Σαν Σήμερα - Μάρεϊ Ρόουζ: Ο πρώτος vegan ολυμπιονίκης, που μάγεψε στα 17 του στη Μελβούρνη

Φανταστείτε ποια μπορεί να ήταν η έκφραση στα πρόσωπα των κρεατοφάγων φιλάθλων ανά τον κόσμο, όταν διάβασαν το μακρινό 1956 ότι ο τρις χρυσός ολυμπιονίκης της κολύμβησης, ο 17χρονος Μάρεϊ Ρόουζ, ήταν φανατικός χορτοφάγος!

Σε μια εποχή που το να είσαι vegan δεν ήταν της μόδας και ο πρωταθλητισμός δεν είχε συνδεθεί άρρηκτα με την υγιεινή διατροφή, αυτό που έκανε ο νεαρός Αυστραλός φάνταζε εξωπραγματικό και είχε προκαλέσει συζητήσεις πριν ακόμα αρχίσουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Μελβούρνης. Εκεί, βέβαια, οι επικριτές του αναγκάστηκαν να σωπάσουν.

Ο Ρόουζ κέρδισε τρία χρυσά μετάλλια, δικαιώνοντας τους λίγους, τότε, υπέρμαχους της χορτοφαγίας. Το πρώτο με την ομάδα σκυταλοδρομίας 4×200 ελεύθερο της Αυστραλίας, το δεύτερο στα 400 μέτρα ελεύθερο και το τρίτο στις 7 Δεκεμβρίου 1956, στον επονομαζόμενο και «μαραθώνιο της πισίνας», τα 1.500 μέτρα ελεύθερο.

Το περίεργο είναι ότι ο νεαρός ολυμπιονίκης δεν έτρωγε μόνο σαλάτες, φρούτα και άλλα συνηθισμένα φαγητά όπως τα όσπρια. Η μητέρα του, η οποία είχε στραφεί στον βιγκανισμό με αφορμή μια ασθένεια που την είχε υποχρεώσει να απέχει από το κρέας για έξι εβδομάδες, είχε εμπλουτίσει τη διατροφική του ρουτίνα με διάφορα εξωτικά πιάτα. Βασική πρώτη ύλη τους ήταν το  ακατέργαστο ρύζι από τη Νότια Κίνα, το κεχρί και η σόγια από τη Βόρεια Κίνα, ενώ η σπεσιαλιτέ της ήταν ένας πολτός από θαλασσινά φύκια!

Ίσως γι’ αυτό το τελευταίο ο Τύπος της εποχής να είχε κολλήσει στον Αυστραλό κολυμβητή το παρατσούκλι «The Seaweed Streak», το οποίο μπορούμε να μεταφράσουμε ως «το φύκι-αστραπή» – αν και στα αγωνίσματά του δεν έπαιζε ρόλο μόνο η ταχύτητα, αλλά και η αντοχή.

Ύστερα από την επιτυχία του γιου της στους Ολυμπιακούς Αγώνες και και τον ντόρο που προκάλεσαν οι δηλώσεις που έκανε ο ίδιος για τη συμβολή της χορτοφαγικής διατροφής του στην επιτυχία του, η κυρία Ρόουζ έπεισε ορισμένους δημοσιογράφους να δοκιμάσουν διάφορα πιάτα της, όπως τον περίφημο πολτό από φύκια. Κι εκείνοι δεν δίστασαν να παραδεχθούν, έστω και χωρίς μεγάλο ενθουσιασμό, ότι η γεύση του δεν ήταν άσχημη.

Αν και υπάρχουν βιβλιογραφικές αναφορές ότι χορτοφάγος στα νιάτα του ήταν και ο θρυλικός Φινλανδός δρομέας, Πάαβο Νούρμι, ο Ρόουζ μπορεί να χαρακτηριστεί με ασφάλεια ο πρώτος συνεπής vegan ολυμπιονίκης της Ιστορίας. Το παράδειγμά του ακολούθησαν αργότερα κι άλλοι μεγάλοι αθλητές, όπως ο Καρλ Λιούις στα τελευταία χρόνια της καριέρας του, ενώ και ο κορυφαίος κολυμβητής όλων των εποχών, Μάικλ Φελπς, μπορεί να έτρωγε και κρέας, έδινε όμως μέγιστη σημασία στο διαιτολόγιό του την εποχή που σάρωνε τα χρυσά μετάλλια.

