Ζόακιμ Κρουζ: Ο πανύψηλος Βραζιλιάνος που έβαλε τα γυαλιά στον Κόου και τον Όβετ

Παλιότερα λέγαμε μεταξύ σοβαρού και αστείου ότι ένας Βραζιλιάνος θα ασχολούνταν με το στίβο ή άλλα αθλήματα, μόνο αν ήταν απελπιστικά κακός στο ποδόσφαιρο.

Η αλήθεια, βέβαια, απέχει πολύ από αυτόν τον αφελή συλλογισμό, αφού η μεγαλύτερη σε έκταση χώρα της Νοτίου Αμερικής διέθετε πάντοτε καλές εθνικές ομάδες μπάσκετ και βόλεϊ, ενώ είχε αναδείξει από παλιά ολυμπιονίκες και στον στίβο. Ποτέ, όμως, κάποιος αθλητής της δεν είχε κερδίσει χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο σε δρομικό αγώνισμα πριν τις 6 Αυγούστου 1984, όταν το κατάφερε ο Ζόακιμ Κρουζ στα 800 μ. των αγώνων του Λος Άντζελες.

Πρόκειται για μια θρυλική στιγμή για τον αθλητισμό της Βραζιλίας κι έχει εξυψωθεί στη σφαίρα του μύθου χάρη και στη συγκλονιστική περιγραφή του διάσημου (ποδοσφαιρικού) τηλεσχολιαστή, Οσμάρ Σάντος. Ο ενθουσιασμός στη φωνή του στα τελευταία μέτρα, όταν η νίκη του Κρουζ ήταν πλέον εξασφαλισμένη, συγκρίνεται μόνο με τα μακρόσυρτα «γκοοοοολ» που έβγαιναν απ’ το στόμα του όταν ο Σόκρατες ή ο Ζίκο έστελναν την μπάλα στα δίχτυα!

Κι όμως, το χρυσό μετάλλιο του πανύψηλου (1.87 μ.) αθλητή δεν ήταν έκπληξη. Σίγουρα δεν ήταν το πρώτο φαβορί για το χρυσό, αφού στον τελικό μετείχαν οι δύο Βρετανοί που θεωρούνταν οι κορυφαίοι στον κόσμο στην απόσταση: ο κάτοχος του παγκόσμιου ρεκόρ (με 1:41.73) Σεμπάστιαν Κόου και ο χρυσός ολυμπιονίκης του 1980 στη Μόσχα, Στιβ Όβετ. Οι Αμερικανοί, Τζόνι Γκρέι και Ερλ Τζόουνς, είχαν κι αυτοί φιλοδοξίες για κάτι καλό λόγω κλάσης και έδρας και φυσικά κανείς δεν μπορούσε να αφήσει έξω απ’ την εξίσωση τους Κενυάτες, Έντουιν Κόετς και Μπίλι Κόνσελαχ.

Από την άλλη πλευρά, ο Κρουζ ήταν μόλις 21 χρόνων (γεννήθηκε στις 12 Μαρτίου 1963 στην Ταγκουατίνγκα), αλλά είχε σημειώσει ήδη εντυπωσιακές διακρίσεις στα 800 μ. Το 1983 είχε κερδίσει το χάλκινο μετάλλιο στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του Ελσίνκι, ενώ δύο χρόνια νωρίτερα είχε καταρρίψει το παγκόσμιο ρεκόρ εφήβων με χρόνο 1:44.3, προσελκύοντας το ενδιαφέρον των ειδικών του αγωνίσματος που ήθελαν να συνεργαστούν μαζί του.

Συνδύαζε το επιβλητικό παρουσιαστικό με ένα ρωμαλέο στιλ τρεξίματος, που προκαλούσε δέος στους αντιπάλους του. Γι’ αυτό και λογιζόταν ως ένα από τα φαβορί για το βάθρο πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1984, πεποίθηση που εδραίωσε στους τρεις προκριματικούς γύρους. Κέρδισε και τις τρεις κούρσες του σημειώνοντας τον δεύτερο καλύτερο χρόνο απ’ όλους τους συμμετέχοντες (μόνο ο Κόετς ήταν ελάχιστα πιο γρήγορος) και περίμενε τον τελικό με την αυτοπεποίθηση στα ύψη.

