Νίκος Γόδας: Ο αντιστασιακός που εκτελέστηκε φορώντας τη φανέλα του Ολυμπιακού

Το πρωινό της 19ης Νοεμβρίου 1948, ο αντιστασιακός ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού, Νίκος Γόδας οδηγείται στο εκτελεστικό απόσπασμα, στο νησάκι Λαζαρέτο, στα ανοιχτά της Κέρκυρας.

Από το 1945 είναι κρατούμενος, έχοντας κριθεί ένοχος για τους φόνους χωροφυλάκων και ταγματασφαλιτών κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου και συγκεκριμένα στη μάχη που είχε λάβει χώρα στο Άσυλο της Κοκκινιάς. Στη δίκη που είχε προηγηθεί (και την οποία τα προσκείμενα στην Αριστερά ΜΜΕ είχαν χαρακτηρίσει παρωδία) είχε παραδεχθεί ότι ήταν παρών στο σημείο τις μέρες της μάχης, αλλά είχε αρνηθεί τις κατηγορίες για φόνο που του είχαν αποδοθεί. Καταδικάστηκε βάσει αμφιλεγόμενων μαρτυριών και φυλακίστηκε, αλλά παρέμεινε πιστός στις αρχές και τις ιδέες του, και αρνήθηκε πεισματικά να υπογράψει δήλωση μετάνοιας.

Ο 27χρονος ποδοσφαιριστής, που ήταν λοχαγός του ΕΛΑΣ και είχε λάβει μέρος στα Δεκεμβριανά του 1944 (αλλά και στη Μάχη της Ηλεκτρικής, δύο μήνες νωρίτερα), έχει μία τελευταία επιθυμία. Να μεταβεί στο εκτελεστικό απόσπασμα φορώντας τη φανέλα του Ολυμπιακού, του οποίου υπήρξε οπαδός και, από τα τέλη του 1942, βασικός ποδοσφαιριστής του.

Το γεγονός επιβεβαιώνει ο συγκρατούμενός του, Σταμάτης Σκούρτης, ο οποίος είχε επίσης καταδικαστεί σε θάνατο αλλά γλίτωσε την εκτέλεση λόγω της κατακραυγής που είχε προκληθεί στο εξωτερικό. Στο βιβλίο του «Ώσπου να ξημερώσει» (εκδ. Ολκός 1976) περιγράφει με γλαφυρό τρόπο την οδυνηρή στιγμή του τέλους του Γόδα.

«…Ο ήλιος σκάει πίσω απ’ τα βουνά και δεν ξέρεις τι είναι πιο κόκκινο, η φανέλα που φοράει κατάσαρκα ο Νίκος, που οι λευκές λωρίδες της κοκκίνισαν απ’ το αίμα, ή ο ήλιος;».

Η ιστορία του Γόδα και η σύνδεσή του με τον Ολυμπιακό είχε παραμείνει στο σκοτάδι επί δεκαετίες. Την εποχή που αγωνίστηκε με τους «ερυθρόλευκους», τα πρωταθλήματα είχαν διακοπεί λόγω της Κατοχής. Κι όταν άρχισε να καταγράφεται η ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου, στα τέλη της δεκαετίας του ’80, λεπτομέρειες σαν κι αυτήν αγνοήθηκαν.

Το όνομά του ήρθε στην επιφάνεια στις αρχές του 21ου αιώνα, χάρη σε ένα αφιέρωμα του αείμνηστου δημοσιογράφου Πάνου Γεραμάνη και στο βιβλίο των Νίκου Μπογιόπουλου και Δημήτρη Μηλάκα, «Ποδόσφαιρο – Μια θρησκεία χωρίς άπιστους». Κατοπινές έρευνες στα αρχεία του ελληνικού Τύπου, έχουν πλέον μετατρέψει τον Γόδα σε σύμβολο για τον Ολυμπιακό. Όποια κι αν είναι η ιδεολογική τοποθέτηση του καθενός, δεν γίνεται να μείνει ασυγκίνητος με τον τρόπο με τον οποίο αποδέχθηκε το τέλος της ζωής του.