Η ομορφιά του τον έφερε στο Χόλιγουντ

Ο Μάρεϊ Ρόουζ γεννήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 1939 στο Μπέρμιγχαμ από Άγγλους γονείς, οι οποίοι αποφάσισαν να μεταναστεύσουν στο Σίδνεϊ το 1940, όταν η καταχνιά του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είχε σκεπάσει ολόκληρη την Ευρώπη.

Το ταλέντο του στην κολύμβηση το ανακάλυψε από πολύ μικρός και άρχισε να προπονείται συστηματικά στη παραλία του Νταμπλ Μπέι, η οποία είχε διαμορφωθεί έτσι ώστε μοιάζει με πισίνα. Δεν άργησε να σημειώσει τις πρώτες του επιτυχίες σε εθνικό επίπεδο κι έτσι η συμμετοχή του στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1956 ήρθε ως φυσιολογική εξέλιξη.

Λόγω της εξαιρετικής φόρμας του συμπεριλήφθηκε και στην ομάδα 4×200 ελεύθερο της Αυστραλίας, με την οποία κατέκτησε το πρώτο χρυσό μετάλλιο στις 3 Δεκεμβρίου. Ο χρόνος των νικητών, στους οποίους περιλαμβάνονταν και οι ολυμπιονίκες των 100 μέτρων ελεύθερο Τζον Χένρικς και Τζον Ντέβιτ συνιστούσε νέο παγκόσμιο ρεκόρ (8:23.6).

Την επομένη ο Ρόουζ ανέβηκε μόνος του αυτήν τη φορά στο ψηλότερο σκαλί του βάθρου στα 400 μέτρα ελεύθερο (το αγώνισμα των 200 δεν είχε συμπεριληφθεί ακόμα στο ολυμπιακό πρόγραμμα), σημειώνοντας ένα ακόμα παγκόσμιο ρεκόρ με 4:27.3. Και η κορύφωση ήρθε σαν σήμερα, στις 7 Δεκεμβρίου 1956, όταν κέρδισε με χαρακτηριστική άνεση τα 1.500 μ.

Ο Ρόουζ ήταν το αδιαφιλονίκητο φαβορί του αγωνίσματος μια και λίγες εβδομάδες πριν από τους αγώνες, στις 30 Οκτωβρίου, είχε γράψει Ιστορία ως ο πρώτος κολυμβητής που είχε κατέβει τα 18 λεπτά στην απόσταση (17:59.5). Στον προκριματικό της Μελβούρνης, ωστόσο, στις 5 Δεκεμβρίου, ο Αμερικανός Τζορτζ Μπριν, που ήταν και ο προηγούμενος κάτοχος του παγκόσμιου ρεκόρ με 18:05.9, έκανε μια εξωπραγματική κούρσα. Με χρόνο 17:52.9 διέλυσε το ρεκόρ του Ρόουζ και χρίστηκε αυτόματα φαβορί για τη νίκη στον τελικό.

Όπως αποδείχθηκε, ωστόσο, η ενέργεια που είχε σπαταλήσει ο Αμερικανός κολυμβητής δεν γινόταν να αναπληρωθεί μέσα στις δύο ημέρες και λίγες ώρες που μεσολαβούσαν μέχρι τον τελικό. Με κοντρολαρισμένο τέμπο ο Ρόουζ κατάφερε να φτάσει στη νίκη βελτιώνοντας την ατομική του επίδοση (17:58.9) και αφήνοντας οριακά πίσω του τον Ιάπωνα Τσουγιόσι Γιαμανάκα (18:00.3). Ο Μπριν αρκέστηκε στην τρίτη θέση και το χάλκινο μετάλλιο με χρόνο 18:08.2

Η συμμετοχή στον κινηματογράφο

Με τα τρία χρυσά μετάλλια στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1956, ο Ρόουζ ήταν ένας από τους πρωταγωνιστές της αυστραλιανής ομάδας μαζί με την Ντον Φρέιζερ και η φήμη του ξεπέρασε τα όρια της χώρας. Λίγο καιρό αργότερα μετακόμισε στις ΗΠΑ για να σπουδάσει με υποτροφία στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια, δεν σταμάτησε, όμως, τη συστηματική προπόνηση.