Επίδειξη δύναμης στον τελικό

Εκεί, ο Βραζιλιάνος δρομέας έκανε ουσιαστικά επίδειξη δύναμης. Από τα πρώτα μέτρα βγήκε μπροστά, μαζί με τον Κόετς και τον Τζόουνς, ενώ οι δύο Βρετανοί τους παρακολουθούσαν από απόσταση βολής. Ο Όβετ εγκλωβίστηκε ανάμεσα στους αντιπάλους του μετά τη συμπλήρωση της πρώτης στροφής και έμεινε πίσω, ενώ η προσπάθεια του Κόου για αλλαγή μετά τα 500 μ. έπεσε στο κενό, αφού δεν μπόρεσε να προσπεράσει τον Κρουζ από την εξωτερική.

Ο Κόετς κρατούσε την πρώτη θέση μέχρι και την τελευταία στροφή, όμως ήταν εμφανές ότι είχε ξεμείνει από δυνάμεις και δεν θα άντεχε ενδεχόμενη επίθεση των αντιπάλων του. Πράγματι, όταν ο Κρουζ  ανέβασε το τέμπο του λίγο προτού μπουν στην τελική ευθεία, πέρασε σαν σταματημένο τον Κενυάτη αθλητή και κάλπασε προς τον τερματισμό.

Ο Κόου και ο Τζόουνς άφησαν κι αυτοί πίσω τους τον Κόετς, αλλά ήταν αδύνατο να απειλήσουν τον Βραζιλιάνο, ο οποίος αύξησε κι άλλο τη διαφορά και τερμάτισε πρώτος με 1:43.00, συντρίβοντας το ολυμπιακό ρεκόρ (1:43.50) που είχε σημειώσει το 1976 ο Κουβανός, Αλμπέρτο Χουαντορένα. Δεύτερος τερμάτισε ο Κόου, τρίτος ο Τζόουνς και ο Κόετς έμεινε τελικά στην έκτη θέση, πίσω από τον συμπατριώτη του, Κόνσελαχ και τον Ιταλό, Ντονάτο Σάμπια.

Ο Κρουζ είχε γίνει ο πρώτος χρυσός ολυμπιονίκης της Βραζιλίας στον στίβο μετά τον τριπλουνίστα, Αντεμάρ Φερέιρα ντα Σίλβα (νικητής το 1952 και το 1956) και μέχρι το 2024 κανένας άλλος συμπατριώτης του δεν έχει ανέβει στο ψηλότερο σκαλί του βάθρου σε δρομικό αγώνισμα στην κορυφαία διοργάνωση.

Γεννήθηκε με το ένα πόδι πιο κοντό απ’ το άλλο

Η Βραζιλία δεν είχε μηδενική παράδοση στο «οχτακοσάρι». Ο Αγκμπέρτο Γκιμαράες, νικητής των Παναμερικανικών Αγώνων του 1983 στο Καράκας (όπου ο Κρουζ δεν συμμετείχε), είχε καταλάβει την τέταρτη θέση στους Ολυμπιακούς της Μόσχας, αλλά αποκλείστηκε στα ημιτελικά του Λος Άντζελες. Μέχρι τα ημιτελικά έφτασε το 1984 κι ο Ζοζέ Λουίζ Μπαρμπόζα, ένας επίσης αξιόλογος δρομέας που θα κατακτούσε μετάλλια σε μεγάλες διοργανώσεις μερικά χρόνια αργότερα.

Ο Κρουζ, όμως, ήταν ανώτερης πάστας αθλητής και η μετεγκατάστασή του στις ΗΠΑ τον βοήθησε να τελειοποιήσει το ταλέντο του. Κατ’ αρχάς υποβλήθηκε σε μία χειρουργική επέμβαση που διόρθωσε μία εκ γενετής ανωμαλία στα πόδια του (το δεξί ήταν κατά δύο εκατοστά πιο κοντό από το αριστερό), ενώ η προπόνηση με τον φημισμένο Αμερικανό προπονητή, Μπιλ Ντέλινγκερ, ανέβασε κι άλλο το ήδη υψηλό αγωνιστικό του επίπεδο.

Φυσικά δεν σταμάτησε τη συνεργασία του με τον πρώτο του προπονητή, τον Λουίζ Αλμπέρτο ντε Ολιβέιρα, τον οποίο έσπευσε να αγκαλιάσει μετά τη νίκη του στον τελικό του Λος Άντζελες, έχοντας στα χέρια του τη σημαία της Βραζιλίας: «Όταν πέρασα πρώτος τη γραμμή του τερματισμού είπα μέσα μου “σ’ ευχαριστώ Θεέ μου”. Ύστερα πήγα να πάρω μια βραζιλιάνικη σημαία απ’ τον προπονητή μου που καθόταν κοντά στη γραμμή εκκίνησης των 1.500 μ. Αποφάσισα να μοιραστώ τη στιγμή με τον λαό της Βραζιλίας», δήλωσε ο Κρουζ πριν από μερικά χρόνια.