Δεν ήταν, πάντως, ο μοναδικός ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού με αριστερά φρονήματα και δράση κατά της Κατοχής. Ο Μιχάλης Αναματερός, βασικό στέλεχος της ομάδας στα τέλη της δεκαετίας του ’30, σκοτώθηκε στα Δεκεμβριανά κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες. Ο Ανδρέας Μουράτης, ένας από τους κορυφαίους ποδοσφαιριστές στην αιωνόβια ιστορία του συλλόγου, δρούσε ως μπουκαδόρος στην Κατοχή – αν και στα χρόνια κράτησε συνειδητά αποστάσεις από το Κομμουνιστικό Κόμμα. Και βέβαια ο Γιώργος Δαρίβας, ο οποίος είχε σταλθεί στο Τάγμα Ανεπιθυμήτων της Μακρονήσου, το 1948, λόγω τσακωμού με έναν Χίτη στην Πλατεία Ψυρρή.

Ίσως το γεγονός ότι οι προαναφερθέντες υπήρξαν επί χρόνια βασικά στελέχη του Ολυμπιακού και συνέδεσαν τα ονόματά τους με τίτλους και διακρίσεις, να έπαιξε ρόλο για την υποβάθμιση της εξωαγωνιστικής τους δράσης. Αντίθετα, ο Γόδας έπαιξε στον πειραϊκό σύλλογο μόνο σε φιλικούς αγώνες κατά την περίοδο της Κατοχής, γι’ αυτό είναι γνωστός κυρίως για την αντιστασιακή δράση του και το ηρωικό του τέλος.

Σπουδαίος έξω δεξιά της εποχής

Ο Νίκος Γόδας γεννήθηκε το 1921 στο Αϊβαλί. Οι γονείς του κατάφεραν να επιβιώσουν κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή και εγκαταστάθηκαν οικογενειακώς πρώτα στη Λέσβο, αργότερα στην Κρήτη και τέλος στη Νέα Κοκκινιά (τη σημερινή Νίκαια).

Άρχισε να παίζει ποδόσφαιρο από μικρός, ενώ παράλληλα βοηθούσε τους γονείς στην ταβέρνα που είχαν ανοίξει. Η πρώτη του ομάδα ήταν ο Άρης Νέας Κοκκινιάς, με τον οποίο έφτασε στην τρίτη θέση του Πρωταθλήματος Πειραιά το 1937 (πίσω από τον Ολυμπιακό και τον Εθνικό) και το 1938 μεταπήδησε στον νεοσύστατο Κεραμεικό Καμινίων.

Η ομάδα αυτή, η οποία είχε πάρει το όνομά της από το ομώνυμο εργοστάσιο της περιοχής, κατάφερε να ανέβει μέσα σε δύο χρόνια από τη Γ’ στην Α’ Κατηγορία του Πειραιά σημειώνοντας μόνο νίκες. Ο Γόδας ήταν ο βασικός έξω δεξιά και είχε κάνει «όνομα» στην ποδοσφαιρική πιάτσα παρά το νεαρό της ηλικίας του.

Ήταν μόνιμο στέλεχος της Μικτής Πειραιώς, δίπλα στα μεγάλα ονόματα του Ολυμπιακού (Βάζος, Αναματερός, Μαλεύρης κ.ά.) ενώ στην εφημερίδα «Αθλητισμός» της 1ης Ιανουαρίου 1940 καταγράφεται και η κλήση του στην Εθνική Ανδρών μαζί με άλλους 21 ποδοσφαιριστές πρώτης γραμμής (όπως ο Αλέκος Χατζησταυρίδης και ο Χρήστος Ρίμπας της ΑΕΚ και ο Τάσος Κρητικός του Παναθηναϊκού, πέρα από τους προαναφερθέντες άσους των «ερυθρόλευκων»), για τη συμμετοχή σε δύο οικογενειακά διπλά.

Δυστυχώς γι’ αυτόν, το ξέσπασμα του Ελληνοϊταλικού Πολέμου και στη συνέχεια η Γερμανική Κατοχή, ανέκοψαν κάθε αθλητική δραστηριότητα. Όταν άρχισαν δειλά-δειλά να διεξάγονται κάποιοι αγώνες, χάρη στις πρωτοβουλίες της Ένωσης Ελλήνων Αθλητών (την οποία είδαν ιδρύσει οι πρωταθλητές του στίβου Ρένος Φραγκούδης, Γρηγόρης Λαμπράκης και Ηλίας Μισαηλίδης) εντάχθηκε στον Ολυμπιακό. Φορεσε για πρώτα φορά τη φανέλα του σε ένα τουρνουά του Δήμου Καισαριανής, το οποίο διεξήχθη είτε στα τέλη του 1942 είτε στις αρχές του 1943.