Το 1960 πήγε στη Ρώμη με στόχο να διατηρήσει τους τίτλους που είχε κερδίσει στη Μελβούρνη. Τα κατάφερε τελικά μόνο στα 400 μέτρα ελεύθερο, αφήνοντας δεύτερο τον Γιαμανάκα, ενώ στα 1.500 μέτρα περιορίστηκε στο ασημένιο μετάλλιο πίσω από το νέο αστέρι της Αυστραλίας, τον Τζον Κόνραντς (ο οποίος είχε τερματίσει τρίτος και στο «τετρακοσάρι»). Ο Ρόουζ ήταν ξανά μέλος και της ομάδας σκυταλοδρομίας 4×200 ελεύθερο, με την οποία κατέκτησε το χάλκινο μετάλλιο.

Η φήμη του είχε υπερβεί πια τα όρια του αθλητισμού και σ’ αυτό συνέβαλε και το γεγονός ότι εκτός από εξαιρετικός κολυμβητής, ήταν ψηλός (1.85 μ.), ξανθός και διέθετε μια αρρενωπή γοητεία που είχε κάψει πολλές γυναικείες καρδιές. Δεν ήταν πια και ανήλικος, οπότε προσέλκυσε το ενδιαφέρον του κόσμου του θεάματος.

Μην ξεχνάμε ότι εκείνη την εποχή ήταν… της μόδας οι ολυμπιονίκες να μεταπηδούν στον κινηματογράφο. Εκτός από τον Τζόνι Βαϊσμίλερ, ο οποίος είχε δημιουργήσει ήδη τον μύθο του ως «Ταρζάν», αντίστοιχη καριέρα ακολούθησε και ο δεκαθλητής Γκλεν Μόρις (χρυσός νικητής το 1936 στο αγώνισμά του το 1936 στο Βερολίνο) έχοντας ως παρτενέρ την κολυμβήτρια Έλινορ Χολμ, (η οποία είχε κατακτήσει κι εκείνη το χρυσό στα 100 μέτρα ύπτιο, το 1932 στο Λος Άντζελες).

Ο Ρόουζ έκανε την πρώτη του εμφάνιση ως ηθοποιός το 1962, στην αυστραλιανή τηλεταινία «My Three Angels». Αργότερα πέρασε και στο Χόλιγουντ με τη συμμετοχή του στην ταινία «Ride the Wild Surf» (1964). Λέγεται, μάλιστα, ότι εξαιτίας της συμμετοχής του στα γυρίσματα έχασε τα «τράιαλς» της Αυστραλίας για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο, με συνέπεια να χάσει την ευκαιρία να διεκδικήσει ένα ακόμα χρυσό μετάλλιο στα 400 μέτρα ελεύθερο.

Στην πραγματικότητα, όμως, η αιτία ήταν ότι η διοργάνωση είχε διεξαχθεί σε μία κρίσιμη περίοδο για τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο (εκείνη την εποχή πήρε το πτυχίο του στον κλάδο της Διοίκησης Επιχειρήσεων και Επικοινωνίας). Άλλωστε, τα χρόνια της ακμής του είχαν περάσει και δύσκολα θα κόντραρε τον Αμερικανό Ντον Σολάντερ, κι ας προερχόταν από την κατάκτηση τεσσάρων χρυσών μεταλλίων στους Αγώνες της Βρετανικής Κοινοπολιτείας το 1962.

Βοήθησε τον Πέρκινς να λάμψει

Κατά γενική ομολογία ο Ρόουζ δεν ήταν ιδιαίτερα ταλαντούχος ως ηθοποιός. Παρότι έκανε σποραδικές εμφανίσεις στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο μέχρι και τις αρχές του 21ου αιώνα, η πορεία του στην υποκριτική δεν μπορεί να συγκριθεί με την αντίστοιχη στις πισίνες.

Ως μυθική μορφή της αυστραλιανής κολύμβησης παρέμεινε πρότυπο για τις επόμενες γενιές αθλητών της πατρίδας του. Είχε βοηθήσει, μάλιστα, πολύ με τις συμβουλές του τον Κίρεν Πέρκινς, ο οποίος κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στα 1.500 μέτρα ελεύθερο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1992 στη Βαρκελώνη, συντρίβοντας το παγκόσμιο ρεκόρ (14:43.48). Επέδειξε, επίσης, πλούσιο φιλανθρωπικό έργο, με στόχο κυρίως την οικονομική ενίσχυση άπορων παιδιών ώστε να μπορέσουν να ασχοληθούν με τον αθλητισμό.