Ο υψηλόσωμος δρομέας, γιος ενός εργάτη χαλυβουργίας που είχε συμμετάσχει από το 1960 στην οικοδόμηση της Μπραζίλια, της νέας πρωτεύουσας της χώρας, είχε πετύχει κάτι μοναδικό. Τις μέρες εκείνες στην πατρίδα του οι φίλαθλοι άφησαν στην άκρη το ποδόσφαιρο και συζητούσαν για το κατόρθωμά του, ενώ οι αγώνες στους οποίους πήρε μέρος μετά το Λος Άντζελες επιβεβαίωσαν ότι ήταν ο καλύτερος «οχτακοσάρης» στον κόσμο.

Στο μίτινγκ της Ζυρίχης κατέβασε το ρεκόρ Βραζιλίας στο 1:42.34 και μερικές ημέρες αργότερα απείλησε το παγκόσμιο ρεκόρ του Κόου στην Κολωνία (1:41.77). Συνέχισε την κυριαρχία του στους περισσότερους αγώνες που έτρεξε και το 1985, έτος στο οποίο δεν πραγματοποιήθηκε κάποια μεγάλη διεθνής διοργάνωση. Στη συνέχεια ταλαιπωρήθηκε από τραυματισμούς στον αχίλλειο τένοντα που ανέκοψαν την πορεία του.

H απρόσμενη ήττα στη Σεούλ

Μόλις το 1987 κατόρθωσε να αφήσει πίσω του τα προβλήματα και να κερδίσει το χρυσό μετάλλιο στους Παναμερικανικούς Αγώνες στα 1.500 μ. (αγώνισμα στο οποίο μετείχε και το 1984, αλλά εγκατέλειψε λόγω ίωσης πριν τον ημιτελικό). Δεν δοκίμασε την τύχη του στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα της Ρώμης, όμως το 1988 πήγε καλύτερα προετοιμασμένος στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ, αποφασισμένος να επαναλάβει τον προ τετραετίας θρίαμβο.

Πράγματι έφτασε πράγματι κοντά, μια και στον τελικό μπήκε πρώτος στην τελική ευθεία θυμίζοντας κάτι από το Λος Άντζελες. Ο Μαροκινός Σαΐντ Αουίτα και ο Βρετανός Πίτερ Έλιοτ δεν φαίνονταν ικανοί να τον απειλήσουν, όμως στα τελευταία μέτρα ο άσημος Κενυάτης Πολ Ερένγκ τον προσπέρασε και τον άφησε στη δεύτερη θέση και το ασημένιο μετάλλιο. Αυτή ήταν και η τελευταία μεγάλη στιγμή του Κρουζ, ο οποίος χαντακώθηκε κι άλλο από τραυματισμούς και δεν μπόρεσε να διατηρηθεί στο ίδιο υψηλό επίπεδο.

Δεν εγκατέλειψε τον στίβο, αλλά αδυνατούσε πλέον να σημειώσει διεθνείς διακρίσεις. Επικεντρώθηκε στα 1.500 μ., όπου το 1995 σημείωσε την τελευταία σπουδαία νίκη του στους Παναμερικανικούς Αγώνες της Μαρ ντε Πλάτα και ένα χρόνο αργότερα κέρδισε την πρόκριση στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντα, όπου ήταν μάλιστα ο σημαιοφόρος της Βραζιλίας στην Τελετή Έναρξης. Απέτυχε, ωστόσο, να προκριθεί στον τελικό.

Κρέμασε οριστικά τα spikes του το 1997, σε ηλικία 34 ετών, με την αίσθηση ότι θα μπορούσε να είχε κατακτήσει περισσότερα μετάλλια αν δεν στεκόταν τόσο άτυχος με τους τραυματισμούς. Η νίκη του στις 6 Αυγούστου 1984, όμως, παραμένει σημείο αναφοράς όχι μόνο για τους Βραζιλιάνους φίλους του στίβου, αλλά και για όλους τους λάτρεις των δρόμων ημιαντοχής. Τα τελευταία χρόνια εργάζεται ως προπονητής της παραολυμπιακής ομάδας των ΗΠΑ.