Ήταν βασικό στέλεχος των «ερυθρόλευκων» στην κατάκτηση του Κυπέλλου Χριστουγέννων του 1943 (με νίκη 5-2 επί του Παναθηναϊκού στον τελικό), όμως από τις αρχές του 1944 τον κέρδισε η Εθνική Αντίσταση. Μετά τη συμμετοχή του στη Μάχη της Κοκκινιάς κόντρα στους Ναζί και τα Τάγματα Ασφαλείας των Δοσίλογων, δεν υπήρχε επιστροφή στο ποδόσφαιρο.

Σύμφωνα με τον αείμνηστο Μανώλη Γλέζο, αν η Συμφωνία της Βάρκιζας του 1945 (που προέβλεπε μεταξύ άλλων τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ) είχε εφαρμοστεί σωστά, ο Γόδας και δεκάδες άλλοι αγωνιστές θα είχαν αποφύγει τη σύλληψη, τη φυλάκιση και την εκτέλεση.

Πηγές: Νίκος Μπογιόπουλος-Δημήτρης Μηλάκας: ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ – Μια θρησκεία χωρίς άπιστους («εκδ. Α. Α. Λιβάνη 2005»), imerodromos.gr («Νίκος Γόδας: “…με την φανέλα του Ολυμπιακού, για την πατρίδα και τα ιδανικά μου”»), el.wikipedia.org («Συμφωνία της Βάρκιζας», «Μάχη της Κοκκινιάς», «Νίκος Γόδας»).

Άλλα γεγονότα στην Ελλάδα και τον κόσμο στις 19 Νοεμβρίου

2024: Στον τελευταίο επίσημο αγώνα της επαγγελματικής του καριέρας, ο Ράφα Ναδάλ γνωρίζει την ήττα με 2-0 από τον Ολλανδό Μπότικ Φαν Ντε Ζαντσχουλπ με 2-0 σετ (6-4, 6-4), στο πλαίσιο του Davis Cup. Στην 23ετή πορεία του κατέκτησε 92 επίσημους τίτλους, εκ των οποίων οι 22 σε τουρνουά γκραν σλαμ.

2023: Η Γαλλία συντρίβει με 14-0 το Γιβραλτάρ εντός έδρας, σημειώνοντας την ευρύτερη νίκη στην ιστορία της αλλά και τη μεγαλύτερη νίκη στην ιστορία των προκριματικών του Euro. Το προηγούμενο ρεκόρ κατείχε από το 2006 η Γερμανία (13-0 το Σαν Μαρίνο).

2017: Ο Βούλγαρος Γκριγκόρ Ντιμιτρόφ κάνει την έκπληξη και κερδίζει το ΑΤΡ Finals, νικώντας στον τελικό τον Βέλγο Νταβίντ Γκοφέν με 2-1 σετ (7-5, 4-6, 6-3).

2017: Πεθαίνει από καρκίνο σε ηλικία μόλις 49 ετών η Τσέχα τενίστρια, Γιάνα Νοβότνα.

1999: Σε τελετή που λαμβάνει χώρα στην Βιέννη, ο Πελέ ανακηρύσσεται κορυφαίος αθλητής του αιώνα, όπως προκύπτει από δημοψήφισμα που έκανε του διεθνούς ειδησεογραφικού πρακτορείου Reuters. Δεύτερος στις προτιμήσεις έρχεται ο θρύλος της πυγμαχίας Μοχάμεντ Αλί.

1998: Ο Ντράγκαν Τάρλατς ανεβαίνει στην κορυφή των σκόρερ του Ολυμπιακού στα Κύπελλα Ευρώπης. Με τους 16 πόντους που σημειώνει στην εκτός έδρας νίκη επί της Ουλκέρ (79-69) φτάνει τους 1.014 και καταρρίπτει το ρεκόρ του Στιβ Γιατζόγλου (1.008).