Θα αναρωτιέστε, βέβαια, αν ο Ρόουζ παρέμεινε vegan μέχρι το τέλος της ζωής του (το νήμα της οποίας κόπηκε στις 15 Απριλίου 2012, ύστερα από μάχη με τη λευχαιμία). Η απάντηση είναι «όχι», όμως αυτό δεν αλλάζει την πρωτοπορία του σε έναν τομέα που κανείς δεν είχε αντιληφθεί τη σημασία του τα χρόνια που αγωνιζόταν.

Οι Αυστραλοί, πάντως, τον τίμησαν επαρκώς όσο ακόμα βρισκόταν στη ζωή. Το 2000 ήταν ένας από τους οκτώ παλιούς ολυμπιονίκες που μετέφεραν την ολυμπιακή σημαία στον ιστό κατά την Τελετή Έναρξης των αγώνων του Σίδνεϊ, ενώ μια λεωφόρος έξω από το Ολυμπιακό Κέντρο πήρε από τότε το όνομά του. Μετά τον θάνατό του, μετονομάστηκε σε Murray Rose Pole και η ειδικά διαμορφωμένη παραλία στο Νταμπλ Μπέι, όπου κολυμπούσε στα παιδικά του χρόνια. Από το 2022 φέρει το όνομά του και ένα κολυμβητικό κέντρο στα ανατολικά προάστια της πόλης όπου μεγάλωσε και ανδρώθηκε ως αθλητής.

Πηγές: Sports Illustrated, August 14, 1961: «Seaweed, speed and sunflower seed» (αναπαραγωγή από την ιστοσελίδα vault.si.com), Περιοδικό Εθνοσπόρ (έκδοση 12ης Ιουνίου 2000), en.wikipedia.org («Murray Rose», «Swimming at the 1956 Summer Olympics», «World record progression 1500 metres freestyle»).

Άλλα γεγονότα στην Ελλάδα και τον κόσμο στις 7 Δεκεμβρίου

2019: Ο Ανδρέας Βαζαίος με 1:50.85 κατακτά το χρυσό μετάλλιο στα 200μ. μικτή ατομική στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα 25άρας πισίνας της Γλασκώβης, καταρρίπτοντας το ευρωπαϊκό ρεκόρ του 1:51.36 που κατείχε ο Ούγγρος ολυμπιονίκης Λάζλο Τσεχ από τις 4/12/2015. Φυσικά ο χρόνος του αποτελεί και πανελλήνιο ρεκόρ, συντρίβοντας το 1:52.38 που είχε κάνει στον πρωινό προκριματικό.

2018: Ο 38χρονος δικηγόρος Ανδρέας Ζαγκλής διορίζεται στη θέση του Γενικού Γραμματέα της FIBA, διαδεχόμενος τον Πάτρικ Μπάουμαν που είχε πεθάνει αιφνιδίως δύο μήνες νωρίτερα.

2017: Ο Κριστιάνο Ρονάλντο κατακτά για πέμπτη φορά την Χρυσή Μπάλα, το βραβείο του γαλλικού περιοδικού «France Football» για τον κορυφαίο παίκτη στον κόσμο και ισοφαρίζει τις επιτυχίες του μεγάλου αντιπάλου του, Λιονέλ Μέσι. Ο Πορτογάλος επιθετικός συγκεντρώνει 946 πόντους έναντι 670 του Αργεντινού και 361 του Νεϊμάρ που συμπληρώνουν την πρώτη τριάδα.

2000: Η ΑΕΚ προκρίνεται στους «16» του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ νικώντας με 2-0 την Μπάγερ Λεβερκούζεν στη Νέα Φιλαδέλφεια (16‘ Νάβας, 48‘ Τσιάρτας). Είναι η ρεβάνς του 4-4 στον πρώτο αγώνα που είχε διεξαχθεί στη Γερμανία.

1999: Με δύο γκολ του Πρέντραγκ Τζόρτζεβιτς (38‘, 84’ πέν.) ο Ολυμπιακός νικά με 2-1 τη Γιουβέντους στο Παλέρμο για το Κύπελλο ΟΥΕΦΑ και φτάνει κοντά σε μία επική ανατροπή, αφού είχε ηττηθεί με 3-1 στον πρώτο αγώνα στο ΟΑΚΑ.

1997: Πεθαίνει από ανακοπή καρδιάς ο παλαίμαχος διεθνής Σκωτσέζος μέσος και αρχηγός της μεγάλης Λιντς των ’70s, Μπίλι Μπρέμνερ.

