντιμετωπίσει τον Παναθηναϊκό.

1958: Με μεγάλο πρωταγωνιστή τον 17χρονο Πελέ, ο οποίος σημειώνει χατ τρικ (53′, 58′, 74′) η Βραζιλία συντρίβει με 5-2 τη Γαλλία και προκρίνεται στον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου της Σουηδίας. Ο Βαβά (1′) και ο Ντιντί (39′) πετυχαίνουν τα υπόλοιπα δύο γκολ, ενώ για τους «Μπλε» σκοράρουν ο Φοντέν (9′) κι ο Πιαντονί (83′). Στον άλλο ημιτελικό, η γηπεδούχος Σουηδία νικά 3-1 τη Δυτική Γερμανία (33′ Σκόγκλουντ, 81′ Γκρεν, 88′ Χάμριν/23′ Σέφερ).

1956: Η ΑΕΚ κατακτά το Κύπελλο Ελλάδας επικρατώντας στον τελικό του Ολυμπιακού με 2-1. Ο Χανιώτης ανοίγει το σκορ για την Ένωση στο 22′, ο Δαρίβας ισοφαρίζει στο 27′ και το τελικό σκορ διαμορφώνει στο 67′ ο Κανάκης με έξοχο πλασέ, αφού πρώτα έχει αποφύγει τρεις αντιπάλους.

1935: Η Εθνική Ελλάδας αναδεικνύεται ισόπαλη 2-2 με τη Ρουμανία στη Σόφια, στο πλαίσιο του Βαλκανικού Κυπέλλου. Και τα δύο ελληνικά γκολ πετυχαίνει ο Κώστας Χούμης του Εθνικού Πειραιώς (10′, 15′) και με την καλή του εμφάνιση προξενεί το ενδιαφέρον της ρουμανικής Βένους Βουκουρεστίου, στην οποία θα μεταγραφεί ένα χρόνο αργότερα.

1894: Η νεοσύστατη Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή αποφασίζει την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων και τη διεξαγωγή τους κάθε τέσσερα χρόνια, αρχής γενομένης από το 1896 στην Αθήνα.

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News