1995: Ο Βαλέριος Λεωνίδης κερδίζει τρία ασημένια μετάλλια στην κατηγορία των 64 κ. στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Άρσης Βαρών που διεξάγεται στην Κίνα (Γκουανγκτζού). Ο Έλληνας πρωταθλητής σημειώνει παγκόσμιο ρεκόρ στο αρασέ (148 κ.), αλλά μένει δεύτερος πίσω από τον Ναΐμ Σουλεϊμάνογλου (147,5), μια και για τα μετάλλια υπολογίζονται μόνο οι υποδιαιρέσεις του 2,5 και ο Τούρκος υπερτερεί στην ισοβαθμία μια και είναι ελαφρύτερος.

1994: Με γκολ του Τιμούρ Κετσπάγια, η ΑΕΚ νικά με 1-0 τον Ολυμπιακό στο «Γ. Καραϊσκάκης» και ρεφάρει την εντός έδρας ήττα απ’ τον Παναθηναϊκό, μία εβδομάδα νωρίτερα.

1991: Ο Φαίδων Κωνσταντουδάκης βραβεύεται από το Ίδρυμα Μπότση, δια χειρός του προέδρου της ΕΣΗΕΑ, Δημήτρη Μαθιόπουλου, ως «Αθλητικός Συντάκτης της Χρονιάς».

1981: Ο Παναθηναϊκός επικρατεί με 97-89 της Λέφσκι στη Σόφια και προκρίνεται και τυπικά στο Final-6 του Κυπέλλου Πρωταθλητριών εις βάρος της ΤΣΣΚΑ Μόσχας, την οποία είχε νικήσει μία εβδομάδα νωρίτερα με βολές του Απόστολου Κόντου στην εκπνοή.

1978: Μετά το 0-1 από τον Δαμανάκη στον αγώνα Εθνικός-ΠΑΟΚ, στο «Γ. Καραϊσκάκης» κι ενώ οι φιλοξενούμενοι ακόμα πανηγυρίζουν, οι γηπεδούχοι κάνουν γρήγορα τη σέντρα και ο Καραΐσκος σημειώνει γκολ, το οποίο κατακυρώνεται. Το ματς λήγει τελικά 2-2, αλλά ο ΠΑΟΚ υποβάλλει ένσταση την οποία κερδίζει. Ο αγώνας επαναλαμβάνεται αλλά λήγει ξανά ισόπαλος (1-1).

1972: Με δύο γκολ του 18χρονου Θωμά Μαύρου, η Εθνική Νέων νικά με 2-0 την αντίστοιχη της Γιουγκοσλαβίας στο Βελιγράδι για τα προκριματικά του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος. Την ίδια μέρα, η Εθνική Ανδρών γνωρίζει την ήττα με 1-0 από τους «πλάβι» για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1974.

1969: Ο Πελέ σημειώνει το 1.000ό γκολ της καριέρας του, με εύστοχο πέναλτι στον αγώνα της Σάντος με τη Βάσκο ντα Γκάμα.

1967: Ο Παναθηναϊκός νικά με 3-1 σετ τον Ολυμπιακό (15-9, 14-16, 15-13, 15-7) μπροστά σε 10.000 θεατές στο Παναθηναϊκό Στάδιο και ανακηρύσσεται πρωταθλητής Ελλάδας για τρίτη διαδοχική σεζόν. Με τους νικητές αγωνίζονται οι Ανδρέας και Νίκος Μπεργελές, Μ. Γεωργαντής, Λελούδας, Πέρρος, ενώ προπονητής τους είναι ο Γεράσιμος Θεοδωράτος. Πρώτος διαιτητής του αγώνα είναι ο μετέπειτα πρόεδρος της ΕΠΟΕ, Θανάσης Μπελιγράτης.

1961: Με χατ τρικ του Γιάννη Χολέβα κι ένα ακόμα γκολ από τον Δημήτρη Θεοφάνη, ο Παναθηναϊκός συντρίβει με 4-1 την ΑΕΚ, η οποία είχε κρατήσει απαραβίαστη την εστία της στους επτά προηγούμενους αγώνες της στο πρωτάθλημα της Α’ Εθνικής.

1958: Εγκαινιάζεται ο χλοοτάπητας στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας με τον φιλικό αγώνα Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός 0-1 (σκόρερ ο Ηλίας Υφαντής).

1951: Η αγγλική ποδοσφαιρική ομοσπονδία εγκρίνει την αλλαγή του χρώματος της μπάλας από καφέ σε λευκό.

1906: Η ΔΟΕ αναθέτει στο Λονδίνο τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 1908.

Ακολουθείστε τo SPORTDAY.GR στο Google News