Πηγές: athleticsweekly.com («The Brazilian Cruz missile»), webrun.com.br («Ouro olímpico de Joaquim Cruz completa 36 anos»), Wikipedia («Joaquim Cruz», «1984 Summer Olympics»).

Άλλα γεγονότα στην Ελλάδα και τον κόσμο στις 6 Αυγούστου

2024: Ο Μίλτος Τεντόγλου αναδεικνύεται χρυσός ολυμπιονίκης στο μήκος για δεύτερη διαδοχική φορά, μια και κερδίζει τον τελικό του Παρισιού με άλμα στα 8.48 μ. Είναι η πρώτη φορά που κάποιος άλτης του μήκους υπερασπίζεται επιτυχώς τον ολυμπιακό τίτλο του, ύστερα από τον μεγάλο Καρλ Λιούις με τις τέσσερις συνεχόμενες νίκες, από το 1984 έως και το 1996.

2024: Ο Κουβανός παλαιστής των 130 κ. της ελληνορωμαϊκής, Μιχαΐν Λόπες, γίνεται ο πρώτος αθλητής στην ιστορία που κατακτά χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο για πέμπτη διαδοχική διοργάνωση, νικώντας στον τελικό τον Χιλιανό Γιασμάνι Ακόστα με 6-0.

2021: Η 37χρονη Αντιγόνη Ντρισμπιώτη τερματίζει στην όγδοη θέση στα 20 χλμ. βάδην στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο, σε χρόνο 1 ώρα 31:24.

2020: Ο Ολυμπιακός ηττάται με 1-0 από τη Γουλβς στο «Μολινό», στην καθυστερημένη (λόγω της πανδημίας του COVID-19) ρεβάνς της φάσης των «16» του Europa League. Σε συνδυασμό με το 1-1 του πρώτου αγώνα στο «Γ. Καραϊσκάκης» στις 12 Μαρτίου, λίγο πριν το lockdown, μένει εκτός συνέχειας της διοργάνωσης. Το γκολ στη ρεβάνς πετυχαίνει με πέναλτι στο 9′ ο Χιμένες, ύστερα από λάθος του Αλέν, ενώ οι «ερυθρόλευκοι» διαμαρτύρονται για την ακύρωση ενός γκολ του Καμαρά και τον μη καταλογισμό ενός πέναλτι υπέρ του Ελ Αραμπί.

2017: Η Κατερίνα Στεφανίδη κερδίζει το χρυσό μετάλλιο στο επί κοντώ στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του Λονδίνου με νέο πανελλήνιο ρεκόρ (4.91 μ.). Γίνεται έτσι μόλις η τρίτη αθλήτρια που κατέχει ταυτόχρονα ολυμπιακό και παγκόσμιο τίτλο στο αγώνισμα, μετά την Αμερικανίδα Στέισι Ντραγκίλα και τη Ρωσίδα Γελένα Ισινμπάγεβα.

2015: Ο αρχηγός της Γκαμπάλα, Γιαβίντ Γιουσεΐνοφ, πανηγυρίζει την πρόκριση της ομάδας του εις βάρος του Απόλλωνα Λεμεσσού για τα προκριματικά του Europa League υψώνοντας την τούρκικη σημαία, γεγονός που προκαλεί την οργή των Κυπρίων φιλάθλων. Ο Αζέρος δημοσιογράφος, Ρασίμ Αλίγεφ, κριτικάρει την ενέργεια του Γιουσεΐνοφ στο Facebook, αλλά δύο ημέρες αργότερα δέχεται επίθεση από έξι αγνώστους και στις 9 Αυγούστου υποκύπτει στα τραύματά του. Ο Γιουσεΐνοφ συλλαμβάνεται στις 11 Αυγούστου μαζί με άλλα έξι άτομα και στις 31 Μαΐου 2016 καταδικάζεται σε τετραετή φυλάκιση για παρακίνηση σε φόνο.

2012: Ο Κύπριος ιστιοπλόος, Παύλος Κοντίδης, κατακτά το ασημένιο μετάλλιο στην κατηγορία Laser στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου. Είναι το πρώτο ολυμπιακό μετάλλιο για την Κύπρο, η οποία κατεβάζει αυτόνομη ομάδα στην κορυφαία διοργάνωση από το 1980.

1996: Περισσότεροι από 60.000 άνθρωποι υποδέχονται στην Αθήνα τους Έλληνες ολυμπιονίκες της Ατλάντα. Ο απολογισμός των τεσσάρων χρυσών και τεσσάρων ασημένιων μεταλλίων συνιστά ρεκόρ για τη χώρα μας μετά τους 1ους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 στην Αθήνα.