1996: Ο Γιούργκεν Κλίνσμαν σημειώνει το 100ό γκολ της καριέρας του στην Μπουντεσλίγκα, στη νίκη της Μπάγερν επί της Ντόρτμουντ με 1-0.

1986: Πεθαίνει σε ηλικία 57 ετών από καρκίνο ο παλαίμαχος ποδοσφαιριστής, Κώστας Πούλης. Είχε ενταχθεί στην ΑΕΚ το 1945, κατά το περίφημο «παιδομάζωμα» του Γιώργου Νταϊσπάγγου και τρία χρόνια αργότερα έκανε ντεμπούτο στην πρώτη ομάδα. Φόρεσε τη φανέλα της Εθνικής Ανδρών σε εννέα παιχνίδια, ενώ ήταν ένας από τους ποδοσφαιριστές που πρωταγωνίστησαν στην ταινία του Βασίλη Γεωργιάδη, «Οι Άσοι του Γηπέδου».

1975: Ο Βασίλης Χατζηπαναγής κάνει ντεμπούτο με τον Ηρακλή στον εντός έδρας αγώνα πρωταθλήματος με τον Ατρόμητο (1-1) που διεξάγεται λόγω τιμωρίας στη Βέροια.

1965: Με γκολ του Πασκούτι (38′), Φακέτι (73′) και Μόρα (89′) η Ιταλία νικά με 3-0 τη Σκωτία στη Νάπολι και προκρίνεται στην τελική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου της Αγγλίας.

1956: Η Ουγγαρέζα Άγκνες Κέλετι (τέσσερα χρυσά, δύο ασημένια, ένα χάλκινο) και η Σοβιετική Λαρίσα Λατίνινα (τέσσερα χρυσά, ένα ασημένιο, ένα χάλκινο) κυριαρχούν στους τελικούς της ενόργανης γυμναστικής των Ολυμπιακών Αγώνων της Μελβούρνης.

1956: Η Αμερικανίδα καταδύτρια, Πατ ΜακΚόρμικ, κάνει το νταμπλ χρυσών μεταλλίων στους Ολυμπιακούς Αγώνες, με τη νίκη της στον βατήρα 10 μ. Στις 4 Δεκεμβρίου είχε κερδίσει το χρυσό και στις καταδύσεις από τραμπολίνο 3 μ. Νταμπλ στα χρυσά είχε κάνει η ΜακΚόρμικ και στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1952 στο Ελσίνκι.

1939: Ο 36χρονος Λου Γκέριγκ εκλέγεται στο Hall of Fame του μπέιζμπολ και γίνεται ο πρώτος που «παραβαίνει» τον κανόνα που υποχρεώνει τους παίκτες να έχουν αποσυρθεί ένα χρόνο προτού αποκτήσουν το δικαίωμα της εκλογής. 

1930: Ο Αντώνης Τσολίνας σημειώνει τέσσερα γκολ στη νίκη της Εθνικής Ελλάδας επί της Βουλγαρίας με 6-1 στο γήπεδο του Παναθηναϊκού, στο πλαίσιο του 1ου Βαλκανικού Κυπέλλου. Πρόκειται για ρεκόρ επίτευξης τερμάτων από έναν παίκτη σε επίσημο αγώνα της Εθνικής, το οποίο ισοφάρισε ο Φάνης Γκέκας μόλις το 2009, στη νίκη με 5-2 επί της Λετονίας για τα προκριματικά του Μουντιάλ της Νοτίου Αφρικής. Πέντε γκολ, αλλά σε φιλικό ματς, έχει σημειώσει ο Δημήτρης Σαραβάκος (Ελλάδα-Αίγυπτος 6-1, το 1990). Αξίζει να σημειωθεί ότι εκείνη η νίκη επί της Βουλγαρίας είναι η πρώτη στην ιστορία της Εθνικής μας.

1923: O Τζόνι Βαϊσμίλερ σημειώνει το πεντηκοστό παγκόσμιο ρεκόρ του, όταν κολυμπάει τα 100 μέτρα ελεύθερο σε 58.06 χωρίς ανταγωνισμό.

1888: Ο 48χρονος Σκωτσέζος εφευρέτης Τζον Μπόιντ Ντάνλοπ πατεντάρει το πρώτο φουσκωτό λάστιχο. Δύο χρόνια αργότερα όμως, η πατέντα θα κηρυχθεί άκυρη λόγω της προηγούμενης πατέντας του Ρόμπερτ Τόμσον από τις 10 Δεκεμβρίου 1845. 

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News