1992: Η 27χρονη Βούλα Πατουλίδου κάνει τη μεγάλη έκπληξη μια και κερδίζει το χρυσό μετάλλιο στα 100 μέτρα με εμπόδια στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης με νέο πανελλήνιο ρεκόρ (12.64).

1984: Ο Βραζιλιάνος Ζοακίμ Κρουζ νικά τον Βρετανό Σεμπάστιαν Κόου και κερδίζει το χρυσό μετάλλιο στα 800 μ. των Ολυμπιακών Αγώνων του Λος Άντζελες.

1984: Ο Καρλ Λιούις κερδίζει το δεύτερο χρυσό του μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες, αυτήν τη φορά στο μήκος με 8.54 μ.

1983: Πεθαίνει σε ηλικία 70 ετών ο Νίκος Γουλανδρής, χορηγός του ποδοσφαιρικού τμήματος του Ολυμπιακού από το 1970 μέχρι τον Δεκέμβριο του 1974. Επί των ημερών του, ο Ολυμπιακός κατέκτησε τίτλους σημειώνοντας ορισμένα εντυπωσιακά ρεκόρ.

1961: Ο Στέρλινγκ Μος σημειώνει τη 16η νίκη του στη Formula 1, στο γκραν πρι του Νιρμπουργκρινγκ της Γερμανίας. Θα αποδειχθεί και η τελευταία της καριέρας του.

1948: Ο 17χρονος Αμερικανός, Μπομπ Ματάιας, κερδίζει το χρυσό μετάλλιο στο δέκαθλο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου. Παραμένει έως και σήμερα ο νεότερος νικητής του πιο απαιτητικού αγωνίσματος του στίβου.

1946: Ο Άρης ανακηρύσσεται πρωταθλητής Ελλάδας στο ποδόσφαιρο για τρίτη φορά στην ιστορία του. Οι Θεσσαλονικείς είχαν αρχικά χάσει τον τίτλο όταν η ΕΠΟ είχε δικαιώσει την ΑΕΚ στην ένστασή της για αντικανονική συμμετοχή του ποδοσφαιριστή Σιώτη. Κέρδισαν όμως την έφεση και μαζί τον τίτλο, που είναι ο τελευταίος τους στο πρωτάθλημα μέχρι σήμερα.

1936: O Νεοζηλανδός, Τζακ Λάβλοκ, κερδίζει το χρυσό μετάλλιο στα 1.500 μ. των Ολυμπιακών Αγώνων του Βερολίνου, νικώντας στα τελευταία μέτρα τον Αμερικανό, Γκλεν Κάνινγχαμ. Η επίδοσή του (3:47.8) βελτιώνει κατά ένα δευτερόλεπτο το παγκόσμιο ρεκόρ.

1936: Ο 38χρονος δικηγόρος, δημοσιογράφος, πολιτικός και πρόεδρος της Μπαρτσελόνα, Χοσέπ Σουνιόλ, συλλαμβάνεται και εκτελείται από τα στρατεύματα του Φράνκο, ένα μήνα μετά το ξέσπασμά του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου.

1932: Χάρη στις εξαιρετικές επιδόσεις του στο επί κοντώ και τη δισκοβολία, ο Αμερικανός Τζιμ Μπάους αναδεικνύεται χρυσός ολυμπιονίκης στο δέκαθλο στο Λος Άντζελες, αφήνοντας καθαρά δεύτερο τον Φινλανδό, Άκιλες Γέρβινεν.

1928: Η σουηδικής καταγωγής Αμερικανίδα κολυμβήτρια, Μάρθα Νορέλιους, κερδίζει το χρυσό μετάλλιο στα 400 μέτρα ελεύθερο των Ολυμπιακών Αγώνων του Άμστερνταμ τερματίζοντας 15 δευτερόλεπτα μπροστά από τη δεύτερη, την Ολλανδή Μαρί Μπράουν (5:42.8 έναντι 5:57.8). Ο χρόνος της Νορέλιους συνιστά παγκόσμιο ρεκόρ, το οποίο κατείχε η ίδια με 5:45.4 από τον προκριματικό, δύο ημέρες νωρίτερα.

1926: Η 19χρονη Αμερικανίδα, Γκέρτρουντ Έντερλ, διασχίζει τη Μάγχη κολυμπώντας σε 14 ώρες και 30 λεπτά, καταρρίπτοντας το προηγούμενο ρεκόρ κατά δύο ώρες.

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News